Δείτε τις προγραμματικές δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Κωνσταντίνου
Αρβανιτόπουλου όπως καταγράφηκαν στα πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων την Κυριακή 8 Ιουλίου 2012.
Kύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ανάληψη των καθηκόντων του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού αποτελεί υψίστη τιμή και ευθύνη και θέλω να ευχαριστήσω τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, αλλά και τους Προέδρους των κομμάτων που συγκροτούν αυτήν την κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, τον κ. Βενιζέλο και τον κ. Κουβέλη, για την εμπιστοσύνη τους.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το αίτημα για τη βελτίωση της παιδείας αποτελεί διαχρονική και καθολική απαίτηση των Ελλήνων πολιτών. Το σταθερό συμπέρασμα κάθε κριτικής συγκεφαλαιώνεται τα τελευταία χρόνια πάντα στην ίδια επωδό. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα χρειάζεται τομές. Το όραμα για μια καλύτερη παιδεία στο επίπεδο του πολιτικού αιτήματος εκφράστηκε από το διαχρονικό σύνθημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, όμως, στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες απέκτησαν ένα στενά προκαθορισμένο πλαίσιο, μεταρρυθμίσεις που εστιάστηκαν στα δομικά χαρακτηριστικά του συστήματος και όχι στα ποιοτικά, στο περίγραμμα και όχι στην ουσία. Από εκεί και πέρα η εικόνα έμεινε σταθερή και αναλλοίωτη. Η παιδεία μας εξαντλείται από το δημοτικό έως το πανεπιστήμιο στην άχαρη γυμναστική της διάνοιας με την απομνημόνευση. Διδάσκουμε τους νέους και τις νέες να απομνημονεύουν γνώσεις και πληροφορίες που ξεχνιούνται σύντομα, αντί να τους μαθαίνουμε τις μεθόδους για την απόκτησή τους. Δεν μαθαίνουμε τους νέους και τις νέες πως να κρίνουν αυτά που διαβάζουν. Δεν τους διδάσκουμε να αρθρώνουν προφορικό λόγο με νοήματα και επιχειρήματα βασισμένα σε στέρεη λογική βάση. Στις τελευταίες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης η εκπαίδευση γίνεται εισιτήριο εισόδου στις ανώτατες σχολές. Αλλά και στις ανώτατες σχολές έχει επικρατήσει η εμπορευματοποίηση του πτυχίου. Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα ετοιμάζει καταναλωτές, όχι πολίτες. Η γνώση γίνεται ανταλλάξιμο αγαθό για να διασφαλίσει το διορισμό και όχι σπουδή που σκοπεύει στην ανθρώπινη καλλιέργεια. Πως μπορεί να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα;
Είναι προφανές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το πρόβλημα της παιδείας ούτε αντιμετωπίζεται, ούτε εξαντλείται σε μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας παντού. Χρειάζεται μια επανάσταση αξιοκρατίας για την ανανέωση και αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας, γιατί η παιδεία αποτελεί εγγύηση των ίσων ευκαιριών, της κοινωνικής συνοχής, της κοινωνικής κινητικότητας, γιατί διαμορφώνει χαρακτήρες και προετοιμάζει του νέους Έλληνες να γίνουν πολίτες της Ευρώπης και του κόσμου.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σ’ αυτήν την κατεύθυνση η πολιτική μας για την παιδεία στηρίζεται σε τέσσερις άξονες. Πρώτος άξονας είναι οι άνθρωποι της εκπαίδευσης. Οι μόνοι που μπορούν να δώσουν σάρκα και οστά στο πάνδημο αίτημα της αναβάθμισης της παιδείας μας πέρα από τη συνθηματολογία των μεταρρυθμίσεων είναι οι εκπαιδευτικοί, όλοι όσοι δίνουν καθημερινά τη μάχη για τη μάθηση συχνά με προσωπικό κόστος και θυσίες. Προσβλέπουμε στη δική τους συμβολή, στην αναγεννητική προσπάθεια του εκπαιδευτικού συστήματος. Για να μπορέσουν, όμως, οι εκπαιδευτικοί μας να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του λειτουργήματός τους είναι απαραίτητη η διαρκής επιμόρφωσή τους, η βελτίωση των ικανοτήτων τους, αλλά και η παροχή από την πολιτεία όλων των απαραίτητων υλικοτεχνικών εφοδίων που απαιτούνται.
Εμείς δεσμευόμαστε για την εξασφάλιση των εφοδίων αυτών, για τη συνεχή και ανατροφοδοτούμενη αξιολόγηση συνολικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των συντελεστών της. Προωθούμε άμεσα την αξιολόγηση διαδικασιών και του ανθρωπίνου δυναμικού των εκπαιδευτικών μας με στόχο την ανάδειξη των τομέων που χρειάζονται βελτιωτικές παρεμβάσεις.
Δεύτερος άξονας είναι η ποιότητα της προσφερόμενης παιδείας για όλες τις Ελληνίδες, τους Έλληνες και τις οικογένειές τους. Σ’ όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης από το κέντρο της Αθήνας, στην ακριτική Ελλάδα και σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου υπάρχουν Έλληνες και Ελληνόπουλα η ποιότητα της εκπαίδευσης ορίζει τη ζωή τους, προσδιορίζει την ταυτότητά τους. Δίνουμε προτεραιότητα στην παιδευτική σκοπιμότητα, να μαθαίνουν να μιλάνε και να γράφουν σωστά τη γλώσσα, να σκέφτονται και να κρίνουν, να μην απομνημονεύουν τη γνώση, αλλά να ξέρουν που και πως θα την βρουν, σε ποιες πηγές και με ποια μέθοδο.
Η ποιότητα πρέπει να διαπερνά και να αναβαθμίζει σε περιεχόμενο και μορφή τα αναλυτικά προγράμματα και τη διδακτέα ύλη, τις μεθόδους διδασκαλίας και τα σχολικά βιβλία, τη διδασκαλία ξένων γλωσσών ως και τον τρόπο αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Ιδιαίτερα η εξασφάλιση ισότητας ευκαιριών στη νέα γενιά σ’ όλους τους μαθητές, σ’ όλους τους νέους, στα παιδιά με κινητική αναπηρία, με νοητική στέρηση, με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες και τη διαφορετικότητα, με ουσιαστική αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, με ψυχοπαιδαγωγική υποστήριξη συνιστούν όχι απλά προτεραιότητες, αλλά αδήριτο καθήκον.
Τέταρτος άξονας της πολιτικής μας είναι ο συγκερασμός και η σύνθεση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», με το διαχρονικό πνεύμα της ελληνικής παιδείας. Στόχος της «Ευρώπης 2020» είναι μια Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς, με ανάπτυξη για όλους. Και εμείς θέλουμε την Ελλάδα να πρωταγωνιστεί ξανά στην διαμόρφωση της σύγχρονης σκέψης και της παιδείας. Η Ευρώπη θέτει τη γνώση ως βάση μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής οικονομίας, κάτι που αποτελεί ευκαιρία και πρόκληση συνάμα για τη χώρα μας, όχι μόνο για να ακολουθήσουμε τα βήματά της, όχι μόνο για να μη μείνουμε πίσω, αλλά για να μπολιάσουμε και πάλι με τη γνώση και τις βασικές αξίες της ελληνικής σκέψης και δημιουργίας, για να συνδιαμορφώσουμε τα βήματα της ευρωπαϊκής πορείας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, σε κάθε δράση του Υπουργείου, επιτελική, εκτελεστική και υποστηρικτική, βασιζόμαστε σε αυτούς τους άξονες που προανέφερα. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στοχεύουμε σε ένα υποχρεωτικό διετές νηπιαγωγείο. Αναβαθμίζουμε και επεκτείνουμε το θεσμό του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου. Αναμορφώνουμε τα αναλυτικά προγράμματα, ενισχύοντας τις δεξιότητες, τη δημιουργικότητα και την ομαδικότητα των μαθητών. Επανασχεδιάζουμε και υλοποιούμε τα ψηφιακά προγράμματα της εκπαίδευσης, ώστε όχι μόνο να ενισχύσουμε τις υποδομές, αλλά και να στηρίξουμε μέσα από μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία το έργο των δασκάλων. Το ψηφιακό σχολείο παίρνει σάρκα και οστά τη σχολική χρονιά 2013-2014.
Η εκπαίδευση των ελληνοπαίδων του εξωτερικού ενισχύεται αποφασιστικά μέσα από τη συνέργεια της ελληνικής πολιτείας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, των άλλων Πατριαρχείων και των ελληνικών κοινοτήτων της διασποράς και σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, από την πρωτοβάθμια έως την ανώτατη εκπαίδευση και την ενίσχυση των πανεπιστημιακών εδρών Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο, προχωράμε σε μεταβολές στην ανώτατη εκπαίδευση, βασισμένες στους επόμενους άξονες.
Πρώτον, στον εξορθολογισμό του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας, με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια, αλλά και την κοινωνική και οικονομική γεωγραφία της χώρας, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα τριάντα τελευταία χρόνια, πρέπει να αλλάξει. Προχωράμε, όμως, με εθνικό στρατηγικό σχέδιο, μέσα από έναν εθνικό διάλογο, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Δεύτερον, τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των ελληνικών Ανωτάτων Ιδρυμάτων, το οποίο σημαίνει ανοιχτά ιδρύματα για να παρέχουν το δημόσιο αγαθό της παιδείας σε αυτή την περίοδο της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.
Προχωράμε, επίσης, σε μελέτη του συστήματος συγγραμμάτων για τον εξορθολογισμό του.
Επίσης, προχωράμε και θα προχωρήσουμε στη βελτίωση των υποδομών της φοιτητικής μέριμνας.
Αφού ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις τόσο της δευτεροβάθμιας όσο και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τότε και μόνο μπορούμε να συζητήσουμε σοβαρά για τον επανασχεδιασμό του εξεταστικού συστήματος εισαγωγής στα Ανώτατα Ιδρύματα, με ορίζοντα εφαρμογής του νέου συστήματος την ακαδημαϊκή περίοδο 2016-2017.
Ενισχύουμε, τέλος, δράσεις υποστήριξης, έκφρασης και κινητικότητας της νέας γενιάς. Αναβαθμίζουμε και προωθούμε δράσεις, όπως το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τη συμμετοχή, όπως τα τοπικά Συμβούλια Νέων, με ενίσχυση του ρόλου τους στα δημοτικά δρώμενα. Με αιχμή τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, προχωράμε στη χάραξη εθνικής στρατηγικής για τον εθελοντισμό και το ρόλο και το λόγο της νέας γενιάς στα εθνικά και ευρωπαϊκά δρώμενα.
Εργαζόμαστε, τέλος, για την οργανωτική και λειτουργική ενοποίηση του Υπουργείου, με στόχο την ολοκλήρωση της συγχώνευσης μέσα στο πρώτο τρίμηνο της θητείας μας.
Πρώτος στόχος της ενοποίησης είναι η περιστολή των δαπανών του ενιαίου Υπουργείου, διαμέσου οικονομιών κλίμακας, δεύτερος στόχος είναι η ανάπτυξη διαδικασιών συνέργειας και τρίτος και τελικός στόχος είναι η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όλους τους πολίτες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο ελληνισμός επιβίωσε μέσα στους αιώνες δια μέσου της παιδείας και του πολιτισμού. Η πνευματική του πραμάτεια ήταν πρόταση νοηματοδότησης του βίου με καθολική, πανανθρώπινη εμβέλεια και δυναμική.
Ας γίνουν τα λάθη και οι αστοχίες του παρελθόντος μάθημα ζωής για όλους μας και οι προσδοκίες των παιδιών μας οδικός χάρτης για το μέλλον.
Σας ευχαριστώ.
(Χειροκροτήματα)
