11 Σεπ 2016

Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς (εισαγωγικά στοιχεία)

Συντάκτης: Γεωργία Σόφη | Κάτω από: ΑΡΧΑΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΞΕΝΟΦΩΝ ΓΡΥΛΛΟΥ ΕΡΧΙΕΥΣ  (περ. 431-354 π.Χ.)

 

Βιογραφικά στοιχεία

  • Καταγωγή από το δήμο Ερχιάς της Αττικής (Σπάτα)
  • Πατέρας του ο Γρύλλος, εύπορη οικογένεια, αξιόλογη μόρφωση , (δάσκαλοί του ο Σωκράτης, ο Ισοκράτης, ο Πρόδικος). Ποικιλία στα ενδιαφέροντά του.
  • Ανήκε στην τάξη των Ιππέων (μεγάλη η αγάπη του για τα άλογα)
  • Πήρε μέρος ως μισθοφόρος στην εκστρατεία του Κύρου (του νεότερου) εναντίον του Αρταξέρξη Β΄ στην Περσία. Μετά την αποτυχία της εκστρατείας (μάχη στα Κούναξα – 401 π.Χ. ) κατόρθωσε ως στρατηγός να πετύχει την ασφαλή επιστροφή των 10.000 περίπου Ελλήνων μισθοφόρων στην πατρίδα («Κάθοδος των Μυρίων)
  • Έρχεται σε επαφή και γίνεται στενός φίλος με τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο. 394 π.Χ. Μάχεται με τη σπαρτιατική παράταξη εναντίον της Θήβας (σύμμαχος Αθήνας) – Οι Αθηναίοι τον κατηγορούν για «λακωνισμό» – Εξορίζεται – Οι Λακεδαιμόνιοι του προσφέρουν «προξενία» – Εγκατάσταση στη Σκιλλούντα (Ολυμπία) για 20 χρόνια
  • 365 π.Χ. Βελτίωση των σχέσεων Σπάρτης-Αθήνας – Αίρεται το ψήφισμα για την εξορία Εξομαλύνονται οι σχέσεις του με την πόλη – Ο γιος του σκοτώνεται υπερασπιζόμενος την Αθήνα στη μάχη της Μαντίνειας (362)

Τα πρότυπά του

  • Ο Σωκράτης (τρόπος ζωής)
  • Ο Αγησίλαος (ηγετικά προσόντα – απλότητα συμπεριφοράς)

 

Η συγγραφή των έργων του

Η συγγραφική του παραγωγή είναι πολύ μεγάλη. Πιθανότατα άρχισε ύστερα από την εξορία στη Σκιλλούντα.

 

Η κατάταξη των έργων του σε είδη (ειδολογική):

[ορισμένα έργα του συνδυάζουν στοιχεία από διάφορα φιλολογικά είδη]

 

Α) ΙΣΤΟΡΙΚΑ

  1. Ελληνικά : Τα γεγονότα από 411-362 π.Χ. – Το μόνο ιστορικό σύγγραμμα του 4ου αι. που σώζεται
  2. Κύρου Ανάβασις : Η συμμετοχή των «μυρίων» στην εκστρατεία του Κύρου και η περιπλάνησή τους κατά την επιστροφή – πηγή για τον 4ο αι.
  3. Αγησίλαος : Εγκωμιαστική βιογραφία του Σπαρτιάτη βασιλιά
  4. Κύρου Παιδεία: Μυθιστορηματική Βιογραφία του Κύρου (του Μεγάλου). Παραποίηση των ιστορικών στοιχείων για να προβάλει τις ιδέες του.

 

 

Β) ΣΩΚΡΑΤΙΚΑ (ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ)

  1. Απολογία Σωκράτους
  2. Απομνημονεύματα Σωκράτους
  3. Συμπόσιον
  4. Οικονομικός

 

Γ)  ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ (ΤΕΧΝΙΚΑ)

  1. Περί ιππικής
  2. Ιππαρχικός
  3. Ιέρων
  4. Πόροι ή περί προσόδων

 

 

Χρονολόγηση των έργων του:

  • [Δεν είναι εύκολη – Στηρίζεται σε εσωτερικές μαρτυρίες του (αναφορές στο έργο του σε πρόσωπα, γεγονότα) και στη διάκριση του ύφους του Ξενοφώντα
  • Πιθανώς προηγούνται τα ιστορικά (σύνδεση με τις εμπειρίες που είχε ο ίδιος από τον πόλεμο)
  • Έπονται τα «σωκρατικά» (συνάντηση με μαθητές του Σωκράτη στην εξορία)
  • Τελευταία τα διδακτικά (για τεχνικά θέματα, θεσμούς)

 

Η πίστη του σε αξίες

  • ευγενές ήθος, ανθρωπια
  • εντιμότητα, ειλικρίνεια
  • πίστη και σεβασμός στο θείο
  • τήρηση λόγων και όρκων
  • πειθαρχία

 

Σύγκριση με Θουκυδίδη – Αξιολόγηση

  • Δεν διαθέτει την πολιτική σκέψη και τη διεισδυτικότητα του Θουκυδίδη
  • Σαφήνεια, φυσικότητα και ακρίβεια στην έκφραση («αττική μέλιττα»)
  • Ευκρίνεια στην περιγραφή του χώρου και εξέλιξης των γεγονότων
  • Χρήση απλοποιημένης αττικής διαλέκτου – πρόδρομος της ελληνιστικής κοινής γλώσσας
  • Ζωντάνια στη γραφή (θυμίζει ικανό «ρεπόρτερ»)
  • Ικανότητα να αναπαριστά με δραματική ένταση συγκεκριμένες εντυπωσιακές σκηνές των γεγονότων
  • Επιτυγχάνει να δώσει ξεκάθαρη εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου αι.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ερωτήσεις εισαγωγής

  1. Τι γνωρίζετε για την καταγωγή (γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον), τη μόρφωση του Ξενοφώντα και τις πολιτικές συνθήκες της εποχής του;
  2. Τι γνωρίζετε για την υπηρεσία του Ξενοφώντα ως μισθοφόρου;
  3. Ποια ήταν η σχέση του Ξενοφώντα με τον Αγησίλαο και την πόλη της Σπάρτης;
  4. Ποιοι λόγοι οδήγησαν τον Ξενοφώντα στην εξορία;
  5. Να κατατάξετε τα ακόλουθα βιογραφικά στοιχεία του Ξενοφώντα κατά χρονική σειρά: α) Συμμετείχε ως μισθοφόρος στο στράτευμα του Κύρου κατά του αδελφού του Αρταξέρξη. β) Μεγάλωσε σε εύπορη οικογένεια στον Δήμο της Ερχιάς Αττικής. γ) Ακολούθησε τον Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίλαο στη μάχη της Κορωνείας. δ) Υπηρέτησε στο σώμα των ιππέων της πατρίδας του, της Αθήνας. ε) Οδήγησε τους Έλληνες μισθοφόρους (τους Μυρίους) από τα βάθη της Ασίας στην πατρίδα τους.
  6. Να εξηγήσετε γιατί οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ξενοφώντα από την πατρίδα του (394π.Χ.) και γιατί, πολύ αργότερα (365 π.Χ.), ανακάλεσαν αυτή την απόφασή τους.
  7. Να αναφέρετε τα Ιστορικά έργα του Ξενοφώντα και να δώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο δύο έργων αυτής της κατηγορίας.
  8. Ο Ξενοφών είχε τη φιλοδοξία να συνεχίσει το έργο του Θουκυδίδη. Πόσο επιτυχημένη θεωρείται η προσπάθειά του;
  9. Πώς δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός του Ξενοφώντα ως «ρεπόρτερ» και πώς αποτυπώνεται στο έργο του η εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου π.Χ. αι.;
  10. Ποιοι λόγοι οδήγησαν τους Αθηναίους στην άρση του ψηφίσματος της εξορίας του Ξενοφώντα;
  11. α) Να εξηγήσετε γιατί δεν είναι εύκολη η ειδολογική και η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα. β) Σε ποια κριτήρια στηρίζεται η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα;
  12. Ποια δημοφιλέστερα έργα του Ξενοφώντα χρησιμοποιήθηκαν ως διδακτικά βιβλία από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα και για ποιους λόγους;

 

CC BY-NC-SA 4.0 Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons -Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή4.0.

Δημοσιεύτηκε στις 11th Σεπτέμβριος 2016 στις 9:21 ΠΜ και βρίσκεται κάτω από ΑΡΧΑΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια για το άρθρο χρησιμοποιώντας RSS 2.0 feed. Σχόλια και pings δεν επιτρέπονται.

Τα σχόλια είναι κλειστά.