Σχεδίασμα μιας κριτικής κατανόησης του σύγχρονου σχολείου
H ανανέωση των παιδαγωγικών αρχών είναι συνθήκη αναγκαία αλλά όχι ικανή, ώστε το σχολείο ν’ αλλάξει κοινωνικό ρόλο και να προσανατολιστεί προς τις ανάγκες του παιδιού και της κοινωνίας (σκίτσο: S. Bakal, Rethinking Schools)
Tης Ντόνιας Αβραμίδου*
Το κείμενο αυτό φιλοδοξεί ν’ αποτυπώσει μια αίσθηση σχετικά με το χαρακτήρα του σύγχρονου σχολείου, καθώς και ορισμένους προβληματισμούς γύρω από τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που αποβλέπουν στην κοινωνική απελευθέρωση, όταν επιχειρούν ν’ ασκήσουν κριτική σ’ αυτό. Τα επιχειρήματα που προβάλλονται εδώ δεν είναι επιστημονικά, είναι πρωτίστως πολιτικά, όπως πολιτικό είναι -κατά τη γνώμη της γράφουσας- το ζήτημα της εκπαίδευσης συνολικά.
Μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι σήμερα το παραδοσιακό σχολείο έχει μπολιαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις αναζητήσεις για μια διαφορετική αντιμετώπιση του παιδιού και για ένα νέο προσδιορισμό της έννοιας της γνώσης. Με δυο λόγια, το ελληνικό σχολείο του 21ου αιώνα δεν είναι το ίδιο που ήταν 2-3 δεκαετίες πριν. Γι’ αυτό το λόγο, η κριτική που γίνεται από τον ελευθεριακό ή τον αναρχικό χώρο στο θεσμό του σχολείου, δεν είναι σε θέση να επιτύχει τους σκοπούς της, όσο εξακολουθεί να χειρίζεται τα εργαλεία και τα επιχειρήματα των προηγούμενων δεκαετιών. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι το σημερινό σχολείο ανταποκρίνεται στο ελάχιστο σε ένα ελευθεριακό όραμα οποιασδήποτε μορφής.
Θα γίνει μια προσπάθεια να περιγραφεί σε τι συνίσταται η αλλαγή στο χαρακτήρα του σχολείου. Με άλλα λόγια, αξίζει να προβληματιστεί κανείς γύρω απ’ το τι είναι καινούριο και τι παραδοσιακό στο ελληνικό σχολείο σήμερα.