2. Το κύτταρο

Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, όλα τα έμβια, αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα.
Τα κύτταρα είναι η μικρότερη μονάδα ζωής, μοιάζουν με μικροσκοπικά «εργοστάσια» και λειτουργούν με απίστευτη ακρίβεια.
Έχουν εξαιρετικά μικρό μέγεθος (δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι), γι’ αυτό η ύπαρξή τους έγινε αντιληπτή αφού εφευρέθηκε το μικροσκόπιο.

 

Κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από ένα μονοκύτταρος οργανισμός) ή περισσότερα κύτταρα (πολυκύτταρος οργανισμός).

 

Ανεξάρτητα από το σχήμα και τη μορφή τους, που διαφέρουν πολύ, σε κάθε κύτταρο ζωικό ή φυτικό, διακρίνουμε τρία μέρη:

 

 

1. την κυτταρική μεμβράνη, που μοιάζει σαν σακούλα και χωρίζει το κύτταρο από το περιβάλλον του και επιτρέπει την πρόσληψη και αποβολή ουσιών από αυτό.

2. το κυτταρόπλασμα, που είναι ο χώρος ανάμεσα στην κυτταρική μεμβράνη και τον πυρήνα και εκεί υπάρχουν οργανίδια με διαφορετικές λειτουργίες. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το μιτοχόνδριο, όπου γίνεται η παραγωγή της ενέργειας που χρειάζεται το κύτταρο.

3. τον πυρήνα, που είναι το κέντρο ελέγχου του κυττάρου και εκεί βρίσκεται το γενετικό του υλικό (DNA ή δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ) με μορφή σπειροειδούς ανεμόσκαλας. Στο DNA υπάρχουν οι γενετικές πληροφορίες (γενετικό υλικό) με τη μορφή ενός κώδικα πολύτιμου για την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους.

 

Σχηματική απεικόνιση του DNA

 

Τα φυτικά κύτταρα διαθέτουν τρία επιπλέον μέρη:

1. το κυτταρικό τοίχωμα. Είναι ένα παχύ και ανθεκτικό περίβλημα έξω από την κυτταρική μεμβράνη. Καθώς είναι συμπαγές και ικανό να αντέχει σε μεγάλες πιέσεις, λειτουργεί ως σκελετός που υποστηρίζει το κύτταρο και κατ’ επέκταση ολόκληρο το φυτό.

2. τα χυμοτόπια. Είναι αποθήκες θρεπτικών ουσιών (π.χ. άμυλου) και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του φυτικού κυττάρου.

3. οι χλωροπλάστες. Βρίσκονται μόνο στα κύτταρα των πράσινων τμημάτων του φυτού και είναι γεμάτοι με μια πράσινη χρωστική ουσία, τη χλωροφύλλη (σ’ αυτήν οφείλεται το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα των φύλλων). Στους χλωροπλάστες γίνεται η φωτοσύνθεση, δηλαδή η δέσμευση της ηλιακής ενέργειας και η μετατροπή της σε χημική.

kyttara

1. Τα χαρακτηριστικά της ζωής

Αν ρίξουμε μια ματιά γύρω μας, όπου και αν βρισκόμαστε, παρατηρούμε ένα πλήθος ζωντανών οργανισμών αλλά και πολλά άψυχα αντικείμενα.
Για τους ζωντανούς οργανισμούς χρησιμοποιούμε και την ονομασία
«έμβια»,  από τη λέξη «βίος», που σημαίνει ζωή.
Τα υπόλοιπα αντικείμενα ονομάζονται «άβια», ονομασία που προκύπτει από τη λέξη «βίος» και το στερητικό «α».
Άβιο, λοιπόν, ονομάζεται αυτό που δεν έχει ζωή.
Έμβια = εν + βίος

Κάτι που έχει ζωή, είναι ζωντανός οργανισμός

Άβια = α + βίος

Κάτι που δεν έχει ζωή

Χαρακτηριστικές λειτουργίες των εμβίων

Αναπαραγωγή: η δημιουργία απογόνων

Ανάπτυξη: η διαδικασία εξέλιξης και ωρίμανσης ενός οργανισμού μέχρι την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής του. Τα ζώα αναπτύσσονται μέχρι να πάρουν την τελική μορφή τους ενώ τα φυτά σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Διατροφή: είναι η διαδικασία πρόσληψης τροφής. Έτσι ο ζωντανός οργανισμός εξασφαλίζει την ενέργεια που του χρειάζεται. 

Αναπνοή: οι περισσότεροι οργανισμοί προσλαμβάνουν οξυγόνο για να γίνει η καύση των τροφών και να απελευθερωθεί η ενέργεια που υπάρχει σε αυτές. 

Ερεθιστικότητα: για να επιβιώσουν οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. 

Κίνηση: είναι η μετακίνηση ενός οργανισμού από τόπο σε τόπο για διάφορους λόγους (αναζήτηση τροφής, προφύλαξη από κίνδυνο). Τα ζώα μπορούν και μετακινούνται από τόπο σε τόπο ενώ και τα φυτά κινούν τα φύλλα τους προς το φως. 

 

Έμβια και άβια. Τα χαρακτηριστικά των έμβιων και των άβιων.

3. Η θερμότητα διαδίδεται με ακτινοβολία

Η βασικότερη πηγή ενέργειας για τον πλανήτη μας είναι ο Ήλιος. Η θερμότητα από τον Ήλιο δεν μπορεί να μεταδοθεί με αγωγή ούτε να μεταφερθεί με ρεύματα, αφού στο διάστημα δεν υπάρχει ύλη. Η θερμότητα του Ήλιου διαδίδεται ως τη Γη με ακτινοβολία.

Η θερμότητα που μας ζεσταίνει διαδίδεται με ακτινοβολία, όπως συμβάινει με το τζάκι.

 Επανάληψη στη θερμότητα

http://atheo.gr/yliko/fst/2.q/index.html

2. Η θερμότητα μεταφέρεται με ρεύματα

Το ρεύμα του Κόλπου του Μεξικού Μεταφορά θερμότητας για το αερόστατο Μεταφορά θερμότητας για τη θέρμανση του σπιτιού

 

Βλέπω το ακόλουθο εκπαιδευτικό πείραμα για να κατανοήσω τη μεταφορά θερμότητας με ρεύματα.

 

http://photodentro.edu.gr/v/item/video/8522/970

Στα υγρά και στα αέρια η θερμότητα μεταφέρεται με ρεύματα.

Το υγρό ή ο αέρας που έχει μεγαλύτερη θερμότητα μετακινείται προς τα πάνω μεταφέροντας θερμότητα.

1 2 3

1. Η θερμότητα μεταδίδεται με αγωγή

 

 

 

Η θερμότητα μεταδίδεται από το θερμότερο προς το ψυχρότερο σώμα μέχρι να επέλθει θερμική ισορροπία Μετάδοση θερμότητας με αγωγή

 

Πρέπει να γνωρίζω:

Η θερμότητα ρέει πάντοτε από το σώμα υψηλότερης θερμοκρασίας προς το σώμα χαμηλότερης θερμοκρασίας.Όταν ένα σώμα απορροφά θερμότητα, η θερμική του ενέργεια και η θερμοκρασία του αυξάνονται.

Όταν ένα σώμα αποβάλλει θερμότητα, η θερμική του ενέργεια και η θερμοκρασία του μειώνονται.

 

Για να έχουμε μετάδοση θερμότητας με αγωγή θα πρέπει:

1. Τα σώματα να βρίσκονται σε επαφή.

2. Να υπάρχει διαφορά θερμοκρασίας.

9. Φυσικό αέριο – Ένα πολύτιμο αέριο

Η δημιουργία του φυσικού αερίου

Η διαδικασία δημιουργίας του φυσικού αερίου

 

Το φυσικό αέριο σχηματίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια από μικροοργανισμούς που καταπλακώθηκαν στο υπέδαφος.

Μετά την εξόρυξή του μεταφέρεται μέσα από αγωγούς πολλών χιλιομέτρων και φτάνει στα σπίτια μας.

7. Ορυκτοί άνθρακες – Ένα πολύτιμο αγαθό

Μορφές ορυκτών ανθράκων


 

Οι ορυκτοί άνθρακες σχηματίστηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια από φυτά που καταπλακώθηκαν στο έδαφος.

Μετά την εξόρυξή τους μεταφέρονται στα εργοστάσια όπου χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας.

3. Πετρέλαιο- Από το υπέδαφος στο σπίτι μας


Το πετρέλαιο σχηματίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια από μικροοργανισμούς που καταπλακώθηκαν στο υπέδαφος. Μετά την εξόρυξή του μεταφέρεται για επεξεργασία στα διυλιστήρια και στη συνέχεια  στα πρατήρια για δική μας χρήση.

 

Πετρελαιοκηλίδες – Μία ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή

Εξόρυξη πετρελαίου στη ξηρά και στη θάλασσα


Μεταφορά πετρελαίου – αγωγοί και τάνκερ