Χριστούγεννα και Τέχνη 2022!
Μπροστά σε μια φάτνη: πώς να μιλήσουμε στα παιδιά για την Γέννηση του Χριστού; -πώς να απαντήσουμε σε «θεολογικές» απορίες τους;Κάναμε μια προσπάθεια στο Νηπιαγωγείο να εξηγήσουμε την θεία φύση αλλά και την ανθρώπινη του μικρού Χριστού καθώς και όλη την Αγία Ιστορία της Γέννησης, τα πρόσωπα που την συνθέτουν και τέλος το νόημα του ερχομού του Χριστού στον κόσμο! Η δύναμη της εικόνας που μεταδίδει ένα θείο γεγονός με οπτικά μέσα φανερώνεται συχνά ολοζώντανα στην περίπτωση των παιδιών .
Και επειδή κάθε εικόνα είναι ένα ολόκληρο βιβλίο αποφασίσαμε να ”διαβάσουμε”την βυζαντινή εικόνα της Θείας Γέννησηςτου Φώτη Κόντογλου
η εικόνα
Το μαύρο τριγωνικό σπήλαιο συμβολίζει την σκοτεινιά του προχριστιανικού κόσμου.
Μέσα στην φάτνη βρίσκεται το «Παιδίον» τυλιγμένο σε λευκά σπάργανα. Πίσω απ’ την φάτνη βρίσκονται δύο ζώα, ένα βόδι κι ένα γαϊδουράκι.
Οι άγγελοι βρίσκονται στο πάνω μέρος της εικόνας. Οι μισοί δοξολογούν το Θεό και οι άλλοι φέρνουν την καλή αγγελία στους ποιμένες. Ο αστέρας δείχνει την φάτνη.
Στο κέντρο της εικόνας βρίσκεται η Παναγία. Είναι η πιο μεγάλη απ’ όλα τα άλλα πρόσωπα για να τονισθεί η μεγάλη συνεισφορά της στη σωτηρία του ανθρώπου.
Στο κάτω μέρος της εικόνας εμφανίζεται ο Ιωσήφ, σκεπτικός για όλα όσα συμβαίνουν. Δίπλα του, υπάρχει κάποιος που συνομιλεί μαζί του με την μορφή ενός γέροντα.
Η Ερμηνεία της Εικόνας
ΦΑΤΝΗ: Βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας μέσα σε ένα μαύρο τριγωνικό σπήλαιο που φανερώνει τη σκοτεινιά του προχριστιανικού κόσμου, μέσα στον οποίο λάμπει το Θείο Βρέφος. Πίσω από τη Φάτνη βρίσκονται δύο ζώα ένα βόδι και ένα γαϊδουράκι. Η παρουσία τους εκεί εξηγείται από την προφητεία του Ησαΐα: «Γνωρίζει το βόδι τον ιδιοκτήτη του και ο όνος τη φάτνη του Κυρίου του. Ο Ισραήλ όμως δε με γνωρίζει και ο λαός μου δε με καταλαβαίνει», (Ησ. 1,3).
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ: Φεγγοβολεί μέσα στα λευκά σπάργανά Του. Όλοι οι λαοί Τον περίμεναν. Όλοι οι άνθρωποι, εκτός απ’ τον Ηρώδη, χαίρονται για τον ερχομό Του.
ΠΑΝΑΓΙΑ: Στο κέντρο της εικόνας είναι και η Παναγία η γυναίκα που έφερε στον κόσμο τον Σωτήρα Του. Είναι ξαπλωμένη και δείχνει κουρασμένη από τη Γέννα για να τονισθεί η ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού. Με σεβασμό, όμως, κοιτάζει το Θείον Βρέφος, που γέννησε. Η παρουσία της εκεί, δηλ. στο κέντρο της εικόνας, δείχει πως στο σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου, βοηθά και το ανθρώπινο γένος.
ΑΓΓΕΛΟΙ: Στο πάνω μέρος της εικόνας οι μισοί δοξολογούν το Θεό: «Δόξα στον ύψιστο Θεό και ειρήνη στη Γη και ευαρέσκεια στους ανθρώπους», και οι άλλοι φέρνουν καλά νέα στους ποιμένες: «Γεννήθηκε για σας σήμερα σωτήρας»!
ΜΑΓΟΙ (δηλ. αστρολόγοι, βασιλιάδες και ιερείς): Στην άλλη μεριά της εικόνας είναι οι Μάγοι άλλοτε πεζοί και άλλοτε πάνω σε καμήλες κρατώντας τα δώρα τους έρχονται απ’ την Ανατολή για να προσκυνήσουν τον «νεογέννητο βασιλιά των Ιουδαίων». Μπροστά τους είναι το Αστέρι, το μήνυμα που στάλθηκε από τον Ουρανό για να τους οδηγήσει στον αναμενόμενο Λυτρωτή. Συμβολίζουν τα ειδωλολατρικά έθνη που θα δεχθούν και θα πιστεύσουν πρώτοι στον Ιησού Χριστό.
ΤΟ ΒΟΔΙ ΚΑΙ Η ΟΝΟΣ: Τα ζώα του στάβλου, που με το χνώτο τους ζεσταίνουν τον Χριστό. Συμβολίζουν του Ιουδαίους και τους Eθνικούς, που δεν είχαν γνωρίσει ακόμη τον Λόγο του Θεού. Το σκοτάδι της σπηλιάς συμβολίζει αυτήν την άγνοια.
Ο ΙΩΣΗΦ: Στο κάτω αριστερό μέρος βρίσκεται ο Ιωσήφ, ο προστάτης της Παναγίας και του μικρού Ιησού. Ο «γέρος» δίπλα του είναι ο διάβολος που τον βάζει σε σκέψεις γύρω από την αγνότητα της Μαριάμ και προσπαθεί να σπείρει αμφιβολία στην ψυχή του δίκαιου γέροντα. Επιτείνει μάλιστα τις αμφιβολίες του Ιωσήφ για την παρθενία της Θεοτόκου μπήγοντας στην γη το ραβδί του και υπαινισσόμενος ότι όσο είναι δυνατόν το ξερό ραβδί να βλαστήσει, άλλο τόσο η Παναγία είναι δυνατόν να είναι Παρθένος.
Τέλος, ο Ιωσήφ ζωγραφίζεται στην άκρη της εικόνας κι όχι μαζί με την Παναγία και το Χριστό γιατί δεν είναι πατέρας, αλλά μόνο προστάτης της οικογένειας.
ΤΟ ΛΟΥΤΡΟ: Στο κάτω δεξί μέρος της εικόνας ζωγραφίζεται το πρώτο λουτρό, το οποίο φυσικά και δεν μαρτυρείται στα ιερά Ευαγγέλια, αφού δεν συνέβει στην πραγματικότητα, γιατί ως γνωστόν, η Παναγία μας συνέλαβε εκ Πνεύματος Αγίου και εγέννησε ανωδίνως καί υπερφυσικά. Με αυτό τον τρόπο όμως ο αγιογράφος δηλώνει την ανθρώπινη φύση του Κυρίου.
Πηγή:Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου
https://www.agioskosmas.gr/sindesmos.asp?isue=121&artid=5039
κιαφού ”διαβάσαμε την εικόνα στο παρακάτω φύλλο εργασίας ζωγραφίσαμε την δική μας” εικόνα”
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ: θεολογική προσέγγιση της εικόνας της Γέννησης του Φώτη Κόντογλου
- Πόσα πρόσωπα βλέπουμε στην εικόνα και ποια;
- Ποιο είναι το κεντρικό πρόσωπο και γιατί;
- Τι χρώμα έχει το τριγωνικό σπήλαιο και γιατί;
- Που βρίσκονται οι μάγοι και τι συμβολίζουν;
- Παρατηρήστε τον Ιωσήφ :Ποια η θέση του στην εικόνα και γιατί; Με ποιόν συνομιλεί ποια η έκφρασή του
- Ζωγραφίστε κιεσείς όπως μπορείτε την δική ας εικόνα της Γέννησης
Στην συνέχεια δραματοποιήσαμε την Θεία Γέννηση
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!
