ΕΝΟΤΗΤΑ 3
ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

– Που ; Κρήτη

– Πότε ; 3η και 2η χιλιετία π. Χ.

– Γιατί ονομάστηκε έτσι ; βασιλιάς Κνωσού Μίνωας , ανασκαφές Άρθουρ Έβανς στην
Κνωσό
♥ Οργάνωση (3000-2000 π. Χ.)

☼ Αύξηση πληθυσμού, συστηματοποίηση γεωργίας, ίδρυση μικρών οικισμών

☼ Επαφές με περιοχές Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου- Ίδρυση αποικιών στο Αιγαίο

☼ Εξαγωγές: λάδι, κρασί, ξυλεία, αγγεία,, υφάσματα, δέρματα

Εισαγωγές πρώτων υλών.

♥ Ανάπτυξη (περίοδος πρώτων ανακτόρων 2000-1700 π. Χ.)

☼ Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρο

☼ Καταστροφή από σεισμό γύρω στο 1700 π. Χ.

♥ Κορύφωση (περίοδος νέων ανακτόρων 1700-1450 π. Χ. )

☼ Κυριαρχία στο Αιγαίο

☼ Σχέσεις με ηπειρωτική Ελλάδα

☼ Επιρροή στον μυκηναϊκό πολιτισμό
Κοινά χαρακτηριστικά  ανακτόρων

☼  προσανατολισμός Βορρά – Νότου
☼  μεγάλη ορθογώνια αυλή + γύρω τα δωμάτια
☼ πολυώροφα, σύστημα ύδρευσης + αποχέτευσης, τοιχογραφίες
☼ έλλειψη οχύρωσης
☼ κέντρα λατρείας και τεχνών

Ανάκτορα

– διοικητικά κέντρα = κατοικία άρχοντα και αξιωματούχων
– οικονομικά κέντρα = συγκέντρωση παραγωγής + εμπορευμάτων
– καλλιτεχνικά κέντρα = κατασκευή πολύτιμων αντικειμένων κ.ά.
– θρησκευτικά κέντρα = διάφορες τελετές

Μινωική γραφή 

Γραμμική Α΄= συλλαβική γραφή, δηλ. κάθε σημείο αντιστοιχούσε σε μια συλλαβή
Δίσκος Φαιστού

Οικονομία

ανάπτυξη εμπορίου (Αιγαίο + Αίγυπτο)

1450 π. Χ. σεισμός καταστροφή ανακτόρων εκτός της Κνωσού, εισβολή Μυκηναίων κατάληψη Κνωσού
1370 π. Χ. καταστροφή ανακτόρου Κνωσού

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

– Που ; στις Κυκλάδες

– Ποτε ; 3000-1600 π. Χ.

– Γιατί εκεί ;

◆ ήπιο κλίμα

◆ προνομιακή γεωγραφική θέση = γέφυρα Ευρώπη – Ασία
γέφυρα Ηπειρωτική Ελλάδα – Κρήτη

◆ ανάπτυξη ναυτιλίας
Οικισμοί

☻ Ως το 2300 π Χ

-Αναπτύσσονται αυτόνομα

-Κτίζονται κοντά στη θάλασσα ή σε πρανή λόφων

☻ Από το 2300 π. Χ.

-Ορισμένοι οχυρώνονται (Αγία Ειρήνη και Κέα)

-Άλλοι καταστρέφονται και ξανακτίζονται οχυρωμένοι (Φυλακωπή Μήλου)

-Άλλοι χτίζονται σε ψηλούς λόφους μακριά από τη θάλασσα (Καστρί Σύρου)

☻ Τη 2η χιλιετία π. Χ.

-Οι οικισμοί μεγαλώνουν (Ακρωτήρι στη Θήρα)

-Τα κτίρια οικοδομούνται πιο σύνθετα κι επιβλητικά

☻ 1600 π. Χ. περίπου οι οικισμοί καταστρέφονται από σεισμό
Σχέσεις:

◆ 3η χιλιετία π. Χ. κυριαρχία στο Αιγαίο, μεταφορά προϊόντων και γνώσεων από Εγγύς Ανατολή στην Ευρώπη

◆ 2η χιλιετία π. Χ. σχέσεις με ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη

◆1600 π. Χ. περίπου υποτάσσονται στους Μινωίτες

◆1450 π. Χ. : κυριαρχία Μυκηναίων

Τέχνη

Α) Ειδώλια :

-παριστάνουν γυναίκες (τα περισσότερα) ή άντρες μουσικούς, κυνηγούς, πολεμιστές (λίγα)

– μορφές σχηματοποιημένες με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες (πρόσωπο – φύλλο)

Β) Αγγεία :

– από πηλό, μάρμαρο ή μέταλλο

-διακόσμηση με απλά γραμμικά σχέδια ή εγχάρακτη διακόσμηση

Γ) Τοιχογραφίες

-Θέματα από τη φύση και την καθημερινή ζωή

– Στολίζουν κυρίως τα δημόσια κτίρια

 

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000 – 1100 π.Χ.)

⋆Εργαλεία από χαλκό

1) Πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί:

– Σουμέριοι

– Βαβυλώνιοι

– Αιγύπτιοι

– Εβραίοι

– Φοίνικες

– Χετταίοι

2) Στην Ελλάδα:

– Κυκλαδικός πολιτισμός

– Μινωικός πολιτισμός

– Μυκηναϊκός πολιτισμός

 

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

■ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ

1) ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ : Ινδοευρωπαϊκής καταγωγής. τροχός, άροτρο, επεξεργασία μετάλλων, σφηνοειδής γραφή, συγκροτημένες πόλεις (Ουρ, Ουρούκ, Λαγκάς)

2) ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ : Σημιτικές προσμίξεις, Χαμουραμπί (νομοθεσία-κώδικας του Χαμουραμπί- αυστηροί νόμοι), αστρονομία, έπος Γιλγαμές( το αρχαιότερο γνωστό λογοτεχνικό έργο ), κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας, βαβυλώνια αιχμαλωσία.

3) ΑΣΣΥΡΙΟΙ : Την εποχή του χαλκού καταλύουν το βαβυλωνιακό κράτος. Πρωτεύουσα η Νινευί

■ ΑΙΓΥΠΤΟΣ

«Δώρο του Νείλου» , σιτοβολώνας, πάπυρος, Φαραώ.

3 περίοδοι ακμής

1) Αρχαίο βασίλειο – Μέμφις – πυραμίδες
2) Μέσο βασίλειο – Θήβα
3) Νέο βασίλειο – ιμπεριαλισμός- Κοιλάδα των βασιλέων- ναοί Λούξορ, Καρνάκ, Αμπού-Σιμπέλ.

Φαραώ

1) Γιος του Όσιρι
2) Απόλυτος κυρίαρχος
3) Στρατιωτικός διοικητής
4) Ανώτατος θρησκευτικός άρχοντας

Χωρικοί

1) 9/10 του πληθυσμού
2) Βαρείς φόροι
3) Όχι ιδιοκτησία

Τεχνίτες

1) Ζουν στις πόλεις
2) Είναι ξυλουργοί, οικοδόμοι, σιδηρουργοί, επεξεργαστές μετάλλων, χρυσοχόοι, ξυλογλύπτες, λιθοξόοι κλπ

Θρησκεία

Είναι πολυθεϊστές. Λατρεύουν τον Άμμωνα Ρα, τον Όσιρι, την Ίσιδα.
Ταριχεύουν τους νεκρούς- μούμιες.

Γραφή

Ιερογλυφικά . Με τη βοήθεια της «Στήλης της Ροζέτας» τα αποκρυπτογραφεί ο Σαμπολιόν.

■ ΧΕΤΤΑΙΟΙ

Μικρά Ασία, 2η χιλιετία προ Χριστού. Ινδοευρωπαίοι. Πρωτεύουσα η Χαττούσα.
Γραφή- πινακίδες- Αχιγιάβα=Αχαιοί.
Τέλη 13ου αιώνα: οι «λαοί της θάλασσας» διέλυσαν το κράτος των Χετταίων.

■ ΦΟΙΝΙΚΕΣ

Σημιτικής καταγωγής- ναυτικοί και έμποροι. Σιδώνα, Τύρος, Βύβλος.
Επινόηση αλφαβήτου- 22 σύμφωνα. Ναυτικοί από την Κύμη το φέρνουν στην Ελλάδα (Ελληνικό και Λατινικό αλφάβητο)

■ ΕΒΡΑΙΟΙ

Σημίτες- Γη Χαναάν

1300 π. Χ. οι Εβραίοι της Αιγύπτου με τον Μωυσή έρχονται στην Παλαιστίνη.

Ιερουσαλήμ- Σαούλ- Δαβίδ- Σολομών

Καταλύεται από Ασσυρίους

Μονοθεϊστικός λαός- Βίβλος- Παλαιά Διαθήκη