ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΑΣ ΒΙΒΛΙΑ

HTAN –ή μήπως είναι ακόμη;– η πρώτη επαφή του παιδιού με τον κόσμο του βιβλίου. Hταν η πρώτη εικονα της κοινωνίας σκιτσαρισμένη με εικονες και λέξεις. Hταν οι πρώτοι μας φίλοι η Λόλα, ο Mίμης, η Eλλη, η Aννα… Kαι είναι η ακριβότερη ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων τα αλφαβητάρια μας, τα πρώτα μας βιβλία. Tι κι αν σήμερα το βιβλίο κυκλοφορεί σε μεγάλες «ποσότητες» γύρω μας, τι κι αν τα βιβλία καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των ραφιών στα σπίτια μας και αποτελούν το μεγαλύτερο άγχος των μετακομίσεων; Tα αλφαβητάρια και τα αναγνωστικά μας, έχουν διασωθεί από το χρόνο με τα σημάδια της «κακοποίησης» των πρώτων σχολικών χρόνων στα εσώφυλλα και στα εξώφυλλα. Πέρα από τη νοσταλγία που επισύρουν για τον καθένα απο μας τα πρώτα σχολικά βιβλία, τα αναγνωστικά και τα αλφαβητάρια έχουν και ιστορία. Kαι μάλιστα ιστορία που περιείχε συγκρούσεις, διαμάχες, απειλές, ακολουθώντας τις περιπέτειες της γλώσσας στο σύγχρονο ελληνικό κράτος. Kαι όπως παντού, έτσι και στο χώρο των αλφαβηταρίων και των αναγνωστικών υπήρχαν και οι άνθρωποι που πρώτοι κοπίασαν, πρώτοι άνοιξαν δρόμους, είτε καταθέτοντας τα χρήματά τους είτε την τέχνη τους είτε τις γνώσεις και τα οράματά τους στο πεδίο της εκπαίδευσης.

“Ιδέτε, ιδέτε!” έλεγε η Αννα με χαρά.
“Δύο μεγάλα ρόδια. Τώρα τα έκοψα από τη ροδιά.”
“Δώσε να φάω ένα, γιατί τ΄αγαπώ πολύ” έλεγε η Νίνα.
“Πάρε συ το ένα Νίνα. Τ΄άλλο το έχω για το Ρήγα”.
Το 1949, η πρώτη τάξη του δημοτικού απέκτησε καινούργιο αναγνωστικό.
Λεγόταν “Τα καλά παιδιά” με ήρωες τον Ρήγα, την Νίνα, την Άννα.
Τα κείμενα είχε εκπονήσει ο δάσκαλος Επαμεινώνδας Γεραντώνης
και την εικονογράφηση ο ζωγράφος και χαράκτης
Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος.

Το 1956, το βιβλίο αντικαταστάθηκε.
Τη θέση του πήρε το “Αλφαβητάριο”,
τα κείμενα του οποίου είχαν γράψει 3 δάσκαλοι ,
οι: Ι.Κ. Γιαννέλης, Γ. Σακκάς και Ι. Συκώκης

Την εικονογράφηση την είχε κάνει πάλι ο
Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος.
Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου :
η Άννα, ο Μίμης, η Έλλη , η Λόλα.

“Έλλη, να ένα μήλο.
Λόλα, να ένα άλλο.”

“Ββ… έκανε ο Βοριάς.
Ββ… έκανε με βοή”

Μ΄αυτό το βιβλίο έμαθαν γράμματα 18 φουρνιές “πρωτάκια”.

Σταμάτησε να διδάσκεται το 1974.
Η σβούρα, τα μολυβένια ευζωνάκια,
ο πλανόδιος ψαράς με το καλάθι γεμάτο ψάρια,
ο μανάβης με το ζώο φορτωμένο φρούτα και λαχανικά,
η σκάφη της γιαγιάς με το ζυμάρι και η φουφού,
είχαν εξοριστεί σιγά σιγά από την ελληνική καθημερινότητα.

Εντυπωμένο στην μνήμη πολλών, επίσης,
παραμένει και το Αναγνωστικό της Β΄τάξης του Δημοτικού,
γραμμένο από τον Βασίλη Οικονομίδη,
σε εικονογράφιση Γεωργίου Μανουσάκη
που κυκλοφόρησε το 1954 και παρέμεινε μέχρι το 1973.
Τα κείμενά του γραμμένα με ευαισθησία
και οι ωραίες ζωγραφιές του,
καλύπτουν τις 4 εποχές του χρόνου
μέσα από την καθημερινή ζωή μιας οικογένειας,
ασχολίες όπως τον τρύγο, το μάζεμα της ελιάς, το όργωμα ή τη δενδροφύτευση,
επαγγέλματα όπως του καστανά, του τσαγκάρη, του σιδερά,
και πρωταγωνιστή το μικρό Θανασάκη που παίζει με βόλους,
ανεμόμυλους και χάρτινα καραβάκια.

Ίσως κάποιοι από σας να θυμούνται τα ποιηματάκια:

*Το εκκλησάκι*
“Εις το βουνό ψηλά εκεί, είν’ εκκλησιά ερημική
Το σήμαντρό της δε χτυπά, δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά”

*Τσιριτρό*
“Σε μια ρώγα από σταφύλι έπεσαν οκτώ σπουργίτες….
…. τσιριτρί, τσιριτρό”

Πηγή: http://voltastoneiro.blogspot.com/

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ.

Το βιβλίο αυτό είναι ένα από τα πιο παλιά αναγνωστικά δημοτικού που έχουν εκδοθεί ποτέ.

…

………

….

…

Φωτογραφία τραβηγμένη από τον Kevin Carter κατά τη
διάρκεια του λιμού στο Σουδάν το 1994. Κανείς δεν ξέρει
τι απέγινε το παιδί που προσπαθούσε να φτάσει στον καταυλισμό
όπου μοιραζόταν φαγητό κάτω από το βλέμμα του γύπα που
περίμενε να πεθάνει το παιδί για να το φάει. Ούτε ο
φωτογράφος ο οποίος αυτοκτόνησε από κατάθλιψη
τρεις μήνες αργότερα.

αβιταμίνωση
είναι όρος των στατιστικών δελτίων
η πείνα εξωραϊσμένη
αποπροσωποποιημένη
όπως θα τόνιζε και κάποιος διανοητής
λέξη χωρίς εικόνα

ένα παιδί είναι μονάκριβο
ένα παιδί πεθαίνει κάθε δευτερόλεπτο
με την κοιλιά πρησμένη
μάτια που δεν χωράνε πια στις κόγχες τους
σε χώρες που ονομάζονται εξωτικές
πεθαίνει στο κατώφλι του σπιτιού μου

όταν πεθαίνει ένα παιδί
πέφτει βαθύτατο σκοτάδι το ξημέρωμα
βρέχει μεγάλα δάκρυα λαμπερά
πέτρινα γίνονται τα φύλλα και τα δέντρα

όταν πεθαίνει ένα παιδί
ταράζεται ο ύπνος των αρχαίων νεκρών
κι από τη γη αναδύονται τα πρόσωπά τους
ενώ σαν χάλκινο πουλί
ο άνεμος τοξεύεται στο χώμα

όταν πεθαίνει ένα παιδί
οι λέξεις κι οι φωνές συντρίβονται
τριγύρω ο κόσμος καταρρέει

Τόλης Νικηφόρου

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ταράζεται όλη η γη
τρίζουν τα δέντρα όλα μαζί
και ο ουρανός στάζει βροχή
σαν αίμα

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ο ήλιος πέφτει σαν πουλί
και ο γύπας που καραδοκεί
έχει το θάνατο στο βλέμμα

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
πέφτει σιωπή στην πόλη
και στων ανθρώπων τη ματιά
φαίνεται η θλίψη όλη

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
η λάμψη του σκουριάζει
με τα μάτια του κλειστά
η γη αναστενάζει

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ο ουρανός όλος σκοτεινιάζει
μα λιγοστοί στ΄ αλήθεια νοιάζονται
για το παιδί που έχει πεθάνει

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
μαραζώνει όλη η γη
δάκρυα πέφτουνε βροχές
και πλημμυρίζουν οι ψυχές

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
όλο το σύμπαν το θρηνεί
ένα παιδί πολύ μικρό
πάει στον κόσμο των νεκρών

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
μαύρα φοράει ο ουρανός
η γη μοιάζει σκοτεινή
και η ψυχή μας δίχως φως

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
δεν έχει ελπίδα η ζωή
κι όταν πεθαίνει κι άλλο ένα
δε μένει όνειρο κανένα

Ομαδικό ποίημα από την έκτη τάξη του 7ου Δημοτικού Χαϊδαρίου.