Μήνυμα της Περιφερειακής Διευθύντριας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου προς τις/τους υποψήφιες/υποψηφίους των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2022

Άγχος

Τα περισσότερα παιδιά βιώνουν άγχος και φόβο κατά τη διάρκεια της ομαλής ανάπτυξής τους

Τα γεγονότα που μπορεί να προκαλέσουν άγχος στα παιδιά έχουν να κάνουν με τους γονείς, την ευρύτερη οικογένεια ή και με τις δραστηριότητες του ίδιου του παιδιού.

Γεγονότα από τους γονείς:

• ο θάνατος ενός από τους γονείς,
• ο χωρισμός των γονιών,
• ο εθισμός (στο ποτό, στα ναρκωτικά, χαρτοπαιξία) ενός από τους γονείς,
• η ανεργία στο γονιό που ήταν συνηθισμένος/η να δουλεύει,
• η επανασύνδεση γονιών που είχαν χωρίσει,
• ο χωρισμένος γονιός που αποκτά έναν καινούριο σύντροφο ή ξαναπαντρεύεται,
• κάποιος από τους δύο γονείς στην φυλακή,
• η κατάθλιψη ενός γονιού για μεγάλο χρονικό διάστημα

Γεγονότα από την οικογένεια:

• ο θάνατος ενός συγγενή,
• ο αποχωρισμός από τον ένα γονιό για μεγάλο χρονικό διάστημα,
• η σοβαρή ασθένεια ενός από τα μέλη της οικογένειας,
• η γέννηση ενός αδελφού/ής,
• ο ερχομός και η συγκατοίκηση  με κάποιο καινούριο πρόσωπο στο σπίτι,
• ένα από τα αδέλφια φεύγει από το σπίτι,
• ο θάνατος ενός κατοικίδιου ζώου,
• η αλλαγή σπιτιού,
• η απώλεια φροντίδας και επίβλεψης για μεγάλο χρονικό διάστημα,
• τα οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια

Γεγονότα από το ίδιο το παιδί:

• η ασθένεια,
• ο τραυματισμός και η παραμονή σε νοσοκομείο,
• η σεξουαλική κακοποίηση ή η εκμετάλλευση από ένα μεγαλύτερο άτομο,
• η σωματική κακοποίηση,
• το ξύλο ή η σκληρή τιμωρία,
• η ψυχολογική κακοποίηση,
• η σωματική δυσμορφία ή παραμόρφωση,
• η αρχή ή το τέλος του σχολείου
• η αλλαγή στο φαγητό και στις διατροφικές συνήθειες,
• η απόρριψη ή το να επιλεγεί τελευταίος/α από μια ομάδα άλλων παιδιών,
• η επίσκεψη στον οδοντίατρο ή στο γιατρό,
• η αρχή της εφηβείας ή οι αλλαγές στο σώμα,
• τα πρώτα ραντεβού,
• η δυσκολία να δημιουργήσει και να διατηρήσει φιλίες
• η επανάληψη τάξης στο σχολείο,
• η αλλαγή στο πως περνάει τις ελεύθερες ώρες

Πιθανές επιπτώσεις μη έγκαιρης αντιμετώπισης του άγχους:

• επανειλημμένες απουσίες από το σχολείο ή αδυναμία να τελειώσουν το σχολείο
• επισφαλείς σχέσεις με τους συμμαθητές
• μη ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων
• χαμηλή αυτοεκτίμηση
• χρήση αλκοόλ ή άλλων ναρκωτικών ουσιών
• προβλήματα προσαρμογής σε καταστάσεις στο χώρο της εργασίας
• αγχώδη διαταραχή στην ενηλικίωση
• κατάθλιψη κ.α

Τα συμπτώματα του έντονου στρες:

Αντιμετώπιση του άγχους από τον γονέα:

• Ενθάρρυνση των παιδιών ώστε να ζητούν στήριξη σχετικά με τις ανησυχίες τους
• Δόμηση και τήρηση καθημερινών προγραμμάτων
• Συζήτηση με τα παιδιά για τυχόν αλλαγές που προκύπτουν στο καθημερινό πρόγραμμα
• Ανάπτυξη καινούργιων δεξιοτήτων για την αντιμετώπιση των καταστάσεων που προκαλούν άγχος στα παιδιά
• Δημιουργία ασφαλούς και σταθερού περιβάλλοντος
• Ώθηση των παιδιών ώστε να υιοθετήσουν στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους:
• Καθορισμός του προβλήματος: Προσπαθήστε να βοηθήσετε το παιδί να ορίσει επακριβώς τι τον/την ενοχλεί ή απασχολεί. Ορίστε μαζί ένα εντελώς συγκεκριμένο πρόβλημα. Δουλέψτε με ένα μόνο θέμα τη φορά.
• Απαρίθμηση πιθανών λύσεων: Προσπαθήστε μαζί με το παιδί να βρείτε και  να καταγράψτε όσο το δυνατό περισσότερες λύσεις, για κάθε πλευρά του προβλήματος που τον/την απασχολεί.
• Αξιολόγηση των “υπέρ” και των “κατά” κάθε πιθανής λύσης: Για κάθε πιθανή λύση που πριν βρήκατε, καταγράψτε μαζί με το παιδί τα υπέρ και τα κατά, που θα προέκυπταν από την πιθανή εφαρμογή αυτής της λύσης. Στόχος είναι η ανεύρεση εκείνης της λύσης με τα περισσότερα ή σημαντικότερα υπέρ και τα λιγότερα ή πιο ανώδυνα κατά.
• Σχεδιασμός: Με πολύ συγκεκριμένους όρους, βοηθείστε το παιδί να αποφασίσει πως θα εφαρμόσει την επιλεγμένη λύση. “Τι ακριβώς θα γίνει, πότε θα γίνει, ποιος θα αναμειχθεί, που θα γίνει, ποια βήματα ακριβώς θα ακολουθήσετε”, είναι ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν.
• Δράση: Εφαρμογή τη επιλεγμένης λύσης.
• Αξιολόγηση αποτελεσμάτων: Αν η λύση πέτυχε παροτρύνεται το παιδί να εφαρμόσει τη μέθοδο και σε άλλα προβλήματά. Αν η λύση σας δεν επέτυχε τα αναμενόμενα, βοηθείστε το παιδί να κατανοήσει “τι πήγε στραβά”. Ίσως φάνηκε υπεραισιόδοξος/-η, ίσως έκρινε λάθος τις συνθήκες, ίσως ευθύνεται κάποιος τρίτος παράγοντας που δεν υπολόγισε. Ενθαρρύνεται το παιδί να ξαναπροσπαθεί, είτε ξεκινώντας και πάλι από το 1ο βήμα, είτε δοκιμάζοντας τη λύση που στο 3ο βήμα προέβαλε ως η αμέσως πιο ικανοποιητική. Σ’ αυτή την περίπτωση, ξεκινήστε από το 4ο βήμα.

Αντιμετώπιση των διαταραχών άγχους από τον γονέα:

• Θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους
• Αφιερώνοντας την προσοχή που τους αξίζει
• Δημιουργώντας ένα σωστό πρότυπο για τα παιδιά
• Ώθηση των παιδιών ώστε να χρησιμοποιούν τεχνικές αποβολής του άγχους και στρατηγικών ηρεμίας

Τεχνικές χαλάρωσης:

• Τεχνικές αναπνοής

Η αναπνοή επιτελείται με τη βοήθεια του διαφράγματος (κοιλιακή αναπνοή) και των αναπνευστικών μυών του θώρακα (θωρακική αναπνοή). Κατά τη διάρκεια περιόδων άγχους, η αναπνοή γίνεται περισσότερο με τη βοήθεια των αναπνευστικών μυών του θώρακα, που σημαίνει ότι οι ανάσες είναι ρηχές και έχουν μεγαλύτερη συχνότητα. Αναπνέοντας βαθύτερα (χρησιμοποιώντας το διάφραγμα), οξυγονώνετε καλύτερα τον οργανισμό σας και κουράζετε λιγότερο το αναπνευστικό σας σύστημα.

Tips

Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε να εισπνέετε βαθύτερα είναι να τεντώσετε την πλάτη σας, η οποία αυτομάτως θα σας ωθήσει να πάρετε περισσότερες βαθιές αναπνοές, τις οποίες θα αισθανθείτε έως τους κοιλιακούς μυς.

• Προοδευτική χαλάρωση των μυών

Πρόκειται για μια τεχνική συστηματικής τόνωσης και χαλάρωσης των περισσότερων μυών του σώματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν καταβαλλόμαστε από πολύ άγχος προκαλείται στον οργανισμό μας έντονος μυϊκός πόνος, ο οποίος πολλές φορές επιφέρει συσπάσεις των μυών. Με την προοδευτική χαλάρωση των μυών, μπορεί ο καθένας να κατανοήσει καλύτερα την αίσθηση της εν λόγω έντασης και να την αναγνωρίζει στο ξεκίνημά της. 

Tips

Ξεκινήστε ανοίγοντας και κλείνοντας τη γροθιά σας. Κρατήστε τη γροθιά σας σφιχτά, ώστε να τεντώνουν οι μύες σε όλο το μήκος του χεριού. Κρατήστε τη σφιγμένη μερικά δευτερόλεπτα και μετά αφήστε την, εστιάζοντας στην αίσθηση της χαλάρωσης που μεταδίδεται διά μέσω των μυών στο χέρι. Συνεχίστε με το άλλο χέρι και, συστηματικά, κατά τον ίδιο τρόπο, περάστε σε άλλες βασικές μυϊκές ομάδες, όπως τα πόδια, οι κοιλιακοί και το στήθος.

• Κατευθυνόμενη σκέψη

Η εν λόγω τεχνική βασίζεται στη θεωρία που υπάρχει για τη σημασία της προσοχής (προσήλωσης), εστιάζοντας σε κάποιο γεγονός που είτε έχουμε ζήσει και μας ήταν ευχάριστο είτε το φανταζόμαστε και θα θέλαμε να το υλοποιήσουμε. Με τον τρόπο αυτό στρέφουμε την προσοχή μας σε κάτι ευχάριστο και απωθούμε τη στρεσογόνο κατάσταση που μας καταβάλλει.

Tips

Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε όλες σας τις αισθήσεις για να βιώσετε όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένο το περιστατικό που επιλέξατε. Ξεκινώντας, σκεφτείτε τι υπάρχει στο οπτικό σας πεδίο και, ακολούθως, εστιάστε στο ακουστικό. Αυτή η «πνευματική κένωση» όχι απλώς σας βοηθά να χαλαρώσετε, αλλά, αν τα καταφέρετε, πιθανώς θα αισθανθείτε για αρκετό διάστημα πολύ καλά, αν και μέχρι τώρα δεν υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που να το τεκμηριώνουν.

• Διαλογισμός

Υπάρχουν πολλά είδη διαλογισμού, όμως στα περισσότερα κέντρα που πραγματοποιείται, οι εκπαιδευτές εστιάζουν στην επανάληψη απλών λέξεων (στην ινδική γλώσσα ονομάζεται μάντρα) ή σε κάποια εικόνα.

Tips

Καθίστε σε μια καρέκλα ή στο πάτωμα φορώντας άνετα ρούχα. Με τα μάτια κλειστά εστιάστε σε μία εικόνα και εισπνέετε βαθιά και αργά για περισσότερα από 15 λεπτά. Η τεχνική αυτή είναι εύκολη στην εκμάθηση, αφού το μόνο που χρειάζεται είναι μερικά λεπτά την ημέρα χωρίς ειδικά εργαλεία ή οδηγούς.

………… …… Και μην ξεχνάτε ………………

Θετικές δηλώσεις για όταν αγχώνομαι, νοιώθω μόνος/η ή απογοητεύομαι:

1. Είναι φυσιολογικό να νοιώθω αυτά τα συναισθήματα ΤΩΡΑ!
2. Μέσα από αυτήν την κατάσταση θα γίνω πιο δυνατός/η
3. Περνάω /με μια δύσκολη περίοδο, όπως περνούν και οι ΑΛΛΟΙ. Κάνω ότι καλύτερο μπορώ.
4. Είναι σαν μια καταιγίδα που ξέσπασε για όλους/ες. Θα περάσει!
5. Αναπνέω απαλά και βρίσκω το ‘κέντρο ‘ μου…. Εισπνέω βαθιά και αργά… εκπνέω αργά και απομακρύνω τις δυσάρεστες σκέψεις.
6. Ζω στο ‘εδώ και τώρα’ και εστιάζω σε καταστάσεις που μπορώ να ελέγξω
7. Αναρωτιέμαι τι έχω περισσότερο ανάγκη ΤΩΡΑ
8. Ασχολούμαι μεένα θέμα τη φορά
9. Εστιάζω στα θετικά και δεν αφήνω τα αρνητικά να με κατακλύζουν
10. Είμαι ευγνώμων για όσους εργάζονται για την φροντίδα τη δική μου και των άλλων
11. Επιλέγω να στέκομαι με αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση και γίνομαι φορέας δράσης

Ψυχολόγοι του ΚΕΣΥ Ρόδου

Κική Αγιασοφίτη,BSc,MSc Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Βίκυ Κούτουλα,Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Αντιδραστική συμπεριφορά παιδιών και εφήβων.
Μία ευκαιρία για αλλαγή του τρόπου επικοινωνίας και του σχετίζεσθαι.

• Όταν τα παιδιά εμφανίζουν δυσκολίες στην συμπεριφορά τους, υπερβολική αντιδραστικότητα, αντίσταση σε κανόνες και συστηματική ανυπακοή, οι γονείς συνήθως υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα είναι στο παιδί. Η αλήθεια,όμως, είναι ότι η δύσκολη αυτή συμπεριφορά αποτελεί ένα μήνυμα για την δυσλειτουργία του συστήματος ολόκληρης της οικογένειας. Η δυσλειτουργία αυτή σχετίζεται κυρίως με τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των μελών(επικοινωνία ζεύγους, επικοινωνία γονέα-παιδιού, επικοινωνία μεταξύ αδερφών ).
• Η παραμέληση των συναισθηματικών αναγκών των παιδιών έχει ως συνέπεια συχνά επιθετικές συμπεριφορές των παιδιών. Είναι αναγκαίο τα παιδιά να λαμβάνουν το μήνυμα της αγάπης και της αποδοχής και της εκτίμησης. Π. χ. Διαφωνώ με αυτή την συμπεριφορά σου γι’ αυτούς του λόγους, γιατί έχει αυτές τις συνέπειες, αλλά να ξέρεις ότι σε αγαπώ.H έμφαση και ο επακόλουθος σχολιασμός μόνο της θετικής συμπεριφοράς και ο συστηματικός της έπαινος έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη θύελλα που βιώνουν κάποια παιδιά. Η επικέντρωση στο λάθος δε φέρνει την αλλαγή γιατί απουσιάζει το συναίσθημα της αποδοχής και ενός οικογενειακού κλίματος που επιτρέπει το λάθος.Δεν υπάρχουν τέλειες οικογένειες και ούτε αυτό καλείται να είναι το ζητούμενο.
• Η εκδήλωση των συναισθημάτωνγίνεται όχι μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις. Ένας περίπατος με το παιδί, παιχνίδι μαζί του, εκδήλωση διακριτικού ενδιαφέροντος για την ζωή του.Το «αγάπα αλλά μην το δείχνεις» πλήγωσε πολλά παιδιά παλιά, σημερινούς ενήλικες.Ένας ενήλικας δύναται να καλύπτει συναισθηματικές ανάγκες των άλλων όταν φροντίζει πρωτίστως να μεριμνεί και για τις δικές του.
• Απορριπτικά και βίαια περιβάλλοντα γεννούν μέγιστη αντιδραστικότητα. Η επίκριση δημιουργεί άγχος, θυμό και θλίψη και ξυπνά βία είτε προς τον εαυτό του, είτε προς τους άλλους. Ακόμη και όταν τα παιδιά χτυπούν τους άλλους, να θυμάστε ότι ταυτόχρονα πονάν και τα ίδια. Πίσω από την επιθετική αντίδραση κρύβονται συναισθήματα θλίψης, γι’ αυτό συχνά σ’ ένα αντιδραστικό παιδί η ανοικτή ερώτηση που το ξαφνιάζει είναι: Γιάννη, σε νιώθω στεναχωρημένο, είμαι εδώ για να σε ακούσω όποτε θελήσεις. Ακόμη κι αν δεν ανταποκριθεί εκείνη την ώρα, να ’στε σίγουροι ότι έχει ανοίξει μία πόρτα επικοινωνίας που τον γεμίζει με ασφάλεια.
• Ο στόχος μιας αρνητικής συμπεριφοράς είναι το συναίσθημα που σας προκαλεί και ως εκ τούτου μία συγκεκριμένη αντίδραση. Τησυγκεκριμένη αντίδραση περιμένουν, αφού πρόκειται για ένα παιχνίδι ορίων που παίζουν, για να δουν μέχρι που μπορείτε να φτάσετε. ΜΗΝ ανταποκριθείτε, μείνετε ψύχραιμοι και σταθεροί. Όταν τα παιδιά ή οι έφηβοι εμμένουν να σας προκαλούν, είναι που συχνά μέσα τους έχουν τη βαθιά πεποίθηση ότι είναι άξια τιμωρίας και βίαιης συμπεριφοράς και δυστυχώς αυτή η πεποίθηση κυριαρχεί και στην ενήλικη ζωή τους με καταστροφικές συνέπειες. Οι γονείς αυτών των παιδιών συχνά είχαν βιώσει και οι ίδιοι παρόμοια συναισθήματα κατά την δική τους παιδική ηλικία και απλά συνεχίζουν την ιστορία….παραδίνοντας την σκυτάλη στα παιδιά τους.
• Είναι σημαντικό οι γονείς να μεριμνούν για τη συναισθηματική τους υγεία.Άγχος, θυμός, θλίψη δημιουργούν ένα κλίμα ανασφάλειας και αστάθειας, που γεννά αντιδράσεις. Το κλίμα στην οικογένεια καλείται να επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων δύσκολων και μη. Πρότυπα σε αυτό καλούνται να είναι πρωτίστως οι γονείς. Το επακόλουθο συναίσθημα είναι ανακούφιση και ως εκ τούτου αυξάνονται οι πιθανότητες να μειωθούν οι εντάσεις, καθώς ευνοείται η δημιουργία ουσιαστικών καθάριων σχέσεων ασφάλειας και εμπιστοσύνης.
• Η ενεργητικότερη συμμετοχή του πατέρα στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, καθώς και ένας απαραίτητος χωροχρόνος για την δημιουργία της ξεχωριστής σχέσης πατέρα με παιδιού,ευνοεί τη θετική συμπεριφορά καθ’ ότι είναι αρμόδιοι ιδιαίτερα σε θέματα ορίων και ταυτόχρονα συντελούν στη δημιουργία μιας υγιούς απόστασης μητέρας-παιδιών, αποφεύγοντας δυσλειτουργικές προσκολλήσεις. Η μητέρα καλείται να είναι τρυφερή και να εκδηλώνει, όπως και να το αναγνωρίζει, συναισθήματα. Είναι φροντιστική, αλλά χωρίς να «πνίγει». Η ψυχρότητα της μητέρας έχει ενοχοποιηθεί για την εκδήλωση επιθετικότητας των παιδιών.Το πρόσωπο της μητέραςκαλείται να εμπνέει συναισθήματα ασφάλειας και θαλπωρής, ενώ του πατέρα να εμπνέει δύναμη, ασφάλεια και σταθερότητα
• Οι κανόνες συναποφασίζονται από τα μέλη της οικογένειας καθώς και οι συνέπειες τους. Τηρούνται από όλους, μικρούς και μεγάλους, και δεν έχουν τη μορφή τιμωρίας ενηλίκου προς παιδί, που ξυπνά εκδικητικότητα και θυμό. Η συνέπεια στην τήρηση των κανόνων είναι πρώτιστης σημασίας, καθώς και η υπενθύμισή τους σε κλίμα ηρεμίας, χωρίς φωνές και απειλές, που αποτελούν από μόνες τους στην πράξη μία κατάργηση των ορίων.
• Οι κανόνες καλούνται να υπάρχουν, καθώς και τα δικαιώματα και τα περιθώρια ελευθερίας, που πρέπει να είναι σεβαστά από όλους. Ο γονέας αναγνωρίζει τα όριά του,τα σέβεται και δεν τα καταργεί, κυρίως λόγω μιας υπερεμπλοκής που σε καμία περίπτωση δε θα αναγνωριστεί ως υπερθυσία και προσπάθεια. Η αυτοπροστασία και αυτοφροντίδα αποτελεί χαρακτηριστικό οριοθετημένου ανθρώπου και με συνέπεια η προσπάθεια οριοθέτησής τους να είναι αποτελεσματική.
• Δυσλειτουργία στις οικογενειακές σχέσεις και λαθεμένοι ρόλοι και θέσεις παιδιών στην οικογένεια δημιουργούν εντάσεις και γεννούν συχνά επιθετικότητα ως μία αντιδραστική συμπεριφορά. Συχνά βλέπουμε παιδιά συμμάχους με έναν γονέα σε περιπτώσεις συντροφικών συγκρούσεων και προβλημάτων. Επίσης δεν είναι λίγα τα παιδιά που έχουν ρόλο εξισορροπιστή στην οικογένεια, με συχνό επακόλουθο μία αρνητική συμπεριφορά προς τον εαυτό τους είτε προς τους άλλους, αφού δεν αντέχουν το συναισθηματικό βάρος του φορεμένου ρόλου.Δεν είναι λίγα τα παιδιά που παρουσιάζουν επιθετική συμπεριφορά για να κρατούν τους γονείς τους απασχολημένους με αυτό και να είναι ενωμένοι.
• Οι γονείς είναι σημαντικό να μην παρεμβαίνουν στις συγκρούσεις μεταξύ αδερφών, αναζητώντας τον κατηγορούμενο, το ποιος φταίει για τη σύγκρουση. Οι διαφωνίες μεταξύ αδερφών χρειάζεται να επιλύονται κυρίως με δική τους πρωτοβουλία, όπως επίσης και με μία ουδέτερη στάση από τους γονείς. Συναισθήματα θυμού, ζήλιας δεν πρέπει να επικρίνονται, είτε να είναι απαγορευμένα, γιατί προκαλούν ενοχές και αντιδραστικές συμπεριφορές κυρίως προς το πρόσωπο του αδερφού ή αδερφής. Η συμμαχία ενός γονέα με κάποιο από τα παιδιά του, ίσως γιατί θεωρεί ότι τουμοιάζει είτε τον νιώθει ως αδύναμο, γεννά συνήθως επιθετικότητα στα υπόλοιπα αδέρφια.
• Τα παιδιά χρειάζονται ένα πρόσωπο στήριξης που δεν αποφασίζει γι’ αυτά για θέματα που τα αφορούν, αλλά αντίθετα είναι εκεί για να τα βοηθάνε να βρίσκουν εναλλακτικές λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αντί να θυμώνουν. Π.χ. Γιάννη, τι νομίζεις ότι θα μπορούσες να κάνεις διαφορετικό για την δύσκολη σχέση σου με τον Καθηγητή; Ποια νομίζεις ότι είναι και η δική σου ευθύνη για τον καυγά που δημιουργήθηκε; Tαυτόχρονα, εισαγάγουμε και την αίσθηση της υπευθυνότητας, χωρίς να υποτιμούμε τα συναισθήματα θυμού, φόβου κ.ά. Σε καμία περίπτωση δεν τα επικρίνουμε ούτε τα κατακρίνουμε. Αφουγκραζόμαστε σταθερά τα συναισθήματα μας, ώστε να μας νιώσει κοντά του και όχι απέναντί του.
• Η μέθοδος της αντανακλαστικής ακοής, το καθρέπτισμα των συναισθημάτων του άλλου είναι ένας υγιής τρόπος να μειωθούν οι αποστάσεις και να εξατμιστούν οι εντάσεις. Π.χ. Μου φαίνεσαι στεναχωρημένη σήμερα. Σε αισθάνομαι αδικημένη…και αφήστε να δείτε τι θα σας πει ο έφηβος. Για να νιώσετε το συναίσθημα ή τα συναισθήματα του άλλου χρειάζεται για λίγο να μπείτε στην θέση του, να φανταστείτε πως μπορεί να νιώθει και πείτε του. Η κατανόηση και ο σεβασμός που θα νιώσει, άσχετα αν δεν το παραδεχτεί, βάζει  την βάση για να μάθει να σέβεται και εκείνος τους άλλους. Τα παιδιά σέβονται, μόνο αν τα έχουν σεβαστεί και εκείνα.
• Όταν βλέπουμε ένα παιδί και αντιδρά, θυμώνει, καταλαβαίνουμε ότι στην ατμόσφαιρα της οικογένειας υπάρχει θυμός καταπιεσμένος ή μη, που επιζητεί την εκδήλωσή του με υγιή τρόπο, χωρίς να είναι καταστροφικός και να θρηνούμε θύματα. Πολλές φορές όταν όλα τα πρόσωπα της οικογένειας εκφράσουν το δικό τους θυμό, με ένα μαγικό τρόπο πέφτει η ένταση του θυμού των παιδιών.

Ευαγγελία Μαμαλάκη

Ψυχολόγος- Οικογενειακή θεραπεύτρια

ΚΕΣΥ ΡΟΔΟΥ

Στηρίζοντας το παιδί με αυτισμό εν μέσω πανδημίας

Η παγκόσμια επιδημία του κορονοϊού μάς έχει φέρει όλους αντιμέτωπους με συνθήκες πρωτόγνωρες, που αφορούν κάθε επίπεδο της καθημερινής μας ζωής. Από τη μια στιγμή στην άλλη καλούμαστε, γονείς και παιδιά, να λειτουργήσουμε πέρα από οτιδήποτε είχαμε συνηθίσει ή θεωρούσαμε έως τώρα δεδομένο. Συναισθηματικά, κοινωνικά, επαγγελματικά, αλλά και πρακτικά τίποτα δεν είναι το ίδιο συγκριτικά με ένα μήνα πριν.

Η ροή της ζωής μας άλλαξε απότομα και δεν είναι για όλους μας εύκολο να προσαρμοστούμε σε τόσες αλλαγές, όμως ειδικά για τα παιδιά με διάχυτου τύπου αναπτυξιακές διαταραχές η προσαρμογή είναι ιδιαιτέρως απαιτητικήκαι στρεσογόνος. Κάθε είδος μετάβασης από μία κατάσταση σε μία άλλη μπορεί να φοβίζει και να αγχώνει ένα παιδί με αυτισμό, με αποτέλεσμα εσείς οι γονείς να βιώνετε την άρνηση και την αντίστασή του να δεχθεί τη νέα πραγματικότητα. Επομένως, πώς μπορείτε ως γονείς να βοηθήσετε το παιδί σας να αποδεχθεί αυτές τις αλλαγές και να μεταβεί ομαλά σε μια καθημερινότητα που περιορίζεται στο σπίτι; Ακολουθούν κάποιες ενδεικτικές οδηγίες που μπορεί να σας φανούν χρήσιμες.

1. Το βοηθάμε να κατανοήσει τι συμβαίνει

Περιγράφουμε με ακρίβεια και σαφήνεια τι συμβαίνει αυτή την περίοδο στον κόσμο μας και πώς αυτό επηρεάζει τις ζωές μας. Επειδή ένα παιδί που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού δυσκολεύεται να αντιληφθεί το μεταφορικό λόγο, προσπαθούμε να είμαστε κυριολεκτικοί όταν του εξηγούμε την κατάσταση. Για παράδειγμα, η φράση «κάποιοι άνθρωποι κόλλησαν τον ιό» πιθανόν να το μπερδέψει, σε αντίθεση με το να πούμε «κάποιοι άνθρωποι αρρώστησαν από τον ιό». Επομένως, δίνουμε σημασία στο τι θα πούμε και πώς θα μιλήσουμε στο παιδί μας, ώστε να είμαστε κατανοητοί.

Πολύ βοηθητικές για αυτό το σκοπό μπορεί να είναι οι «κοινωνικές ιστορίες», οι οποίες εξηγούν στο παιδί με οικείο τρόπο διάφορες συνθήκες (κυρίως κοινωνικές, αλλά όχι μόνο). Έτσι, θα ενημερωθεί σχετικά με την πανδημία, τις νέες συνθήκες ζωής, τους κανόνες υγιεινής κ. ά. Μπορείτε να βρείτε ένα παράδειγμα τέτοιας ιστορίας εδώκαι εδώ , ή ακόμα να φτιάξετε εσείς μία.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις κοινωνικές ιστορίες βρίσκετε εδώ.

Επίσης, ένα βίντεο όπως το παρακάτω θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά βοηθητικό και μπορείτε να το δείτε κάνοντας κλικ εδώ.

Δώστε στο παιδί σας χρόνο να επεξεργαστεί νοητικά και συναισθηματικά αυτές τις πληροφορίες. Κάποια παιδιά ρωτούν συνεχώςγια τη νέα αυτή κατάσταση, στην προσπάθειά τους να μειώσουν το άγχος τους. Αν αυτό συμβεί, μπορείτε να θέσετε έναν κανόνα συζήτησης, όπως για παράδειγμα ότι μιλάμε για το θέμα του κορονοϊού μόνο πριν τον απογευματινή μας άσκηση για δέκα λεπτά. Τότε, οι γονείς θα πρέπει να απαντούμε με σαφήνεια και χωρίς συναισθηματική φόρτιση στις ερωτήσεις του παιδιού. Αν οι ερωτήσεις γίνονται στερεοτυπικά εκτός του προαποφασισμένου χρόνου, καλό θα είναι να τις αγνοούμε και να υπενθυμίζουμε πότε θα μιλήσουμε σχετικά με αυτό.

Αν διαπιστώσετε ότι το παιδί εντάσσει το θέμα του κορονοϊού στη ρουτίνα του παιχνιδιού του, αφήστε το να το κάνει, μιας που με αυτόν τον τρόπο θα βοηθηθεί στο να αντιμετωπίσει τα έντονα και ανεξέλεγκτα συναισθήματα, καθώς και το ψυχικό τραύμα που του έχει προκαλέσει αυτή η μετάβαση στη νέα πραγματικότητα.

2. Διατηρούμε προηγούμενες ρουτίνες

Η ρουτίνα δίνει συναίσθημα ασφάλειας σε όλα τα παιδιά και ειδικά στα παιδιά με διάχυτου τύπου αναπτυξιακές διαταραχές, βοηθώντας τα να μειωθεί το άγχος τους.Γενικότερα, ένα σταθερό και προβλέψιμο πρόγραμμα είναι προς όφελος του παιδιού κυρίως συναισθηματικά, αλλά και πρακτικά, δεδομένων των νέων συνθηκών ζωής. Επομένως, προσπαθούμε να διατηρήσουμε

• ρουτίνα στον ύπνο (σταθερές ώρες ύπνου-έγερσης, μεσημεριανός ύπνος για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, σταθερό περιβάλλον ύπνου)
• συγκεκριμένες ώρες φαγητού και δραστηριοτήτων
• συμμετοχή σε δομημένες δουλειές του σπιτιού, τοποθετώντας τις σε πίνακα-ημερολόγιο και οπτικοποιώντας βήμα-βήμα τις οδηγίες όπου κρίνουμε ότι χρειάζεται (π. χ. πώς πλένουμε τα πιάτα ή πώς στρώνουμε το τραπέζι για φαγητό).
• συχνότερη χρήση οπτικού ημερολογίου όπου και όταν κρίνουμε απαραίτητο-περισσότερες πληροφορίες για τον πίνακα-ημερολόγιο θα βρείτε στην επόμενη ενότητα.

3. Δημιουργούμε νέες ρουτίνες

Είναι πραγματικά δύσκολο για ένα παιδί με αυτισμό να δεχθεί αλλαγές στη ρουτίνα που είχε έως τώρα συνηθίσει, όμως είναι απαραίτητο να το βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση με τον κατάλληλο τρόπο.

Πολύ χρήσιμα είναι τα οπτικά ερεθίσματα που περιλαμβάνουν οδηγίεςσε βήματα σχετικά με τις κοινωνικές συναναστροφές και τις νέες συμπεριφορές που υιοθετούμε λόγω της πανδημίας. Συγκεκριμένα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εικόνες για να τους εξηγήσουμε ότι κάποια πράγματα που έως τώρα γνώριζαν, έχουν αλλάξει. Για παράδειγμα, ότι χαιρετάμε χωρίς να κάνουμε χειραψία, ότι διατηρούμε συγκεκριμένη απόσταση από τους άλλους, ότι δεν πάμε σχολείο, καθώς και ότι πλένουμε συχνότερα τα χέρια μας πριν ή μετά από κάποιες δραστηριότητες. Και εδώ, βοηθούν ιδιαιτέρως οι κοινωνικές ιστορίες.

Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, θα ήταν βοηθητικό να δοθεί στο παιδί μια οπτικοποίηση του προγράμματός του, όπως είναι ένας πίνακας-ημερολόγιο, προκειμένου να έχει αίσθηση του χρόνου. Σε αυτό τον πίνακα μπορούμε να σημειώνουμε, σε συνεργασία με το παιδί όπου είναι εφικτό, τόσο τις εντός σπιτιού δραστηριότητες όσο και τις εξωτερικές.  Μία εφαρμογή κινητού που σας προτείνουμε να δοκιμάσετε είναι η AutiPlan. Όσο αφορά εξωτερικές δραστηριότητες, υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα διευκρινίστηκε από το Υπουργείο Υγείας πως,στο πλαίσιο της απαγόρευσης κυκλοφορίας, επιτρέπεται η άσκηση στα άτομα με αυτισμό(πληροφορίες εδώ και εδώ).

Προβλέπουμε ώστε το παιδί να μην περνά πολλή ώρα μπροστά στην οθόνη, ορίζοντας το χρόνο που θα αφιερώνει σε αυτήν και εντάσσοντας αυτή την ενασχόληση στο ημερολόγιό του. Για να αντιλαμβάνεται καλύτερα το χρόνο που απομένει έως η δραστηριότητα να λάβει τέλος, μπορούμε να οπτικοποιήσουμετο χρόνο χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, εφαρμογέςκινητού όπως το ChildrenCountdownTimerή το VisualTimerforKids. Ακόμα, μπορούμε να βάλουμε μία σειρά από αυτοκόλλητα χαρτάκια εντός του οπτικού του πεδίου και καθώς η ώρα περνά να αφαιρούμε από ένα, ώστε να αντιλαμβάνεται ότι ο χρόνος ενασχόλησης με την οθόνη κοντεύει στο τέλος του όταν έχει απομείνει ένα χαρτάκι για να αφαιρεθεί. Καλό θα είναι μετά την ενασχόληση με την οθόνη, να ακολουθεί μια δραστηριότητα που να αρέσει στο παιδί, προκειμένου να του είναι πιο εύκολο να κλείσει την οθόνη.

Επειδή τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται στο να γενικεύσουν δεξιότητες που εφαρμόζουν στο σχολείο, αυτές μπορούν να διαμορφωθούν διαφορετικά στο σπίτι και τα παιδιά να καθοδηγηθούν ανάλογα. Για παράδειγμα, το να κάνουν τις εργασίες τους ηλεκτρονικά, να οργανώνουν διαφορετικά τα βιβλία ή τη μελέτη τους θα πρέπει να αποτελούν κομμάτι μια νέας ρουτίνας σε ένα ήσυχο πλαίσιο. Και σε αυτό το σημείο η οπτικοποίηση της μελέτης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.

Επίσης, καλό είναι να θυμόμαστε πως:

• αφήνουμε κενό χρόνο στο πρόγραμμα ώστε να προσαρμόσουμε/εντάξουμε τις αλλαγές
• χρησιμοποιούμε πίνακες και ρολόγια ώστε να εξηγήσουμε πότε θα συμβούν αυτές οι αλλαγές στο πρόγραμμα
• κάνουμε μικρές αλλαγές στην αρχή, για να μη νιώσει το παιδί απότομη αλλαγή στο συναίσθημά του (πίεση, ένταση)
• ενισχύουμε τις συμπεριφορές που φανερώνουν ευελιξία εκ μέρους του παιδιού
• δημιουργούμε ρουτίνες που είναι, όσο γίνεται, απαλλαγμένες από πίεση και ένταση
• καλό είναι το παιδί να μπορεί να επιλέγει δραστηριότητες του προγράμματός του

Τόσο για τις παλιές, όσο και για τις νέες ρουτίνες που εντάσσονται στο καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εφαρμογές όπως:HappyKidsTimes-MorningandEveningChores,  VisualSchedulesandSocialStories,  KidsToDOList.

Τέλος, και σε αυτή την περίπτωση οι κοινωνικές ιστορίες αποδεικνύονται πολύ βοηθητικές. Ένα παράδειγμα κοινωνικής ιστορίας σχετικά με την αλλαγή της ρουτίνας θα μπορούσατε να δείτε εδώ:

4. Δίνουμε έμφαση σε δραστηριότητες και στρατηγικές που το χαλαρώνουν

Κάποια παιδιά έχουν αναπτύξει ήδη τις δικές τους στρατηγικές για να αντιμετωπίζουν το άγχος, όπως το να ακούν μουσική από ακουστικά, να βλέπουν κάποια ταινία, να κάνουν την αγαπημένη τους δραστηριότητα κ. ά. Αν όχι, καλό θα είναι οι γονείς να διδάξουμε τέτοιους τρόπους στο παιδί ξεκινώντας από εκείνες τις στιγμές που νιώθει ήρεμα, χωρίς ένταση. Δοκιμάζουμε διάφορους τρόπους έως ότου βρούμε τι θα μπορούσε να του αρέσει περισσότερο, ώστε αυτό να αποτελέσει αργότερα τη δική του στρατηγική χαλάρωσης.

Κάποια παιδιά «αποφορτίζονται» συναισθηματικά με το να ασκούν σχετικά έντονα το σώμα τους (να σπρώχνουν κάτι βαρύ, να χοροπηδούν), με το να κρατούν απασχολημένο το στόμα τους (να ρουφούν με το καλαμάκι), να κουνιούνται σε κουνιστή πολυθρόνα, ή να ωφελούνται από άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα (μαλακιά μπάλα που τη σφίγγουν, να πλάθουν πλαστελίνη κ. ά.).  Η άσκηση και γενικά η φυσική δραστηριότητα βοηθούν ιδιαιτέρως τα παιδιά με αυτισμό, για αυτό καλό θα είναι να εντάσσονται στη ρουτίνα τους. Άλλοι τρόποι χαλάρωσης θα μπορούσαν να είναι η επαφή με κατοικίδια, εφόσον υπάρχουν, κάποιο χαλαρωτικό βίντεο ή βιβλίο, μουσική ή ακόμα και μια σειρά από ασκήσεις που περιλαμβάνουν την αναπνοή, όπως για παράδειγμα μέτρημα ως το δέκα-σφίξιμο και χαλάρωση της γροθιάς-αναπνοές. Αν δοκιμάσουμε κάποια από τα παραπάνω, μπορούμε να τα οπτικοποιήσουμε σε εικόνες και το παιδί να διαλέξει ποιο ή ποια προτιμά.

Παρακάτω προτείνονται εφαρμογές για κινητό που μπορεί να σας βοηθήσουν:

γιαπαιδιά 2-5 ετών: Breath, Think, DowithSesame,

7-18 ετών: SmilingMindκαι

Stop, BreathandThinkKids

Διατηρούμε επαφή… από απόσταση

Τα παιδιά με αυτισμό είναι πιο επιρρεπή στην κοινωνική μοναξιά και την απόσυρση, επομένως είναι πιθανό να επιδεινωθεί αυτή τους η ευαισθησία εν μέσω πανδημίας, όπου καλούνται να μείνουν στο σπίτι, όπως όλοι μας. Επομένως, θα ωφελήσει πολύ το παιδί να κρατά επαφή με το θεραπευτή, τους δασκάλους, τους παππούδες ή τους συμμαθητές του μέσω μηνυμάτων, εφαρμογών, βιντεοκλήσεων ή onlineπαιχνιδιών που μπορεί να παίζει στον ίδιο χρόνο με κάποιο φίλο. Όλοι έχουμε ανάγκη την επικοινωνία αυτή την περίοδο, ωστόσο στα παιδιά με διάχυτου τύπου αναπτυξιακές διαταραχές καλό είναι η επικοινωνία να ενισχύεται με κάθε δυνατό τρόπο.

6. Είμαστε σε εγρήγορση για αλλαγές στη συμπεριφορά

Επειδή το παιδί πιθανά δυσκολεύεται να εκφράσει λεκτικά τα συναισθήματά του, θα πρέπει οι γονείς να είναι σε επαγρύπνηση προκειμένου να εντοπίσουν ενδείξεις αυξημένου άγχους, φόβου ή άλλων συναισθημάτων. Επομένως, οποιαδήποτε αλλαγή που αφορά τον ύπνο του παιδιού, την όρεξή του, τις στερεοτυπικές συμπεριφορές του ή ακόμα και έντονου βαθμού ευερεθιστότητα, ανυπομονησία και ανησυχία θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ενδεχομένως να χρειαστεί να επικοινωνήσουμε με το θεραπευτή ή το θεράποντα ιατρό του παιδιού.

Αγαπητοί γονείς,

ελπίζουμε οι παραπάνω πληροφορίες να σας είναι χρήσιμες και να διευκολύνουν την καθημερινότητά σας. Εσείς γνωρίζετε το παιδί σας καλύτερα από τον καθένα, επομένως μπορείτε να προσαρμόσετε οποιαδήποτε οδηγία στις δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα και την προσωπικότητά του.

Καθώς η πανδημία μάς επηρεάζει όλους ανεξαιρέτως, καλό θα ήταν να διατηρείτε μια θετική και αισιόδοξη στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν, χωρίς να ξεχνάτε να φροντίζετε κι εσείς τον εαυτό σας. Όταν εσείς νιώθετε καλά, μπορείτε να βοηθήσετε και το παιδί σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Παναγιώτα Γκολέμη, Ψυχολόγος

MSc Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας

Εκπαιδευμένη στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (A. B. A.)

και στη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία

ΚΕΣΥ Ρόδου

Βιβλιογραφικέςπηγές

• Hume, K., Waters, V., Sam, A., Steinbrenner, J., Perkins, Y., Dees, B., Tomaszewski, B., Rentschler, L., Szendrey, S., McIntyre, N., White, M., Nowell, S., & Odom, S. (2020). Supporting individuals with autism through uncertain times. Chapel Hill, NC: School of Education and Frank Porter Graham Child Development Institute, University of North Carolina at Chapel Hill. Retreived from: https://afirm.fpg.unc.edu/supporting-individuals-autism-through-uncertain-times
• aorg
• autism-society.org
• org

Προτάσεις σε γονείς για παιδιά με ΔΕΠ-Υ κατά την παραμονή  τους στο σπίτι την περίοδο του Κορωνοϊού

Η περίοδος αυτή της απομόνωσης και του εγκλεισμού είναι μία περίοδος πρωτόγνωρη και δύσκολη για όλους, η οποία απαιτεί περίσσια ψυχική δύναμη και ψυχικά αποθέματα. Ακόμη πιο δύσκολος  είναι  ο ρόλος των γονιών, οι οποίοι πέρα από τις προσωπικές τους αγωνίες και ανησυχίες, έχουν να διαχειριστούν και μία καθημερινότητα μέσα στο σπίτι, με παιδιά που έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες, όπως τα παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ).

Το πρώτο και πιο σημαντικό συστατικό που χρειάζεται για μία αρμονική συνύπαρξη μέσα στο σπίτι είναι η αποδοχή και η αγάπη αυτών των παιδιών.  Σίγουρα, είναι δύσκολο να συμβιώνει κανείς αρμονικά με ένα παιδί που τις περισσότερες φορές θέλει να κινείται ασταμάτητα μέσα στον χώρο ή δεν καταφέρνει να συγκεντρωθεί παρά μόνο για κάποια λεπτά σε μία δραστηριότητα. Ωστόσο, αυτό που χρειάζεται ο κάθε γονιός να θυμάται, είναι ότι δεν ευθύνεται το ίδιο το παιδί  για τη συμπεριφορά του αυτή, διότι είναι  εγγενής, οπότε η επίκριση και η κατάκριση το πιο πιθανό είναι να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα και να οδηγήσει το παιδί με ΔΕΠ-Υ σε ακόμη πιο ακραίες συμπεριφορές.

Αντίθετα, εάν το παιδί νιώσει ότι το αποδέχονται και το αγαπούν για αυτό που είναι, θα μπορέσει και το ίδιο να νιώσει  ασφάλεια και ηρεμία και να εμπιστευτεί τον γονιό του, ώστε μαζί βήμα βήμα να μειώσουν τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές του και να ενισχύσουν τις επιθυμητές. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ δεν έχουν μόνο δύσκολες συμπεριφορές, αλλά και πολλές δυνατότητες, όπως: υψηλή ενεργητικότητα, ζωντάνια, δημιουργικότητα και εφευρετικότητα, καλλιτεχνία, φαντασία, αντοχή, διάθεση για εξερεύνηση και αυτοσχεδιασμό, πάθος, χιούμορ και ενθουσιασμό.

Η αναγνώριση αυτών των ικανοτήτων από τον γονιό θα ενισχύσει σημαντικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού, διότι θα μάθει και το ίδιο πως έχει πολλές κλίσεις και δυνατότητες, τις οποίες, εάν αξιοποιήσει σωστά, θα μπορέσει να καταφέρει αρκετά από αυτά που θέλει και επιθυμεί. Εάν μάλιστα οι γονείς εντάξουν αυτές του τις δυνατότητες, στα προγράμματα τροποποίησης της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς που εφαρμόζουν, τότε τα αποτελέσματα θα είναι αρκετά ενθαρρυντικά, διότι το παιδί με ΔΕΠ-Υ θα αντιληφθεί πως, μέσω των δυνατών του σημείων, θα μπορέσει σταδιακά να ελέγξει  και να μειώσει τις προβληματικές του συμπεριφορές.

Η παραπάνω προσπάθεια απαιτεί πολλή μεγάλη υπομονή, δύναμη και αντοχή από τους γονείς, ιδιαίτερα στη δύσκολη αυτή περίοδο του αναγκαστικού περιορισμού που βιώνουμε όλοι μέσα στο σπίτι. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό και οι ίδιοι να μην είναι επικριτικοί απέναντι στον εαυτό τους, όταν δεν τα καταφέρνουν. Όταν δεν έχουν πάντα την ηρεμία και την ψυχική αντοχή που χρειάζεται, για να συμπεριφερθούν στα παιδιά τους, όπως «πρέπει» και «αρμόζει». Τα λάθη θα γίνουν, η φωνή κάποια στιγμή θα υψωθεί, η δύναμη  και ίσως η διάθεση δεν θα υπάρξει για να περάσουν δημιουργικό χρόνο μαζί με το παιδί τους. Θα υπάρξουν και αυτές οι στιγμές, οι δύσκολες και οι αδύναμες. Αυτό που θέλω να θυμούνται οι γονείς, είναι πως είναι «εντάξει» όταν συμβαίνει και αυτό, γιατί είναι ανθρώπινο και αποδεκτό. Από εκεί και πέρα όμως, θα υπάρξουν και  πολλές δυνατές στιγμές, όπου μαζί με τα παιδιά τους ,με όρεξη και διάθεση, θα δουλεύουν ξανά και ξανά τους στόχους που έχουν θέσει.

Με αυτό το σκεπτικό λοιπόν, γράφτηκαν και οι παρακάτω προτάσεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν ένα μαγικό οδηγό, τον οποίο εάν ακολουθήσουν πιστά οι γονείς, θα έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αν υποστηρίζαμε κάτι τέτοιο, θα ήμασταν το λιγότερο αφελείς. Αποτελούν απλώς ιδέες για μία καλύτερη και αρμονικότερη συνύπαρξη μέσα στο σπίτι με ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ.

• Βοηθήστε το παιδί σας να κατανείμει σωστά τον χρόνο της καθημερινότητάς του. Συζητήστε μαζί του και φτιάξτε από κοινού ένα πρόγραμμα, το οποίο θα εμπεριέχει αρκετές και διαφορετικές δραστηριότητες. Γράψτε  ή ακόμη και ζωγραφίστε το πρόγραμμα αυτό μαζί σε ένα χαρτί ή χαρτόνι και κολλήστε το σε ένα εμφανές σημείο, όπου το παιδί θα μπορεί να το βλέπει.
• Φροντίστε να εντάξετε στο πρόγραμμά του αρκετές από τις αγαπημένες του δραστηριότητες, αλλά και δραστηριότητες που εμπεριέχουν κίνηση, διότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από τα υπόλοιπα για κίνηση και εκτόνωση.
• Εμπλακείτε και εσείς μαζί του σε δραστηριότητες (επιτραπέζια παιχνίδια, μία βόλτα σε κοντινή απόσταση από το σπίτι, παιχνίδια που εμπεριέχουν κίνηση, όπως παντομίμα). Ακόμη και το να φτιάξετε μαζί ένα γλυκό, θα μπορούσε να αποτελέσει μία πολύ καλή ευκαιρία για αλληλεπίδραση και παιχνίδι. Επιστρατεύστε λοιπόν τη φαντασία και το χιούμορ σας και ξαναγίνετε μαζί τους παιδιά, παίζοντας παιχνίδια που τα ενθουσιάζουν και κρατούν το ενδιαφέρον τους αμείωτο.
• Φροντίστε οι δραστηριότητες να εναλλάσσονται και να είναι μικρής διάρκειας, διότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, όπως και τα περισσότερα παιδιά άλλωστε, σιχαίνονται την ανία και τη βαρεμάρα.
• Αναθέστε του κάτι για το οποίο να είναι υπεύθυνο, σύμφωνα πάντα με την ηλικία του (να βοηθήσει σε κάποιες από τις δουλειές του σπιτιού, όπως το στρώσιμο του τραπεζιού, την τακτοποίηση των πραγμάτων του ή την καθαριότητα του δωματίου του).
• Μετά από κάθε δραστηριότητα, αφήνετε το παιδί σας να ξεκουραστεί , δίνοντάς του τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεται για να αποφορτιστεί. Για τον λόγο αυτό φροντίστε να υπάρχουν αρκετά μεγάλα διαλείμματα από τη μία δραστηριότητα  στην άλλη και πολλές στιγμές χαλάρωσης.
• Δώστε κάποιο περιθώριο χρόνου στο παιδί σας, μέχρι να καταφέρει να ακολουθήσει το πρόγραμμα. Καλό είναι ανά μία ή δύο εβδομάδες να εμπλουτίζεται το πρόγραμμα με καινούργιες δραστηριότητες, ώστε το παιδί να μην βαρεθεί και σταματήσει να το τηρεί.
• Παινέψτε, χαϊδέψτε και επιδοκιμάσετε το παιδί σας, κάθε φορά που ακολουθεί το πρόγραμμα ή ακόμη και επιβραβεύστε το με κάτι υλικό(π.χ. αυτοκόλλητα, γλυκό) στο τέλος της ημέρας ή της εβδομάδας.
• Θέστε όρια, κανόνες και περιορισμούς στο παιδί σχετικά με το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει μέσα στο σπίτι. Στόχος της επιβολής ορίων είναι να συγκρατήσετε και να καθησυχάσετε τα παιδιά και όχι να τα τιμωρήσετε. Να επιβάλλετε λοιπόν  τα όρια με συνέπεια, λογική, γρήγορα και απλά. Με τον τρόπο αυτό θα μάθει πως η συμπεριφορά του και οι πράξεις του, έχουν συνέπειες.

Μπορείτε για παράδειγμα να έχετε συμφωνήσει ότι σε περίπτωση που δεν τηρεί το πρόγραμμα ή προκαλεί με τη συμπεριφορά του μεγάλη αναστάτωση , τότε θα του στερείτε  μία αγαπημένη του δραστηριότητα(π.χ. παιχνίδι στον υπολογιστή) ή μία αγαπημένη του λιχουδιά(σοκολάτα).

Σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε όλοι μας, ας προσπαθήσουμε, όσο μπορούμε, να κάνουμε την κάθε ημέρα μας, όσο πιο ευχάριστη και δημιουργική γίνεται για τον καθένα μας. Ελπίζω αυτές οι προτάσεις να αποτελέσουν μία μικρή αφόρμηση και να δώσουν στους γονείς παιδιών με ΔΕΠ-Υ  κάποια κατεύθυνση για την όποια προσπάθεια διαχείρισης και δημιουργικής απασχόλησης  του ελεύθερου χρόνου ,που ίσως ορισμένοι και για πρώτη φορά έχουν, με τα παιδιά τους.

Η Ψυχολόγος του ΚΕΣΥ

Κιτσάκη Σταματία

Αγαπητοί γονείς,

Καθώς η πανδημία του κορωνοϊού εξαπλώνεται και επηρεάζει την κατάσταση της παγκόσμιας υγείας και οικονομίας σε ένα πρωτόγνωρο βαθμό, ζούμε μια περίοδο με μεγάλη αβεβαιότητα που δημιουργεί έντονο άγχος σε πολλούς από εμάς. Τι μπορούμε να κάνουμε  για να υποστηρίξουμε την ψυχική μας υγεία αυτή την περίοδο; Ακολουθούν πρακτικές συμβουλές για να πορευθούμε με περισσότερη ψυχραιμία, κατανόηση και σύνεση σε αυτές τις δύσκολες στιγμές.

–  Διαχειριζόμαστε προσεκτικά τις πληροφορίες που μοιραζόμαστε με παιδιά

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επικοινωνούμε με τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους της οικογένειάς μας με ξεκάθαρο και ειλικρινή τρόπο. Μοιραζόμαστε τα δεδομένα μαζί τους χωρίς όμως να προκαλούμε πανικό, ακολουθώντας ό,τι είναι πιο σωστό για την ηλικία και την ιδιοσυγκρασία τους. Είναι σημαντικό να ακούσουμε τις ερωτήσεις που μπορεί να έχουν και να τα διαβεβαιώσουμε ότι είναι φυσιολογικό να νιώθουν ανησυχία. Μειώνουμε την έκθεση στα μέσα επικοινωνίας αν αντιληφθούμε ότι τους προκαλεί έντονα συναισθήματα. Αφήνουμε τα παιδιά να εκφράσουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους και τα ενθαρρύνουμε να εκφραστούν μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες όπως ζωγραφική, παιχνίδι, θέατρο.

-Εξηγούμε στο παιδί μας τι συμβαίνει, προσαρμόζοντας τα λεγόμενά μας στην ηλικία του:

Τα μικρότερα παιδιά έχουν ανάγκη να ακούν σύντομες και απλές οδηγίες που να τους δημιουργούν ταυτόχρονα συναίσθημα ασφάλειας. Δεν ξεχνάμε να δίνουμε παραδείγματα σε σχέση με τις νέες συνήθειες που υιοθετούμε, όπως το να πλένουμε τα χέρια μας συχνότερα.

Τα παιδιά που φοιτούν στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού σχολείου και στο Γυμνάσιο έχουν συνήθως την τάση να κάνουν περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με τον ιό και την απειλητική του φύση, έχοντας επίσης ανάγκη να νιώθουν ασφάλεια. Ίσως χρειάζεται να τα βοηθήσουμε στο να αντιληφθούν ποιες πληροφορίες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ποιες αποτελούν φήμες ή ψευδείς ειδήσεις. Και σε αυτήν την περίπτωση δίνουμε έμφαση στους κανόνες υγιεινής που όλοι, και ο καθένας ξεχωριστά, πρέπει να τηρούμε.

Όσο αφορά τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, είναι σε θέση να συζητήσουν σχετικά με την πανδημία όπως περίπου και οι ενήλικες. Τους δίνουμε άμεσες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί, ενώ είμαστε παράλληλα ευέλικτοι στην επικοινωνία μαζί τους. Το να γνωρίζουν τι συμβαίνει τους δίνει ένα αίσθημα ελέγχου.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε πάντοτε διαθέσιμοι τόσο να ακούσουμε και να συζητήσουμε τις ανησυχίες τους για την πανδημία, όσο και να τα βοηθήσουμε να ευαισθητοποιηθούν σε σχέση με την ατομική ευθύνη σε επίπεδο πρόληψης.

–  Δίνουμε προτεραιότητα στον ύπνο

Η καλή ποιότητα και επαρκής διάρκεια ύπνου είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τη διατήρηση της ψυχικής υγείας και την ικανότητα διαχείρισης του άγχους. Φροντίζουμε λοιπόν να κοιμόμαστε τουλάχιστον 7-9 ώρες κάθε βράδυ, ακολουθώντας τις συμβουλές των ειδικών για καλύτερο ύπνο.

– Κάνουμε δραστηριότητες που μας φέρνουν χαρά και απόλαυση

Δίνουμε έμφαση σε δημιουργικές δραστηριότητες ή βόλτες έξω στη φύση εάν δεν είμαστε σε αυτο-περιορισμό. Διαβάζουμε βιβλία, ζωγραφίζουμε μαζί, κάνουμε κατασκευές με απλά υλικά ή ανακαλύπτουμε καινούρια παιχνίδια. Υπάρχουν πολλές πηγές online για δημιουργικές δραστηριότητες με τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους. Επίσης, οι ειδικοί επιβεβαιώνουν ότι η βαρεμάρα βοηθά να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα στα παιδιά, επομένως ας μη τη φοβόμαστε.

–  Ακολουθούμε μια ρουτίνα

Η αλλαγή στην καθημερινότητα μπορεί να φέρει αναστάτωση και αίσθηση ότι χάνουμε τον έλεγχο. Ας διατηρήσουμε όσο μπορούμε μια ρουτίνα, ακόμη και αν παραμένουμε μεγάλο μέρος της ημέρας μας στο σπίτι.

-Δίνουμε το σωστό παράδειγμα

Είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθουμε στρες και άγχος αυτήν την περίοδο, αλλά το πώς διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας επηρεάζει τα παιδιά μας. Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά συνηθίζουν να αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις γύρω τους, ανάλογα με το πώς οι γονείς τους αντιδρούν σε αυτές. Όσα λέμε σχετικά με τον ιό και το πώς γενικά προσαρμοζόμαστε σε αυτές τις νέες συνθήκες είναι δυνατό να μειώσουν ή να αυξήσουν το επίπεδο άγχους των παιδιών μας. Έτσι,  όταν οι γονείς ή τα πρόσωπα φροντίδας αντιμετωπίζουν την πανδημία με ψυχραιμία, τότε είναι που τα παιδιά νιώθουν πιο ασφαλή και αντιδρούν με λιγότερο άγχος.

-Κρατάμε επαφή

Το γεγονός ότι τα παιδιά δεν μπορούν να συναντούν τους φίλους τους ή άλλα αγαπημένα πρόσωπα (όπως ο παππούς ή η γιαγιά), λόγω των προληπτικών μέτρων προστασίας, μπορεί να τα αναστατώνει σε μεγάλο βαθμό. Για να τα βοηθήσουμε μπορούμε να προτείνουμε εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, όπως το διαδίκτυο ή το τηλέφωνο. Ακόμα κι έτσι, τα παιδιά είναι σε θέση να μοιραστούν τα νέα τους και να αλληλεπιδράσουν με αγαπημένα πρόσωπα, με αποτέλεσμα να μετριάζεται το άγχος τους και να νιώθουν λιγότερο απομονωμένα.

-Κάνουμε σχέδια

Αν και οι νέες συνθήκες φαντάζουν συχνά τρομακτικές και ανεξέλεγκτες, εντούτοις είναι σημαντικό να έχουμε καθημερινούς, βραχυπρόθεσμους στόχους. Το να μπορούμε να κάνουμε σχέδια μαζί και να τα πραγματοποιούμε, χαρίζει στα παιδιά αισθήματα ασφάλειας και σταθερότητας. Απλά και μικρά πράγματα, όπως το να σχεδιάσουμε τι μπορούμε να παίξουμε στη βεράντα ή στον κήπο ή να βάλουμε στο πλάνο να μαγειρέψουμε ένα αγαπημένο φαγητό, μας βοηθούν στο να ανακτήσουμε ως ένα βαθμό τον έλεγχο της καθημερινότητάς μας μαζί με το παιδί μας.

Όταν τα παιδιά μαθαίνουν από τις ειδήσεις σχετικά με την πανδημία, διαβάζουν ή ακούν συζητήσεις σχετικά με το νέο ιό μπορεί να νιώθουν τρομαγμένα, μπερδεμένα ή αγχωμένα-όπως και οι ενήλικες, άλλωστε. Ωστόσο, τα παιδιά αντιδρούν στο στρες και το άγχος διαφορετικά σε σχέση με τους ενήλικες. Κάποια παιδιά αντιδρούν άμεσα, ενώ άλλα δείχνουν σημάδια ανησυχίας πολύ αργότερα. Επομένως, καλό είναι να βρισκόμαστε σε εγρήγορση όσο αφορά αλλαγές στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των παιδιών, όπως:

• Υπερβολικό κλάμα ή ευερεθιστότητα στα μικρότερα παιδιά
• Επιστροφή σε συμπεριφορές που ανήκουν σε παλαιότερο αναπτυξιακό στάδιο, όπως για παράδειγμα το να βρέχει το κρεβάτι του
• Συναισθηματική προσκόλληση σε πρόσωπα φροντίδας
• Υπερβολική ανησυχία
• Αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες ή στις συνήθειες ύπνου
• Ευερεθιστότητα και ξέσπασμα, κυρίως στους εφήβους
• Δυσκολίες στη συγκέντρωση
• Ανεξήγητοι πονοκέφαλοι ή άλλοι σωματικοί πόνοι

Για τα παιδιά με αναπτυξιακού τύπου δυσκολίες, που μέχρι πρότινος εντάσσονταν σε πρόγραμμα παρέμβασης, προτείνεται να συνεχιστεί η επαφή με το θεραπευτή ή τους θεραπευτές του, ώστε οι γονείς να καθοδηγηθούν όσο αφορά την υποστήριξη του παιδιού από το σπίτι μέσω οδηγιών ή κατάλληλου υλικού.

Για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ προτείνεται να τους δίνεται η ευκαιρία μες στο σπίτι για κινητική αποφόρτιση μέσω ανάλογων παιχνιδιών, όπως η μπάλα, ή με γυμναστική ή και συμμετοχή σε καθημερινές δουλειές του σπιτιού σε συνεργασία με τον ενήλικα.

Για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία και τα οποία επιδεινώνονται υπό τις παρούσες συνθήκες, οι γονείς θα πρέπει να απευθύνονται στο θεράποντα ιατρό.

Αν παρατηρήσουμε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στο συναίσθημα, τη διάθεση ή τη συμπεριφορά του παιδιού μας, επικοινωνούμε άμεσα με ειδικό ψυχικής υγείας.

Ενδεικτικές ιστοσελίδες για επιπλέον πληροφορίες και οδηγίες

ΕΟΔΥ – Α΄ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ :
Οδηγίες για παιδιά και οικογένειες για την αντιμετώπιση των περιοριστικών μέτρων λόγω του κορονοϊού (COVID- 19).

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ :
Βοηθώντας τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το στρες του COVID-19

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩ – ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ :
Συζητώντας και στηρίζοντας τους μαθητές για τον COVID-19. Χρήσιμες επισημάνσεις για εκπαιδευτικούς και σχολεία.

Ηλεκτρονικό βιβλίο σχετικό με τον κορονοϊό, που απευθύνεται σε μικρές ηλικίες-και στα ελληνικά: Covibook  (αναζητήστε το στο Διαδίκτυο)

…………………………………..Οι ΠΕ 23  Ψυχολόγοι του ΚΕΣΥ Ρόδου
………………………………ΓΚΟΛΕΜΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ-ΕΥΓΕΝΙΑ & ΚΟΥΤΟΥΛΑ ΒΙΚΗ

Μένουμε σπίτι και παίζουμε

Λόγω των πρωτόγνωρων καταστάσεων που ζούμε τις τελευταίες μέρες, μένουμε σπίτι και περνάμε περισσότερο χρόνο με τα παιδάκια μας. Αρκετά παιδιά έχουν διακόψει τις θεραπευτικές παρεμβάσεις – λογοθεραπείες, εργοθεραπείες, ψυχολογική υποστήριξη – ή τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες. Όμως με υλικά από την καθημερινότητα μας και με παιχνίδια μπορούμε να παίζουμε με το παιδί μας και να το βοηθήσουμε να αναπτυχθεί και να μάθει μέσα από το παιχνίδι.

Δε χρειάζεται να είμαστε συνεχώς πάνω από το παιδί μας, γιατί θα κουραστεί και εκείνο αλλά κι εμείς. Σημασία έχει η ποιότητα κι όχι η ποσότητα.

Θα προσπαθήσω να σας προτείνω παιχνίδια και δραστηριότητες που θα μπορείτε να κάνετε μαζί με τα παιδία σας, αλλά θα μπορούν να απασχοληθούν και μόνα τους. Οι δραστηριότητες αυτές αφορούν παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα στο λόγο, όμως και παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Οι δραστηριότητες και τα παιχνίδια είναι καλό να προσαρμόζονται κάθε φορά στις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού. Τα παιχνίδια είναι το μέσο το οποίο θα βοηθήσει τα παιδιά με ευχάριστο τρόπο να κάνουν το «μάθημά» τους, κυρίως αυτά που δέχονται παρεμβάσεις, χωρίς να το νιώθουν σαν αγγαρεία. Σε καμία περίπτωση οι δραστηριότητες αυτές δεν θα αντικαταστήσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα, αλλά μπορούν να το ενισχύσουν.Σε όλες τις δραστηριότητες που θα αναφέρω το βασικό είναι να εστιάζουμε στο λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί το κάθε παιδί, στην κατανόησή του, στη σύνταξη, τη μορφολογία και στην έκφραση .

 Βίντεο –Ταινίες

Αυτή την περίοδο η προβολή ταινιών είναι ένα μέσω απασχόλησης μικρών αλλά και μεγαλύτερων παιδιών. Μπορούμε όμως να τις χρησιμοποιήσουμε για να ενισχύσουμε τους τομείς στους οποίους δυσκολεύεται το παιδί μας.Βλέπουμε μία ταινία/σειρά/ κινούμενα σχέδια μαζί με το παιδί και συζητάμε είτε κατά τη διάρκεια είτε στο τέλος ή κάνουμε ερωτήσεις (στα πλαίσια συζήτησης με το παιδί κι όχι μαθήματος). Το ζητούμενο πάλι είναι να παρακινήσουμε το παιδί να παράγει λόγο, να εμπλακεί σε συζήτηση και να εκτιμήσουμε αυτά τα οποία έχει κατανοήσει. Για τα παιδιά μικρότερης ηλικίας ή και για τα παιδιά (μεγαλύτερης ηλικίας) που παρουσιάζουν δυσκολίες σε επίπεδο λεξιλογίου και έκφρασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν βίντεο μικρού μήκους χωρίς λόγια. Ενδεικτικά :

• https://www.youtube.com/watch?v=9uhM_SUhdaw
• https://www.youtube.com/watch?v=am5lKJMibr0
• https://www.youtube.com/watch?v=hSYxZnzGPfM
• https://www.youtube.com/watch?v=Y-YbidboOH4

για πιο μεγάλα παιδιά

• https://www.youtube.com/watch?v=WjqiU5FgsYc
• https://www.youtube.com/watch?v=ix13P9NqBjo&list=WL&index=37&t=13s

Φτιάχνω τα δικά μου παιχνίδια

Το διαδίχτυο αν χρησιμοποιηθεί σωστά μπορεί να γίνει ένα πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό με «παιχνίδια» τα οποία μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας αλλά και μαζί με το παιδί σας. Αυτό έχει κι ένα ακόμα όφελος, γιατί εμπλέκοντας το παιδί στη διαδικασία μπορείτε να εξασκήσετε πολλές δεξιότητες, όπως το κόψιμο με ψαλίδι, η συζήτηση, η αλληλεπίδραση, η ομιλία και θα μάθει πολλά χωρίς να το καταλάβει.

-Φτιάχνω τις δικές μου ιστορίες

Παίρνω πέτρες ή χαρτόνια, ζωγραφίζω εικόνες/φιγούρες ή κολλάω εικόνες από περιοδικά και φτιάχνω τις δικές μου ιστορίες.

• https://www.aspaonline.gr/vazo-istories/
• http://www.acraftyliving.com/story-stones-make-play/

-Για χαλάρωση

• https://www.ladybehindthecurtain.com/calming-find-it-game/

-Χρώματα, φρούτα

• https://www.coffeecupsandcrayons.com/fruit-slices-file-folder-game/
• https://www.totschooling.net/2016/08/fruit-color-matching-for-toddlers.html

-Αντιστοίχιση

• http://www.stologomas.gr/%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%81%CF%8E%CF%83%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD/

-Για πλαστελίνη και παιχνίδι ρόλων

• https://picklebums.com/fun-food-play-dough-mats/
• https://www.activityvillage.co.uk/ice-lollies-playdough-mat
• https://mothersniche.com/play-dough-activity-mats-busy-bag-free-printables/#_a5y_p=5876041
• https://royalbaloo.com/ocean-playdough-counting-mats/?utm_medium=social&utm_source=pinterest&utm_campaign=tailwind_tribes&utm_content=tribes

-ΠαίζουμεΌνομα Ζώο Φυτό πράγμα και με τα παιδιά που ακόμα δεν ξέρουν να γράφουν

-Παιχνίδι περιγραφής : Περιγράφω αντικείμενα μέσα στο σπίτι π.χ. Βλέπω κάτι το οποίο είναι στο τραπέζι και κόβω το ψωμί. Ένα παιχνίδι που μπορεί να γίνει εναλλάξ με το παιδί. Δηλαδή μία φορά θα περιγράφει ο ενήλικας το αντικείμενο για να το βρει το παιδί και το αντίστροφο. Έτσι το παιδί μπαίνοντας και στις δύο θέσεις μπορεί να ψάξει και να βρει τις πληροφορίες που χρειάζεται από δύο διαφορετικές οπτικές.

-Παιχνίδι περιγραφής με κάρτες. Αν δεν έχουμε κάρτες με αντικείμενα, ζώα, φρούτα είτε φτιάχνουμε με εικόνες από περιοδικά είτε χρησιμοποιούμε παιχνίδια του παιδιού ή αντικείμενα που τα τοποθετούμε σε συγκεκριμένο σημείο (χαλί, τραπέζι): απλώνουμε κάρτες με εικόνες από διάφορες κατηγορίες στο τραπέζι και εναλλάξ περιγράφουμε το αντικείμενο στόχο για να το βρει το παιδί, αφού το βρει και  κερδίσει την κάρτα είναι η σειρά του να περιγράψει μία κάρτα στόχο. Αν κάποιος παίχτης δεν έχει βρει την σωστή κάρτα δεν την κερδίζει

-Λίστα για τα ψώνια : μπορεί να μην είναι εύκολο να βγαίνουμε έξω, όμως μέσα στο χώρο του σπιτιού μπορούμε να παίξουμε παιχνίδι ρόλων με μαγαζάκια.  Σκέφτομαι, σε πιο κατάστημα θέλω να πάω, και φτιάχνω τη λίστα με τα ψώνια που μπορώ να κάνω. Ανάλογα με την ηλικία μπορώ να γράψω και να διαβάσω τη λίστα, να βάλω τιμές στα αντικείμενα.

Για να αναπτύξουμε τον αφηγηματικό λόγο του παιδιού και την κριτική του σκέψη ικανότητα :

-Παιχνίδι περιγραφής εικόνων (ελεύθερα στο διαδίχτυο, Pinterest) ή εικόνες από παραμύθια ή ότι άλλο βρίσκεται στα ενδιαφέροντα του παιδιού

-Παραμύθια :Διαβάζουμε παραμύθια/βιβλία/ιστορίες με το παιδί μας. Του ζητάμε να μας «διαβάσει» κι εκείνο το παραμύθι βλέποντας τις εικόνες. Του δίνουμε το χρόνο να το κάνει. Του κάνουμε ερωτήσεις κοιτώντας τις εικόνες (ή και όχι ) και περιμένουμε να μας δώσει μία απάντηση. Προσπαθούμε να το ενισχύσουμε να μιλήσει περισσότερο, να μη μένει σε μονολεκτικές απαντήσεις και επιβραβεύουμε κάθε του προσπάθεια. Κάνουμε κουβέντα πάνω στην ιστοριούλα κάθε φορά προσπαθώντας να ενισχύσουμε την ανταπόκριση του παιδιού λεκτικά. Θα μπορούσε να βοηθήσει και η βιωματική αναπαράσταση της ιστορίας. Μπορείτε να δημιουργήσετε μαζί με το παιδί μια δική σας ιστορία. Αυτό θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη δημιουργικότητά και την φαντασία του. Εδώ δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε απλά τη σωστή χρήση των λέξεων, να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο και τη συντακτική δομή.

Φτιάξε ένα παραμύθι – Διαφορετικές έγχρωμες κάρτες και με βοήθεια ερωτήσεων μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας παραμύθι.http://frame.bloglovin.com/?post=4894052895&blog=14718485&group=0&frame=1&frame_type=none&avpp=true&context=&context_ids=&feed_order=&click=0&user=0

• http://wwwdeborapais.blogspot.com/2013/03/desenhos-para-producao-de-texto.html?m=1
• https://mikrobiblio.weebly.com/kappa940rhotauepsilonsigmaf-chirhoomicronnuiotakappa942sigmaf-alphakappaomicronlambdaomicronupsilontheta943alphasigmaf.html
• https://i.pinimg.com/originals/3e/64/bd/3e64bddfb9740a0b48cc32abe67981fd.jpg
• https://prwtokoudouni.weebly.com/uploads/2/1/5/3/21535154/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE_%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B1%CF%821.pdf

(και για τα μεγαλύτερα παιδιά)

• https://homeschoolpreschool.net/summer-sequencing-cards/
• http://ecx.images-amazon.com/images/I/91l29YCYn2L._SL1500_.jpg
• https://elmundodebirch.wordpress.com/2013/07/01/picture-prompts/
• https://mirameyaprenderas.wordpress.com/juegos-de-atencion/hay-algo-incorrecto-en-el-dibujo/#jp-carousel-2875
• https://mother-top.com/critical-thinking-development-find-mistakes-in-the-pictures-worksheets/

(συμπλήρωση κόμικ)

• https://allisonfors.com/blank-comics-in-speech-therapy/
• https://www.doverpublications.com/zb/samples/494411/sample4a.htm
• https://webdelmaestro.com/como-hacer-un-comic/

Επιτραπέζια παιχνίδια

Ακόμα και στα επιτραπέζια παιχνίδια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το υλικό, χωρίς να ακολουθήσουμε πιστά τους κανόνες αλλά να τους απλοποιήσουμε ή να τους προσαρμόσουμε με τρόπο που να είναι ευχάριστο για το παιδί και να παραμένει παιχνίδι. Καλό θα ήταν στην αρχή, στα επιτραπέζια παιχνίδια ή στα παιχνίδια που χρειάζονται σκέψη, στην «ομάδα» του παιδιού να βρίσκεται κάποιος ενήλικας ο οποίος θα δείχνει στο παιδί τον τρόπο. Έτσι το παιδί θα μπορέσει να αποκτήσει σταδιακά τη σιγουριά και την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να προσπαθήσει και να τα καταφέρει, άσχετα με το χρόνο που θα χρειαστεί.

• Storycards / καρτο-ιστορίες εκδ. brainboxgames : φτιάχνω ιστορίες με κάρτες (3+)
• Κήπος Μυστηρίου εκδ. Ravensburger : περιγραφή αντικειμένων, ενίσχυση λεξιλογίου (4+)
• Χάλι γκάλι τζούνιορ εκδ. Κάισσα(4+)
• Χάλι γκάλιεκδ. Κάισσα : παιχνίδι με κάρτες για ενίσχυση της παρατηρητικότητας (6+)
• Μάντεψε ποιός; εκδ. Hasbro : Περιγραφή προσώπων και ζώων, ενίσχυση λεξιλογίου (6+)
• Στο κεφάλι το χωεκδ. AS: περιγραφή εικόνων (7+)
• Επιτραπέζιο Dobble, εκδ. Κάισσα :παιχνίδι με κάρτες που στηρίζεται στον εντοπισμό των ζευγαριών με διάφορα μίνι παιχνίδια (+ 8)
• AblaUblaεκδ. Desyllas : παιχνίδι με λέξεις και κατηγορίες (+12)
• Tabooεκδ. Hasbro : παιχνίδι με κάρτες και λέξεις, περιγράφω τις λέξεις λεκτικά (12+)
• Το μεγάλο Tabooεκδ. Hasbro : παιχνίδι με κάρτες και λέξεις, περιγράφω τις λέξεις με διαφορετικούς τρόπους (12+)
• Brainbox – Παίζουμε μαζί, Μαθαίνουμε μαζί (Μικροί κύριοι – Μικρές κυρίες, ΑΒΓ, μυθολογία, ιστορία κ.α) : παιχνίδι με κάρτες για ενίσχυση της μνήμης, της παρατηρητικότητας , της περιγραφικής ικανότητας ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του παιδιού (όλες οι ηλικίες)
• Κυβοϊστορίες, διάφορες εκδόσεις : φτιάχνω ιστορίες με εικόνες ρίχνοντας τα ζάρια (όλες οι ηλικίες)
• Παιχνίδι μνήμης –memo διαφορές εκδόσεις : ενίσχυση της μνήμης , της προσοχής, της παρατηρητικότητας
• Scrabbleεκδ. Mattel : φτιάχνω λέξεις με τα γράμματα που έχω ( με απλές λέξεις, επιλογή γραμμάτων )
• Επίσεις υπάρχουν πολλά blogs με ωραίες ιδέες τόσο στα ελληνικά όσο και σε άλλες γλώσσες όπου μπορείτε να βρείτε ιδέες. Θα σας προτείνω το blog της συναδέλφου και μητέρας Διαλεχτής Σταματέλου, κοινωνική λειτουργός στα ΚΕΣΥ Ρόδου, η οποία με παιγνιώδη τρόπο πραγματεύεται διάφορα θέματα που μπορεί να αφορούν την καθημερινότητα των παιδιών ( ενσυνειδητότητα, αισθητηριακό παιχνίδι, προσωπικής ανάπτυξης κ.α.)
• https://dialextis.blogspot.com/

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΣ

“Μαθαίνω παίζοντας και παίζοντας μαθαίνω τον κόσμο μέσα από τα μάτια σου”

Ίστοσελίδες με υλικό και παιχνίδια:

• http://www.3dinosaurs.com/printable/roll-a-monster
• http://basecampjonkoping.se/highlights-hidden-pictures-printable/highlights-hidden-pictures-printable-of-quotsafari-stagequot-a-printable-hidden-puzzle
• https://simpleplayideas.com/beach-i-spy-game#_a5y_p=3836889
• https://www.activityvillage.co.uk/
• https://www.totschooling.net/
• https://thestemlaboratory.com/
• https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/315211_100-drastiriotites-gia-paidia-anti-gia-tileorasi-kai-othones

• Εκτός από τον υπολογιστή και τα παιχνίδια δραστηριότητες μπορείτε να εμπλέξετε τα παιδιά σας σε δραστηριότητες της καθημερινότητας όπως η μαγειρική ή η κηπουρική. Δεν είναι απαραίτητο ότι θα φτιάξετε κάτι εξεζητημένο. Μπορείτε να φτιάξετε ένα απλό τοστ ή ένα κέικ. Αν ζητήσετε από το παιδάκι σας να σας δώσει τις οδηγίες για να φτιάξετε ένα τοστ ίσως να ανακαλύψετε ότι μπορεί να είναι πιο δύσκολο για εκείνο απ’ ότι περιμένετε. Όχι ότι δεν μπορεί να το φτιάξει, αλλά μπορεί να το περιγράψει; Όταν θα επιλέξετε να κάνετε μία καθημερινή δραστηριότητα, καλό θα ήταν να μιλάτε και να εξηγήσετε στο παιδί σας τι κάνετε, πως το κάνετε, τι χρησιμοποιείτε και την επόμενη φορά να ζητήσετε από εκείνο να σας κατευθύνει.

Όλα τα παραπάνω είναι προτάσεις. Κάθε γονιός μπορεί να βρει αυτό που ταιριάζει καλύτερα στο/α παιδιά του. Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες εκεί έξω και άλλες τόσες που μπορείτε να σκεφτείτε στο σπίτι σας. Αυτά που σας προτείνω εγώ ελπίζω να σας βοηθήσουν και να σας δώσουν μία κατεύθυνση για τις δραστηριότητες που μπορείτε να ψάξετε. Σημασία έχει ό,τι κι αν επιλέξετε να κάνετε, να περάσετε όμορφα με το παιδί σας.

Χατζήπαπα Βαλασία

ΠΕ21 Λογοθεραπεύτρια

του ΚΕΣΥ Ρόδου

Απλές προτροπές προς τις μαθήτριες και τους μαθητές  των σχολείων μας  για ψηφιακή εγρήγορση και μαθησιακή ετοιμότητα.

Αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες,

Η πανδημία του κορωνοϊού ανέτρεψε την καθημερινότητά μας και μας ανάγκασε να περιοριστούμε στο σπίτι, απέχοντας από τις δραστηριότητές μας (σχολείο, εργασία, εξωσχολικές δραστηριότητες κλπ). Χάρη όμως στην τεχνολογία ο περιορισμός στο σπίτι δε σημαίνει αναγκαστικά και κοινωνική απομόνωση. Εσείς το γνωρίζετε ήδη πολύ καλά! Είστε η ομάδα του πληθυσμού η πιο εξοικειωμένη με τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο. Άρα, τώρα είναι η δική σας ευκαιρία να αξιοποιήσετε αυτήν τη γνώση και την τεράστια εμπειρία, που έχετε αποκτήσει,  για να αντεπεξέλθετε στις νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν.

Δείτε το ως πρόκληση.

Διδάξτε μας (γονείς, εκπαιδευτικούς)   και διδαχτείτε από τη νέα εμπειρία!

Αξιοποιείστε τις ψηφιακές σας δεξιότητες όχι μόνο για τις κοινωνικές και ψυχαγωγικές σας ανάγκες αλλά και για τις ανάγκες της τηλεμάθησης – αδράξτε αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία! Ακολουθούν συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση:

• Διατηρείστε την καθημερινή σας ρουτίνα με ένα πρόγραμμα που μοιάζει με αυτό πριν την κρίση.
• Μην αποξενώνεστε από τις σχολικές σας δραστηριότητες. Επισκεφτείτε καθημερινά τις ψηφιακές τάξεις, τις ώρες που έχει καθορίσει το σχολείο σας και παρακολουθείστε τα προγράμματα διδασκαλίας, σύγχρονης ή ασύγχρονης. Έτσι δε θα χάσετε επαφή με τη μαθησιακή διαδικασία ούτε με τους συμμαθητές και τους καθηγητές σας.
• Προσπαθήστε να κάνετε καθημερινά την προετοιμασία που σας ζητείτε για το επόμενο τηλε-μάθημα! Έτσι, θα μπορείτε να συμμετέχετε ενεργά στη διεξαγωγή του μαθήματος. Διατηρήσετε τη ψηφιακή τάξη ζωντανή, όπως κάνατε και με τη φυσική τάξη!
• Μην ξεχνάτε πως κάποια στιγμή η κρίση θα ολοκληρώσει τον κύκλο της, όπως κάθε κρίση, και θα επανέλθουμε στην κανονικότητα. Διατηρώντας την επαφή σας με τη μαθησιακή διαδικασία, θα νιώθετε προετοιμασμένοι και ασφαλείς να επιστρέψετε στο σχολείο ΄ θα θυμάστε όσα έχετε διδαχτεί, δε θα έχει διακοπεί η συνέχεια στην αφομοίωση της ύλης, θα μπορείτε να κάνετε πιο εύκολα, αποτελεσματικά και χωρίς άγχος τις επαναλήψεις σας για τις εξετάσεις, αν αυτές διεξαχθούν.
• Αφιερώστε χρόνο σε δημιουργικές δραστηριότητες σε καθημερινή βάση: παρακολουθείστε video που σας ενδιαφέρουν, διαβάστε κάποιο βιβλίο που το βλέπατε καιρό στο ράφι της βιβλιοθήκης σας και δεν είχατε το χρόνο να το ανοίξετε, μαγειρέψτε την αγαπημένη σας συνταγή, κ.α.
• Αφιερώστε χρόνο στην ατομική σας φροντίδα και υγιεινή, όπως ακριβώς το κάνατε πριν την κρίση, όταν βγαίνατε από το σπίτι.
• Καταπιαστείτε μέσα στην  ημέρα με χαλαρωτικές δραστηριότητες που σας κρατάνε σε φόρμα ή σας δημιουργούν ευχάριστη διάθεση, ακούστε μουσική, παρακολουθήστε την αγαπημένη σας ταινία ή σειρά, κάντε γυμναστική, κλπ
• Μην αλλάζετε δραματικά τα συνηθισμένα ωράρια του ύπνου σας, για παράδειγμα, μην ξενυχτάτε μέχρι πολύ αργά ή μην αφιερώνετε υπερβολικό χρόνο για ύπνο.
• Αποφύγετε βλαπτικές συνήθειες που ευνοεί ο εγκλεισμός μέσα στο σπίτι, όπως η υπερφαγία, η υπερκατανάλωση γλυκών ή σνακ, η πολύωρη απασχόληση με παιχνίδια στο κινητό, ps4, pc, κλπ.

Βιβλιογραφία: Οδηγός ψυχικής ανθεκτικότητας εν μέσω πανδημίας κορονοϊού Πηγή: www.especial.gr

Και μην ξεχνάτε: η επιστημονική ομάδα του Κ.Ε.Σ.Υ. Ρόδου είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε ψυχολογική και εκπαιδευτική υποστήριξη. Απλά,  συμπληρώστε τη φόρμα, για τη φόρμα πατήστε ΕΔΩ

Ακολουθούν σύνδεσμοι που μπορεί να σας ενδιαφέρουν:

1. Πανελλαδικές 2020: Εγκύκλιοι Αιτήσεων-Δηλώσεων για ΓΕΛ-ΕΠΑΛ- Υποβολή δικαιολογητικών υποψηφίων ΑμεΑ και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ):

https://www.especial.gr/panelladikes-2020-egkyklioi-aitisewn-dhlwsewn-gel-epal-upoboli-dikaiologitikwn-upopsifiwn-amea/ Πηγή: www.especial.gr

2. Διαδραστικά σχολικά βιβλία: http://ebooks.edu.gr/new/
3. «Φωτόδεντρο»: Διαδραστικό υλικό στη θεματική περιοχή που σας ενδιαφέρει, δοσμένο με πολυτροπικότητα (εικόνα, βίντεο, προσομοίωση, οπτικοποίηση, πείραμα, άσκηση, εκπαιδευτικό παιχνίδι, κλπ.): http://photodentro.edu.gr/video/
4. Επισκεφτείτε τη Διαδικτυακή Εκπαιδευτική Πύλη του ΥΠΑΙΘ για Εκπαιδευτικές Επισκέψεις, Θεάματα, Εγκεκριμένα προγράμματα, Μαθητικούς διαγωνισμούς, Εκπαιδευτικές  Εκδρομές, κ.α.

http://edu-gate.minedu.gov.gr/index.php?option=com_sppagebuilder&view=page&id=4&Itemid=125

Φλώρα Ρεΐση  –   Αντωνιάδου Αμαλία

Εκπαιδευτικοί  Β΄βάθμιας  Εκπαίδευσης  ΠΕ02.50,του ΚΕΣΥ Ρόδου

Προσαρμογή στα νέα δεδομένα

Αγαπητοί Γονείς

Είναι γεγονός ότι η καθημερινότητα όλων μας έχει αλλάξει και χρειάζεται για κάποιο διάστημα να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς η παραμονή στο σπίτι δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ωστόσο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον χρόνο δημιουργικά, προκειμένου να έχουμε θετικά αποτελέσματα τόσο στην ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, όσο και στη μαθησιακή πορεία των μαθητών. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παρακάτω:

Η καθημερινότητα χρειάζεται να είναι οργανωμένη

Καλό είναι να συζητήσετε με τα παιδιά τα θετικά της κατάστασης, τον περισσότερο χρόνο που θα έχετε χρόνο για παιχνίδια και για ενασχολήσεις με πράγματα που σας αρέσουν και σας κάνουν να περνάτε ευχάριστα ως οικογένεια.

Φτιάξετε μετά από συζήτηση με το παιδί ένα ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, ώστε το ίδιο να γνωρίζει και να έχει επιλέξει όσα περιλαμβάνει η ημέρα του, διατηρώντας έτσι αίσθηση ελέγχου στα πράγματα.

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες είναι καλύτερα να γίνονται το πρωί, ώστε να διατηρήσουν σε κάποιο βαθμό την προηγούμενη καθημερινή σχολική ρουτίνα του παιδιού.

Δραστηριότητες ψυχαγωγικού χαρακτήρα (όπως πχ μια ταινία την τηλεόραση), γυμναστική ή δημιουργικές δραστηριότητες καλύτερα να προγραμματίζονται το απόγευμα ή μετά το πέρας των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Διατηρείστε την επικοινωνία με τους φίλους των παιδιών, με συγγενείς μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (skype, messenger, κ.α.)

Μερικές ιδέες για δραστηριότητες:

Εκπαιδευτικές πλατφόρμες για διαδικτυακά μαθήματα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας και σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει ανακοινωθεί από το σχολείο του παιδιού σας.

Επαναλήψεις στη μέχρι τώρα διδαχθείσα ύλη του σχολείου, ώστε να είναι το παιδί σε επαφή με τις σχολικές του υποχρεώσεις

Κατεβάστε εφαρμογές με εκπαιδευτικές και συνάμα ευχάριστες δραστηριότητες στον υπολογιστή, στο tablet ή στο κινητό σας

Είναι ευκαιρία να ακούσετε μουσική, να ζωγραφίσετε, να διαβάσετε παραμύθια και λογοτεχνικά βιβλία ή να ακούσετε μέσω διαδικτύου audiobooks

Παρακολουθήστε ντοκιμαντέρ με θέματα που σας ενδιαφέρουν

Κάντε παζλ, κατασκευές, παίξτε επιτραπέζια

Φτιάχνουμε μαζί με τα παιδιά το καθημερινό φαγητό και τα αγαπημένα τους γλυκά.

Ασχοληθείτε με την κηπουρική (αν έχετε κήπο, φυτέψτε λαχανικά και λουλούδια, χρησιμοποιήστε γλάστρες για το μπαλκόνι σας) το παιδί μπορεί αναλάβει τη φροντίδα για το μεγάλωμα των φυτών

Είναι ευκαιρία να γίνουν κάποιες δουλειές στο σπίτι ή στο δωμάτιο των παιδιών πάντα με τη δικής τους συνεργασία και βοήθεια (ρούχα, παπούτσια, παιχνίδια

Βρείτε ευκαιρίες για όμορφες συζητήσεις με τα παιδιά σας

Φροντίζετε τον εαυτό σας, τη σωματική σας υγεία και την ψυχική σας ηρεμία, για να είστε σε θέση να φροντίσετε και τα παιδιά σας.

Καλή δύναμη, υπομονή και αισιοδοξία για τις καλύτερες μέρες που θα έρθουν.

Οδηγίες από τον ΕΟΔΥ

https://eody.gov.gr/

Μένουμε σπίτι συν-δεμένοι (Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ)

http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images/pdf/menoumespitisyndedemenoi–psichologiki-stirixi-gia-oikogeneies.pdf

Ο ιός στη γλώσσα των παιδιών:

Μια ιστοσελίδα που μιλάει απλά και με εικόνες σε όλα τα παιδιά και σε όλες τις γλώσσες για τον κορωνοϊό.

https://www.mindheart.co/descargables?fbclid=IwAR2DOGzrgp5GKsxVT6rZzSkHbmU_To3pdVSV8MVB2JpLVoH7R78JbSpYkF8

Το βιβλίο στα ελληνικά

https://drive.google.com/file/d/1IAxNpOizyNk7x-seCO9KvL4Lt_SD5gwB/view

Οδηγίες για την ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση (Υπουργείο Παιδείας)

https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2020/%CE%A3%CE%A5%CE%9D_%CE%A3%CE%A4%CE%9F_39676.pdf

Οδηγίες για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση από τον ιστότοπο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου

https://naigaiou.pde.sch.gr/archives/category/%CE%B5%CE%BE-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7

Χρήσιμες διευθύνσεις

https://www.especial.gr/

Δημοτικό

Διαδραστικά σχολικά βιβλία

http://ebooks.edu.gr/new/allcourses.php

Παραμύθια

https://www.ebooks4greeks.gr/category/free-ebooks/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%B1-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%B1/%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%B9%CE%B1

Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης του ΚΕΣΥ

Προτάσεις για το διάβασμα στο σπίτι

Αγαπητοί γονείς – μαθητές και μαθήτριες

Τώρα μένουμε σπίτι. Οι μαθητές καλούνται να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση πρωτόγνωρη. Μια κατάσταση που δεν την φαντάστηκαν ποτέ. Η νοσηρή πραγματικότητα όμως τους φέρνει αντιμέτωπους με το διαδικτυακό περιβάλλον μάθησης.  Καλούνται να γίνουν μαθητές εξ αποστάσεως. Οι δυσκολίες πολλές. Αλλά τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Οι άοκνες προσπάθειες των εκπαιδευτικών και των μαθητών θα αποδώσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς οφείλουν να επιδείξουν υπομονή και ψυχραιμία.

Όσο περνάνε οι μέρες πληθαίνουν τα άρθρα, ειδήσεις, συμβουλές για τις εξετάσεις, κυρίως για τις πανελλήνιες. Να θυμάστε κάτι πολύ σημαντικό: Μπορείτε να διαβάζετε όλα τα προηγούμενα αλλά να ακολουθείτε το δικό σας πρότυπο, αυτό που τόσους μήνες δουλεύατε και είχατε συνηθίσει ή κρατήστε όσα είναι κοντά στη δική σας ιδιοσυγκρασία. Το δικό μου λιθαράκι σ’ αυτή την προσπάθεια περιλαμβάνει γενικές συμβουλές για τους μαθητές και τους γονείς αλλά και συμβουλές για το μάθημα των μαθηματικών.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

• Προγραμματίστε το διάβασμά σας. Ορίστε, μια συγκεκριμένη ώρα έναρξης και ολοκλήρωσης της μελέτης. Προτιμήστε τις παραγωγικές ώρες που το μυαλό σας είναι σε εγρήγορση.
• Φτιάξτε ένα πλάνο της μελέτης σας. Οργανώστε την καθημερινή ύλη του κάθε μαθήματος. Διαβάζετε καθημερινά όλα τα αντικείμενα ισόχρονα και ποτέ το ένα εις βάρος του άλλου.
• Φροντίστε επιμελώς τον χώρο σας. Οργανώστε το γραφείο σας με τα βιβλία, σημειώσεις, στυλό, μολύβι, γόμα, ξύστρα γεωμετρικά όργανα. Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε διορθωτικό, υπολογιστικές μηχανές.
• Κατά τη διάρκεια της μελέτης φροντίστε να μην αποσπάται η προσοχή σας. Κλείστε κινητά, ipad, τηλεοράσεις και οποιαδήποτε άλλη συσκευή.
• Καλό θα ήταν να κάνετε μικρά διαλείμματα, πριν ξεκινήσετε το επόμενο αντικείμενο.
• Να διαβάζετε προσηλωμένοι και να μην κάνετε «πασαλείμματα».
• Να αποφεύγετε να παρακολουθείτε συνεχώς στην τηλεόραση και στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ειδήσεις, κριτικές, απόψεις, προβλέψεις σχετικές με τις προαγωγικές, απολυτήριες και πανελλήνιες εξετάσεις. Να επιλέγετε αναρτήσεις και εκπομπές στις οποίες υπάρχουν συμβουλές και χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό.
• Όταν τελειώσετε την μελέτη σας, αφιερώστε αρκετό χρόνο στην οικογένειά σας, παίξτε με το κατοικίδιο ζώο ή ασχοληθείτε με ό, τι σας ευχαριστεί και σας ξεκουράζει.
• Προσέχετε την υγεία σας και τη διατροφή σας. Αν δεν νιώθετε καλά, μην πιέζετε τον εαυτό σας να μελετήσει, όσο και αν πρέπει, γιατί η μελέτη δεν θα είναι αποδοτική και ποιοτική.( Αφιερώστε περισσότερο χρόνο την επόμενη ημέρα).
• Να κοιμάστε καλά το βράδυ. Καλύτερα θα διαβάσετε την επόμενη μέρα με καθαρό μυαλό, παρά αν έχετε ξενυχτήσει.
• Αποφύγετε συζητήσεις με τους συμμαθητές σας για πιθανά θέματα που θα σας προκαλέσουν άγχος και νευρικότητα.
• Να σκέφτεστε θετικά και αισιόδοξα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

• Διαβάζετε πολύ καλά το σχολικό βιβλίο. Βεβαιωθείτε ότι έχετε εμπεδώσει την θεωρία και μπορείτε να γράψετε απ’ έξω ορισμούς, θεωρήματα, λήμματα, πορίσματα, αποδείξεις, τύπους.
• Να δίνετε μεγάλη προσοχή στις υποσημειώσεις που υπάρχουν στο σχολικό βιβλίο.
• Μελετήστε τις λυμένες εφαρμογές.
• Να υπογραμμίζετε στην θεωρία σας και στις εκφωνήσεις των ασκήσεων λέξεις και φράσεις κλειδιά.
• Τις εκφωνήσεις των ασκήσεων να τις διαβάζετε προσεκτικά, 2 ή 3 φορές μέχρι να βεβαιωθείτε ότι έχετε καταλάβει τις πληροφορίες που σας δίνονται.
• Να λύνετε τις ασκήσεις από όλες τις ομάδες (Α, Β, Γ) και τις γενικές ασκήσεις.
• Να συμμετέχετε στην εκπαίδευση εξ αποστάσεως σύγχρονη-ασύγχρονη. Να επικοινωνείτε με τους εκπαιδευτικούς και να εκφράζετε οποιαδήποτε απορία έχετε. Καλύψτε τυχόν «κενά» προηγούμενων τάξεων ή και της φετινής ύλης. Είναι δύσκολο να ανακαλέσεις στη μνήμη κάτι που δεν κατάλαβες σωστά ή κάτι που δεν το δούλεψες αρκετά.
• Ταξινομήστε το ασκησιολόγιο με την βοήθεια των εκπαιδευτικών σας.
• Καλό είναι όταν διαπραγματεύεστε μια άσκηση να θέτετε ερωτήματα: Τι μελετώ; 2. Ποιες έννοιες, ποια θεωρήματα γνωρίζω γι’ αυτό που μου ζητάει η άσκηση; Πως συνδέονται μεταξύ τους; 3. Έχω ξαναλύσει παρόμοια άσκηση; Πως την έλυσα; Τι έμαθα να προσέχω στις εκφωνήσεις; Κατασκευάστε μόνοι σας ενδιάμεσα στάδια που υποβοηθούν την πορεία προς τη λύση.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

• Είναι καλό να υπάρχει ηρεμία στο σπίτι τις ώρες που διαβάζουν τα παιδιά.
• Αποφύγετε λεκτικούς χαρακτηρισμούς προς το παιδί σας.
• Στηρίξτε ψυχολογικά το παιδί σας. Τα παιδιά σας έχουν ανάγκη από κατανόηση, υποστήριξη και ενθάρρυνση να συνεχίσουν την προσπάθειά τους.

Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν εκπαιδευτικό είναι το φωτεινό βλέμμα και το πλατύ χαμόγελο των μαθητών του. Να είσαστε αισιόδοξοι και να συνεχίσετε την προσπάθειά σας με όλες τις δυνάμεις σας.

Εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς  «Μαζί Περπατάμε».

ΧΡΗΣΙΜΑ LINKS:

• https://blogs.sch.gr/iokaragi/
• http://ebooks.edu.gr/new/allmaterial.php
• http://www.askisopolis.gr/index.php
• http://www.pi-schools.gr/
• https://www.facebook.com/groups/119060981470596/
• https://omathimatikos.gr/%ce%b5%ce%be-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%83%cf%84%ce%ac%cf%83%ce%b5%cf%89%cf%82-%ce%b5%ce%ba%cf%80%ce%b1%ce%af%ce%b4%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%b5%ce%b2%ce%ac%cf%83%cf%84%ce%b5-%ce%b5-2/?fbclid=IwAR27b9ur7yYqIyi9NvDoVbPvrDfadiJg49QNCcXoxg_iwevYgCnOEMm5xgs

                 Η εκπαιδευτικός  ΠΕ 03.50 του ΚΕΣΥ Ρόδου

Τριανταφύλλου Αικατερίνη