ΦΙΛΟΛΟΓΕΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ –
Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421 π.Χ.)

Τα αίτια

▶ Η στροφή του ενδιαφέροντος της Αθήνας προς τη Δύση (Αδριατική-Ιόνιο) προκαλεί αντίδραση της Κορίνθου, η οποία είναι σύμμαχος της Σπάρτης, επειδή θεωρεί ότι απειλούνται τα οικονομικά της συμφέροντα.

▶ Η πολιτειακή διαφορά Αθήνας – Σπάρτης δημιουργεί αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ τους

▶ Η αριστοκρατική Σπάρτη βλέπει με καχυποψία την αύξηση της δύναμης της δημοκρατικής Αθήνας.

Οι αφορμές

▶ Η ανάμιξη της Αθήνας στη διαμάχη Κέρκυρας-Κορίνθου για την Επίδαμνο οξύνει την αντιπαλότητα με Κόρινθο

▶ Οι Κορίνθιοι ωθούν σε αποστασία από την αθηναϊκή συμμαχία την Ποτίδαια (432π.Χ.)

▶ Σε αντίποινα ο Περικλής απαγορεύει στα πλοία των Μεγαρέων, συμμάχων της Σπάρτης, να αγκυροβολούν σε λιμάνια της αθηναϊκής συμμαχίας και να διεξάγουν εμπόριο. Αυτό όμως παραβιάζει τις τριακοντούτεις σπονδές.

Σε συνέδριο στη Σπάρτη αποφασίζεται ο πόλεμος εναντίον της Αθήνας το 431 π.Χ.

Φάσεις του πολέμου

Ο πόλεμος κράτησε με διακοπές 27 χρόνια και χωρίζεται σε τρεις φάσεις:

◆ Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.)
◆ Σικελική εκστρατεία (415π.Χ.-413 π.Χ.)
◆ Δεκελεικός πόλεμος (413-404 π.Χ.)

Γεγονότα:
 Εισβολή Θηβαίων στην Πλάταια.
 Ο βασιλιάς της Σπάρτης, Αρχίδαμος, λεηλατεί την ύπαιθρο της Αττικής.
 Λιμός στην Αθήνα (430 π.Χ.) και θάνατος Περικλή.
 Αποστασίες συμμάχων που καταπνίγονται βίαια από την Αθήνα.
 Κατάληψη Σφακτηρίας στην Πύλο από Αθηναίους (425 π.Χ.).
 Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη Μακεδονία: ο στρατηγός
Βρασίδας καταλαμβάνει την Αμφίπολη.
 Ο Νικίας πρωτοστατεί στη σύναψη ειρήνης το (421 π.Χ.).

ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ- Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ – Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ

Η μόρφωση των παιδιών

Στόχοι της εκπαίδευσης:

◆ «Νους υγιής εν σώματι υγιεί».
◆ Ανάπτυξη καλού γούστου.
◆ Ευπρέπεια.
◆ Κοινωνικότητα
◆ Οξυδερκής πολιτική σκέψη.

Δάσκαλοι:

☻ Παιδαγωγός.
☻ Γραμματιστής.
☻ Κιθαριστής.
☻ Παιδοτρίβης.
☻ Σοφιστές (ρητορική).
☻ Το πολιτιστικό κλίμα της Αθήνας («Ελλάδος παίδευσις»-Θουκυδίδης)

Οι Αθηναίοι αγρότες

Μικρή ιδιοκτησία-πλειοψηφία του πληθυσμού-καλλιεργούν με βοήθεια δούλων. Περιορισμένη κτηνοτροφία

Εργαστήρια

Οι τεχνίτες ζουν κυρίως στην πόλη-ανοιχτά προς το δρόμο-ίδια μαγαζιά στην ίδια περιοχή.

Εμπόριο

Εισάγονται τρόφιμα και πρώτες ύλες για τις βιοτεχνίες. Εξάγονται υφάσματα, όπλα, δέρματα κατεργασμένα, αγγεία, έπιπλα κλπ.

Διανόηση

Καλλιτέχνες, διανοούμενοι, πολιτικοί δημιουργούν το «χρυσό αιώνα» της Αθήνας.

Οι γιορτές.

Τα Παναθήναια ήταν η μεγαλύτερη γιορτή, κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμή της Αθηνάς

Τα μεγάλα ή εν άστει Διονύσια προς τιμή του Διονύσου (θέατρο)

Τα Ανθεστήρια προς τιμή του Διονύσου, όπου δοκίμαζαν το νέο κρασί.

Τα Ελευσίνια, προς τιμή της Δήμητρας και της Περσεφόνης, αρχές Οκτωβρίου.(Ελευσίνια μυστήρια)

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ – Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Κοινωνικές τάξεις στην αρχαία Αθήνα:

Α) Αθηναίοι πολίτες: από γονείς Αθηναίους, συμμετέχουν στην Εκκλησία του Δήμου, εκλέγονται σε αξιώματα, έχουν ίσα δικαιώματα.

Β) Μέτοικοι: Μετανάστες οικονομικοί, ασχολούνται με το εμπόριο, πληρώνουν ειδικό φόρο, το «μετοίκιον».

Γ) Δούλοι: Κυρίως αιχμάλωτοι πολέμου, αγορασμένοι από σκλαβοπάζαρα ή παιδιά δούλων. Εργάζονται ως υπηρέτες, ή σε κρατικές υπηρεσίες (δεσμοφύλακες, λογιστές, αστυνομικοί, εργάτες) ή ως παιδαγωγοί σε σπίτια πλουσίων αθηναίων. Τους φέρονται καλά σε γενικές γραμμές.

Ο ρόλος της γυναίκας

▶ Μένει στο σπίτι, δεν βγαίνει μόνη, συμμετέχει σε γιορτές. ▶ Δεν καταλαμβάνει αξιώματα παρά μόνο της ιέρειας. ▶ Δε συμμετέχει στο δημόσιο βίο. ▶ Ασχολείται με τις οικιακές εργασίες, επιβλέπει τους δούλους, καλλωπίζεται, υφαίνει και ανατρέφει τα παιδιά.

Ο άντρας

▶ Περνά τη μέρα έξω από το σπίτι, στα γυμναστήρια, τα δημόσια λουτρά, τα κουρεία και συζητά για διάφορα θέματα. ▶ Λαμβάνει μέρος στις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου. ▶ Οργανώνει συμπόσια στο σπίτι για τους φίλους του ή συμμετέχει σε συμπόσια όπου συζητούνται θέματα φιλοσοφίας, τέχνης κλπ.
Τα παιδιά

Τα κορίτσια μένουν στο σπίτι και μαθαίνουν τις οικιακές εργασίες ενώ τα αγόρια από τα επτά τους χρόνια στέλνονται σε ιδιωτικά σχολεία για να μορφωθούν.

Τροφή και ενδύματα

Τροφή λιτή, κυρίως λαχανικά, ελιές, παστά ψάρια και σπάνια κρέας.

Η ενδυμασία ήταν κομψή και απλή. Βασικό ένδυμα ήταν ο χιτώνας. Φορούσαν ακόμη ιμάτιο (πανωφόρι), ζώνη, σανδάλια και κοσμήματα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

H ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ – ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

α. Εκκλησία του Δήμου, Βουλή των Πεντακοσίων

☻ Το πολίτευμα της Αθήνας εξελίσσεται με την άνοδο του Εφιάλτη και του Περικλή στην εξουσία:

-Η λαϊκή συμμετοχή διευρύνεται

-Ο Δήμος ασκεί το σύνολο της εξουσίας

☻ Η Εκκλησία του Δήμου ήταν το κυρίαρχο σώμα. Μέλη της ήταν όλοι οι ελεύθεροι πολίτες της Αττικής (άντρες).

☻ Η Εκκλησία εκλέγει τα μέλη της Βουλής των Πεντακοσίων (ετήσια θητεία). Η Βουλή προετοιμάζει τα νομοσχέδια (προβουλεύματα) για να τα ψηφίσει η Εκκλησία

☻ Με τη μεταρρύθμιση του Εφιάλτη ο Άρειος Πάγος δεν έχει δικαίωμα να ελέγχει τη Βουλή.

β . Δέκα Στρατηγοί

☻ Οι εννέα άρχοντες χάνουν τις αρμοδιότητές τους, κληρώνονται και δεν εκλέγονται πια

☻ Ανώτατοι άρχοντες είναι πια οι Δέκα Στρατηγοί, με αρμοδιότητες:

-την εσωτερική ασφάλεια της πόλης

-το σχεδιασμό της εξωτερικής πολιτικής

-τη διοίκηση του στρατού και του στόλου

γ. Η Ηλιαία

☻ Ο Άρειος Πάγος δικάζει πια μόνο υποθέσεις φόνου εκ προμελέτης και εμπρησμού

☻ Οι υπόλοιπες υποθέσεις δικάζονται από την Ηλιαία, ένα πολυμελές λαϊκό δικαστήριο, που αποτελείται από 6000 δικαστές, που εκλέγονται από την Εκκλησία του Δήμου για ένα χρόνο.

☻ Χωρίζεται σε δέκα τμήματα και κάθε τμήμα

-έχει αρμοδιότητα σε διαφορετικό τομέα

-αντιπροσωπεύει μια από τις δέκα φυλές της Αθήνας.

δ . Οι λειτουργίες

Η Αθήνα χρειαζόταν χρήματα για τη συντήρηση του στόλου, την οργάνωση γιορτών, το ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων, την αποστολή πρεσβειών σε πανελλήνιες γιορτές. Τα χρήματα αυτά τα συγκέντρωνε από τους ισχυρούς οικονομικά αθηναίους με τις λειτουργίες, έναν τρόπο φορολογίας. Οι κυριότερες λειτουργίες ήταν:

– Η τριηραρχία (συντήρηση ενός κρατικού πλοίου)

– η χορηγία (δαπάνη θεατρικής παράστασης)

– η γυμνασιαρχία ( έξοδα αθλητών που συμμετείχαν σε αγώνες)

– η εστίαση (παράθεση δημοσίου γεύματος σε γιορτές ή αγώνες)

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

Α. Η πίστη στο δημοκρατικό πολίτευμα.

☻ Μετά τους Περσικούς πολέμους το πολίτευμα της Αθήνας γίνεται πιο δημοκρατικό, τα πρόσωπα υποτάσσονται στη θέληση του συνόλου. Ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής παθαίνουν και νέοι πολιτικοί, ο Κίμων και ο Περικλής είναι οι προικισμένοι υπηρέτες της κοινότητας.

☻ Ο Κίμων παρόλο που εξοστρακίζεται το 461 π.Χ. επιστρέφει στην Αθήνα όταν τον καλεί και θυσιάζει τη ζωή του οδηγώντας το στόλο της πατρίδας του κατά των Περσών στη Σαλαμίνα της Κύπρου το 449 π.Χ.

☻ Ο Περικλής δεν ξεφεύγει από τη δημοκρατική νομιμότητα παρόλο που συγκεντρώνει αρκετές εξουσίες στα χέρια του.

Β. Το πολιτικό πρόγραμμα του Περικλή

☻ Όλοι οι πολίτες ίσοι απέναντι στο νόμο και άνετη ζωή για όλους

☻ Μισθοφορία: επίδομα για τους άπορους για να μπορούν να παρακολουθήσουν τις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου και να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα.

☻ Και οι φτωχότεροι μπορούν να καταλαμβάνουν πολιτειακά αξιώματα.

☻ Αναπτύσσονται θεσμοί κοινωνικής προστασίας και η πολιτεία πληρώνει το εισιτήριο των απόρων στο θέατρο (θεωρικά χρήματα)

☻  Γίνονται μεγάλα δημόσια έργα, ώστε πολύς κόσμος να βρίσκει απασχόληση και να αλλάζει και η όψη της πόλης

Συνέπειες της ειρήνης του Καλλία για την Αθήνα

☻ Ειρήνη με τους Πέρσες

☻ Απόλυτη κυριαρχία στο Αιγαίο

☻ Εξομάλυνση σχέσεων με Σπάρτη (Τριακοντούτεις Σπονδαί-446 π.Χ.)

☻ Η Αθήνα μπορεί να υλοποιήσει ένα υψηλό πολιτιστικό, καλλιτεχνικό και παιδευτικό όραμα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ
Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ.

Α. Η οργάνωση της Συμμαχίας.

☼ Οι πόλεις του Αιγαίου φοβούμενες επιστροφή των Περσών αναζητούν στήριγμα και στρέφονται στη Σπάρτη.

☼ Μετά την άρνηση της Σπάρτης, συνάπτουν συμμαχία με την Αθήνα, με έδρα τη Δήλο ( Συμμαχία της Δήλου-478π.Χ.)
.
☼ Όργανο της συμμαχίας είναι το ετήσιο συνέδριο της Δήλου (μια ψήφος ανά πόλη).

☼ Κάθε πόλη συνεισφέρει πλοία και στρατό ή φόρους.

☼Τα χρήματα που φυλάσσονται στη Δήλο τα διαχειρίζονται οι «Ελληνοταμίαι», δέκα Αθηναίοι.

☼Η Αθήνα είχε ηγετικό ρόλο, αλλά οι πόλεις διατηρούσαν την αυτονομία τους.

Β. Ο Κίμωνας ενδυναμώνει τη Συμμαχία

♦ Ο Κίμωνας, ηγέτης του αριστοκρατικού κόμματος, από το 471 π.Χ. επιβάλλεται και εφαρμόζει το δικό του πολιτικό σχέδιο, που προέβλεπε:

– Διεύρυνση της Συμμαχίας

-Συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών

-Φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη

♦ Μετά τη νίκη εναντίον των Περσών στον ποταμό Ευρυμέδοντα (467 π.Χ.) η Συμμαχία κυριαρχεί στο Αιγαίο.

♦ Λόγω της αλαζονείας των Αθηναίων, εξεγείρονται πόλεις συμμαχικές και ο Κίμωνας καταπνίγει τις εξεγέρσεις με βία.

Γ. Η Συμμαχία όργανο της αθηναϊκής επέκτασης

Καταργείται η αυτονομία των πόλεων.

♠ Η Συμμαχία μετατρέπεται σε ηγεμονία των Αθηναίων με τις παρακάτω αποφάσεις του Περικλή (454 π.Χ.)

– Μεταφορά του ταμείου της συμμαχίας στην Ακρόπολη, στην Αθήνα

– Δεν συνέρχεται πια το συνέδριο.

-Οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο από την Αθήνα

– Ο φόρος της κάθε πόλης ορίζεται από την Εκκλησία του Δήμου

♠ Αθήνα και Πέρσες υπογράφουν την Καλλίειο ειρήνη (449 π.Χ.), με την οποία τερματίζονται επίσημα οι Περσικοί πόλεμοι. Όρος: η αναγνώριση από τους Πέρσες της αυτονομίας των Ελληνικών πόλεων.

♠ Παρά το τέλος των πολέμων, η Συμμαχία δε διαλύεται και οι Αθηναίοι είναι οι μόνοι που ωφελούνται από αυτό.

ΕΝΟΤΗΤΑ 10

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Χαρακτηριστικά της Αρχαϊκής περιόδου είναι:

Α) Η ανέγερση λίθινων ναών
Β) Η δημιουργια λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό ή υπερφυσικό μέγεθος
Γ) Η επίδραση της τέχνης της Ανατολής και της Αιγύπτου.

ΟΙ ΝΑΟΙ

Ο ναός χωρίζεται σε τρία μέρη:

1) ο πρόναος = Είναι ένας μικρός χώρος που το συναντάμε στο μπροστινό μέρος του ναού.

2) ο σηκός = Είναι το κυρίως μέρος του ναού. Εδώ ήταν τοποθετημένο το άγαλμα του θεού.

3) ο οπισθόδομος = Είναι ένας χώρος που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ναού.

4) Σε μερικούς ναούς, όπως στον Παρθενώνα, υπάρχει και ένας τέταρτος χώρος πίσω από τον οπισθόδομο που λέγεται οπισθόναος.

Σε πολλές περιπτώσεις γύρω – γύρω από το ναό υπάρχουν κίονες (κολόνες) που δημιουργούν το πτερόν ή περιστύλιο. Όταν ο ναός περιβάλλεται από μια σειρά κιόνων, λέγεται περίπτερος. Όταν περιβάλλεται από δύο σειρές κιόνων λέγεται δίπτερος.
ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ

1. Δωρικός ρυθμός = λιτότητα, αυστηρότητα, βαριές αναλογίες, με προέλευση από την Πελλοπόνησο

Οι κίονες πατούν κατευθείαν πάνω στην κρηπίδα
Τα κιονόκρανα είναι απλά χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση
Πάνω από το επιστύλιο έχουν τρίγλυφα (τρια γλυπτές κατακόρυφες γραμμές) και ανάμεσά τους μετόπες (τετράγωνες πλάκες με ανάγλυφες παραστάσεις)
2. Ιωνικός ρυθμός = τα ιωνικά κτήρια χαρακτηρίζονται από ανάλαφρες αναλογίες και μεγαλύτερη διακοσμητικότητα

Οι κίονες στηρίζονται σε ιδιαίτερη βάση
Τα κιονόκρανα έχουν έλικες
Αντί για τρίγλυφα και μετόπες υπάρχει μια συνεχόμενη ζώνη με ανάγλυφες παραστάσεις, η ζωφόρος
Πάνω από όλα βρίσκεται το τριγωνικό αέτωμα με γλυπτά έργα

ΓΛΥΠΤΙΚΗ

ΚΟΥΡΟΙ

Αγάλματα ανδρών και γυναικών σε αυστηρά μετωπική στάση με το αριστερό πόδι λίγο πιο μπροστά από το δεξί και στα χείλη ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο, το αρχαϊκό μειδίαμα
Τα αγάλματα κατασκευάζονταν για να αφιερωθούν στους θεούς ή να στηθούν επάνω σε τάφους

ΚΟΡΕΣ

Ντυμένες νεαρές κοπέλες, με περίτεχνη κόμμωση, στολισμένες με πλήθος κοσμημάτων, ή θεές ή αξιοσέβαστες δεσποινίδες
Συνηθέστερο ένδυμα ο ιωνικός χιτώνας με πολλές πτυχώσεις, το επίβλημα (πανωφόρι) και ο πέπλος
Χαρακτηριστική έκφραση το μειδίαμα

ΕΠΙΤΥΜΒΙΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

= είναι λίθινες ορθογώνιες πλάκες που τοποθετούνται πάνω σε τάφους και απεικονίζουν το νεκρό ως αθλητή ή πολεμιστή.

ΑΝΑΓΛΥΦΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΜΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΚΕΡΑΜΙΚΗ

Διακόσμηση

– Φυτική

– Εικονιστική (καθημερινή ζωή- μυθολογία)

Τεχνικές

1. Μελανόμορφος ρυθμός = Οι μορφές χαράζονται στην κοκκινωπή επιφάνεια του αγγείου και βάφονται μαύρες, ενώ χρησιμοποιούνται και άλλα χρώματα, όπως το λευκό και το βυσσινί ( Κόρινθος )

2. Ερυθρόμορφος ρυθμός = Το φόντο βάφεται μαύρο, ενώ οι παραστάσεις ζωγραφίζονται, δε χαράσσονται. Οι μορφές αφήνονται με το ερυθρό χρώμα του πηλού ( Αθήνα )

ΑΛΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Μεταλλοτεχνία

Μικροτεχνία

Ειδώλια (πήλινα-χάλκινα)

ΕΝΟΤΗΤΑ 9

ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

α ) Μέχρι τα αρχαϊκά χρόνια έχουμε την ηρωική ποίηση (ομηρικά έπη).

β ) Τώρα τα έπη αποκτούν διδακτικό περιεχόμενο κι έχουν ως επίκεντρο την ειρήνη. Ησίοδος ( Έργα και ημεραι, Θεογονία)

γ ) Ακολουθεί η λυρική ποίηση, μικρά ποιήματα που άδονται με συνοδεία μουσικής λύρας ή φλογέρας από έναν τραγουδιστή ή ομάδα τραγουδιστών (χορική ποίηση) και που ασχολούνται με τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων.

Θέματά τους:

– Εξύμνηση θεών

– Εξύμνηση αθλητών

– Στρατιωτικά κατορθώματα

– Έρωτας και χαρά της ζωής

– Πολιτικές αρετές

– Σάτιρα ανθρώπινων αδυναμιών

Εκπρόσωποι: Αρχίλοχος, Σιμωνίδης, Μίμνερμος, Θέογνις, Αλκαίος, Σαπφώ, Πίνδαρος, Στησίχορος, Αλκμάν κ.ά.
δ ) Οι άνθρωποι καταβάλλουν προσπάθεια να κατανοήσουν με τη λογική τη δημιουργία του κόσμου, το νόημα της ζωής και τα αίτια των φυσικών φαινομένων.

Έτσι αναπτύσσονται η φιλοσοφία, η αστρονομία, η γεωγραφία, η μετεωρολογία και τα μαθηματικά.

Εκπρόσωποι: Θαλής ο Μιλήσιος, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Ηράκλειτος, Πυθαγόρας.

ΕΝΟΤΗΤΑ 8

ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ
H ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΣΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ

α. Η εκστρατεία του Ξέρξη.

▲ Νέα εκστρατεία, επικεφαλής ο Ξέρξης (480 π.Χ.). 100.000 Πέρσες στρατιώτες

▲ Συνέδριο στον Ισθμό (481 π.Χ.) : οι Έλληνες αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες ενωμένοι. 7.000 Έλληνες στρατιώτες.
Β. Η μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.)

♦ Ο Ξέρξης χωρίς εμπόδιο διασχίζει Θράκη και Μακεδονία και κατευθύνεται προς νότο. Στόλος 1000 πλοία στο Αιγαίο.

♦ Οι Έλληνες εμποδίζουν τη διάβαση των Περσών στις Θερμοπύλες. Λεωνίδας. Ο ελληνικός στόλος πλέει στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο της βόρειας Εύβοιας.

♦ Μολών λαβέ

♦ Προδοσία Εφιάλτη, νίκη Περσών, θάνατος των χιλίων υπερασπιστών των Θερμοπυλών (300 Σπαρτιάτες + 700 Θεσπιείς)
γ. Η ναυμαχία της Σαλαμίνας  (480 π.Χ.)

∎ Οι Έλληνες παρασύρουν το στόλο των Περσών στα στενά της Σαλαμίνας με πρόταση του Θεμιστοκλή

∎ Χώρος περιορισμένος, δυσκολία στην κίνηση των μεγάλων περσικών πλοίων.

∎ Τα ευέλικτα Ελληνικά πλοία, η έλλειψη χώρου για ελιγμούς και η ορμή των Ελλήνων φέρνουν την πανωλεθρία των Περσών.

∎ Ο Ξέρξης από το Αιγάλεω βλέπει την ήττα και φεύγει από την Ελλάδα αφήνοντας στρατό με επικεφαλής το στρατηγό Μαρδόνιο.

δ . Η μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.)

☻ Άρνηση των Αθηναίων να συνεργασθούν με τους Πέρσες è εισβολή των Περσών στην έρημη Αθήνα.

☻ Τελική μάχη στις Πλαταιές. Αρχηγός των Ελλήνων ο σπαρτιάτης Παυσανίας.
ε . Η ναυμαχία της Μυκάλης (479 π. Χ.)

♣ Ναύαρχος ο σπαρτιάτης Λεωτυχίδης. Νίκη του Ελληνικού στόλου στα ανοιχτά της Μυκάλης (ακρωτήριο στην ανατολική Σάμο) .

♣ Τέλος των Περσικών πολέμων.

στ . Συνέπειες

♥  Διακόπτεται η επεκτατική πολιτική των Περσων

♥  Απελευθερώνονται πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας

♥  Τονώνεται η αυτοπεποίθηση των Ελλήνων

Οι Έλληνες επιδίδονται σε έργα ειρήνης.
__________________________________________________________

Θερμοπύλες του Κ.Π.Καβάφη

Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.