|
Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη Κι όποιος το βρει μες στ᾿ άλλα αστέρια ανάμεσα (Γ. Δροσίνης) |
Το φλουρί του φτωχού ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Tο πρώτο φλουρί της βασιλόπιτας που μου έπεσε βγήκε μοιρασμένο. ‘Hταν αληθινό φλουρί, γιατί ο πατέρας μου τον καιρό εκείνο συνήθιζε να βάζει στη βασιλόπιτα του σπιτιού μας μια χρυσή αγγλική λίρα.
Πώς έρχονται τα πράματα καμιά φορά!
O πατέρας μου, όρθιος μπροστά στο αγιοβασιλιάτικο τραπέζι, έκοβε την πίτα, ονοματίζοντας κάθε κομμάτι ξεχωριστά, πριν κατεβάσει το μεγάλο μαχαίρι του ψωμιού. Aφού έκοψε το κομμάτι του σπιτιού, των αγίων, το δικό του και της μητέρας μου, πριν αρχίσει τα κομμάτια των παιδιών σταμάτησε, σαν να θυμήθηκε κάτι.
– Ξεχάσαμε, είπε, το κομμάτι του φτωχού. Αυτό έπρεπε να ‘ρθει ύστερ’ από τους αγίους. Aς είναι όμως. Θα το κόψω τώρα κι ύστερα θ’ αρχίσω τα κομμάτια των παιδιών. Πρώτα ο φτωχός.
Kατέβασε το μαχαίρι και είπε:
– Tου φτωχού.
Έπειτα θα ερχόταν το δικό μου κομμάτι, που ήμουν ο μεγαλύτερος από τα παιδιά.
Kαθώς τραβούσε όμως το κομμάτι του φτωχού, το χρυσό φλουρί κύλησε στο τραπεζομάντιλο. Tο κόψιμο της πίτας σταμάτησε. Kοιτάζαμε ο ένας τον άλλο κι ο πατέρας όλους μας.
– Ποιανού είναι τώρα το φλουρί; είπε η μητέρα μου. Tου φτωχού ή του Πέτρου; Eγώ λέω πως είναι του Πέτρου.
H καημένη η μητέρα! Tο είχε καημό να πέσει σ’ εμένα.
– Oύτε του φτωχού είναι, είπε ο πατέρας μου, ούτε του Πέτρου. Tο σωστό σωστό. Tο φλουρί μοιράστηκε. Ήταν ανάμεσα στα δυο κομμάτια. Kαθώς τα χώρισα με το μαχαίρι, έπεσε κάτω. Tο μισό λοιπόν είναι του φτωχού, το μισό του Πέτρου.
– Kαι τι θα γίνει τώρα; ρώτησε στενοχωρημένη η μητέρα μου.
Tι θα γίνει; συλλογιζόμαστε κι εμείς.
– Mην πονοκεφαλιάζετε, είπε ο πατέρας. Άνοιξε το πορτοφολάκι του, έβγαλε από μέσα δυο μισές χρυσές λίρες και τις ακούμπησε στο τραπέζι. Nα τι θα γίνει. Aυτή φυλάξτε τη, να τη δώσετε στον πρώτο ζητιάνο που θα χτυπήσει την πόρτα μας. Eίναι η τύχη του. H άλλη μισή είναι του Πέτρου.
Kαι μου την έδωσε.
– Kαλορίζικη! Kαι του χρόνου παιδί μου! Eίσαι ευχαριστημένος; Ήμουν και με το παραπάνω.
– Θα του τη δώσω εγώ με το χέρι μου, είπα.
Γελούσαμε όλοι με την παράξενη τύχη μου. T’ άλλα παιδιά με πείραζαν: «O σύντροφος του φτωχού». Mονάχα ο πατέρας μου δε γελούσε. Eκείνος με τράβηξε κοντά του, με φίλησε και μου είπε:
– Mπράβο σου! Eίσαι καλό παιδί.
Tο άλλο πρωί, μόλις ξυπνήσαμε, χτύπησε η πόρτα. Kάτι μου έλεγε πως ήταν ο ζητιάνος, που έφτανε βιαστικός να πάρει το μερίδιό του.
Έτρεξα στην πόρτα με τη μισή λίρα. Ήταν ένας γέρος φτωχός, με κάτασπρη γενειάδα, γερτός από τα χρόνια, και τρέμοντας από το κρύο μουρμούριζε ευχές.
– Πάρε, παππού, του είπα.
O γέρος το έφερε κοντά στα μάτια του για να το κοιτάξει καλύτερα. Δεν μπορούσε να πιστέψει πως κρατούσε χρυσάφι στα χέρια του – τον καιρό εκείνο που όλοι έδιναν στους φτωχούς δίλεπτα και μονόλεπτα.
– Tι είναι αυτό, παιδάκι μου; με ρώτησε.
– Mισή λίρα είναι, παππού, του είπα. Πάρε την. Δική σου είναι.
O καημένος δεν ήθελε να το πιστέψει.
– Mήπως έκανες λάθος, παιδάκι μου; Για ρώτησε τους γονείς σου.
Tου εξήγησα με τι τρόπο είχαμε μοιραστεί το φλουρί της βασιλόπιτας. O γέρος έτρεμε από τη χαρά του. Σήκωσε ψηλά τα μάτια και είπε:
– O Θεός είναι μεγάλος! Nα ζήσεις, παιδάκι μου, και να σε χαίρονται οι γονιοί σου. Kαι ο Θεός να σ’ αξιώσει να ‘χεις πάντα όλα τα καλά και να τα μοιράζεις με τους φτωχούς και τους αδικημένους. Tην ευχή μου να ‘χεις!
Mου έδωσε την ευχή του, σήκωσε πάλι ψηλά κατά τον ουρανό τα μάτια και κατέβηκε με το ραβδί του τη σκάλα.
Έτσι τέλειωσε η ιστορία του φλουριού της βασιλόπιτας εκείνη τη χρονιά. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια. Μα από τότε, όσες φορές δίνω μια βοήθεια σ’ ένα φτωχό, συλλογίζομαι: Τάχα εγώ μοιράζω τα λεφτά μου με το φτωχό ή ο φτωχός μοιράζεται τα λεφτά του μ’ εμένα; Αυτό δεν μπορούσα να καταλάβω ούτε τότε, που μοίρασα με τον παλιό ζητιάνο το φλουρί της βασιλόπιτας.
| Παύλος Νιρβάνας | Το φλουρί του φτωχού |
Η ιστορία της Βασιλόπιτας
14 – 15. Τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης- Η σημασία του υδρογραφικού δικτύου στη ζωή των ανθρώπων
Τα μεγαλύτερα ποτάμια και λίμνες της Γης
 |
 |
Η ιστορία του ανθρώπου συμβαδίζει με την ιστορία του νερού. Ο άνθρωπος επιδιώκει να ζει κοντά σε περιοχές που διαθέτουν νερό. Το σύνολο των περιοχών γλυκού νερού, όπως είναι οι ποταμοί και οι λίμνες αποτελούν το υδρογραφικό δίκτυο, το οποίο εξυπηρετεί την ύδρευση, την άρδευση, την παραγωγή ενέργειας και τη βιομηχανία και τις ανάγκες του ανθρώπου για μετακινήσεις, ψυχαγωγία κ.λπ.
Η σημασία του νερού για τον άνθρωπο γίνεται εμφανής και από το γεγονός ότι πολλοί μεγάλοι αρχαίοι πολιτισμοί εμφανίστηκαν γύρω από μεγάλα ποτάμια.
Ειδικότερα:ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας στήριξε την ανάπτυξή τoυ στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη,
ο πολιτισμός της Αιγύπτου στον Νείλο,
ο πολιτισμός της Κίνας στον Κίτρινο ποταμό και
ο ινδικός πολιτισμός στους ποταμούς Γάγγη και Ινδό
Ειδικότερα:ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας στήριξε την ανάπτυξή τoυ στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη,
ο πολιτισμός της Αιγύπτου στον Νείλο,
ο πολιτισμός της Κίνας στον Κίτρινο ποταμό και
ο ινδικός πολιτισμός στους ποταμούς Γάγγη και Ινδό
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η γεωργική εκμετάλλευση, η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, η βιομηχανική παραγωγή και η προσωπική χρήση, μειώνουν τα διαθέσιμα αποθέματα πόσιμου νερού.
“Χριστουγεννιάτικα κάλαντα” Κάρολος Ντίκενς
| Κάρολος Ντίκενς |
 Παραμονή Χριστουγέννων |
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το πολύ γνωστό έργο Χριστουγεννιάτικη ιστορία, που γράφτηκε το 1843 και από τότε μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες του κόσμου· διασκευάστηκε, μάλιστα, πολλές φορές για τον κινηματογράφο και έκανε διάσημη τη μορφή του τσιγκούνη Σκρουτζ. Στο απόσπασμα του βιβλίου μας βλέπουμε μερικά γνωρίσματα του χαρακτήρα του Σκρουτζ, με αφορμή τη στάση του απέναντι στη γιορτή των Χριστουγέννων. |
|
Μια φορά κι έναν καιρό, κάποια παραμονή Χριστουγέννων, ο γερο-Σκρουτζ βρισκόταν απασχολημένος στο λογιστήριό του. Έκανε κρύο τσουχτερό και ήταν σκοτεινά από την καταχνιά. Άκουγε τον κόσμο που πήγαινε κι ερχόταν έξω στο δρομάκι ξεφυσώντας, τρίβοντας τα χέρια και χτυπώντας τα πόδια στο λιθόστρωτο για να ζεσταθούν. Το ρολόι της πόλης έδειχνε μόλις τρεις τ’ απόγευμα, μα είχε κιόλα σκοτεινιάσει. O καιρός ήταν μουντός ολημερίς και τα κεριά τρεμόλαμπαν στα παράθυρα από τα γειτονικά γραφεία σαν κόκκινες κηλίδες στην καφετιά, βαριά ατμόσφαιρα. Η ομίχλη ξεχυνόταν και τρύπωνε σε κάθε χαραμάδα και κλειδαρότρυπα κι ήτανε τόσο πυκνή που, αν και το σοκάκι ήταν στενό, τα σπίτια αντικρύ μόλις και αχνοφαίνονταν. Βλέποντας το σκούρο σύννεφο να χαμηλώνει κατά τη γη σκοτεινιάζοντας το καθετί, θα ’λεγε κανείς πως η φύση ανάσαινε εκεί κοντά και σκαρφιζόταν κάτι τρομερό.
Η πόρτα στο λογιστήριο του Σκρουτζ έμενε ανοιχτή για να ’χει το νου του στον υπάλληλο που, καθισμένος σ’ ένα θλιβερό καμαράκι σαν κουτί, αντέγραφε κάτι γράμματα. O Σκρουτζ είχε αναμμένη μια πολύ μικρή φωτίτσα, μα η φωτιά του υπάλληλου ήταν τόσο μικροσκοπική, που ’λεγες πως ήταν ένα μόνο κάρβουνο. Όμως δεν μπορούσε να τη δυναμώσει κι άλλο, γιατί ο Σκρουτζ κρατούσε το κασόνι με τα κάρβουνα στη δική του κάμαρη. Κι όταν ο υπάλληλος μπήκε κρατώντας το φαράσι, το αφεντικό του θεώρησε πως είχε φτάσει πια η ώρα για να φύγουν. Φόρεσε, λοιπόν, κι εκείνος το άσπρο του κασκόλ και δοκίμασε να ζεσταθεί στη φλόγα του κεριού. Όντας όμως άνθρωπος με λίγη φαντασία, δεν τα κατάφερε. — Καλά Χριστούγεννα, θείε! Να ’σαι καλά!, ακούστηκε μια χαρούμενη φωνή. Ήταν ο ανιψιός του Σκρουτζ, που βρέθηκε τόσο άξαφνα και γρήγορα μπροστά του, ώστε η μορφή του πρόλαβε το άκουσμα της φωνής του. — Μπα!, έκανε ο Σκρουτζ. Σαχλαμάρες! Είχε τόσο ζεσταθεί περπατώντας γοργά μες στην ομίχλη και στην παγωνιά τούτος εδώ ο ανιψιός του Σκρουτζ, που ήταν αναψοκοκκινισμένος. Το πρόσωπό του ήταν ροδοκόκκινο κι όμορφο, τα μάτια του σπίθιζαν κι η ανάσα του άχνιζε και πάλι. — Σαχλαμάρες τα Χριστούγεννα, θείε! Είπε ο ανιψιός του Σκρουτζ. Δε θα το λες βέβαια στα σοβαρά, ελπίζω. — Και βέβαια το λέω στα σοβαρά, είπε ο Σκρουτζ. Άκου κει «Καλά Χριστούγεννα!». Και τι λόγο έχεις να ’σαι χαρούμενος; Ποιο δικαίωμα να ’σαι ευτυχισμένος; Είσαι δα αρκετά φτωχός! 
Εικονογράφηση του A. Pάκχαμ — Έλα τώρα, αποκρίθηκε εύθυμα ο ανιψιός. Εσύ με ποιο δικαίωμα είσαι σκυθρωπός; Τι λόγο έχεις να ‘σαι στις κακές σου; Είσαι δα αρκετά πλούσιος! O Σκρουτζ, μην έχοντας καμιά καλύτερη απάντηση πρόχειρη, έκανε ξερά «Μπα!» και το συνόδεψε μ’ ένα «Σαχλαμάρες!». — Μη θυμώνεις, θείε, είπε ο ανιψιός. — Και τι άλλο μπορώ να κάνω, αποκρίθηκε εκείνος, όταν ζω σ’ έναν κόσμο με τόσους χαζούς; Καλά Χριστούγεννα! Ξορκισμένα να ‘ναι τα Χριστούγεννα! Και σάμπως δεν είναι για σένα τα Χριστούγεννα μια εποχή που πρέπει να πληρώνεις λογαριασμούς δίχως να ‘χεις λεφτά; Μια εποχή που σε βρίσκει ένα χρόνο μεγαλύτερο κι ούτε μια στάλα πλουσιότερο; Μια εποχή που κάνεις τους ισολογισμούς σου και βρίσκεις ότι ζημιώνεις; Αν ήταν στο χέρι μου, συνέχισε αγανακτισμένος, τον κάθε ηλίθιο που τριγυρίζει λέγοντας με το παραμικρό «Καλά Χριστούγεννα» θα τον έβαζα να βράσει μέσα στην ίδια του την πουτίγκα και να θαφτεί μ’ ένα παλούκι από λιόπρινο χωμένο στην καρδιά του. Έτσι θα ‘πρεπε! — Θείε!, παρακάλεσε ο ανιψιός. — Ανιψιέ, αποκρίθηκε ο θείος αυστηρά, γιόρταζε τα Χριστούγεννα με το δικό σου τρόπο κι άσε με εμένα να τα γιορτάζω με το δικό μου. — Γιόρταζέ τα, λοιπόν!, είπε εκείνος. Όμως, δεν το κάνεις. — Άφησέ με τότε να τα περάσω μονάχος μου. Μωρέ, πολύ καλό θα σου κάνουν! Πολύ καλό σου έκαναν ως τα τώρα! — Yπάρχουν, υποθέτω, πολλά πράγματα που θα μπορούσα να ’χα δει καλό, μα δεν επωφελήθηκα, απάντησε ο ανιψιός. Κι ανάμεσα στ’ άλλα, είναι και τα Χριστούγεννα. Όμως, είμαι βέβαιος πως πάντα τα συλλογιζόμουν, χώρια από το σεβασμό που τους έπρεπε για το ιερό τους όνομα και την προέλευση —αν είναι, βέβαια, δυνατόν κάτι που ανήκει σ’ αυτά να το βλέπεις ξεχωριστά— σαν μια εποχή καλή, ευχάριστη. Μια εποχή όλο καλοσύνη και συμπόνια, φιλευσπλαχνία και χαρά. Η μόνη απ’ όσες ξέρω μέσα στο μακρύ ημερολόγιο του χρόνου όπου άντρες και γυναίκες, σαν μια ψυχή, ανοίγουν λεύτερα τις καρδιές τους και αναλογίζονται τους άλλους σαν πραγματικούς συνταξιδιώτες προς τον τάφο, κι όχι σαν μια άλλη ράτσα πλασμάτων που έχουν διαφορετικό προορισμό. Γι’ αυτό, θείε, μ’ όλο που ποτέ δεν έβαλα μήτε ένα κομματάκι χρυσό ή ασήμι στην τσέπη μου, πιστεύω πως μου έκαναν καλό και πως θα μου κάνουν. Για τούτο λέω: ας είναι ευλογημένα! Κ. Ντίκενς, Χριστουγεννιάτικη ιστορία, μτφρ. Μαίρη Κιτσικοπούλου, Καστανιώτης |
*πουτίγκα: παραδοσιακό αγγλικό γλυκό, που είτε το ψήνουν στο φούρνο είτε τοποθετούν τη φόρμα του σε νερό που βράζει *λιόπρινο: το φυτό ελαιόπρινος, είδος πουρναριού
12 – 13. Το ανάγλυφο της γης – Οι μεγάλες οροσειρές, οι μεγάλες πεδιάδες
Κάνω κλικ πάνω στην εικόνα
Η σημερινή μορφή της Γης είναι αποτέλεσμα της δράσης ενδογενών και εξωγενών δυνάμεων και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων,
δηλαδή: οροσειρών, πεδιάδων, λιμνών, ποταμών, νησιών, χερσονήσων, θαλάσσιων λεκανών, τάφρων κ.λπ. Τα γεωμορφολογικά αυτά στοιχεία διαμορφώνουν το σημερινό ανάγλυφο της Γης, που διακρίνεται σε ηπειρωτικό και υποθαλάσσιο.
Ηπειρωτικό ανάγλυφο
Απαρτίζεται από μία μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων, τα οποία αποτελούν δύο μεγάλες ομάδες, τον κατακόρυφο και τον οριζόντιο διαμελισμό. Κάνω κλικ στην παρακάτω εικόνα για να μάθω περισσότερα για το ηπειρωτικό ανάγλυφο.
Υποθαλάσσιο ανάγλυφο
Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο αποτελείται από υποθαλάσσιες οροσειρές, βαθιές τάφρους, απότομα βυθίσματα και τεράστιες λεκάνες. Πρόκειται για μια πολυμορφία ελκυστική για κάθε ερευνητή. Κάνω κλικ στην εικόνα για … μια βουτιά στον ωκεανό.
Το ανάγλυφο της Ελλάδας
Μαθαίνω για το ανάγλυφο της Ελλάδας με την ακόλουθη διαδραστική εφαρμογή. Για κάθε μορφολογικό όρο παρέχεται ο ορισμός και ένα σχετικό βίντεο.
Μαθαίνω τις οροσειρές και τις πεδιάδες με τη βοήθεια των χαρτών:
Quiz:
Βρες τις μεγάλες οροσειρές και τις μεγάλες πεδιάδες. Κάνε κλικ στην εικόνα.
7. Η Άλωση της Τριπολιτσάς
 |
| Η μάχη της Τριπολιτσάς, πίνακας του Παναγιώτη Ζωγράφου |
Οι Έλληνες επαναστάτες στην Πελοπόννησο με επικεφαλής τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη αποφάσισαν να πολιορκήσουν την Τριπολιτσά, που ήταν η στρατιωτική έδρα των Τούρκων στην περιοχή. Η άλωσή της, τον Σεπτέμβριο του 1821, τόνωσε το ηθικό των Ελλήνων.
Ερωτήσεις
1. Ποιες ενέργειες έκανε ο Χουρσίτ Πασάς;
2. Ποιο ήταν το σχέδιο του Κολοκοτρώνη;
3. Πώς εξελίχθηκε το σχέδιο του Κολοκοτρώνη;
4. Ποιοι συμμετείχαν στην Πολιορκία;
5. Πώς και πότε έγινε η Άλωση της Τριπολιτσάς;
6. Για ποιους λόγους ήταν σημαντική η Άλωση της Τριπολιτσάς από τους Έλληνες;
2. Το κύτταρο
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, όλα τα έμβια, αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα.
Τα κύτταρα είναι η μικρότερη μονάδα ζωής, μοιάζουν με μικροσκοπικά «εργοστάσια» και λειτουργούν με απίστευτη ακρίβεια.
Έχουν εξαιρετικά μικρό μέγεθος (δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι), γι’ αυτό η ύπαρξή τους έγινε αντιληπτή αφού εφευρέθηκε το μικροσκόπιο.
Τα κύτταρα είναι η μικρότερη μονάδα ζωής, μοιάζουν με μικροσκοπικά «εργοστάσια» και λειτουργούν με απίστευτη ακρίβεια.
Έχουν εξαιρετικά μικρό μέγεθος (δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι), γι’ αυτό η ύπαρξή τους έγινε αντιληπτή αφού εφευρέθηκε το μικροσκόπιο.
Κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από ένα μονοκύτταρος οργανισμός) ή περισσότερα κύτταρα (πολυκύτταρος οργανισμός).
Ανεξάρτητα από το σχήμα και τη μορφή τους, που διαφέρουν πολύ, σε κάθε κύτταρο ζωικό ή φυτικό, διακρίνουμε τρία μέρη:
1. την κυτταρική μεμβράνη, που μοιάζει σαν σακούλα και χωρίζει το κύτταρο από το περιβάλλον του και επιτρέπει την πρόσληψη και αποβολή ουσιών από αυτό.
2. το κυτταρόπλασμα, που είναι ο χώρος ανάμεσα στην κυτταρική μεμβράνη και τον πυρήνα και εκεί υπάρχουν οργανίδια με διαφορετικές λειτουργίες. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το μιτοχόνδριο, όπου γίνεται η παραγωγή της ενέργειας που χρειάζεται το κύτταρο.
3. τον πυρήνα, που είναι το κέντρο ελέγχου του κυττάρου και εκεί βρίσκεται το γενετικό του υλικό (DNA ή δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ) με μορφή σπειροειδούς ανεμόσκαλας. Στο DNA υπάρχουν οι γενετικές πληροφορίες (γενετικό υλικό) με τη μορφή ενός κώδικα πολύτιμου για την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους.
 |
| Σχηματική απεικόνιση του DNA |
Τα φυτικά κύτταρα διαθέτουν τρία επιπλέον μέρη:
1. το κυτταρικό τοίχωμα. Είναι ένα παχύ και ανθεκτικό περίβλημα έξω από την κυτταρική μεμβράνη. Καθώς είναι συμπαγές και ικανό να αντέχει σε μεγάλες πιέσεις, λειτουργεί ως σκελετός που υποστηρίζει το κύτταρο και κατ’ επέκταση ολόκληρο το φυτό.
2. τα χυμοτόπια. Είναι αποθήκες θρεπτικών ουσιών (π.χ. άμυλου) και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του φυτικού κυττάρου.
3. οι χλωροπλάστες. Βρίσκονται μόνο στα κύτταρα των πράσινων τμημάτων του φυτού και είναι γεμάτοι με μια πράσινη χρωστική ουσία, τη χλωροφύλλη (σ’ αυτήν οφείλεται το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα των φύλλων). Στους χλωροπλάστες γίνεται η φωτοσύνθεση, δηλαδή η δέσμευση της ηλιακής ενέργειας και η μετατροπή της σε χημική.
10 -11. Οι κλιματικές ζώνες της γης – Ζώνες βλάστησης
Τι είναι καιρός; Τι είναι κλίμα;
ΚΑΙΡΟΣ |
ΚΛΙΜΑ |
| Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε έναν τόπο σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (λίγες ημέρες) καθορίζουν τον καιρό του τόπου αυτού. | Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, βροχή, υγρασία, άνεμοι, χιόνι κτλ.) που παρατηρούνται στις διάφορες περιοχές της γης και επαναλαμβάνονται με τον ίδιο ρυθμό και ένταση κάθε χρόνο στις περιοχές |
Καιρός ή κλίμα; Εξασκούμαι με το παρακάτω παιχνίδι.
Κλιματικές ζώνες
Παράγοντες που επηρεάζουν το κλίμα
Οι ηλιακές ακτίνες θερμαίνουν την επιφάνεια της Γης. Τα ποσά θερμότητας, όμως, που απορροφά ένας τόπος εξαρτώνται από τη διεύθυνση, με την οποία φθάνουν οι ακτίνες του ήλιου στην επιφάνειά του. Αν οι ακτίνες προσπίπτουν στον τόπο κάθετα, τότε η επιφάνεια της Γης απορροφά μεγάλα ποσά θερμότητας με αποτέλεσμα η θερμοκρασία του τόπου να είναι υψηλή. Αν οι ακτίνες προσπίπτουν πλάγια, τότε απορροφώνται μικρά ποσά θερμότητας με αποτέλεσμα η θερμοκρασία του τόπου να είναι χαμηλή. Άρα η θερμοκρασία ενός τόπου εξαρτάται από το ποσό της θερμότητας που απορροφά από τον Ήλιο.
Επομένως ο βασικός παράγοντας που διαμορφώνει το κλίμα ενός τόπου είναι η απόστασή του από τον Ισημερινό, δηλαδή το γεωγραφικό του πλάτος.
Το υψόμετρο, δηλαδή το ύψος ενός τόπου από την επιφάνεια της θάλασσας, καθορίζει σημαντικά τη θερμοκρασία του, αφού όσο υψηλότερα βρίσκεται ο τόπος τόσο χαμηλότερη είναι η
θερμοκρασία του.
Άλλος βασικός παράγοντας που διαμορφώνει το κλίμα ενός τόπου είναι η απόστασή του από τη θάλασσα . Οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν πάντα ηπιότερο κλίμα.
θερμοκρασία του.
Άλλος βασικός παράγοντας που διαμορφώνει το κλίμα ενός τόπου είναι η απόστασή του από τη θάλασσα . Οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν πάντα ηπιότερο κλίμα.
Επίσης οι τοπικές συνθήκες επηρεάζουν το κλίμα ενός τόπου.
Μαθαίνω περισσότερα για τις κλιματικές ζώνες και για το πως ο ήλιος επηρεάζει το κλίμα, κάνοντας κλικ στις ακόλουθες εικόνες.
 |
 |
| Θερμικές ζώνες της Γης | Πρόσπτωση ηλιακών ακτίνων στη Γη |
|
Πολικές ζώνες, που περιλαμβάνουν τις περιοχές που βρίσκονται στους πόλους. Το κλίμα χαρακτηρίζεται από χαμηλές θερμοκρασίες σε όλη τη διάρκεια του έτους Ελάχιστες βροχές. Το καλοκαίρι είναι σύντομο και ψυχρό. Η μέρα διαρκεί 6 μήνες όσο και η νύχτα. |
 |
 |
Eύκρατες ζώνες, που περιλαμβάνουν τις περιοχές που βρίσκονται ανάμεσα στον Ισημερινό και τους πόλους. Χαρακτηρίζονται από αυξομειώσεις της θερμοκρασίας ανάλογα με τις εποχές. Ο χειμώνας συνήθως είναι βαρύς και το καλοκαίρι θερμό. Η μέρα είναι μεγαλύτερη από τη νύχτα το καλοκαίρι και μικρότερη το χειμώνα. |
|
Tροπική ζώνη, που περιλαμβάνει τις περιοχές γύρω από τον Ισημερινό. Το κλίμα σε αυτές τις περιοχές είναι θερμό και υγρό. Η θερμοκρασία είναι συνήθως πάνω από 20 βαθμούς Κελσίου. Έχουμε δύο εποχές: μία περίοδο πολλών βροχών και μία περίοδο ξηρασίας. Ίση διάρκεια ημέρας και νύχτας |
 |
Βλάστηση – Χλωρίδα – Πανίδα
ΒΛΑΣΤΗΣΗ |
ΧΛΩΡΙΔΑ |
ΠΑΝΙΔΑ |
| Ο τρόπος ανάπτυξης των φυτών μιας περιοχής. | Το σύνολο των φυτικών ειδών μιας περιοχής. | Η βλάστηση μαζί με τη χλωρίδα καθορίζουν την πανίδα μιας περιοχής δηλαδή τα ζώα που ζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή. |
