Φιλοσοφία

ΦΥΣΙΚΗ Ή ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ; Quo vadis homine?

20250306 11262520250306 11264120250306 093946

 

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος της Φιλοσοφίας, την Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025 και τα τρία τμήματα της Β΄ τάξης του Λυκείου μας, συνοδευόμενα από τη φιλόλογό τους Ανδρομάχη Τζιότζιου και τις εκπαιδευτικούς Ειρήνη Γρηγορέλη ΠΕ03, Χρυσάνθη Μιχλίζογλου ΠΕ06 και Αλεξάνδρα Πανδέρη ΠΕ02, πραγματοποίησαν διδακτική επίσκεψη στο κέντρο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας NOESIS, προκειμένου να συμμετάσχουν στο Workshop Φιλοσοφίας «Από τον Σωκράτη στην Τεχνητή Νοημοσύνη».

Το Workshop Φιλοσοφίας περιελάμβανε:

α) Προβολή επεισοδίου της εκπαιδευτικής σειράς ντοκιμαντέρ Animated Φιλόσοφοι, σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Χατζηβασιλείου, το οποίο παρουσίασε με οικείο και ψυχαγωγικό τρόπο σύνθετες φιλοσοφικές θεωρίες του Αριστοτέλη, μέσα από animation και συνεντεύξεις.

β) Διάλεξη περί του τι είναι η φιλοσοφία, ποια η σημασία της στην καθημερινότητά μας και ποια η προσφορά της στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

γ) Θεατρικά παιχνίδια φιλοσοφικής αλληλεπίδρασης (mind games)

Το πρόγραμμα, δημιουργία του Δρ. Φιλοσοφίας Γιώργου Χατζηβασιλείου, συνδύασε την επιστημονική γνώση με τη θεατρική τέχνη, προσφέροντας μια μοναδική βιωματική εμπειρία, που προκάλεσε την κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα των μαθητών.

Ο κορυφαίος φιλόσοφος Αριστοτέλης «ζωντάνεψε», μεταδίδοντας διαχρονικές αξίες και ιδέες που αποτελούν τον πυρήνα του ελληνικού και δυτικού πολιτισμού. Ταυτόχρονα, επιχειρήθηκε η διασύνδεση του ΟΡΘΟΥ ΛΟΓΟΥ με την ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, η οποία και απασχόλησε τους συμμετέχοντες, προ(σ)καλώντας τους σε μια ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους.

Έτσι, οι μαθητές μας, μαζί με τους «συμμαθητές» τους άλλων σχολείων, είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την αρχαία και τη σύγχρονη φιλοσοφία με έναν τρόπο διαφορετικό, εμπεδώνοντας, παράλληλα, σημαντικό μέρος της διδαχθείσας ύλης. Παράλληλα, δέχτηκαν ερεθίσματα για προβληματισμό, αναφορικά με τις αναμφίβολες και «θαυμαστές» δυνατότητες της ΤΝ, αλλά και τους σοβαρούς και ανυπολόγιστους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί.

Αλήθεια,

ποια πρέπει να είναι η θέση και η στάση του ΑΝΘΡΩΠΟΥ, απέναντι σε κάθε σύγχρονη επιστημονική και τεχνολογική «πρόκληση»;

Και

για ποιον λόγο και με ποιον τρόπο μπορεί η Φιλοσοφία να είναι πολύτιμος σύμμαχος και αρωγός του ανθρώπου, στην προσπάθεια βελτίωσης της ζωής του και κατάκτησης της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και της ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ του;

 

20250306 09433020250306 094414

Διαδραστικό «Ταξίδι στον Κόσμο των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών»

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας των μαθημάτων των Μαθηματικών και της Φιλοσοφίας της Β’ Λυκείου, στις 23/02/2023 , επιχειρώντας ένα διαδραστικό

«Ταξίδι στον Κόσμο των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών»

viber image 2023 02 28 14 43 00 057

viber image 2023 02 28 14 43 07 810

viber image 2023 02 28 14 43 06 265

 

στην εμβληματική έκθεση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, που η Placebo Events, σε συνεργασία με τη Δ.Ε.Θ. Helexpo Α.Ε., αναβιώνει και αναπροσαρμόζει στα δεδομένα του 2022, στη Θεσσαλονίκη, στο Περίπτερο 1 της Δ.Ε.Θ., ξεδιπλώθηκε μπροστά στα μάτια των μαθητών της Β’ τάξης του ΓΕ.Λ. Πολυγύρου και των συνοδών καθηγητών τους, Μαρίνας Αντωνίου(ΠΕ03), Κυριάκου Ασκητόπουλου(ΠΕ03), Ανδρομάχης Τζιότζιου(ΠΕ02), Μιχάλη Κουμή(ΠΕ086) και Ζωής Χηνοπούλου(ΠΕ04), το μεγαλείο της μαθηματικής σκέψης όλων των σπουδαίων φιλοσόφων και μαθηματικών της αρχαιότητας, οι οποίοι συνέβαλαν σε όλα τα μεγάλα επιτεύγματα του σύγχρονου κόσμου, αποδεικνύοντας πως η μαθηματική σκέψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Φιλοσοφία!

megali piramida gizas sigkentrwnei ilektromagnitiki energeia thalamous ereuna54 1024x72411 1024x685 17 1024x685

Στο ερώτημα, λοιπόν, που τέθηκε σε όλους μας, κατά τη διάρκεια της ομολογουμένως ενδιαφέρουσας  αυτής «απόδρασής» μας, αν, δηλαδή, «Υπάρχει σε όλα λύση;», η απάντηση, στο τέλος, ήταν ομόφωνη:

«Να υιοθετήσουμε τη μαθηματική σκέψη ως γενικότερο τρόπο ζωής!»

Και, γενικότερα,

Cogitamus ergo sumus! Ars vivendi!

IMG 855f2ae3010efa96a66e3604ad4a8422 V3

 

Η Μαθηματική επιστήμη… «πρωτοκόρη» της Φιλοσοφίας!  (Γιατί το παραβλέπουμε;)

 

 17 1024x685 11 1024x685

54 1024x724 megali piramida gizas sigkentrwnei ilektromagnitiki energeia thalamous ereuna

Η βαθιά και σημαντική σχέση που διατηρούσαν οι θεωρητικές με τις θετικές επιστήμες στην Αρχαιότητα -και όχι μόνο– έχει, δυστυχώς, αποδυναμωθεί στις μέρες μας, έχει εμφανώς διαρραγεί στη συνείδηση της κοινωνίας, έχει- απαράδεκτα και αυθαίρετα – «απορριφθεί» από τους Έλληνες μαθητές…Θλιβερή, αληθινή, όμως, διαπίστωση!

Το πώς αυτές οι δύο πνευματικές δραστηριότητες, που διατηρούν βαθιά «ερωτική» σχέση μεταξύ τους εδώ και τόσους αιώνες, έχουν καταλήξει να θεωρούνται «εκ διά μέτρου αντίθετες», είναι απογοητευτικό και, αναμφίβολα, ανησυχητικό… «Λογικά», «φιλοσοφικά» και «μαθηματικά», θα περίμενε κανείς οι μαθητές του ελληνικού Λυκείου με επιλογή  προσανατολισμού τα Μαθηματικά, και γενικότερα τις θετικές επιστήμες, να «λατρεύουν» τη Φιλοσοφία, όπως και οι μαθητές με επιλογή προσανατολισμού τις ανθρωπιστικές-θεωρητικές επιστήμες να «αγαπούν» τα Μαθηματικά! Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο!

Μια μονοδιάστατη «λογική» και «πρακτική» που έχει υιοθετήσει η σύγχρονη κοινωνία, μια στενόμυαλη χρησιμοθηρική αντίληψη περί Γνώσης και Ευτυχίας και- για να μην ξεχνιόμαστε- και ο «αλληθωρισμός» προς τις «Πανελλήνιες/Πανελλαδικές» έχουν οδηγήσει σε σύγχυση και «αυτοακρωτηριασμό» τους μαθητές μας…Τραγικό και εγκληματικό! Το αριστοτελικό όραμα της «τελείωσης», το αναγεννησιακό ζητούμενο του «καθολικού» ανθρώπου, η επιγραφή «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μου την στέγην» στο υπέρθυρο της πλατωνικής Ακαδημίας έχουν απεμποληθεί από γονείς , μαθητές και… «εκπαιδευτικούς»!

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι διαφορετική! Δεν είναι τα Μαθηματικά μια επιστήμη «ανοίκεια και δυσπρόσιτη» για τον αληθινό φιλόσοφο ούτε, φυσικά, και η Φιλοσοφία μια «ανυπόληπτη» επιστήμη για τον σοβαρό μαθηματικό! Φιλοσοφία και Μαθηματικά αναπτύσσονται ταυτόχρονα μέσα στους αιώνες, αλληλοϋποστηρίζοναι- για να εξελιχθούν-συμπλέουν αρμονικά! Η Φιλοσοφία είναι μια δεξαμενή γνώσεων και πηγή έμπνευσης για τα Μαθηματικά, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέες πτυχές του αντικειμένου τους, να αναδείξουν το κάθε μαθηματικό μοντέλο και να το μετατρέψουν σε μια πρακτική εφαρμογή. Από την άλλη, η μεθοδολογία των Μαθηματικών βοηθά στην εξέλιξη της Φιλοσοφίας και, ταυτόχρονα, κάθε ανακάλυψη των Μαθηματικών γίνεται αφορμή για φιλοσοφικές αναζητήσεις! Πρόκειται, πράγματι, για μια «αγαστή» συνεργασία! Γι’ αυτό και σ’ όλες τις «ξεχωριστές» εποχές γνώσεων, γραμμάτων, τεχνών και επιστημών, υπήρξαν φιλόσοφοι μαθηματικοί και μαθηματικοί φιλόσοφοι!

Η εξήγηση είναι απλή: Ο φιλοσοφικός στοχασμός πορεύεται σε ένα ταξίδι στο άπειρο με  «ανατροπές», με ερωτήματα «ανοιχτά», με «δυναμικό» χαρακτήρα, αλλά και με τις επιστημονικές μεθόδους της παρατήρησης, της υπόθεσης, του πειράματος, της απόδειξης και της επανάληψης! Και αυτή ακριβώς η αποδεικτική διαδικασία, η Λογική, είναι και ο συνδετικός του κρίκος με τα Μαθηματικά!

Παραφράζοντας, λοιπόν, ή, μάλλον ,συμπληρώνοντας τη ρήση του Μπερνάρντ Μπολζάνο «Ένας αδύνατος μαθηματικός δε θα γίνει ποτέ δυνατός φιλόσοφος!», πιστεύουμε ακράδαντα πως «κι ένας αληθινός φιλόσοφος δεν μπορεί παρά να είναι δυνατός μαθηματικός!»

 

χωρίς τίτλο 2

Επίσκεψη… «ανα-ψυχής»

Beige Neutral Beige Architecture Photo CollageΑναμφίβολα, η στείρα εκπαίδευση καλλιεργεί στείρους ανθρώπους… Κι εμείς χρειαζόμαστε ελεύθερα και δημιουργικά μυαλά κι όχι φοβισμένα και φυλακισμένα σε καλούπια και στεγανά! Ένα σχολείο, λοιπόν, χωρίς Τέχνη είναι φτωχό, ευνουχισμένο, επικίνδυνο, χώρος αποπνικτικός, χώρος καταναγκασμού κι όχι χώρος χαράς, έμπνευσης, ευελιξίας, ελεύθερης έκφρασης και δημιουργίας, που διευκολύνει τη μάθηση… Ποτέ δε θα μάθουμε κάτι αληθινά, αν δεν ακουμπάει στην ψυχή μας, αν δεν το θέλουμε με την καρδιά μας! Πόσα λίγα, πράγματι, θυμόμαστε από τις αμέτρητες σελίδες που παπαγαλίσαμε στο σχολείο… Ό,τι, όμως, αγαπήσαμε, γιατί ενεργοποίησε τον συναισθηματικό μας κόσμο, όξυνε την παρατηρητικότητα και την κριτική μας, απελευθέρωσε τη φαντασία μας, εξαφάνισε τους φόβους μας και μας έδωσε τη δυνατότητα να εκφραστούμε, να συνεργαστούμε και να απολαύσουμε μαζί τη χαρά της δημιουργίας, δεν ξεχνιέται ποτέ!
Γι’ αυτό, εντάξαμε και φέτος την Τέχνη στη διδασκαλία του μαθήματος της Φιλοσοφίας, μεταφέροντας την παλέτα του ζωγράφου στη διδακτική πράξη, υπηρετώντας τους μαθησιακούς και διδακτικούς στόχους μας, δημιουργώντας συνδέσεις μεταξύ των έργων τέχνης και της διδασκόμενης κάθε φορά θεματικής. Αξιοποιούμε και φέτος τα έργα τέχνης ως εργαλεία ανάπτυξης της σκέψης των μαθητών και ολιστικής ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους. Ενισχύουμε, παράλληλα, την αλληλεπίδρασή μας με τα παιδιά, θέτοντάς τους ερωτήσεις με διανοητική πρόκληση και υποδεικνύοντας τρόπους για μια συστηματική έρευνα και αναζήτηση σε κάθε τομές του επιστητού, γιατί πιστεύουμε πως «Η Τέχνη επιτρέπει στην Αλήθεια να προκύψει!» και πως οι τέχνες στην εκπαίδευση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα, για ένα σχολείο της γνώσης και της δημιουργίας!
Έτσι, λοιπόν, στο πλαίσιο του μαθήματος της Φιλοσοφίας, οι μαθητές των τριών τμημάτων της Β΄ τάξης του ΓΕ.Λ. Πολυγύρου, συνοδευόμενοι από τη φιλόλογο Ανδρομάχη Τζιότζιου, επισκέφτηκαν στις 26 Οκτωβρίου 2022 τον εκθεσιακό χώρο του Συλλόγου Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Χαλκιδικής, όπου και ξεναγήθηκαν με μοναδικό τρόπο από την εικαστικό Κατερίνα Νικολάου στην έκθεση καλλιτεχνικών δημιουργιών τους, με τίτλο «ΖΕΥΓΑΡΙΑ».
Ήρθαν σε επαφή με τα πρωτότυπα έργα τους, την ξεχωριστή τεχνοτροπία τους, τον ψυχισμό και τις ευαισθησίες τους. Προβληματίστηκαν αναφορικά με τις ανθρώπινες σχέσεις (ερωτικές και φιλικές), αλλά και αναφορικά με άλλα ζευγάρια: άνθρωπος και περιβάλλον, άνθρωπος και ζώα, άνθρωπος και θρησκεία, άνθρωπος και εξαρτήσεις, άνθρωπος και ελευθερία.
Αξιοποιήθηκε και πάλι η δυναμική της Τέχνης για την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής πλευράς των μαθητών, την ενεργοποίηση της φαντασίας και την ευελιξία της σκέψης τους -στοιχείων απαραίτητων στη μάθηση- αλλά και των δεξιοτήτων λεκτικών περιγραφών και καλλιέργειας του προφορικού τους λόγου, καθώς οι μαθητές προέβησαν σε προσεκτικές παρατηρήσεις, δημιουργικές συνδέσεις και ευφάνταστες στοχαστικές ερμηνείες!
Η διαδικασία ήταν απολαυστική και παραγωγική! Τα έργα τέχνης, πολυεπίπεδα και προκλητικά, αποκαλυπτικά, όμως, στους ενεργούς δέκτες, που τα νοηματοδοτούν, μας δίνουν τη δυνατότητα αντιληφθούμε την πραγματικότητα με μια διαφορετική οπτική και -οπωσδήποτε- με προοπτική, να κατανοήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε πτυχές της πραγματικότητας που δε γίνονται εύκολα αντιληπτές με τη λογική, να δούμε «πράγματα» που δεν είχαμε δει πριν. Και, όταν η παρατηρητικότητά μας γίνεται ευφυής, η αισθητική εμπειρία γίνεται απόλαυση και η μάθηση μια ενεργητική συμμετοχική διαδικασία!
Η ζωή είναι πολύ συναρπαστική, όταν δε μένεις στην επιφάνεια! Και η Τέχνη θα είναι πάντα εκεί για να μας το θυμίζει!

 

viber image 2022 10 28 08 30 37 199 viber image 2022 10 28 08 30 34 313 viber image 2022 10 28 08 30 32 264 viber image 2022 10 28 08 30 37 905