ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ

 

Β΄  Ελληνικός   Αποικισμός                     

•   πότε;     8^ος αιώνας π.Χ.
•    που ;    προς τις ακτές της Μεσογείου και Εύξεινου Πόντου,   Κάτω Ιταλία = Μεγάλη Ελλάδα
• Λόγοι :    1) οικονομικοί :   καλλιεργήσιμη γη +  πρώτες ύλες

2) πολιτικοί      :   επικράτηση πολιτικών

αντιπάλων ανάγκασαν κάποιους να φύγουν

 

•     Διαδικασία :   προεπιλεγμένη θέση

αρχηγός αποστολής = οικιστής

τελετή πριν την αναχώρηση

προτίμηση σε περιοχή με πλούσια   ενδοχώρα +

φυσική οχύρωση

•    Οργάνωση   :   η νέα πόλη είχε τη δική οργάνωση + νέους   θεσμούς ,  ανεξάρτητη από μητρόπολη,  στενές σχέσεις με μητρόπολη

 

•    Συνέπειες   :    1) επαφή με άλλους λαούς = διεύρυνση του

πνευματικού ορίζοντα

2) ανάπτυξη οικονομίας + δημιουργία

νέων επαγγελμάτων

3) εμφάνιση μονίμων αγορών στις πόλεις,

διακίνηση ιδεών

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Α. Η δημιουργία του ελληνικού αλφάβητου

☻ Εμφανίζεται προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ.
☻ Προέρχεται από το φοινικικό με τη μετατροπή συμφώνων σε φωνήεντα
☻ Η γραφή απλοποιήθηκε κι έγινε κτήμα περισσότερων ανθρώπων
☻ Από το ελληνικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό

Β) Η ΤΕΧΝΗ

♥ Ονομάζεται Γεωμετρική διότι κυριαρχούν σε αυτή τα γεωμετρικά σχήματα (κυρίως στα αγγεία)
♥ Δημιουργήθηκε από τον 11ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.
♥ Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι και ημικύκλια ζωγραφισμένα με διαβήτη (1)
♥ Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι (3)
♥ Αργότερα ομοιόμορφα ζώα και παραστάσεις θανάτου μαζί με τα γεωμετρικά σχήματα – επιτάφια αγγεία (2)
♥ Εμφάνιση μυθολογικών θεμάτων

Γ) ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ

ΝΑΟΙ
– Μεγάλο μέγεθος
-Λίθινοι τοίχοι κάτω, πλίνθινοι ψηλά, στέγες επίπεδες ή σαμαρωτές –λασπόκλαδα
-Μερικοί μακρόστενοι, κεντρική σειρά από κίονες, βάθρο για θεότητα (Ηραίο Σάμου)
-Ορισμένοι αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη)

ΟΙΚΙΣΜΟΙ
-Μικροί
-Σε υψώματα
-Μερικοί οχυρωμένοι με τείχη

http://www.slideshare.net/vasso76/ss-68490926

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

α) Περίοδος κρίσης (1100-950 π.Χ..)

▲ Μείωση πληθυσμού
▲ Οικονομία : σταματάει το εμπόριο, γεωργία και κτηνοτροφία = οικιακή μορφή
▲ Εξαφάνιση της κεντρικής εξουσίας – Η οργάνωση στηρίζεται σε οικογένεια, χωριό, ομάδα.

β) Περίοδος ανάκαμψης (από αρχές 10ου αι. και μετά)

Αναγέννηση:
▲ Πνευματική
▲ Δημογραφική
▲ Τεχνολογική

γ) Η διαμόρφωση των φυλετικών κοινοτήτων
Μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών = από Βορρά και Νότο
☻ Δωριείς: Από Πίνδο      → Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα (τμήμα), Κυκλάδες (Μήλο, Θήρα), Κρήτη
☻ Θεσσαλοί: Από Πίνδο    → Θεσσαλία
☻ Βοιωτοί : Από Θεσσαλία  → Βοιωτία
☻ Αιολείς: Από Θεσσαλία → Λέσβο, Τένεδο, Βόρεια Μικρά Ασία
☻ Ίωνες : Από Βόρεια παράλια Πελοποννήσου → Αττική, Εύβοια, Κυκλάδες

☻ Το Κράτος είναι φυλετικό
☻ Το αξίωμα του βασιλιά
– Αρχικά αιρετό και μετά κληρονομικό
– το καταλαμβάνει ο ικανότερος πολεμιστής

δ) Ο Πρώτος Ελληνικός αποικισμός

= Η μετανάστευση ελληνικών φύλων (11ος-9ος αι. π. Χ.) προς τα νησιά του Αιγαίου και τα παράλια της Μικράς Ασίας

Αίτια

1) Έλλειψη σταθερότητας και κλίμα ανασφάλειας μετά τις μετακινήσεις του 12ου αιώνα.
2) Η στενότητα του ηπειρωτικού ελλαδικού χώρου και έλλειψη καλλιεργήσιμων εδαφών
3) Ο οικονομικός μαρασμός , φτώχεια

Χάρτης των μετακινήσεων

▶ Αιολείς : Από Θεσσαλία προς Λέσβο, Τένεδο, Μ. Ασία
Αιολία= από Τρωάδα ως Σμύρνη
▶ Ίωνες : Από Αττική, Εύβοια, Β. Πελοπόννησο προς Χίο, Σάμο, Κεντρική Μ. Ασία (Ιωνική δωδεκάπολη)
▶ Δωριείς: Προς Ρόδο, Κω, Μ. Ασία.
( Δωρική εξάπολη)

Ασχολίες των αποίκων

* Γεωργία αρχικά
* Εμπόριο αργότερα

ε) Ο κόσμος των Ομηρικών επών.

◉ Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν εποχές μεταγενέστερες της μυκηναϊκής (11ο – 8ο αιώνα π. Χ.)
◉ Η ομηρική εποχή πολιτικά δεν έχει καμία σχέση με τη μυκηναϊκή. Διαφορές:
☺ Δεν υπάρχει η μυκηναϊκή ανακτορική γραφειοκρατία
☺ Ο ηγεμόνας δεν ονομάζεται «άναξ», αλλά «βασιλεύς»
☺ Υπάρχει πολιτική αστάθεια
☺ Κοινωνία αγροτοποιμενική. Ζει από προϊόντα και επιδρομές.

ΕΝΟΤΗΤΑ 6

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Θρησκεία

☻ Δωδεκάθεο πλην Απόλλωνος

☻ Πότνια – Κυρία Πότνια

☻ Μικρά ιερά

Τέχνη

1) Επιρροή από μινωικό πολιτισμό

 

2) Αρχιτεκτονική :

 

α) Ακροπόλεις = χτίζονται σε λόφους και είχαν ισχυρή οχύρωση

 

β) μεγάλα, μνημειακά ανάκτορα

 

Σχέδιο ανακτόρων:

* Προθάλαμος που βλέπει στην αυλή

* Μέγαρο (εστία- υποδοχή)

* Δευτερεύοντες χώροι ( διάδρομοι, σκάλες, 2^ος όροφος )

 

γ) κυκλώπεια τείχη

 

3) Τάφοι:

 

α) λακκοειδείς με επιτύμβιες στήλες

 

β) θολωτοί τάφοι (Θησαυρός του Ατρέα)

πως ήταν ;  κυκλικός θάλαμος με θολωτή οροφή, έμπαινες από διάδρομο πλαισιωμένο με λίθινους  τοίχους, μετά την ταφή ο θάλαμος σκεπαζόταν με χώμα = τεχνητός λόφος

 

γ) θαλαμωτοί τάφοι (λαξεμένοι σε πλαγιές λόφων)

 

4) Ζωγραφική και κεραμική

 

α) Τοιχογραφίες

 

β) Κεραμική

 

γ) Μεταλλοτεχνία

 

-Κοσμήματα

 

-Σκεύη

 

-Ξίφη, εγχειρίδια

 

– Προσωπίδες νεκρών

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

• Μυκηναϊκός πολιτισμός ο ΠΡΩΤΟΣ μεγάλος ελληνικός πολιτισμός

  που ; Ηπειρωτική Ελλάδα ( από Θεσσαλία εως Πελλοπόνησο )

πότε ;  1600-1100 π. Χ.

 γιατί ονομάστηκε έτσι ; σημαντικότερο κέντρο οι Μυκήνες

Ερρίκος Σλήμαν = οι ανασκαφές του στις Μυκήνες

ανακάλυψαν βασιλικούς τάφους

• Φάσεις: α) των βασιλικών τάφων (1600-1450 π. Χ.)

 

β) η ανακτορική περίοδος (1400-1200 π. Χ.)

χτίζονται τα πρώτα ανάκτορα ανάκτορα = διοικητικά κέντρα

στην κορυφή οχυρωμένων ακροπόλεων( Μυκήνες, Τύρινθα, Πύλο, Θήβα)

 

• Μινωικές επιρροές τεχνολογικά επιτεύγματα

μορφές τέχνης

ιδέα της γραφής

• Δημιουργίες: ▲ οχυρωμένες ακροπόλεις

                                     ▲ θολωτοί τάφοι

 

• Οικονομία: ∎ Γεωργία

∎ Κτηνοτροφία

∎ Ελεφαντουργία-μεταλλουργία – λιθοτεχνία

∎ Ναυτιλία και εμπόριο

• Κοινά στοιχεία       κοινή γλώσσα = Γραμμική Β΄ γραφή

κοινή θρησκεία + μεταθανάτιες αντιλήψεις

όμοια κοινωνικοπολιτική οργάνωση – θεσμοί

δημιουργία μυκηναϊκού πολιτισμού

 

• Οργάνωση μυκηναϊκής κοινωνίας

 

Άναξ

Αυλικοί

Ιερατείο

Δήμοι (ο λαός)

Δούλοι (μόνο υποχρεώσεις)

 

• Η Γραμμική β’γραφή    α) πήλινες επιγραφές σε                                                                 μυκηναϊκά κέντρα ( Κνωσός, Πύλος )

                                                       β) Μάικλ Βέντρις – Τζον Τσάντγουικ                                                         αποκρυπτογράφηση

γ) συλλαβική = κάθε γράμμα και μια συλλαβή

δ) ή προήλθε από Γραμμική α’ ή                                                                      μεταφυτεύθηκε στην Κρήτη από  την                                                           ηπειρωτική Ελλάδα

                                  ε) περιεχόμενο πινακίδων = στοιχεία για                                                       εμπόριο ανακτόρων, σχετικά με τη διακίνηση                                           γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων,                                                πληροφορίες για διοικητική  οργάνωση +                                                   θρησκευτική ζωή Μυκηναίων

στ )ειδικοί γραφείς

ζ) εξαφανίστηκε γύρω στα 1200 π. Χ. μετά την                                         πτώση των ανακτόρων

 

• Η εξάπλωση και η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου

Εξάπλωση:  θαλασσοκρατία ως το 1450 π. Χ.

Αποικίες-εμπορικοί σταθμοί σε Ελλάδα  -Μ. Ασία

Ταξίδια για πρώτες ύλες

Αποικισμός Κύπρου

Σχέσεις με Χετταίους

 

Κατάρρευση

Γύρω στα 1200π.Χ.

– κάμπτεται η δύναμη των  Μυκηναίων

-καταστρέφονται ανάκτορα, συνοικισμοί και ακροπόλεις

-εξαφανίζεται η Γραμμική Β’

 

Αιτίες κατάρρευσης:

♣ Κάθοδος των Δωριέων

♣ εσωτερικές αναταραχές

♣ Λαοί της θάλασσας-επιδρομές