Η Μαθηματική επιστήμη… «πρωτοκόρη» της Φιλοσοφίας!  (Γιατί το παραβλέπουμε;)

Η βαθιά και σημαντική σχέση που διατηρούσαν οι θεωρητικές με τις θετικές επιστήμες στην Αρχαιότητα -και όχι μόνο– έχει, δυστυχώς, αποδυναμωθεί στις μέρες μας, έχει εμφανώς διαρραγεί στη συνείδηση της κοινωνίας, έχει- απαράδεκτα και αυθαίρετα – «απορριφθεί» από τους Έλληνες μαθητές…Θλιβερή, αληθινή, όμως, διαπίστωση!

Το πώς αυτές οι δύο πνευματικές δραστηριότητες, που διατηρούν βαθιά «ερωτική» σχέση μεταξύ τους εδώ και τόσους αιώνες, έχουν καταλήξει να θεωρούνται «εκ διά μέτρου αντίθετες», είναι απογοητευτικό και, αναμφίβολα, ανησυχητικό… «Λογικά», «φιλοσοφικά» και «μαθηματικά», θα περίμενε κανείς οι μαθητές του ελληνικού Λυκείου με επιλογή  προσανατολισμού τα Μαθηματικά, και γενικότερα τις θετικές επιστήμες, να «λατρεύουν» τη Φιλοσοφία, όπως και οι μαθητές με επιλογή προσανατολισμού τις ανθρωπιστικές-θεωρητικές επιστήμες να «αγαπούν» τα Μαθηματικά! Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο!

Μια μονοδιάστατη «λογική» και «πρακτική» που έχει υιοθετήσει η σύγχρονη κοινωνία, μια στενόμυαλη χρησιμοθηρική αντίληψη περί Γνώσης και Ευτυχίας και- για να μην ξεχνιόμαστε- και ο «αλληθωρισμός» προς τις «Πανελλήνιες/Πανελλαδικές» έχουν οδηγήσει σε σύγχυση και «αυτοακρωτηριασμό» τους μαθητές μας…Τραγικό και εγκληματικό! Το αριστοτελικό όραμα της «τελείωσης», το αναγεννησιακό ζητούμενο του «καθολικού» ανθρώπου, η επιγραφή «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μου την στέγην» στο υπέρθυρο της πλατωνικής Ακαδημίας έχουν απεμποληθεί από γονείς , μαθητές και… «εκπαιδευτικούς»!

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι διαφορετική! Δεν είναι τα Μαθηματικά μια επιστήμη «ανοίκεια και δυσπρόσιτη» για τον αληθινό φιλόσοφο ούτε, φυσικά, και η Φιλοσοφία μια «ανυπόληπτη» επιστήμη για τον σοβαρό μαθηματικό! Φιλοσοφία και Μαθηματικά αναπτύσσονται ταυτόχρονα μέσα στους αιώνες, αλληλοϋποστηρίζοναι- για να εξελιχθούν-συμπλέουν αρμονικά! Η Φιλοσοφία είναι μια δεξαμενή γνώσεων και πηγή έμπνευσης για τα Μαθηματικά, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέες πτυχές του αντικειμένου τους, να αναδείξουν το κάθε μαθηματικό μοντέλο και να το μετατρέψουν σε μια πρακτική εφαρμογή. Από την άλλη, η μεθοδολογία των Μαθηματικών βοηθά στην εξέλιξη της Φιλοσοφίας και, ταυτόχρονα, κάθε ανακάλυψη των Μαθηματικών γίνεται αφορμή για φιλοσοφικές αναζητήσεις! Πρόκειται, πράγματι, για μια «αγαστή» συνεργασία! Γι’ αυτό και σ’ όλες τις «ξεχωριστές» εποχές γνώσεων, γραμμάτων, τεχνών και επιστημών, υπήρξαν φιλόσοφοι μαθηματικοί και μαθηματικοί φιλόσοφοι!

Η εξήγηση είναι απλή: Ο φιλοσοφικός στοχασμός πορεύεται σε ένα ταξίδι στο άπειρο με  «ανατροπές», με ερωτήματα «ανοιχτά», με «δυναμικό» χαρακτήρα, αλλά και με τις επιστημονικές μεθόδους της παρατήρησης, της υπόθεσης, του πειράματος, της απόδειξης και της επανάληψης! Και αυτή ακριβώς η αποδεικτική διαδικασία, η Λογική, είναι και ο συνδετικός του κρίκος με τα Μαθηματικά!

Παραφράζοντας, λοιπόν, ή, μάλλον ,συμπληρώνοντας τη ρήση του Μπερνάρντ Μπολζάνο «Ένας αδύνατος μαθηματικός δε θα γίνει ποτέ δυνατός φιλόσοφος!», πιστεύουμε ακράδαντα πως «κι ένας αληθινός φιλόσοφος δεν μπορεί παρά να είναι δυνατός μαθηματικός!»…