Το e-book είναι ένα αρχείο αποθηκευμένο σε ηλεκτρονική (ψηφιακή) μορφή και για την ανάγνωση του χρησιμοποιείται ηλεκτρονικό υπολογιστικό μέσο (π.χ. Η/Υ) εξοπλισμένο με το κατάλληλο λογισμικό.

• να διαβάσουμε, να σημειώσουμε ή ακόμα και να αποθηκεύσουμε παραγράφους ή σελίδες που μας ενδιαφέρουν χωρίς να χρειάζεται να μουτζουρώσουμε το βιβλίο μας,
• να αναζητήσουμε κάποια λέξη ή φράση μέσα στο κείμενο μας,
• να αντιγράψουμε τμήματα του τεκμηρίου σε ένα άλλο τεκμήριο (σε περίπτωση που θέλουμε να κάνουμε μια εργασία και εφόσον ο εκδότης το επιτρέπει),
• να κρατήσουμε το υλικό σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο (cd, dvd, floppy, flash disk),
• να το εκτυπώσουμε και φυσικά
• να εισάγουμε το σελιδοδείκτη μας όπου εμείς επιθυμούμε έτσι ώστε να μπορούμε να μεταβαίνουμε γρήγορα και εύκολα στο σημείο που είχαμε μείνει την τελευταία φορά
• να εμπλουτίζουμε τη βιβλιοθήκη μας με άφθονο υλικό με μηδαμινό όγκο, αλλά και ιδιαίτερη ευκολία.

Η αγορά των τεκμηρίων μπορεί να γίνεται από το διαδίκτυο εύκολα και γρήγορα. Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο πάρα πολλές συσκευές οι οποίες λειτουργούν αποκλειστικά ως ?αναγνώστες? e-books, επιτρέποντας μας να αποθηκεύσουμε και να διαβάσουμε βιβλία. Στο διαδίκτυο κυκλοφορεί ποικιλία λογισμικού, ειδικά σχεδιασμένο για την διαχείριση και ανάγνωση των ηλεκτρονικών εντύπων.

Βέβαια, υπάρχει πάντα η δυνατότητα προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων του δημιουργού e-book και η προφύλαξη από την πειρατία. Σημαντική είναι η συμβολή στην προσπάθεια αυτή των τεχνολογιών DRM (Digital Rights Management).

Πως διαβάζουμε ένα e-book; Πάρα πολύ απλά:

1. Κατεβάζουμε το απαραίτητο λογισμικό.
2. Το εγκαταθιστούμε στον υπολογιστή σας
3. Κατεβάζουμε το ηλεκτρονικό βιβλίο που επιθυμούμε
4. Το διαβάζουμε όποτε θέλουμε, ακόμη κι όταν δεν είμαστε συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο (offline)

Και το μέλλον των βιβλίων;

Όλα αυτά βέβαια μας κάνουν να σκεφτόμαστε το μέλλον και να αναρωτιόμαστε: “Θα υπάρχουν βιβλία στο μέλλον; Θα αλλάξει ο τρόπος που διαβάζουμε; Θα αντικαταστήσει τελικά η ηλεκτρονική την έντυπη μορφή; “
«Τα βιβλία δεν πρόκειται να εξαφανιστούν αιφνιδίως», διακηρύττει στη βρετανική «Ιndependent» η Βικτώρια Μπάρνσλι, διευθύνουσα σύμβουλος του εκδοτικού οίκου HarperCollins. «Απλά θα ενισχυθούν ψηφιακά. Οι άνθρωποι αγαπούν την αίσθηση των βιβλίων, τη μυρωδιά τους. Είμαι σίγουρη πως οι αναγνώστες θα θέλουν να έχουν και τα δύο, και την ηλεκτρονική και την έντυπη έκδοση κάποιου έργου. Η ανάγνωση μακροσκελών κειμένων στην οθόνη ενός υπολογιστή είναι μια επίπονη διαδικασία, ιδιαίτερα για τους επονομαζόμενους «ψηφιακούς μετανάστες», κοινώς όλους όσους δεν μεγάλωσαν με έναν υπολογιστή στο χέρι. Η εν λόγω δυσκολία πιθανώς να μην ισχύει για τη νεότερη ηλικιακά κατηγορία των «ψηφιακών ιθαγενών». Φαντάζομαι πως η νέα γενιά, η οποία είναι περισσότερο εξοικειωμένη με τις ψηφιακές τεχνολογίες, διαβάζει με μεγαλύτερη ευκολία μυθιστορήματα στις οθόνες φορητών ηλεκτρονικών συσκευών», δηλώνει η Βικτώρια Μπάρνσλι.

Τα πράγματα ωστόσο σίγουρα αλλάζουν και το μέλλον των παραδοσιακών συγγραμμάτων μακροπρόθεσμα φαντάζει αβέβαιο. Εξετάζοντας όλες αυτές τις πιθανότητες διαπιστώνουμε πως τα ηλεκτρονικά βιβλία σε σχέση με την έντυπη ύλη έχουν κάποια μεν πλεονεκτήματα αλλά και αρκετά μειονεκτήματα:

• Τα e-books είναι ανθεκτικά σε φυσική καταστροφή (φωτιά, νερό, καφέ, φαγητό :-)),
• Τα e-books είναι πιο φθηνά στην αγορά τους από ότι τα έντυπα
• Τα e-books αποκτώνται σε ελάχιστο χρόνο, με ένα απλό downloading
• Τα e-books απελευθερώνουν πολύτιμο χώρο από τη βιβλιοθήκη μας, χωρίς καθόλου να μειώνεται ο όγκος της πληροφορίας
• Τα e-books είναι πιο οικολογικά εφόσον μειώνεται η κοπή δένδρων που προορίζεται για την χρήση τους
• Τα e-books επιτρέπουν στο χρήστη να προσαρμόσει την προβολή των κειμένων σύμφωνα με τις προσωπικές του προτιμήσεις, π.χ. αυξομειώνοντας το μέγεθος της γραμματοσειράς,
• Τα e-books επιτρέπουν στο χρήστη να βρίσκει ευκολότερα και ταχύτερα αποσπάσματα ή και λέξεις που μπορεί να τον ενδιαφέρουν άμεσα

Όμως, από την άλλη μεριά

• η έντυπη ύλη δεν καταπονεί εξ ίσου την ανθρώπινη όραση
• η έντυπη ύλη δεν μπορεί ποτέ να μείνει από ενεργειακή τροφοδότηση (π.χ. μπαταρία) ή να μην μπορεί να αναγνωστεί λόγω διακοπής ρεύματος
• Η κλασική χρήση έντυπης ύλης είναι μια μέθοδος και διαδικασία που λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε (δεν θα λέγαμε, ακόμη, το ίδιο και για έναν Η/Υ). Είναι πιο προσιτή και πιο οικεία στον αναγνώστη (εξάλλου ο άνθρωπος αυτό έκανε χιλιάδες χρόνια τώρα), αφού, μπορεί να αγγίξει το αντικείμενο-βιβλίο με την παραδοσιακή του μορφή, να το ξεφυλλίσει, να οσφρησθεί την μυρωδιά του χαρτιού και του μελανιού, ακόμη και να “επικοινωνήσει” συναισθηματικά μαζί του.

Απ’ ότι φαίνεται, όπως δηλώνει στο «Έθνος της Κυριακής», ο Χρήστος Γεωργακόπουλος, «Για τα επόμενα 20 χρόνια θα υπάρχουν και οι δύο μορφές βιβλίων, τα e-books αρχικά θα λειτουργήσουν ως εναλλακτικές εκδόσεις των εντύπων».

Σοφία Παπαλουκά, πληροφορικός