Κάποτε ένα μικρό παιδί, ο Αναστάσης, αποφασίζει να γράψει ένα ασυνήθιστο γράμμα με αποδέκτη τον Ιησού Χριστό και δ/νση ΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ. Ο μικρός δεν έχει ρούχα και τα παπούτσια του είναι τρυπημένα. Αποφασίζει, λοιπόν, να εναποθέσει τα οικονομικά του προβλήματα στον Χριστό με τη βεβαιότητα ότι Εκείνος θα τον βοηθήσει. Μέσα από το γράμμα ξεχειλίζει μια καρδιά απλή και ταπεινή. Η απάντηση στο αίτημά του ήρθε από έναν γείτονα, ο οποίος παραβιάζοντας το απόρρητο της παιδικής ψυχής άνοιξε το γράμμα και ετοίμασε ένα δεματάκι με ζεστά ρούχα, πάνω στο οποίο έγραψε: ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ
Η ζωή του μικρού Αναστάση και μετέπειτα Αγίου Νεκταρίου είχε πάντοτε τη σφραγίδα της απλότητας, της άδολης πίστης, της ελεημοσύνης, της πραότητας και της ανεξικακίας.
Βιογραφικά στοιχεία
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, αναφέροντας ορισμένα βιογραφικά του στοιχεία. Ο Άγιος Νεκτάριος – μία από τις μεγαλύτερες μορφές της ορθοδοξίας στη σύγχρονη εποχή – γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1846 από ευσεβείς γονείς. Ο δε πατέρας του καταγόταν από τα Ιωάννινα. Σε ηλικία 31 ετών χειροτονείται διάκονος. Σπουδάζει θεολογία στην Αθήνα, ενώ αργότερα – ως αρχιμανδρίτη πλέον – τον βρίσκουμε στην Αίγυπτο, όπου αναπτύσσει έντονη δράση. Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος τον χειροτονεί Μητροπολίτη Πενταπόλεως. Ο Άγιος ασκούσε τα καθήκοντά του με ζήλο και υποδειγματικό τρόπο, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα, το ποίμνιο του να τον αγαπά όλο και περισσότερο, ενώ – στον αντίποδα – κάποιοι στο Πατριαρχικό περιβάλλον άρχισαν να τον συκοφαντούν. Ο φθόνος, λοιπόν, για το έργο του στάθηκε η αιτία της απομάκρυνσής του από την Αίγυπτο. Πέρασε από τη Μητρόπολη Ευβοίας ως ιεροκήρυκας και ανέλαβε τη διεύθυνση της Ριζαρείου Σχολής, από την οποία παραιτήθηκε 14 έτη μετά, για λόγους υγείας. Εγκαταβιώνει στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος στην Αίγινα, το οποίο ίδρυσε ο ίδιος, μέχρι την ημέρα που – βαριά άρρωστος – διακομίστηκε στην Αθήνα. Απεβίωσε στο Αρεταίειο Νοσοκομείο στις 8 Νοεμβρίου 1920. Μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στο Μοναστήρι του στην Αίγινα. Όταν το 1921 άνοιξαν τον τάφο με σκοπό την οικοδόμηση μαρμάρινου μνημείου, βρήκαν το σκήνωμα ανέπαφο σκορπώντας μια υπέροχη ευωδία στον αέρα. Ενταφίασαν το σκήνωμα κι όταν επιχείρησαν δεύτερη και τρίτη φορά ανακομιδή, το ιερό λείψανο ήταν ανέπαφο και ευωδίαζε. Την τέταρτη φορά – ο Θεός γνωρίζει γιατί – το άγιο λείψανο βρέθηκε διαλυμένο. Την 5η Νοεμβρίου 1961 πραγματοποιήθηκαν στη Μονή και στο νησί της Αίγινας λαμπρές πανηγυρικές εκδηλώσεις για την επίσημη ανακήρυξη του Μητροπολίτη πρώην Πενταπόλεως κυρού Νεκταρίου Κεφαλά ως Αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
Όσοι είχαν την ευλογία να τον γνωρίσουν, τον περιγράφουν ως έναν άνθρωπο αγαθό, που δεν επεδίωκε να φαίνεται ότι είναι δεσπότης. Γύριζε με το σκουφάκι, το παλιό ράσο και το μπαστουνάκι του, κάνοντας παρέα με όλους, χωρίς διάκριση. Εκτός από το πλούσιο συγγραφικό έργο που άφησε ο Άγιος, ασχολιόταν επίσης και με ταπεινές εργασίες. Φρόντιζε τις κατσίκες, έφτιαχνε παντόφλες για τις μοναχές, έσκαβε και φτυάριζε ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία.
Στα κηρύγματά του μίλαγε απλά γιατί γνώριζε πως οι άνθρωποι που τον άκουγαν ήταν ολιγογράμματοι. Όμως ήταν λόγια βγαλμένα από τη ζεστή του καρδιά και τα καταλάβαιναν όλοι. Λειτουργούσε με συντριβή και κατάνυξη, ενώ αφιέρωνε πολλές ώρες κάθε μέρα στην προσευχή. Η ζωή του δεν ήταν ανέφελη. Υπέμεινε καρτερικά τις συκοφαντίες, τις εξευτελιστικές ανακρίσεις, όσες απειλές και ύβρεις εκτοξεύτηκαν εναντίον του, συγχωρώντας παράλληλα εκείνους που τον ταλαιπωρούσαν.
Θαύματα
Τα θαύματα που επιτελούσε με την χάρη του Θεού, αναρίθμητα.
Ένα πηγάδι που είχε προηγουμένως στερέψει, ξεχείλισε και πάλι από νερό όταν ο Άγιος επικαλέστηκε την Παναγία εκφράζοντας την ακράδαντη πίστη του ότι εκείνη θα φέρει νερό.
Μια ελιά που κόντευε να ξεραθεί, αφού τη σταύρωσε ο Άγιος, με μιας σηκώθηκε ολάκερο σύννεφο τα ζωύφια που μέχρι τότε ταλαιπωρούσαν τα φύλλα της και πέταξαν μακριά.
Άλλοτε τον επισκέφτηκαν κάποιοι ψαράδες και του ανέφεραν πως κάποιο μεγάλο ψάρι τους χαλάει τα δίχτυα, προκαλώντας μεγάλες ζημιές. Ο Άγιος ευλόγησε μια κουλούρα από το δίχτυ που του έφεραν και τη νύχτα το έριξαν στη θάλασσα. Γέμισε τόσο πολύ με ψάρια που κόντευε να σκιστεί.
Στο στήθος ενός παιδιού είχαν παρουσιαστεί δύο κακοήθεις όγκοι, οι οποίοι εξαφανίστηκαν μετά από την προσευχή του Αγίου και την ευλογία που έδωσε.
Αλλά και τα στοιχεία της φύσης έδειχναν να λυγίζουν μπροστά στην ικεσία του Αγίου. Κάποτε στην Αίγινα έπεσε τρομερή αναβροχιά, η οποία – λίγη ώρα μετά την θερμή προσευχή του Αγίου – παραχώρησε τη θέση της σε μια άνευ προηγουμένου καταρρακτώδη βροχή.
Ήταν προικισμένος και με το προορατικό χάρισμα. Είχε αντιληφθεί ότι πλησίαζε η ώρα της αναχώρησής του για το αιώνιο ταξίδι. Μάλιστα, αναφέρεται ένα περιστατικό εμφάνισής του στην αυλή του Μοναστηριού, ενώ σωματικά βρισκόταν στο Αρεταίειο. Σ’ αυτήν την εμφάνιση είπε στη Γερόντισσα: “Ήρθα να σας χαιρετίσω. Αναχωρώ!”.
Τα θαυμαστά σημεία συνεχίζονται και μετά την εις ουρανούς αναχώρησή του.
Στην κοίμησή του, ανέβλυζε μύρο από το πρόσωπό του, το οποίο οι μοναχές σκούπιζαν με βαμβάκι. Την ώρα της κηδείας όλα τα καντήλια του ναού πήγαιναν πέρα – δώθε, δίνοντας οφθαλμοφανή σημεία της αγιότητάς του.
Αναφέρεται περιστατικό όπου μια μητέρα αφού σταύρωσε με το σκουφάκι του Αγίου την άρρωστη κόρη της, εκείνη έγινε αμέσως καλά.
Σε άλλη περίπτωση, στο χέρι ενός κοριτσιού είχε σφηνωθεί ένα βόλι από όπλο και η χειρουργική επέμβαση αφαίρεσής του ήταν ιατρικώς δύσκολη. Το κορίτσι κρατούσε μια μικρή εικόνα του Αγίου, ο οποίος και εμφανίστηκε στον ύπνο της, την παρηγόρησε και τη σταύρωσε στο πονεμένο χέρι της. Η εγχείριση είχε αίσιο τέλος και ο γιατρός ομολογούσε αργότερα ότι ένιωθε κάποιος άλλος να κατευθύνει το νυστέρι στο χέρι του.
Ένας δικηγόρος που είχε πρόβλημα στην καρδιά, επισκέφτηκε την Αίγινα με σκοπό να εκκλησιαστεί στο Μοναστήρι του Αγίου. Χαράματα παρουσιάστηκε ο Άγιος, τον σκούντηξε και του είπε πως ήταν ώρα να πάει στην εκκλησία. Από τη στιγμή εκείνη και μετά αποκαταστάθηκε πλήρως η υγεία του.
Άλλοι άνθρωποι, άρρωστοι και δαιμονισμένοι, έρχονται πάνω στον τάφο του και θεραπεύονται.
Το έργο του στη Ριζάρειο
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στο έργο του στη Ριζάρειο, μιας και είναι ο προστάτης της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης. Οργάνωσε την σχολή με βάση τον ορθόδοξο εκκλησιαστικό φρόνημα και ως παιδαγωγός ήταν αξεπέραστος. Κάποτε όταν μαθητές της Ριζαρείου ήρθαν στα χέρια, ο ίδιος αντί να τους τιμωρήσει, αυτοτιμωρήθηκε με ασιτία 3 ημερών, θεωρώντας τον εαυτό του υπαίτιο. Σύντομα το παράδειγμά του έγινε ανάμεσα στους φοιτητές φωτεινός δείκτης και η σχολή επί των ημερών του απέκτησε μεγάλη αίγλη. Άλλοτε βρέθηκε ξυπόλητος ενώπιον των μαθητών να αγορεύει, διότι εισερχόμενος στην αίθουσα είδε ένα φτωχό ο οποίος τον παρακάλεσε, αν μπορούσε να τον βοηθήσει ν’ αποκτήσει παπούτσια. Ο Άγιος Νεκτάριος αμέσως έβγαλε τα δικά του και τα παρέδωσε στον φτωχό προς κατάπληξη όλων. Άλλοτε, σε μια διαμάχη μεταξύ των επιστατών για το ποιος ήταν υπεύθυνος καθαριότητας στις τουαλέτες, ο ίδιος έλυσε τη διαφορά τους, καθαρίζοντάς τες. Τέτοια και άλλα πλείστα παραδείγματα τον ανέδειξαν και σύντομα τον έκαναν στην τότε Αθήνα κοσμαγάπητο.
Την ίδια εποχή επιδόθηκε σε μεγάλο συγγραφικό έργο. Πολλά έργα τα διέθεσε στο λαό και τους θεολόγους δωρεάν, επειδή αδυνατούσαν να τα αγοράσουν, λόγω της φτώχειας. Χωρίς κανένα κέρδος, με γνώμονα μόνο την ψυχική ωφέλεια, ασκητής και ολιγαρκής, ουδέποτε ενδιαφέρθηκε για την αυτοπροβολή και το κέρδος. Έγινε παράδειγμα ανιδιοτελούς προσφοράς και αγάπης στους πονεμένους συνανθρώπους του στις δύσκολες εποχές που διένυαν.
Η φτώχεια την εποχή που διετέλεσε ο Άγιος Νεκτάριος διευθυντής της Ριζαρείου ήταν κανόνας. Ο ίδιος όμως με την ελεημοσύνη ως όπλο και το λόγο του ευαγγελίου τόνωνε την τότε αθηναϊκή κοινωνία, η οποία προσέτρεχε συχνά στα κηρύγματά του για να πάρει την συμβουλή του.
Επίλογος
Στη σημερινή εποχή που πλεονάζει η αποστασία ηγετών και λαού από τον Θεό και η απαισιοδοξία λόγω των οικονομικών δυσχερειών είναι έκδηλη, έχουμε ανάγκη να καταφύγουμε στη μεσιτεία των Αγίων, συμπεριλαμβανομένου και του τιμώμενου σήμερα Αγίου Νεκταρίου. Ας στηρίζουμε την πίστη και την ελπίδα μας στο Θεό, όχι μόνο για την κάλυψη των υλικών μας αναγκών, αλλά και για την ηθική και εθνική μας ανασυγκρότηση. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να βρούμε τον δρόμο της μετάνοιας έναντι του Θεού και της αλληλεγγύης με τους αδερφούς μας.
Βοηθήματα
– Βιβλίο με τίτλο: “Μίλησα με τον Άγιο Νεκτάριο” (συνεντεύξεις με 30+1 ανθρώπους που τον γνώρισαν), Μανώλης Μελινός
– http://www.agios-nektarios.gr/
– http://el.wikipedia.org/wiki/Άγιος_Νεκτάριος_Αιγίνης
– http://santorinischool.blogspot.com/2009/11/20.html (άρθρο με τίτλο: “Ο μικρός Αναστάσης… ο μεγαλύτερος Άγιος του 20ου αιώνα …”)