Γνωρίζω την Ελλάδα

Μαθαίνω την Ελλάδα

Μαθαίνουμε για τη λειτουργία του κράτους, το πολίτευμα, τα γεωγραφικά και διοικητικά διαμερίσματα, το έδαφος και το κλίμα.

Για τη σύνταξη του άρθρου χρησιμοποιήθηκαν κείμενα, πίνακες χάρτες από τη Βικιπαίδεια, την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Φωτόδεντρο και το βιβλίο μαθητή της Ε’ Δημοτικού.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ελληνική Δημοκρατία

Ελληνική Σημαία
Σημαία
Ελληνικό Εθνόσημο
Εθνόσημο

Εθνικός ύμνος

Ύμνος εις την Ελευθερίαν
Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Νικόλαος Μάντζαρος
Υιοθετήθηκε: 1865 στην Ελλάδα • 1966 στην Κύπρο • 1908-1913 στην Κρητική Πολιτεία

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (ορχηστρικό)

Πρωτεύουσα
Αθήνα
Επίσημες γλώσσες
Ελληνικά
Θρησκεία

Ορθόδοξος Χριστιανισμός

Νομικά αναγνωρισμένη είναι και η Μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη.

Πολίτευμα
Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Νομοθετικό σώμα
Βουλή των Ελλήνων
Ανεξαρτησία

Από την Οθωμανική Αυτοκρατορία

Κηρύχθηκε: 15 Ιανουαρίου 1822
Αναγνωρίστηκε: 3 Φεβρουαρίου 1830

Ισχύον Σύνταγμα: 11 Ιουνίου 1975

(τελευταία αναθεώρηση: 2019)

Έκταση
132.049 km2 (97η)
% Νερό
0,8669%
Σύνορα
1.228 km
Ακτογραμμή
14.800 km
Πληθυσμός
Εκτίμηση 2021: 10.678.632 (86η)
Απογραφή 2011: 10.815.197
Πυκνότητα
81,2 κατ./km2 (131η)
Νόμισμα

Ευρώ (EUR)

Από 1 Ιανουαρίου 2002. Μέχρι τότε ήταν η δραχμή.

Ζώνη ώρας
EET (UTC +2)
ISO 3166-1
GR
Internet TLD
.gr, .ελ, .eu και .ευ (ως μέλος της ΕΕ)
Οδηγούν στα
Δεξιά
Κωδικός κλήσης
+30
Η θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χάρτη

Η Ελλάδα (στην καθαρεύουσα Ελλάς), με επίσημη συνταγματική ονομασία Ελληνική Δημοκρατία, είναι χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης στο νοτιότερο άκρο της Βαλκανικής χερσονήσου. Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την Αλβανία, στα βόρεια με τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία και στα βορειοανατολικά με την Τουρκία. Έχει ακτές στην Ανατολική Μεσόγειο και βρέχεται ανατολικά από το Αιγαίο, δυτικά από το Ιόνιο και νότια από το Λιβυκό. Βρίσκεται στην 97η θέση στην κατάταξη των χωρών του κόσμου ανάλογα με την έκτασή τους. Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο πληθυσμός της χώρας την 1η Ιανουαρίου 2020 εκτιμάται ότι είναι 10.691.204. Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Αθήνα. Η Ελλάδα κατέχει την 9η θέση στις χώρες με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στα 15.147 χιλιόμετρα, καθώς έχει πλήθος νησιών που υπολογίζεται, αναλόγως τα κριτήρια, στα 2.500, από τα οποία 165 έως 227 είναι κατοικήσιμα.

Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορική κληρονομιά, κάτι που αντανακλάται στα 19 Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO που βρίσκονται στην επικράτειά της. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει αλληλεπιδράσει πολιτισμικά κυρίως με λαούς της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Οι αρχαίοι Έλληνες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τον παγκόσμιο πολιτισμό αφού στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε η δημοκρατία και η φιλοσοφία, οι Ολυμπιακοί Αγώνες, το δράμα, η τραγωδία και η κωμωδία. Από τον 8ο αιώνα π.Χ., οι Έλληνες οργανώθηκαν σε ανεξάρτητες πόλεις-κράτη, γνωστές ως πόλεις, οι οποίες κάλυπταν όλη την περιοχή της Μεσογείου και τον Εύξεινο Πόντο. Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας ένωσε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας τον 4ο αιώνα π.Χ., με τον γιο του Αλέξανδρο Γ’ να κατακτά γρήγορα ένα μεγάλο μέρος του αρχαίου κόσμου, εξαπλώνοντας τον ελληνικό πολιτισμό και επιστήμη από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Ινδία. Η Ελλάδα προσαρτήθηκε από τη Ρώμη τον 2ο αιώνα π.Χ., καθιστώντας την αναπόσπαστο τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του διαδόχου της, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπου κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός. Ο εκχριστιανισμός των κατοίκων της ξεκίνησε ήδη τον 1ο και ολοκληρώθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία βοήθησε στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας και μετέδωσε τις ελληνικές παραδόσεις στον ευρύτερο Ορθόδοξο Κόσμο. Μετά το 1204 δημιουργήθηκαν λατινικές κτήσεις σε νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Στα μέσα του 15ου αιώνα οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέκτησαν σχεδόν ολόκληρη την περιοχή, που παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία για περίπου τέσσερις αιώνες.

Μετά την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, το 1821 ξέσπασε επανάσταση των Ελλήνων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με σκοπό την ίδρυση εθνικού κράτους, η ανεξαρτησία του οποίου αναγνωρίστηκε το 1830. Τον επόμενο αιώνα το Βασίλειο της Ελλάδας επεκτάθηκε εδαφικά, κυρίως με τους Βαλκανικούς Πολέμους, έως την αποτυχία της Μικρασιατικής εκστρατείας το 1922. Τις επόμενες δεκαετίες η Ελλάδα διήγαγε ταραγμένο πολιτικό βίο και ακολούθησε μία μακρά περίοδος αυταρχικής διακυβέρνησης, κατά την οποία επιβλήθηκε βασιλική δικτατορία, η χώρα βρέθηκε υπό στρατιωτική κατοχή κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γνώρισε εμφύλιο πόλεμο και μια επταετή στρατιωτική δικτατορία. Από τη Μεταπολίτευση του 1974-75 έως και σήμερα πολίτευμα του κράτους είναι η προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) το 1981, της Ζώνης Σένγκεν το 2000 και της Ευρωζώνης το 2001. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 και ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ από το 1945, του ΟΟΣΑ, του ΠΟΕ, του ΟΑΣΕ και του Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας.

Η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, η μεγάλη τουριστική βιομηχανία, ο εξέχων τομέας της ναυτιλίας και η γεωστρατηγική σημασία της την ταξινομούν ως μέση δύναμη. Είναι η μεγαλύτερη οικονομία στα Βαλκάνια και σημαντικός επενδυτής στη περιοχή. Θεωρείται ανεπτυγμένη χώρα με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Κατατάχθηκε ως η 29η καλύτερη χώρα σε επίπεδο ποιότητας ζωής στον κόσμο για το 2015.

Πολιτική και διακυβέρνηση

Το Σύνταγμα του 1975 περιέχει εκτενείς εγγυήσεις των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του πολίτη, που ενισχύθηκαν περαιτέρω με την αναθεώρηση του 2001. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την αναθεώρηση αυτή κατοχυρώθηκαν, για πρώτη φορά συνταγματικά, πέντε ανεξάρτητες αρχές, οι τρεις των οποίων (Συνήγορος του Πολίτη, Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα) είναι ταγμένες στην προστασία και διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων. Η Ελλάδα είναι επίσης συμβαλλόμενο μέρος στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας Φ.Ε.Κ. 187/Α’/28.11.2019

Σε πολιτειακό και οργανωτικό επίπεδο το Σύνταγμα διακρίνει τρεις εξουσίες:

  • τη νομοθετική
  • την εκτελεστική και
  • τη δικαστική

Στη νομοθετική μετέχουν η Βουλή και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στην εκτελεστική ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση, ενώ η δικαστική εξουσία ασκείται από τα δικαστήρια στο όνομα του ελληνικού λαού.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ιεραρχικά βρίσκεται στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, μετέχει στη νομοθετική με την έκδοση και τη δημοσίευση των νόμων και τη δυνατότητα αναπομπής στη Βουλή ψηφισμένου νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου, ενώ ορίζεται από το Σύνταγμα ως ρυθμιστής του πολιτεύματος. Εκλέγεται από τη Βουλή με διαδοχικές ψηφοφορίες των μελών της, κατά τις οποίες επιδιώκεται η εξασφάλιση πλειοψηφίας 2/3 του συνόλου των μελών της στις δύο πρώτες φάσεις και 3/5 στην τρίτη. Επί αποτυχίας συγκέντρωσης των ανωτέρω πλειοψηφιών διαλύεται η Βουλή, προκηρύσσονται εκλογές και η νέα Βουλή εκλέγει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την ίδια πλειοψηφία των 3/5 και, αν ούτε αυτό είναι εφικτό, με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της (151) ή, τέλος, με σχετική μεταξύ των δύο μειοψηφησάντων στην τελευταία ψηφοφορία, αν δε συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία. Οι εξουσίες του Προέδρου είναι πολύ μικρές και λίγες, καθώς ασκεί μόνο εθιμοτυπικά καθήκοντα. Όλες σχεδόν οι πράξεις του χρήζουν προσυπογραφής από τον Πρωθυπουργό ή άλλο μέλος της Κυβέρνησης (Υπουργό), όπως τα προεδρικά διατάγματα. Από την υποχρέωση προσυπογραφής εξαιρούνται ρητά ελάχιστες πράξεις του Προέδρου προβλεπόμενες από το Σύνταγμα, όπως ο διορισμός των υπαλλήλων της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Η θητεία είναι πενταετής με δικαίωμα επανεκλογής για μία ακόμη θητεία.

Νομοθετική εξουσία

Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Βουλή των Ελλήνων, της οποίας τα μέλη εκλέγονται με καθολική μυστική ψηφοφορία για τετραετή θητεία. Εκλογές μπορούν να κηρυχθούν νωρίτερα για έκτακτους λόγους, όπως αυτοί ορίζονται στο Σύνταγμα. Μετά πάντως το 1975 η προκήρυξη πρόωρων εκλογών αποτελεί τον κανόνα, επικαλούμενου συνήθως από τις απερχόμενες κυβερνήσεις κάποιου εξαιρετικής σημασίας εθνικού θέματος. Η Ελληνική Δημοκρατία χρησιμοποιεί για την ανάδειξη των βουλευτών ένα σύνθετο ενδυναμωμένο εκλογικό σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης (ενισχυμένη αναλογική), το οποίο αποθαρρύνει τη δημιουργία πολυκομματικών κυβερνήσεων συνεργασίας και επιτρέπει ισχυρή μονοκομματική κυβέρνηση πλειοψηφίας, ακόμα και αν το πρώτο κόμμα υστερεί της απόλυτης πλειοψηφίας των ψήφων. Για να μπορεί να καταλάβει μία από τις 300 βουλευτικές έδρες ένα κόμμα, πρέπει να έχει λάβει τουλάχιστον το 3% του συνόλου των ψήφων, ενώ με τον εκλογικό νόμο, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις βουλευτικές εκλογές του 2007, το πρώτο κόμμα είναι δυνατόν να εξασφαλίζει απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή με ποσοστό περίπου 42%.

Μέχρι το 1877 η νόμιμη ηλικία ψήφου ήταν τα 25 χρόνια. Στη συνέχεια μειώθηκε στα 21 χρόνια και από το 1981 είναι τα 18 χρόνια. Το 2019 ως ελάχιστη ηλικία ψήφου ορίστηκαν τα 17 χρόνια. Η Ελλάδα είναι ένα από τα ελάχιστα ευρωπαϊκά κράτη όπου η ηλικία ψήφου στις εθνικές εκλογές είναι μικρότερη των 18 ετών.

Εκτελεστική εξουσία

Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την Κυβέρνηση, της οποίας κεφαλή είναι ο Πρωθυπουργός, το ισχυρότερο πρόσωπο του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της Χώρας, εφαρμόζει την πολιτική που εγκρίνει μέσω των νομοθετικών πράξεων η Βουλή, αλλά ταυτόχρονα μετέχει στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία, μέσω της σύνταξης και της προώθησης προς ψήφιση των νομοσχεδίων (νομοθετική πρωτοβουλία). Η Κυβέρνηση με βάση την αρχή της δεδηλωμένης οφείλει να απολαύει της εμπιστοσύνης της Βουλής, να έχει λάβει δηλαδή ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία των Βουλευτών. Στα πλαίσια δε της σύγχρονης κομματικής δημοκρατίας η Κυβέρνηση κυριαρχεί και στη νομοθετική λειτουργία, καθώς προέρχεται από το Κόμμα το οποίο ελέγχει την πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, καθιστώντας έτσι την ψήφιση των νόμων μια τυπική κατά κανόνα διαδικασία. Λόγω δε της συχνής έως καταχρηστικής επίκλησης της κομματικής πειθαρχίας, η δυνατότητα διαφωνίας κυβερνητικού βουλευτή με την Κυβέρνηση που στηρίζει θεωρείται σπάνιο φαινόμενο. Σε έκτακτες περιπτώσεις μπορεί η Κυβέρνηση να προτείνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την έκδοση Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, οι οποίες έχουν ισχύ νόμου και οφείλουν να εγκριθούν καταρχήν εντός 40 ημερών από τη Βουλή.

Ο Πρωθυπουργός αποτελεί την κεφαλή της κυβέρνησης και με βάση το Σύνταγμα είναι συνήθως (αν και όχι απαραίτητα) ο αρχηγός του έχοντος την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή κυβερνώντος κόμματος. Βάσει του άρθρου 82 του Συντάγματος, «ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημοσίων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων». Οι βασικότερες εξουσίες του είναι οι εξής:

  • Προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου, στο οποίο μετέχει μαζί με τους Υπουργούς.
  • Με δεσμευτική πρότασή του διορίζονται και παύονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας οι Υπουργοί και οι Υφυπουργοί της Κυβέρνησης.
  • Καθορίζει από κοινού με τον οικείο Υπουργό τις αρμοδιότητες των Υφυπουργών.
  • Προΐσταται τριών Γενικών Γραμματειών: Πρωθυπουργού (τέως Πολιτικού Γραφείου), Κυβέρνησης και Ενημέρωσης-Επικοινωνίας.
  • Αδειοδοτεί προς δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οποιοδήποτε κείμενο πρέπει, σύμφωνα με τον νόμο, να καταχωρηθεί σε αυτήν.

Δικαστική εξουσία

Η δικαστική εξουσία στην Ελλάδα ασκείται από τακτικά δικαστήρια, τα οποία διακρίνονται σε:

  • διοικητικά
  • πολιτικά (αστικά) και
  • ποινικά

Τα δικαστήρια αυτά αποτελούνται από ισόβιους δικαστές, που έχουν αποφοιτήσει από την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών και απολαμβάνουν προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία. Στην ελληνική δικαιοσύνη, οι δικαστικές υποθέσεις μπορούν να εξετάζονται σε δύο βαθμούς: πρωτόδικα και κατ’ έφεσιν, ενώ αμφιβολίες και ενστάσεις επί της διαδικασίας επιλύονται τελεσίδικα από το αντίστοιχο ανώτατο δικαστήριο.

Έτσι, υπάρχουν τρία ανώτατα δικαστήρια:

  • Συμβούλιο της Επικρατείας (διοικητικό)
  • Άρειος Πάγος (πολιτικό και ποινικό) και
  • Ελεγκτικό Συνέδριο (ειδικό)

Δικαστές των τριών αυτών δικαστηρίων συνθέτουν και άλλα ειδικά δικαστήρια, όπως το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Σε αντίθεση με τις άλλες εξουσίες, η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη της εκτελεστικής και της νομοθετικής, ακόμη και της ίδιας της δικαστικής, αφού οι αποφάσεις κάθε δικαστηρίου δε δεσμεύονται από εκείνες άλλων ή ανώτερων δικαστηρίων. Ωστόσο, αυτές μπορούν αργότερα να ανατραπούν ή να αναιρεθούν από ανώτερο δικαστήριο. Επίσης, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, οι προαγωγές, οι τοποθετήσεις, οι μεταθέσεις, οι αποσπάσεις και οι μετατάξεις των δικαστικών λειτουργών ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από απόφαση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, το οποίο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του οικείου ανώτατου δικαστηρίου και από κληρωτά μέλη του ίδιου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει. Ωστόσο, οι Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι των τριών ανώτατων δικαστηρίων επιλέγονται από το Υπουργικό Συμβούλιο μεταξύ των εν ενεργεία μελών του κάθε ανώτατου δικαστηρίου και διορίζονται με προεδρικό διάταγμα. Παρόμοια, επιλέγονται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μεταξύ των μελών του Αρείου Πάγου και των αντεισαγγελέων του, ο Γενικός Επίτροπος των διοικητικών δικαστηρίων μεταξύ των μελών της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας και των προέδρων εφετών των διοικητικών δικαστηρίων και ο Γενικός Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου μεταξύ των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας, όπως νόμος ορίζει.

Γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας

Γεωγραφικά διαμερίσματα είναι οι περιοχές εκείνες της Ελλάδας που παρουσιάζουν κοινά γεωμορφολογικά και ιστορικά χαρακτηριστικά και ανήκουν γεωγραφικά στον ίδιο χώρο. Τα γεωγραφικά διαμερίσματα δεν έχουν διοικητική έννοια, όπως οι Περιφέρειες ή οι Διοικήσεις, αλλά χρησιμεύουν ως σχήματα για τη γεωγραφική και ιστορική έρευνα.

Αποτελούσαν βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης από το 1913 μέχρι το 1955, την περίοδο 1914-1918 είχαν καταργηθεί, που καταργήθηκαν οι Γενικές Διοικήσεις. Γεωγραφικά, οι περισσότερες Γενικές Διοικήσεις κάλυπταν την επικράτεια των Διαμερισμάτων.

Πατήστε για να δείτε την Μητρόπολη/Πρωτεύουσα, την Περιφέρεια ή τις Περιφέρειες (με συνδέσμους) και τους Νομούς με τις πρωτεύουσές τους, που συμπεριλαμβάνονται στο γεωγραφικό διαμέρισμα.

Θράκη
Μακεδονία
Θεσσαλία
  • Μητρόπολη/Πρωτεύουσα: Λάρισα
  • Περιφέρεια Θεσσαλίας
    1. Νομός Καρδίτσας | Καρδίτσα
    2. Νομός Λαρίσης | Λάρισα
    3. Νομός Μαγνησίας | Βόλος
    4. Νομός Τρικάλων | Τρίκαλα
Ήπειρος
  • Μητρόπολη/Πρωτεύουσα: Ιωάννινα
  • Περιφέρεια Ηπείρου
    1. Νομός Άρτας | Άρτα
    2. Νομός Θεσπρωτίας | Ηγουμενίτσα
    3. Νομός Ιωαννίνων | Ιωάννινα
    4. Νομός Πρεβέζης | Πρέβεζα
Στερεά Ελλάδα
Πελοπόννησος
Κρήτη
  • Μητρόπολη/Πρωτεύουσα: Ηράκλειο
  • Περιφέρεια Κρήτης
    1. Νομός Ηρακλείου | Ηράκλειο
    2. Νομός Λασιθίου Άγιος Νικόλαος
    3. Νομός Ρεθύμνης | Ρέθυμνο
    4. Νομός Χανίων | Χανιά
Νησιά Αιγαίου Πελάγους
Νησιά Ιονίου Πελάγους
  • Μητρόπολη/Πρωτεύουσα: Κέρκυρα
  • Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
    1. Νομός Ζακύνθου | Ζάκυνθος
    2. Νομός Κερκύρας | Κέρκυρα
    3. Νομός Κεφαλληνίας | Αργοστόλι
    4. Νομός Λευκάδας | Λευκάδα

Γεωγραφικά διαμερίσματα – Photo-Gallery

Γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας
Γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας

Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας

Η σημερινή διοικητική διαίρεση της Ελλάδας διαμορφώθηκε από το Πρόγραμμα Καλλικράτης και από το Πρόγραμμα Κλεισθένης Ι και ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου 2019.

Σύμφωνα με αυτήν, η χώρα διαιρείται σε επτά (7) Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, δεκατρείς (13) Περιφέρειες και 332 Δήμους, οι οποίοι με τη σειρά τους σε 4783 Κοινότητες.

Οι περιφέρειες και οι δήμοι είναι αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα, δηλαδή οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από τους εγγεγραμμένους δημότες και με τη σειρά τους διαιρούνται σε εβδομήντα τέσσερις (74) Περιφερειακές Ενότητες.

Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας
Η νέα διαίρεση σύμφωνα με το πρόγραμμα «Καλλικράτης». Κάθε χρώμα αντιστοιχεί σε περιφέρεια. Με μαύρη γραμμή χωρίζονται οι περιφερειακές ενότητες (πλην Αττικής), με λευκή οι δήμοι (πλην πολεοδομικών συγκροτημάτων Αθηνών και Θεσσαλονίκης).

Οι νομοί της Ελλάδας είναι μια καταργημένη βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης (1833-2010), ωστόσο συνεχίζει να αναφέρεται στον καθημερινό λόγο αλλά και σε κρατικά έγγραφα. Αποτελούσε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και αρμοδιότητά της ήταν η διοίκηση των τοπικών ζητημάτων σε επίπεδο νομού. Από την 1η Ιανουαρίου 2011, οπότε τέθηκε σε ισχύ το πρόγραμμα «Καλλικράτης» του Ν. 3852/2010, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν (με μετονομασία ή διάσπαση) από τις Περιφερειακές ενότητες.

Πιο συγκεκριμένα:

  • Πρωτοβάθμιος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) είναι ο “δήμος”. Διοικείται από δήμαρχο και δημοτικό συμβούλιο που εκλέγονται κάθε 5 έτη με καθολική ψηφοφορία. Κάθε δήμος χωρίζεται σε διαμερίσματα με την ονομασία «δημοτικές ενότητες» και αυτές με τη σειρά τους σε «κοινότητες». Οι τελευταίες διαθέτουν δικά τους συμβούλια, ο ρόλος αυτών όμως είναι συμβουλευτικός και δεν μπορούν να λάβουν αποφάσεις.
  • Δευτεροβάθμιος Ο.Τ.Α. είναι η “περιφέρεια”, η οποία αντιστοιχεί σε μία ευρεία γεωγραφική περιοχή της χώρας. Διοικείται από περιφερειάρχη και περιφερειακό συμβούλιο που εκλέγονται κάθε 5 έτη (άλλαξε σε τέσσερα έτη, με το Σχέδιο Κλεισθένης Ι) με καθολική ψηφοφορία ανάμεσα στους εγγεγραμμένους δημότες των δήμων που υπάγονται στην περιφέρεια. Κάθε περιφέρεια διαιρείται σε «περιφερειακές ενότητες», οι οποίες συνήθως συμπίπτουν με τους νομούς. Κάθε περιφερειακή ενότητα διαθέτει δικό της αντιπεριφερειάρχη που προέρχεται από τον εκλογικό συνδυασμό του περιφερειάρχη.
  • Η “αποκεντρωμένη διοίκηση” δεν αποτελεί θεσμό αυτοδιοίκησης αλλά διοικητικής αποκέντρωσης του κράτους. Περιλαμβάνει από 1 έως 12 νομούς και ο επικεφαλής της (με τον τίτλο «γενικός γραμματέας») διορίζεται από την Κυβέρνηση και συγκεντρώνει όλες τις αποφασιστικές αρμοδιότητες, το δε συμβούλιό της, στο οποίο συμμετέχουν οι οικείοι αιρετοί περιφερειάρχες και εκπρόσωποι των περιφερειακών ενώσεων δήμων, έχει κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Διοικήσεις, Περιφέρειες, Περιφερειακές Ενότητες, Δήμοι

  1. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής
    1. Περιφέρεια Αττικής

      Περιφέρεια Αττικής

      1. Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής
        1. Δήμος ΑΧΑΡΝΩΝ
        2. Δήμος ΒΑΡΗΣ – ΒΟΥΛΑΣ – ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ
        3. Δήμος ΔΙΟΝΥΣΟΥ
        4. Δήμος ΚΡΩΠΙΑΣ
        5. Δήμος ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
        6. Δήμος ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ
        7. Δήμος ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ
        8. Δήμος ΠΑΙΑΝΙΑΣ
        9. Δήμος ΠΑΛΛΗΝΗΣ
        10. Δήμος ΡΑΦΗΝΑΣ – ΠΙΚΕΡΜΙΟΥ
        11. Δήμος ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ
        12. Δήμος ΣΠΑΤΩΝ – ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ
        13. Δήμος ΩΡΩΠΟΥ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Βόρειου Τομέα Αθήνας
        1. Δήμος ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
        2. Δήμος ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ
        3. Δήμος ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ
        4. Δήμος ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
        5. Δήμος ΚΗΦΙΣΙΑΣ
        6. Δήμος ΛΥΚΟΒΡΥΣΗΣ – ΠΕΥΚΗΣ
        7. Δήμος ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ
        8. Δήμος ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
        9. Δήμος ΠΑΠΑΓΟΥ – ΧΟΛΑΡΓΟΥ
        10. Δήμος ΠΕΝΤΕΛΗΣ
        11. Δήμος ΦΙΛΟΘΕΗΣ – ΨΥΧΙΚΟΥ
        12. Δήμος ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής
        1. Δήμος ΑΙΓΑΛΕΩ
        2. Δήμος ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ
        3. Δήμος ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ
        4. Δήμος ΜΑΝΔΡΑΣ – ΕΙΔΥΛΛΙΑΣ
        5. Δήμος ΜΕΓΑΡΕΩΝ
        6. Δήμος ΦΥΛΗΣ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Δυτικού Τομέα Αθήνας
        1. Δήμος ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ
        2. Δήμος ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ – ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ
        3. Δήμος ΙΛΙΟΥ
        4. Δήμος ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ
        5. Δήμος ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ
        6. Δήμος ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθήνας
        1. Δήμος ΑΘΗΝΑΙΩΝ
        2. Δήμος ΒΥΡΩΝΟΣ
        3. Δήμος ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ
        4. Δήμος ΔΑΦΝΗΣ – ΥΜΗΤΤΟΥ
        5. Δήμος ΖΩΓΡΑΦΟΥ
        6. Δήμος ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ
        7. Δήμος ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ
        8. Δήμος ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ – ΝΕΑΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ
      6. Περιφερειακή Ενότητα Νήσων
        1. Δήμος ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
        2. Δήμος ΑΙΓΙΝΑΣ
        3. Δήμος ΚΥΘΗΡΩΝ
        4. Δήμος ΠΟΡΟΥ
        5. Δήμος ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
        6. Δήμος ΣΠΕΤΣΩΝ
        7. Δήμος ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ – ΜΕΘΑΝΩΝ
        8. Δήμος ΥΔΡΑΣ
      7. Περιφερειακή Ενότητα Νότιου Τομέα Αθήνας
        1. Δήμος ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
        2. Δήμος ΑΛΙΜΟΥ
        3. Δήμος ΓΛΥΦΑΔΑΣ
        4. Δήμος ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ – ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ
        5. Δήμος ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ
        6. Δήμος ΜΟΣΧΑΤΟΥ – ΤΑΥΡΟΥ
        7. Δήμος ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
        8. Δήμος ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ
      8. Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά
        1. Δήμος ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ – ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
        2. Δήμος ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
        3. Δήμος ΝΙΚΑΙΑΣ – ΑΓ.Ι.ΡΕΝΤΗ
        4. Δήμος ΠΕΙΡΑΙΑ
        5. Δήμος ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
      Περιφέρεια Αττικής

  2. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας
    1. Περιφέρεια Θεσσαλίας

      Περιφέρεια Θεσσαλίας

      1. Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας
        1. Δήμος ΑΡΓΙΘΕΑΣ
        2. Δήμος ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
        3. Δήμος ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ
        4. Δήμος ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ
        5. Δήμος ΠΑΛΑΜΑ
        6. Δήμος ΣΟΦΑΔΩΝ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας
        1. Δήμος ΑΓΙΑΣ
        2. Δήμος ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ
        3. Δήμος ΚΙΛΕΛΕΡ
        4. Δήμος ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ
        5. Δήμος ΤΕΜΠΩΝ
        6. Δήμος ΤΥΡΝΑΒΟΥ
        7. Δήμος ΦΑΡΣΑΛΩΝ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας
        1. Δήμος ΑΛΜΥΡΟΥ
        2. Δήμος ΒΟΛΟΥ
        3. Δήμος ΝΟΤΙΟΥ ΠΗΛΙΟΥ
        4. Δήμος ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ
        5. Δήμος ΖΑΓΟΡΑΣ – ΜΟΥΡΕΣΙΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Σποράδων
        1. Δήμος ΑΛΟΝΝΗΣΟΥ
        2. Δήμος ΣΚΙΑΘΟΥ
        3. Δήμος ΣΚΟΠΕΛΟΥ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων
        1. Δήμος ΜΕΤΕΩΡΩΝ
        2. Δήμος ΠΥΛΗΣ
        3. Δήμος ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ
        4. Δήμος ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ
      Περιφέρεια Θεσσαλίας

    2. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας

      Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας

      1. Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας
        1. Δήμος ΑΛΙΑΡΤΟΥ-ΘΕΣΠΙΕΩΝ
        2. Δήμος ΔΙΣΤΟΜΟΥ – ΑΡΑΧΩΒΑΣ – ΑΝΤΙΚΥΡΑΣ
        3. Δήμος ΘΗΒΑΙΩΝ
        4. Δήμος ΛΕΒΑΔΕΩΝ
        5. Δήμος ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ
        6. Δήμος ΤΑΝΑΓΡΑΣ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Εύβοιας
        1. Δήμος ΔΙΡΦΥΩΝ-ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ
        2. Δήμος ΕΡΕΤΡΙΑΣ
        3. Δήμος ΙΣΤΙΑΙΑΣ – ΑΙΔΗΨΟΥ
        4. Δήμος ΚΑΡΥΣΤΟΥ
        5. Δήμος ΚΥΜΗΣ – ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ
        6. Δήμος ΜΑΝΤΟΥΔΙΟΥ – ΛΙΜΝΗΣ – ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΑΣ
        7. Δήμος ΣΚΥΡΟΥ
        8. Δήμος ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας
        1. Δήμος ΑΓΡΑΦΩΝ
        2. Δήμος ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας
        1. Δήμος ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ – ΕΛΑΤΕΙΑΣ
        2. Δήμος ΔΟΜΟΚΟΥ
        3. Δήμος ΚΑΜΕΝΩΝ ΒΟΥΡΛΩΝ
        4. Δήμος ΛΑΜΙΕΩΝ
        5. Δήμος ΛΟΚΡΩΝ
        6. Δήμος ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ
        7. Δήμος ΣΤΥΛΙΔΑΣ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας
        1. Δήμος ΔΕΛΦΩΝ
        2. Δήμος ΔΩΡΙΔΟΣ
      Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας

  3. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας
    1. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

      Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

      1. Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών
        1. Δήμος ΓΡΕΒΕΝΩΝ
        2. Δήμος ΔΕΣΚΑΤΗΣ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς
        1. Δήμος ΑΡΓΟΥΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟΥ
        2. Δήμος ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
        3. Δήμος ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης
        1. Δήμος ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ
        2. Δήμος ΒΟΪΟΥ
        3. Δήμος ΕΟΡΔΑΙΑΣ
        4. Δήμος ΚΟΖΑΝΗΣ
        5. Δήμος ΣΕΡΒΙΩΝ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας
        1. Δήμος ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ
        2. Δήμος ΠΡΕΣΠΩΝ
        3. Δήμος ΦΛΩΡΙΝΑΣ
      Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

    2. Περιφέρεια Ηπείρου

      Περιφέρεια Ηπείρου

      1. Περιφερειακή Ενότητα Άρτας
        1. Δήμος ΑΡΤΑΙΩΝ
        2. Δήμος ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ
        3. Δήμος ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ
        4. Δήμος ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΚΟΥΦΑ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας
        1. Δήμος ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
        2. Δήμος ΣΟΥΛΙΟΥ
        3. Δήμος ΦΙΛΙΑΤΩΝ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων
        1. Δήμος ΒΟΡΕΙΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ
        2. Δήμος ΔΩΔΩΝΗΣ
        3. Δήμος ΖΑΓΟΡΙΟΥ
        4. Δήμος ΖΙΤΣΑΣ
        5. Δήμος ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ
        6. Δήμος ΚΟΝΙΤΣΑΣ
        7. Δήμος ΜΕΤΣΟΒΟΥ
        8. Δήμος ΠΩΓΩΝΙΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης
        1. Δήμος ΖΗΡΟΥ
        2. Δήμος ΠΑΡΓΑΣ
        3. Δήμος ΠΡΕΒΕΖΑΣ
      Περιφέρεια Ηπείρου

  4. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου – Δυτικής Ελλάδας – Ιονίου
    1. Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας

      Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας

      1. Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας
        1. Δήμος ΑΓΡΙΝΙΟΥ
        2. Δήμος ΑΚΤΙΟΥ – ΒΟΝΙΤΣΑΣ
        3. Δήμος ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΣ
        4. Δήμος ΘΕΡΜΟΥ
        5. Δήμος ΙΕΡΑΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
        6. Δήμος ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ
        7. Δήμος ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Αχαΐας
        1. Δήμος ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
        2. Δήμος ΠΑΤΡΕΩΝ
        3. Δήμος ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ
        4. Δήμος ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ
        5. Δήμος ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας
        1. Δήμος ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ – ΚΥΛΛΗΝΗΣ
        2. Δήμος ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑΣ – ΚΡΕΣΤΕΝΩΝ
        3. Δήμος ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ
        4. Δήμος ΖΑΧΑΡΩΣ
        5. Δήμος ΗΛΙΔΑΣ
        6. Δήμος ΠΗΝΕΙΟΥ
        7. Δήμος ΠΥΡΓΟΥ
      Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας

    2. Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

      Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

      1. Περιφερειακή Ενότητα Ζακύνθου
        1. Δήμος ΖΑΚΥΝΘΟΥ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Ιθάκης
        1. Δήμος ΙΘΑΚΗΣ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Κερκύρας
        1. Δήμος ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
        2. Δήμος ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ
        3. Δήμος ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
        4. Δήμος ΠΑΞΩΝ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλληνίας
        1. Δήμος ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ
        2. Δήμος ΛΗΞΟΥΡΙΟΥ
        3. Δήμος ΣΑΜΗΣ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας
        1. Δήμος ΛΕΥΚΑΔΑΣ
        2. Δήμος ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ
      Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

    3. Περιφέρεια Πελοποννήσου

      Περιφέρεια Πελοποννήσου

      1. Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας
        1. Δήμος ΑΡΓΟΥΣ – ΜΥΚΗΝΩΝ
        2. Δήμος ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
        3. Δήμος ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ
        4. Δήμος ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας
        1. Δήμος ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ
        2. Δήμος ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ
        3. Δήμος ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ
        4. Δήμος ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ
        5. Δήμος ΤΡΙΠΟΛΗΣ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας
        1. Δήμος ΒΕΛΟΥ ΒΟΧΑΣ
        2. Δήμος ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ
        3. Δήμος ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ – ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ – ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ
        4. Δήμος ΝΕΜΕΑΣ
        5. Δήμος ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ – ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ
        6. Δήμος ΣΙΚΥΩΝΙΩΝ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας
        1. Δήμος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ
        2. Δήμος ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ
        3. Δήμος ΕΥΡΩΤΑ
        4. Δήμος ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ
        5. Δήμος ΣΠΑΡΤΗΣ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας
        1. Δήμος ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ
        2. Δήμος ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
        3. Δήμος ΜΕΣΣΗΝΗΣ
        4. Δήμος ΟΙΧΑΛΙΑΣ
        5. Δήμος ΠΥΛΟΥ – ΝΕΣΤΟΡΟΣ
        6. Δήμος ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ
      Περιφέρεια Πελοποννήσου

  5. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου
    1. Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

      Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

      1. Περιφερειακή Ενότητα Ικαρίας
        1. Δήμος ΙΚΑΡΙΑΣ
        2. Δήμος ΦΟΥΡΝΩΝ ΚΟΡΣΕΩΝ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Λέσβου
        1. Δήμος ΔΥΤΙΚΗΣ ΛΕΣΒΟΥ
        2. Δήμος ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Λήμνου
        1. Δήμος ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ
        2. Δήμος ΛΗΜΝΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Σάμου
        1. Δήμος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΑΜΟΥ
        2. Δήμος ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΑΜΟΥ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Χίου
        1. Δήμος ΗΡΩΪΚΗΣ ΝΗΣΟΥ ΨΑΡΩΝ
        2. Δήμος ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ
        3. Δήμος ΧΙΟΥ
      Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

    2. Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

      Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

      1. Περιφερειακή Ενότητα Άνδρου
        1. Δήμος ΑΝΔΡΟΥ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Θήρας
        1. Δήμος ΑΝΑΦΗΣ
        2. Δήμος ΘΗΡΑΣ
        3. Δήμος ΙΗΤΩΝ
        4. Δήμος ΣΙΚΙΝΟΥ
        5. Δήμος ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Καλύμνου
        1. Δήμος ΑΓΑΘΟΝΗΣΙΟΥ
        2. Δήμος ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ
        3. Δήμος ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ
        4. Δήμος ΛΕΙΨΩΝ
        5. Δήμος ΛΕΡΟΥ
        6. Δήμος ΠΑΤΜΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Καρπάθου
        1. Δήμος ΗΡΩΪΚΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΑΣΟΥ
        2. Δήμος ΚΑΡΠΑΘΟΥ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Κέας – Κύθνου
        1. Δήμος ΚΕΑΣ
        2. Δήμος ΚΥΘΝΟΥ
      6. Περιφερειακή Ενότητα Κω
        1. Δήμος ΚΩ
        2. Δήμος ΝΙΣΥΡΟΥ
      7. Περιφερειακή Ενότητα Μήλου
        1. Δήμος ΚΙΜΩΛΟΥ
        2. Δήμος ΜΗΛΟΥ
        3. Δήμος ΣΕΡΙΦΟΥ
        4. Δήμος ΣΙΦΝΟΥ
      8. Περιφερειακή Ενότητα Μυκόνου
        1. Δήμος ΜΥΚΟΝΟΥ
      9. Περιφερειακή Ενότητα Νάξου
        1. Δήμος ΑΜΟΡΓΟΥ
        2. Δήμος ΝΑΞΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
      10. Περιφερειακή Ενότητα Πάρου
        1. Δήμος ΑΝΤΙΠΑΡΟΥ
        2. Δήμος ΠΑΡΟΥ
      11. Περιφερειακή Ενότητα Ρόδου
        1. Δήμος ΡΟΔΟΥ
        2. Δήμος ΣΥΜΗΣ
        3. Δήμος ΤΗΛΟΥ
        4. Δήμος ΧΑΛΚΗΣ
        5. Δήμος ΜΕΓΙΣΤΗΣ
      12. Περιφερειακή Ενότητα Σύρου
        1. Δήμος ΣΥΡΟΥ – ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ
      13. Περιφερειακή Ενότητα Τήνου
        1. Δήμος ΤΗΝΟΥ
      Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

  6. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης
    1. Περιφέρεια Κρήτης

      Περιφέρεια Κρήτης

      1. Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου
        1. Δήμος ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ
        2. Δήμος ΒΙΑΝΝΟΥ
        3. Δήμος ΓΟΡΤΥΝΑΣ
        4. Δήμος ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
        5. Δήμος ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ
        6. Δήμος ΜΙΝΩΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ
        7. Δήμος ΦΑΙΣΤΟΥ
        8. Δήμος ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου
        1. Δήμος ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
        2. Δήμος ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
        3. Δήμος ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ
        4. Δήμος ΣΗΤΕΙΑΣ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου
        1. Δήμος ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
        2. Δήμος ΑΜΑΡΙΟΥ
        3. Δήμος ΑΝΩΓΕΙΩΝ
        4. Δήμος ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ
        5. Δήμος ΡΕΘΥΜΝΗΣ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Χανίων
        1. Δήμος ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ
        2. Δήμος ΓΑΥΔΟΥ
        3. Δήμος ΚΑΝΤΑΝΟΥ – ΣΕΛΙΝΟΥ
        4. Δήμος ΚΙΣΣΑΜΟΥ
        5. Δήμος ΠΛΑΤΑΝΙΑ
        6. Δήμος ΣΦΑΚΙΩΝ
        7. Δήμος ΧΑΝΙΩΝ
      Περιφέρεια Κρήτης

  7. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης
    1. Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

      Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

      1. Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας
        1. Δήμος ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
        2. Δήμος ΒΕΡΟΙΑΣ
        3. Δήμος ΗΡΩΙΚΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΝΑΟΥΣΑΣ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης
        1. Δήμος ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ – ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ
        2. Δήμος ΒΟΛΒΗΣ
        3. Δήμος ΔΕΛΤΑ
        4. Δήμος ΘΕΡΜΑΙΚΟΥ
        5. Δήμος ΘΕΡΜΗΣ
        6. Δήμος ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
        7. Δήμος ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
        8. Δήμος ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ – ΕΥΟΣΜΟΥ
        9. Δήμος ΛΑΓΚΑΔΑ
        10. Δήμος ΝΕΑΠΟΛΗΣ – ΣΥΚΕΩΝ
        11. Δήμος ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ
        12. Δήμος ΠΥΛΑΙΑΣ-ΧΟΡΤΙΑΤΗ
        13. Δήμος ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ
        14. Δήμος ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς
        1. Δήμος ΚΙΛΚΙΣ
        2. Δήμος ΠΑΙΟΝΙΑΣ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας
        1. Δήμος ΑΛΜΩΠΙΑΣ
        2. Δήμος ΕΔΕΣΣΑΣ
        3. Δήμος ΠΕΛΛΑΣ
        4. Δήμος ΣΚΥΔΡΑΣ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας
        1. Δήμος ΔΙΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
        2. Δήμος ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
        3. Δήμος ΠΥΔΝΑΣ ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ
      6. Περιφερειακή Ενότητα Σερρών
        1. Δήμος ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ
        2. Δήμος ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ
        3. Δήμος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ
        4. Δήμος ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ
        5. Δήμος ΝΕΑΣ ΖΙΧΝΗΣ
        6. Δήμος ΣΕΡΡΩΝ
        7. Δήμος ΣΙΝΤΙΚΗΣ
      7. Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής
        1. Δήμος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
        2. Δήμος ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
        3. Δήμος ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ
        4. Δήμος ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ
        5. Δήμος ΣΙΘΩΝΙΑΣ
      Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

    2. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

      Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

      1. Περιφερειακή Ενότητα Δράμας
        1. Δήμος ΔΟΞΑΤΟΥ
        2. Δήμος ΔΡΑΜΑΣ
        3. Δήμος ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ
        4. Δήμος ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟΥ
        5. Δήμος ΠΡΟΣΟΤΣΑΝΗΣ
      2. Περιφερειακή Ενότητα Έβρου
        1. Δήμος ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ
        2. Δήμος ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
        3. Δήμος ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
        4. Δήμος ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
        5. Δήμος ΣΟΥΦΛΙΟΥ
      3. Περιφερειακή Ενότητα Θάσου
        1. Δήμος ΘΑΣΟΥ
      4. Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας
        1. Δήμος ΚΑΒΑΛΑΣ
        2. Δήμος ΝΕΣΤΟΥ
        3. Δήμος ΠΑΓΓΑΙΟΥ
      5. Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης
        1. Δήμος ΑΒΔΗΡΩΝ
        2. Δήμος ΜΥΚΗΣ
        3. Δήμος ΞΑΝΘΗΣ
        4. Δήμος ΤΟΠΕΙΡΟΥ
      6. Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης
        1. Δήμος ΑΡΡΙΑΝΩΝ
        2. Δήμος ΙΑΣΜΟΥ
        3. Δήμος ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
        4. Δήμος ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ – ΣΑΠΩΝ
      Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις – Photo-Gallery

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Ελλάδας – Πίνακας, Χάρτης

Οι δεκατρείς Περιφέρειες της Ελλάδας – Χάρτης

Οι δεκατρείς Περιφέρειες της Ελλάδας - Χάρτης
Οι δεκατρείς Περιφέρειες της Ελλάδας – Χάρτης

Η αυτοδιοίκηση του Αγίου Όρους

Εξαίρεση σε όλα τα παραπάνω αποτελεί το Άγιο Όρος, το οποίο αποτελεί μεν ελληνικό έδαφος, αλλά αυτοδιοικείται αποκλειστικά με τους δικούς του θεσμούς βάσει του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους του 1924.

Έδρα (και μεγαλύτερος οικισμός, πληθυσμιακά), είναι οι Καρυές, ενώ βάσει της σημερινής Διοικητικής διαίρεσης της Ελλάδας, ονομάζεται επίσημα Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους, και διοικείται μονάχα από Διορισμένο Διοικητή, που τον διορίζει το κράτος (σε αντίθεση με τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, που διοικούνται από Περιφερειάρχη και Αντιπεριφερειάρχες, οι οποίοι εκλέγονται από τις Αυτοδιοικητικές Εκλογές, κάθε 4 χρόνια, και αναφέρονται παραπάνω).

Η Χερσόνησος του Αγίου Όρους (η χερσόνησος του Άθω) είναι τόπος απομόνωσης και προσευχής για πολλούς μοναχούς, ερημίτες και προσκυνητές. Στο παρελθόν υπήρχαν εκεί 180 μοναστήρια, στα οποία οι βυζαντινοί αυτοκράτορες και οι Τούρκοι κατακτητές αναγνώριζαν το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης. Σήμερα στη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους λειτουργούν 20 μονές με 1.850 μοναχούς.

Η έδρα της τοπικής εξουσίας, του “Πρωτάτου”, είναι στις Καρυές. Εκεί συνεδριάζει η Ιερά Επιστασία, που αποτελείται από 20 εκπροσώπους των μονών, οι οποίοι αποφασίζουν για όλα τα θέματα που απασxολούν τα μοναστήρια. Το λιμανάκι της Δάφνης συνδέει το Άγιον Όρος με την Ουρανούπολη. Πλήθος επισκεπτών προσέρχεται κάθε μέρα. Άδεια εισόδου όμως παίρνουν μόνο οι άνδρες. Η “Ιερά Επιστασία”, σύμφωνα με τη παράδοση, δεν επιτρέπει την είσοδο γυναικών. Οι προσκυνητές έρχονται για να προσευχηθούν, να προσκυνήσουν ιερά κειμήλια, να απολαύσουν βυζαντινούς ύμνους, αλλά και την ομορφιά της φύσης, ακόμα και για να μελετήσουν στις βιβλιοθήκες σπάνια ιστορικά έγγραφα από την εποχή του Βυζαντίου.

Στο Άγιο Όρος, που ονομάζεται και “Περιβόλι της Παναγιάς” (γιατί εδώ λατρεύεται η Παναγία), η μαγεία της φύσης είναι μοναδική. Το τοπίο είναι γαλήνιο, ξεκουράζει και ανυψώνει την ψυχή του ταξιδιώτη προσκυνητή.

Γεωγραφία Ε’ Δημοτικού – Βιβλίο Μαθητή – Οι συγγραφείς του

Χάρτης του Αγίου Όρους
Χάρτης του Αγίου Όρους

Μοναστικά ιδρύματα

Τα Μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελιά, τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια.

Ιερές Μονές

Το Άγιο Όρος συνίσταται από είκοσι Ιερές Μονές. Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, οι οποίες είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα, είναι οι εξής:

Ιερές Μονές
  1. Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
  2. Ιερά Μονή Βατοπεδίου (972)
  3. Ιερά Μονή Ιβήρων (976)
  4. Ιερά Μονή Χιλανδαρίου (1197, Σερβική)
  5. Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)
  6. Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας)
  7. Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
  8. Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας)
  9. Ιερά Μονή Ζωγράφου (919, Βουλγαρική)
  10. Ιερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας)
  11. Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)
  12. Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)
  13. Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (1363)
  14. Ιερά Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)
  15. Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (10ος αιώνας, 1542)
  16. Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)
  17. Ιερά Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας)
  18. Ιερά Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας)
  19. Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (11ος αιώνας, Ρωσική)
  20. Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου (1086)

Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα και όλες χαρακτηρίζονται ως «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και «Σταυροπηγιακές».

  • Κυρίαρχες επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό και οργανωτικό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μη υποκείμενο σε κανένα περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών.
  • Βασιλικές επειδή η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.
  • Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.
  • Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυσή τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.

Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες. Παλιότερα ορισμένες ήταν ιδιόρρυθμες.

  • Στις κοινόβιες οι αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά και τίποτε ιδιόκτητο. Της Μονής προΐσταται ισόβιος Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους, εκλεγόμενος δε διά πλειοψηφίας από τη Γεροντία σε μυστική ψηφοφορία, από κατάλογο υποψηφίων, που και αυτός καταρτίζεται από πλειοψηφία από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου (διανυόντων του 6ου από της κουράς των έτους) μοναχών. Για τον Ηγούμενο απαιτούνται ορισμένα πνευματικά και ηθικά προσόντα, δύναται όμως να παυθεί με απόφαση της Γεροντίας και κατόπιν πλειοψηφίας των εχόντων δικαίωμα ψήφου της Αδελφότητας. Αν ο εκλεγείς Ηγούμενος δε φέρει το βαθμό του Αρχιμανδρίτη, χειροτονείται αμέσως μετά την εκλογή.
  • Στις ιδιόρρυθμες Μονές οι μεν μοναχοί ενδιαιτώνται μεμονωμένα, τα δε των Μονών αυτών διέπει Επιτροπή και η Σύναξη των Προϊσταμένων.

Κατά ταύτα, των μεν κοινοβίων η Διοίκηση είναι σχεδόν μοναρχική αλλά μετά κοινοκτημοσύνης, των δε ιδιορρύθμων ολιγαρχική αριστοκρατική.

Ιερές Σκήτες

Οι δώδεκα Ιερές Σκήτες υπάγονται στη δικαιοδοσία ορισμένης Ιεράς Μονής και διακρίνονται σε κοινόβιες και ιδιόρρυθμες.

Ιερές Σκήτες
Σκήτη Τύπος Ιερά Μονή Εθνικότητα
Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Βογορόδιτσα) κοινόβια Αγίου Παντελεήμονος (Ρωσικού) ρωσική
Προφήτου Ηλιού κοινόβια Παντοκράτορος ελληνική
Τιμίου Προδρόμου κοινόβια Μεγίστης Λαύρας ρουμανική
Αγίου Ανδρέου κοινόβια Βατοπεδίου ελληνική
Αγίας Άννης ιδιόρρυθμη Μεγίστης Λαύρας ελληνική
Αγίας Τριάδος (Καυσοκαλυβίων) ιδιόρρυθμη Μεγίστης Λαύρας ελληνική
Αγίου Δημητρίου ιδιόρρυθμη Βατοπεδίου ελληνική
Τιμίου Προδρόμου ιδιόρρυθμη Ιβήρων ελληνική
Αγίου Παντελεήμονος ιδιόρρυθμη Κουτλουμουσίου ελληνική
Θεοτόκου (Νέα Σκήτη) ιδιόρρυθμη Αγίου Παύλου ελληνική
Αγίου Δημητρίου (Λάκκου) ιδιόρρυθμη Αγίου Παύλου ρουμανική
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ιδιόρρυθμη Ξενοφώντος ελληνική

Έδαφος και κλίμα

Γενικά, η χώρα μας χαρακτηρίζεται ορεινή. Τον κεντρικό κορμό της τον διασχίζει η οροσειρά της Πίνδου, ενώ κι άλλα βουνά απλώνονται προχωρώντας από τη Μακεδονία προς τη Θράκη.

Ανάμεσα στα βουνά αυτά ανοίγονται μικρές πεδινές εκτάσεις, με μεγαλύτερη της πεδιάδα της Θεσσαλίας. Εύφορη πεδιάδα είναι αυτή που προήλθε από την αποξήρανση της λίμνης των Γιαννιτσών, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης.

Ο ποταμός Έβρος χωρίζει την ελληνική Θράκη από τη γειτονική Τουρκία. Ο ποταμός Νέστος είναι το φυσικό όριο μεταξύ Θράκης-Μακεδονίας και ο Στρυμόνας το όριο μεταξύ ανατολικής και κεντρικής Μακεδονίας και πηγάζει από τη Βουλγαρία. Από κει πηγάζει και ο Αξιός. Ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός που ρέει εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα είναι ο Αλιάκμονας. Στη Θεσσαλία έχουμε τον Πηνειό, στην Πελοπόννησο τον Αλφειό, ενώ από την Πίνδο κατεβαίνει ο Αχελώος.

Η ακτογραμμή της χώρας μας έχει μήκος περίπου 15.000 χιλιόμετρα. Τα πελάγη της είναι κατάσπαρτα από νησιά. Τα κυριότερα νησιωτικά συμπλέγματα είναι αυτά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων, των Επτανήσων (Ιόνια νησιά) και των Σποράδων.

Σ’ όλη την ακτογραμμή της Ελλάδας σχηματίζονται χερσόνησοι, κόλποι και ακρωτήρια. Οι πιο γνωστοί κόλποι είναι ο Θερμαϊκός και ο Στρυμωνικός στη Βόρεια Ελλάδα, ο Παγασητικός στη Θεσσαλία, ο Αμβρακικός στην Ήπειρο, ο Σαρωνικός, στα νότια της Αττικής, ο Αργολικός στα ανατολικά της Πελοποννήσου και ο Μεσσηνιακός με τον Λακωνικό στα νότια.

Γεωμορφολογικός Χάρτης της Ελλάδας
Γεωμορφολογικός Χάρτης της Ελλάδας | Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Αιγαίου

Τα δεδομένα των πινάκων έχουν ληφθεί από την Ελληνική Στατιστική Αρχή – Δεκέμβριος 2021

Επιφάνεια ελληνικών εδαφών ανά Περιφέρεια

Περιφέρεια Επιφάνεια (σε km2)
Σύνολο Ελλάδος 132.049
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 14.179
Κεντρική Μακεδονία 19.166
Δυτική Μακεδονία 9.471
Ήπειρος 9.164
Θεσσαλία 14.051
Στερεά Ελλάδα 15.561
Ιόνια Νησιά 2.306
Δυτική Ελλάδα 11.327
Πελοπόννησος 15.511
Αττική 3.814
Βόρειο Αιγαίο 3.854
Νότιο Αιγαίο 5.305
Κρήτη 8.340

Tα μεγαλύτερα σε πληθυσμό νησιά της Ελλάδος

(Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών, 2011)

Νησιά Μόνιμος Πληθυσμός
Κρήτη 622.913
Εύβοια 191.206
Ρόδος 115.490
Κέρκυρα 102.071
Λέσβος 86.436
Χίος 51.390
Ζάκυνθος 40.759
Σαλαμίνα 39.283
Κεφαλληνία 35.801
Κως 33.388
Σάμος 32.977
Λευκάδα 22.076
Σύρος 21.507
Νάξος 17.970
Λήμνος 16.992
Νησιά Μόνιμος Πληθυσμός
Κάλυμνος 16.179
Θήρα 15.231
Θάσος 13.770
Πάρος 13.715
Αίγινα 13.056
Μύκονος 10.134
Άνδρος 9.221
Τήνος 8.636
Ικαρία 8.423
Λέρος 7.917
Κάρπαθος 6.226
Σκιάθος 6.088
Μήλος 4.977
Σκόπελος 4.960
Σπέτσες 4.027

Τα κυριότερα βουνά της Ελλάδος

(Πηγές: Βικιπαίδεια, Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού)

Βουνά Υψόμετρο (m)
Όλυμπος
Κεντρική Μακεδονία (Πιερία), Θεσσαλία (Λάρισα)
2.918
Σμόλικας
Δυτική Μακεδονία (Γρεβενά), Ήπειρος (Ιωάννινα)
2.637
Βόρας (Καϊμακατσαλάν)
Κεντρική Μακεδονία (Πέλλα), Βόρεια Μακεδονία
2.524
Γράμμος
Δυτική Μακεδονία (Καστοριά), Ήπειρος (Ιωάννινα), Αλβανία
2.521
Γκιώνα
Στερεά Ελλάδα (Φωκίδα)
2.508
Tύμφη (Γκαμήλα)
Ήπειρος (Ιωάννινα)
2.499
Bαρδούσια
Στερεά Ελλάδα (Φωκίδα)
2.495
Παρνασσός
Στερεά Ελλάδα (Βοιωτία, Φθιώτιδα, Φωκίδα)
2.456
Ίδη (Ψηλορείτης)
Κρήτη (Ρέθυμνο)
2.454
Λευκά Όρη
Κρήτη (Χανιά)
2.453
Αθαμανικά όρη (Τζουμέρκα)
Ήπειρος, Θεσσαλία
2.429
Tαΰγετος
Πελοπόννησος (Λακωνία)
2.407
Όρος Kυλλήνη (Ζήρεια)
Πελοπόννησος (Κορινθία)
2.374
Aροάνια (Χελμός)
Πελοπόννησος (Αχαΐα)
2.355
Βουνά Υψόμετρο (m)
Βαρνούντας
Δυτική Μακεδονία (Φλώρινα), Βόρεια Μακεδονία
2.334
Tυμφρηστός (Βελούχι)
Στερεά Ελλάδα (Ευρυτανία, Φθιώτιδα)
2.314
Λάκμος (Περιστέρι)
Ήπειρος (Ιωάννινα), Θεσσαλία (Τρίκαλα)
2.295
Πίνδος
Ήπειρος, Θεσσαλία, Μακεδονία
2.248
Φαλακρό (Προφ.Hλίας)
Ανατολική Μακεδονία (Δράμα)
2.232
Eρύμανθος
Πελοπόννησος (Αχαΐα, Ηλεία)
2.224
Όρβηλος
Ανατολική Μακεδονία (Δράμα), Κεντρική Μακεδονία (Σέρρες), Βουλγαρία
2.212
Πιέρια Όρη
Κεντρική Μακεδονία (Πιερία) Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη)
2.190
Άγραφα (Φτέρη)
Θεσσαλία (Καρδίτσα), Στερεά Ελλάδα (Ευρυτανία)
2.184
Oίτη
Στερεά Ελλάδα (Φθιώτιδα)
2.152
Δίκτη
Κρήτη (Λασίθι)
2.148
Άσκιο
Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη)
2.111
Bέρμιο
Μακεδονία (Ημαθία, Κοζάνη)
2.052
Άθως
Μακεδονία (Χαλκιδική)
2.033

Οι κυριότερες λίμνες της Ελλάδος

(Πηγές: Βικιπαίδεια, Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού)

Λίμνες Επιφάνεια (σε km2)
Τριχωνίδα
Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία)
96,228
Βόλβη
Μακεδονία (Θεσσαλονίκη)
70,443
Βεγορίτιδα
Μακεδονία (Φλώρινα & Πέλλα)
54,473
Βιστωνίδα
Θράκη (Ξάνθη & Ροδόπη)
44,860
Κορώνεια
Μακεδονία (Θεσσαλονίκη)
46,539
Μικρή Πρέσπα (1)
Μακεδονία (Φλώρινα) 99%, Αλβανία 1%
42,541
(48,5 km2 συνολικά)
Μεγάλη Πρέσπα (1)
Μακεδονία (Φλώρινα) 22%, Αλβανία 18%, Βόρεια Μακεδονία 60%
39,400
(273 km2 συνολικά)
Κερκίνη (τεχνητή)
Μακεδονία (Σέρρες)
34,016
Καστοριάς (Ορεστιάδα)
Μακεδονία (Καστοριά)
28,873
Λίμνες Επιφάνεια (σε km2)
Παμβώτιδα (Ιωαννίνων)
Ήπειρος (Ιωάννινα)
19,436
Υλίκη
Στερεά Ελλάδα (Βοιωτία)
19,441
Δοϊράνη (1)
Μακεδονία (Κιλκίς) Βόρεια Μακεδονία
17,511
(43,1 km2 συνολικά)
Αμβρακία
Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία)
14,477
Λυσιμαχία
Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία)
13,085
Πετρών
Μακεδονία (Φλώρινα)
12,033
Παραλίμνη
Στερεά Ελλάδα (Βοιωτία)
11,856
Χειμαδίτιδα
Μακεδονία (Φλώρινα)
10,800
Οζερός
Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία)
9,368

(1) Εμβαδόν της λίμνης σε ελληνικό έδαφος

Οι κυριότεροι ποταμοί της Ελλάδος

(Πηγές: Βικιπαίδεια, Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού)

Ποταμοί Μήκος (km)
Αλιάκμονας
Γράμμος – Θερμαϊκός κόλπος
297
Αχελώος
Βόρεια Πίνδος – Ιόνιο πελ.
220
Πηνειός (Θεσσαλικός)
Βόρεια Πίνδος – Θερμαϊκός κόλπος
205
Έβρος (1) (Марица – Μαρίτσα, Meriç – Μερίτς)
Ρίλα, Βουλγαρία – Θρακικό πελ.
204 (480)
Νέστος (1) (Места, Μέστα)
Ρίλα, Βουλγαρία – Θρακικό πελ.
130 (243)
Στρυμόνας (1) (Струма, Στρούμα)
Βιτόσα, Βουλγαρία – Στρυμονικός Κόλπος
118
(392)
Θύαμις (Καλαμάς)
Όρος Δούσκο, Ιωάννινα – Ιόνιο πελ.
115
Αλφειός
Πάρνωνας – Ιόνιο πελ.
110
Άραχθος
Βόρεια Πίνδος – Αμβρακικός κόλπος
110
Ενιπέας (Θεσσαλικός)
Όθρυς – Πηνειός (Θεσσαλικός) ποτ.
84
Ευρώτας
Πάρνωνας, Αν.Ταΰγετος – Λακωνικός κόλπος
82
Ποταμοί Μήκος (km)
Λούρος
Τόμαρος – Αμβρακικός κόλπος
80
Σπερχειός
Τυμφρηστός – Μαλιακός κόλπος
80
Εύηνος
Βαρδούσια – Πατραϊκός κόλπος
80
Ταυρωπός (Μέγδοβας)
Άγραφα – Αχελώος ποτ.
78
Αξιός (1) (Вардар)
Σκάρδος, Βόρεια Μακεδονία – Θερμαϊκός κόλπος
76 (380)
Αγγίτης
Αγία Βαρβάρα Δράμας, Τενάγη Φιλίππων – Στρυμόνας ποτ.
75
Αώος (1) (Vjosë)
Λύγκος, Βόρεια Πίνδος – Αδριατική
70 (260)
Εχέδωρος (Γαλλικός)
Κρούσσια όρη, Κιλκίς – Θερμαϊκός κόλπος
70
Λάδωνας
Αροάνια (Χελμός) – Αλφειός ποτ.
70
Μόρνος
Οίτη – Κορινθιακός κόλπος
70
Πηνειός (Πελοπόννησος)
Ερύμανθος – Ιόνιο πελ.
70

(1) Μήκος ποταμού σε ελληνικό έδαφος

Το κλίμα της Ελλάδας

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από το μεσογειακό τύπο της εύκρατης ζώνης και έχει ήπιους υγρούς χειμώνες και ζεστά ξηρά καλοκαίρια. Το κλίμα της χώρας μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

  • υγρό μεσογειακό (δυτική Ελλάδα, δυτική Πελοπόννησος, πεδινά και ημιορεινά της Ηπείρου).
  • ξηρό μεσογειακό (Κυκλάδες, παραλιακή Κρήτη, Δωδεκάνησα, ανατολική Πελοπόννησος, Αττική, πεδινές περιοχές Ανατολικής Στερεάς).
  • ηπειρωτικό (δυτική Μακεδονία, εσωτερικά υψίπεδα ηπειρωτικής Ελλάδας, βόρειος Έβρος).
  • ορεινό (ορεινές περιοχές με υψόμετρο περίπου >1500m στη Βόρεια Ελλάδα >1800m στην Κεντρική Ελλάδα >2000m στην Κρήτη).

Οι θερμοκρασίες είναι σπάνια υπερβολικές στις παραθαλάσσιες περιοχές. Στις κλειστές εσωτερικές πεδιάδες και στα υψίπεδα της χώρας παρατηρούνται τα μεγαλύτερα θερμοκρασιακά εύρη -τόσο ετήσια όσο και ημερήσια. Οι χιονοπτώσεις είναι κοινές στα ορεινά από τα τέλη Σεπτεμβρίου (στη βόρεια Ελλάδα, τέλη Οκτωβρίου κατά μέσο όρο στην υπόλοιπη χώρα), ενώ στις πεδινές περιοχές χιονίζει κυρίως από το Δεκέμβριο μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Έχει χιονίσει, πάντως, ακόμα και κατά μήνα Μάιο στη Φλώρινα. Στις παραθαλάσσιες περιοχές των νησιωτικών περιοχών οι χιονοπτώσεις συμβαίνουν σπανιότερα και δεν αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του κλίματος. Οι καύσωνες επηρεάζουν κυρίως τις πεδινές περιοχές και είναι συχνότεροι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Σπάνια, πάντως, διαρκούν περισσότερες από 3 ημέρες.

Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ του 34ου και 42oυ παραλλήλου του βορείου ημισφαιρίου και έχει μεγάλη ηλιοφάνεια όλο σχεδόν το χρόνο. Λεπτομερέστερα στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας παρουσιάζεται μεγάλη ποικιλία κλιματικών τύπων, πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια του μεσογειακού κλίματος. Αυτό οφείλεται στην τοπογραφική διαμόρφωση της χώρας που έχει μεγάλες διαφορές υψομέτρου (υπάρχουν μεγάλες οροσειρές κατά μήκος της κεντρικής χώρας και άλλοι ορεινοί όγκοι) και εναλλαγή ξηράς και θάλασσας. Έτσι, από το ξηρό κλίμα της Αττικής και γενικά της ανατολικής Ελλάδας μεταπίπτουμε στο υγρό της βόρειας και δυτικής Ελλάδας. Τέτοιες κλιματικές διαφορές συναντώνται ακόμη και σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, πράγμα που παρουσιάζεται σε λίγες μόνο χώρες σε όλο τον κόσμο.

Κλιματικές περιοχές της Ελλάδας

Κλιματικές περιοχές της Ελλάδας

Κλίμα ορεινό με ψυχρούς χειμώνες, δροσερά καλοκαίρια και βροχές όλες τις εποχές.

Κλίμα με χειμώνες πιο ψυχρούς απ’ ότι στις ακτές και ξηρά καλοκαίρια.

Κλίμα υγρό με πολλές βροχές, ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.

Κλίμα με μέτριες βροχές, ήπιους χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια.

Από κλιματολογικής πλευράς το έτος μπορεί να χωριστεί κυρίως σε δύο εποχές: Την ψυχρή και βροχερή χειμερινή περίοδο, που διαρκεί από τα μέσα του Οκτωβρίου και μέχρι το τέλος Μαρτίου και τη θερμή και άνομβρη εποχή, που διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο.

Κατά την πρώτη περίοδο οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, όπου κατά μέσον όρο η μέση ελάχιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 5-10 °C στις παραθαλάσσιες περιοχές, από 0-5 °C στις ηπειρωτικές περιοχές και σε χαμηλότερες τιμές κάτω από το μηδέν στις βόρειες περιοχές.

Οι βροχές ακόμη και τη χειμερινή περίοδο δεν διαρκούν για πάρα πολλές ημέρες και ο ουρανός της Ελλάδας δεν μένει συννεφιασμένος καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, όπως συμβαίνει σε άλλες περιοχές της γης. Οι χειμερινές κακοκαιρίες διακόπτονται καμιά φορά κατά τον Ιανουάριο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου από ηλιόλουστες ημέρες, τις γνωστές από την αρχαιότητα Αλκυονίδες ημέρες. Κατά αυτήν την περίοδο, λοιπόν, στα νησιά, κυρίως στο νότιο μέρος της χώρας, όπως για παράδειγμα στην Κρήτη, η θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει τους 18-20 βαθμούς Κελσίου, στην Αττική τους 13-14 °C και στη Θεσσαλονίκη ο υδράργυρος μπορεί να ξεπεράσει τους 9 °C και πολλές φορές ακόμα και τους 10 °C. Σε άλλες πόλεις, όπως για παράδειγμα στην Αλεξανδρούπολη κατά τις Αλκυονίδες μέρες, η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 7-8 °C, με αποτέλεσμα το χιόνι από τις χιονοπτώσεις του χειμώνα να λιώνει κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η χειμερινή εποχή είναι γλυκύτερη στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου από ότι στη Βόρεια και Ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα. Κατά τη θερμή και άνομβρη εποχή ο καιρός είναι σταθερός, ο ουρανός σχεδόν αίθριος, ο ήλιος λαμπερός και δε βρέχει εκτός από σπάνια διαστήματα με ραγδαίες βροχές ή καταιγίδες μικρής γενικά διάρκειας.

Η θερμότερη περίοδος είναι το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου και το πρώτο του Αυγούστου, οπότε η μέση μέγιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 30 °C μέχρι 35 °C. Κατά τη θερμή εποχή οι υψηλές θερμοκρασίες μετριάζονται από τη δροσερή θαλάσσια αύρα στις παράκτιες περιοχές της χώρας και από τους βόρειους ανέμους (ετήσιες) που φυσούν κυρίως στο Αιγαίο.

Η άνοιξη έχει μικρή διάρκεια, διότι ο μεν χειμώνας είναι όψιμος, το δε καλοκαίρι αρχίζει πρώιμα. Το φθινόπωρο είναι μακρύ και θερμό και πολλές φορές παρατείνεται στη νότια Ελλάδα και τα νησιά μέχρι τα μισά του Δεκεμβρίου. Στην Αθήνα, την πρωτεύουσα, το κρύο γίνεται συνήθως αισθητό από το Νοέμβριο και μετά και από εκεί και πέρα συνεχίζεται έως και τα τέλη του Μάρτη. Μετά τα μέσα του Δεκεμβρίου, αναπτύσσεται ιδιαίτερο ψύχος στις αστικές περιοχές, το οποίο συνεχίζεται έως και τα τέλη Φεβρουαρίου. Από τις αρχές του μήνα Μαρτίου η άνοιξη γίνεται αισθητή και η θερμοκρασία ανεβαίνει σταδιακά. Η ψυχρότερη εποχή του έτους στην πόλη της Αθήνας θεωρείται από την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου έως και την τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου. Η Ελλάδα κατέχει το ρεκόρ υψηλότερης καταγεγραμμένης θερμοκρασίας στην Ευρώπη με 48,0 °C στην Αθήνα (Ελευσίνα και Τατόι) στις 10 Ιουλίου 1977.

Μέση θερμοκρασία σε επιλεγμένους σταθμούς παρατηρήσεων, 2020

(Πηγή: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία)

Μήνας Ελευσίνα Θεσ/νίκη Κέρκυρα Σαντορίνη Ρόδος Ηράκλειο
Ιανουάριος 9,1 6,2 9,9 12,1 13,0 11,9
Φεβρουάριος 11.2 8,9 11,7 13,2 13,6 12,8
Μάρτιος 13,7 11,5 13,7 14,5 15,2 14,6
Απρίλιος 15,8 14,0 16,1 16,7 17,7 16,3
Μάιος 22,4 20,4 21,3 20,9 22,3 21,7
Ιούνιος 26,1 25,0 24,2 23,9 24,2 24,5
Ιούλιος 29,9 27,8 28,5 26,7 27,5 26,9
Αύγουστος 29,6 27,3 28,3 27,0 28,3 27,5
Σεπτέμβριος 26,8 24,7 25,1 25,7 27,4 25,9
Οκτώβριος 21,5 18,8 19,7 22,4 23,6 22,0
Νοέμβριος 15,3 11,8 15,3 16,9 18,5 17,0
Δεκέμβριος 13,3 10,8 13,6 15,3 16,1 15,2

Έντυπο υλικό

Πηγές – Χρήσιμες Ιστοσελίδες

Αφήστε μια απάντηση