Ο Αγιος Μηνάς είναι ο προστάτης άγιος (πολιούχος) του Ηρακλείου και η μνήμη του γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, μέρα αργίας στο Ηράκλειο. Για να φτάσετε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μηνά από την Πλατεία Κορνάρου, θα προχωρήσετε στην Οδό Βικέλα και στη συνέχεια στην οδό Αγίου Μηνά. Η απόσταση είναι 5-10 λεπτά το πολύ.

Μπροστά από τον ναό του Αγίου Μηνά υπάρχει μια μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία. Δεξιά είναι το κτίριο της Αρχιεπισκοπής Κρήτης, ενώ αριστερά βρίσκεται η πρώτη (μικρή) εκκλησία του Αγίου Μηνά. Η πρώτη εκκλησία του Αγίου Μηνά, ο μικρός Αγιος Μηνάς όπως λένε οι ντόπιοι σήμερα, χτίστηκε το 1735 και στέγασε για πρώτη φορά μετά την τουρκική κατάκτηση, την άστεγη μέχρι τότε μητρόπολη της Κρήτης.

Δίπλα στον Αγιο Μηνά βρίσκεται επίσης η Αγία Αικατερίνη και η πλατεία της Αγίας Αικατερίνης.

Ο Αγιος Μηνάς προστάτης του Ηρακλείου

Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες, αλλά έγινε χριστιανός από την εφηβική του ηλικία. Οταν ενηλικιώθηκε αποφάσισε να κάνει καριέρα στον Ρωμαϊκό στρατό και υπηρέτησε σαν αξιωματικός στο Ρωμαϊκό ιππικό στην Μικρά Ασία.

Το 303 μ.Χ. ξεκίνησε διωγμός των Χριστιανών από τον Διοκλητιανό και τον Μαξιμιανό, που κράτησε μέχρι το 311 μ.Χ. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να βασανίζουν τους χριστιανούς προκειμένου να τους κάνουν να απαρνηθούν την πίστη τους.

Ο Άγιος Μηνάς, πιστός στην πίστη του, παραιτήθηκε από τον Ρωμαϊκό στρατό και ασκήτεψε στα βουνά. Σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, θείο όραμα του αποκάλυψε ότι είχε φτάσει η ώρα να μαρτυρήσει. Εγκατέλειψε την προστασία του βουνού και κατέβηκε στην πόλη, όπου μπροστά στους ειδωλολάτρες δήλωσε ότι είναι Χριστιανός.

Συνελήφθη, οδηγήθηκε στη φυλακή και βασανίστηκε φρικτά.  Τον μαστίγωσαν, τον έγδαραν και τον έσυραν γυμνό σε δρόμο με κοφτερές πέτρες.  Παρά το φρικτό μαρτύριο του, ο άγιος δεν δέχτηκε να αρνηθεί την πίστη του και στο τέλος αποκεφαλίστηκε.

Ο Αγιος Μηνάς καθιερώθηκε πολιούχος του Ηρακλείου την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η διαφορετική θρησκεία Κρητικών και Τούρκων υπήρξε κύρια αιτία βιαιοπραγιών από τους μουσουλμάνους εναντίων των χριστιανών. Η παράδοση μας λέει ότι το Πάσχα του 1826 ενώ οι χριστιανοί ήταν μαζεμένοι στο ναό και παρακολουθούσαν τη λειτουργία της Ανάστασης, όχλος μουσουλμάνων προετοίμαζε σφαγή εναντίον τους, η οποία αποφεύχθηκε με την επέμβαση ενός ηλικιωμένου αξιωματικού καβαλάρη. Ο καβαλάρης αυτός έμοιαζε με το πρωτοπαλίκαρο των Τούρκων, τον Αγιάν Αγά, που τους ηρέμησε και τους απέτρεψε από τη σφαγή των χριστιανών. Την επέμβαση αυτή του μυστηριώδη καβαλάρη, οι χριστιανοί την απέδωσαν σε θαύμα του Αγίου Μηνά, πιστεύοντας ότι ήταν αυτός που παρουσιάστηκε στους Τούρκους και όχι ο Αγιάν Αγάς. Ομως, ακόμη κι αν οι Τούρκοι είχαν δίκιο και δεν ήταν ο Άγιος Μηνάς ο έφιππος αξιωματικός, ήταν θαύμα ο Τούρκος διώκτης των χριστιανών (Αγιάν Αγάς) να λειτουργήσει σαν προστάτης τους την τελευταία στιγμή.

Από τότε ο Αγιος Μηνάς απεικονίζεται έφιππος ως Ρωμαίος στρατηγός και τιμάται ως προστάτης της πόλης του Ηρακλείου. Αναφέρει ο Γεώργιος Συλλαμιανάκης, στο βιβλίο του “Αγιος Μηνάς” το 1939, πως όχι μόνο οι Χριστιανοί θεωρούσαν προστάτη της πόλης τον Αγιο Μηνά αλλά και οι Τούρκοι, οι οποίοι αντίκριζαν τον Αγιο με φόβο και σεβασμό.

Για τη σχέση του Ηρακλείου με τον προστάτη άγιο του έγραψε και ο Καζαντζάκης:

“… Ολάκερη η πολιτεία ήταν ένα φρούριο, η κάθε ψυχή ήταν κι αυτή ένα φρούριο αιώνια πολιορκούμενο κι είχε καπετάνιο ένα Αγιο, τον “Αγιο Μηνά, τον προστάτη του Μεγάλου Κάστρου. Ενας Αγιος που δεν έμενε μόνο στο εικόνισμά του, κατέβαινε κάθε νύχτα, έβγαινε περιπολία. Σφαλνούσε τις πόρτες, όσες είχαν ξεχάσει οι Χριστιανοί ανοιχτές, σφύριζε στους νυχτοπαρωρίτες να γυρίσουν πια στα σπίτια τους, στέκουνταν απόξω από τις πόρτες κι αφουκράζονταν ευχαριστημένος όταν άκουγε τραγούδι…
….Κι όταν οι Τούρκοι ακόνιζαν τα μαχαίρια τους κι ετοιμάζουνταν να ριχτούν στους Χριστιανούς, πετιόταν ο Αϊ-Μηνάς πάλι από το κόνισμά του να διαφεντέψει τους Καστρινούς…
….Δεν ήταν μονάχα άγιος ο Αϊ-Μηνάς, ήταν ο καπετάνιος τους, καπετάν Μηνά τον έλεγαν και του πήγαιναν κρυφά τ’ άρματά τους να τα βλογήσει…”.

Θαύματα του αγίου αναφέρονται και σε πιο πρόσφατες εποχές, όπως το ότι ο Αγιος Μηνάς προστάτευσε το ναό του από τον σφοδρό βομβαρδισμό του Ηρακλείου στις 23 Μαίου 1941. Σήμερα έξω από το ναό εκτίθεται η βόμβα που έπεσε στο ναό αλλά δεν εξερράγη.

Αγιος Μηνάς, ο καθεδρικός ναός

Ο επιβλητικός ναός του Αγίου Μηνά, ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα, θεμελιώθηκε στις 25 Μαρτίου 1862 ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης των Ηρακλειωτών για την προστασία που πρόσφερε ο Αγιος στην πόλη. Η θέση στην οποία χτίστηκε, λέγεται ότι υποδείχθηκε από έναν καλόγερο, στον οποίο παρουσιάστηκε ο Άγιος Μηνάς σε όραμα.

Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο ηπειρώτης Αθανάσιος Μούσης, ο οποίος είχε αναλάβει επίσης τον Αγιο Τίτο και τους στρατώνες στην Πλατεία Ελευθερίας, το κτίριο που στεγάζει σήμερα την Νομαρχία Ηρακλείου και τα Δικαστήρια.

Η ανοικοδόμησή του ναού σταμάτησε στη διάρκεια της επανάστασης του 1866 και συνεχίστηκε το 1883. Η προσπάθεια για την ανέγερση του ναού σε τόσο δύσκολους καιρούς υποστηρίχτηκε από όλους τους Ηρακλειώτες με ενθουσιασμό.

Αναφέρεται στην εφημερίδα “Ηράκλειο” της εποχής εκείνης, ότι στο λιμάνι του Ηρακλείου έφτασε ιστιοφόρο που μετέφερε οικοδομικά υλικά για το κτίσιμο του ναού. Ωστόσο η επιτροπή που είχε αναλάβει την ανέγερση του ναού, δεν είχε τα χρήματα για να πληρώσει εργάτες να μεταφέρουν τα υλικά από το καράβι στον τόπο της οικοδομής. Το γεγονός αυτό πληροφορήθηκαν οι μαθητές του Ηρακλείου, που με ενθουσιασμό προσφέρθηκαν να ξεφορτώσουν το καράβι και να μεταφέρουν τα υλικά. Στήθηκε έτσι μια ανθρώπινη αλυσίδα από το λιμάνι μέχρι τον Αγιο Μηνά, που με τραγούδια ολοκλήρωσε την κοπιαστική εργασία.

Τα εγκαίνια του ναού έγιναν με μεγαλοπρέπεια το 1895 επί μητροπολίτη Τιμόθεου Καστρινογιαννάκη. Αν και η Κρήτη βρίσκονταν ακόμα υπό τουρκική κατοχή, οι γιορτές για τα εγκαίνια του Αγίου Μηνά κράτησαν 3 μέρες και ολόκληρο το Ηράκλειο είχε γίνει αγνώριστο από τους στολισμούς και τον λαμπρό φωτισμό.

“Σπίτια, σοκάκια και τσαρσά τώρα μορφίσαν όλα,
τώρα που ξετελεύτηκε Αη Μηνάς στη χώρα.
Σαββάτ’ αργά και Κυριακή η νύχτα ήτο μέρα απού τα φώτα που ‘φτανε και ρίκταν στον αέρα.
Λάμπες, φανάρια και κεριά, χρωματιστά κανδήλια όλη η χώρα ήφεγγε σαν να ‘τον μέρα ίδια”.

Γιατί το Μηνάς είναι σπάνιο όνομα στο Ηράκλειο

Το όνομα Μηνάς είναι σπάνιο στο Ηράκλειο, και αυτό ακούγεται περίεργο για μια πόλη που έχει τον Αγιο Μηνά σαν προστάτη της. Η αιτία βρίσκεται σε μια παλιά ιστορία, που ελάχιστοι θυμούνται πια.

Τον καιρό του τούρκικου ζυγού ήταν συνηθισμένο να αφήνουν τα νόθα παιδιά στα σκαλιά της εκκλησίας του Αγίου Μηνά. Η εκκλησία φρόντιζε τα παιδιά αυτά, και στα αγόρια έδινε το όνομα Μηνάς, μια και βρέθηκαν μπροστά στην εκκλησία του αγίου. Ετσι για πολλά χρόνια, το όνομα Μηνάς στο Ηράκλειο δήλωνε ότι αυτός που το έφερε ήταν νόθος, οπότε όλοι απέφευγαν να δώσουν στο παιδί τους το όνομα αυτό.

……………………..

Μυθολογία και ιστορία της Κνωσού

Το πιο αξιόλογο σημείο της Κρήτης είναι βέβαια η Κνωσσός, το μεγαλύτερο, ισχυρότερο και πιο εντυπωσιακό από τα μινωικά ανάκτορα. Η Κνωσσός, η αγαπημένη στάση κάθε επισκέπτη της Μεγαλονήσου. Όπως είπε ο Καζαντζάκης, “στην Κνωσσό χτυπάει αλλιώς η καρδιά σου, κι ο νους σου πλημμυρίζει από ερωτηματικά”.Εδώ βρίσκονται τα ερείπια του μεγαλύτερου παλατιού, του μινωικού πολιτισμού. Σ’ αυτό το παλάτι κατοικούσε ο Μίνωας, απόγονος του της δυναστείας του μυθικού Μίνωα, που γεννήθηκε από την ένωση της Ευρώπης με το Δια. Ο Μίνωας, ιδρυτής της μεγάλης ναυτικής Κρητικής δύναμης, ο τρόμος των πειρατών, ο σοφός νομοθέτης και ο αρχηγός της μινωικής θρησκείας.

Ο μύθος του Μινώταυρου θέλει να δείξει την παντοδυναμία του Μίνωα και την υποτέλεια της Αθήνας στην Κρήτη. Ακόμα δείχνει το μέγεθος και το πολύπλοκο της διάταξης των xώρων του ανακτόρου, όπου κάποιος επισκέπτης χωρίς συνοδό θα χανόταν. Γύρω από το ανάκτορο δημιουργήθηκε η αρχαιότερη και ενδοξότερη πόλη της Κρήτης και αναπτύχθηκε ο μινωικός πολιτισμός. Η πόλη κατοικήθηκε από τη νεολιθική εποχή γύρω στο 6000-5000 π.Χ και αποτέλεσε τον πυρήνα για την δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους, της πρώτης θρησκείας, της πρώτης τέχνης με ελληνικό χαρακτήρα.

Μια από τις πιο εντυπωσιακές αρχαιολογικές τοποθεσίες που μπορείτε να επισκεφθείτε στη σημερινή Ελλάδα είναι η Κνωσός λίγα χιλιόμετρα από το λιμάνι του Ηρακλείου. Ήταν μια φορά το κέντρο ενός από τους πιο ισχυρούς πολιτισμούς του αρχαίου κόσμου και μέσα από τις ανασκαφές, τη μυθολογία και την ιστορία της μας λέει την ιστορία του λαού της, της ηγέτες της Θάλασσας: τους Μινωίτες.
Ο πιο διάσημος βασιλιάς της Κρήτης, ο Μίνωας, ήταν αυτός που έδωσε στο σύνολο του πολιτισμού και το όνομα του. Μίνωας μπορεί πράγματι να ήταν πολλοί βασιλιάδες, αλλά η παράδοση θεωρεί ότι ήταν γιος του Δία και ένας μεγάλος ηγέτης , στη ζωή ως το θάνατο του.

Μυθολογία: Ο Μίνωας ήταν το παιδί της πριγκίπισσας της Φοινίκης, Ευρώπης, που είχαν απαχθεί από τον Δία με τη μορφή ενός ταύρου. Του είχε δοθεί το δικαίωμα να ειναι βασιλιάς και να κάνει όλους τους νόμους απο τον θεϊκό πατέρα του, τον οποίο συμβουλευόταν κάθε εννέα χρόνια. Ο Δίας ήταν έντονα συνδεδεμένος με την Κρήτη, αφού είχε γεννηθεί μεγαλώσει εδώ (στον Ψηλορείτη), και μερικές φορές πιστεύεται ότι ήταν ο πρώτος ηγεμόνας του νησιού . Οι Κρητικοί έχουν ακόμα και τον τάφο του εδώ.
Ο Μίνωας ήταν παντρεμένος με την Πασιφάη. Όταν κάποτε ο λαός της Κρήτης αψήφησε το δικαίωμα του στο θρόνο, ο Μίνωας είχε απαντήσει ότι ήταν απόφαση των οι θεών να ειναι αυτός ο Βασιλιά. Ως ένδειξη για αυτό, ο Ποσειδώνας έστειλε ένα ταύρο για να θυσιάσει ο βασιλιάς, αλλά ήταν τόσο όμορφος που ο Μίνωας αποφάσισε να τον κρατήσει, θυσιάζοντας έναν από του δικούς του ταύρους. Αυτό εξόργισε τον θεό της θάλασσας και έκανε την Πασιφάη να ερωτευτεί με το θεϊκό ταύρο, το αποτέλεσμα αυτού του δεσμού έφερε στη ζωή ενα παιδί, το Μινώταυρο.
Ο διάσημος αρχιτέκτονας και εφευρέτης Δαίδαλος εργάστηκε για τον Μίνωα, ο βασιλιάς του ζήτησε να κατασκευάσει ένα λαβύρινθο, στον οποίο θα έκλεινε τον Μινώταυρο που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ταύρος.Ο γιος του Μίνωα Ανδρόγεως είχε πάει στην Αθήνα για να ανταγωνιστεί στους αγώνες εκεί. Κέρδισε, αλλά ο βασιλιάς της Αθήνας έστειλε τον νεαρό για να σκοτώσει ενα ταύρο στο Μαραθώνα. Ο ταύρος όμως σκότωσε τον Ανδρόγεω και όταν το έμαθε ο Μίνωας κήρυξε πόλεμο κατά της Αθήνας. Ο Δίας κατέστρεψε την πόλη, και ο βασιλιάς της αναγκάστηκε να κάνει οτιδήποτε που θα του ζητούσε ο Μίνωας για να γλυτώσει απο τον θυμό του θεού.

Ο Μίνωας ζήτησε από τον βασιλιά της Αθήνας επτά νέα κορίτσια και επτά νεαρά αγόρια να στέλνονται στην Κρήτη για να θυσιαστούν στο Μινώταυρο κάθε εννέα χρόνια. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι που ο ήρωας Θησέας στάθηκε ως ένας από τους νέους που έπρεπε να θυσιαστούν. Η κόρη του Μίνωα, η Αριάδνη τον ερωτεύτηκε και μαζί με τον Δαίδαλο τον βοήθησαν να νικήσει και να σκοτώσει τον Μινώταυρο. Μετά από αυτό, ο Θησέας πήρε μαζί του την Αριάδνη στο ταξίδι της επιστροφής για την Αθήνα, αλλά τη άφησε στην Νάξο. Ο Μίνωας τιμώρησε τον Δαίδαλο και τον γιο του Ίκαρο κλείνοντας τους στο λαβύρινθο όπου αργότερα δραπέτευσαν με τα φτερά που είχε φτιάξει ο Δαίδαλος.

Η διαφυγή του Δαίδαλου απο την Κρήτη είναι μία από τις πιο γνωστές ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας. Έκανε φτερά για τον εαυτό του και το γιο του με κερί και φτερά πουλιών και έτσι πέταξαν προς την ελευθερία. Παρά τις προειδοποιήσεις όμως του πατέρα του, ο Ίκαρος πέταξε πολύ κοντά στον ήλιο και το κερί με το οποίο ήταν κολλημένα τα φτερά του έλιωσε, και ο Ίκαρος έπεσε και πνίγηκε στη θάλασσα, που από τότε πήρε την ονομασία του το Ικάριο πέλαγος.
Ο Δαίδαλος έφτασε στη Σικελία και βρήκε καταφύγιο στην αυλή του βασιλιά Κόκαλου. Ο Μίνωας έβαλε στόχο να κυνηγήσετε τον Δαίδαλο, αλλά όταν έφθασε στη Σικελία, σκοτώθηκε από τις κόρες του βασιλιά Κόκαλου. Μετά το θάνατο του ο Μίνωας έγινε ένας από τους άρχοντες του Αδη.

Το Μινωικό Παλάτι της Κνωσού βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νοτιο-ανατολικά από το Ηράκλειο, στην κοιλάδα του ποταμού Καίρατου. Ο ποταμός πηγάζει από τις Αρχάνες, διασχίζει την Κνωσό και εκβάλλει στον Κατσαμπά, το μινωικό λιμάνι της Κνωσού.  Στα μινωικά χρόνια ο ποταμός είχε τρεχούμενο νερό όλη τη διάρκεια του χρόνου και οι γύρω λόφοι καλύπτονταν από βελανιδιές και κυπαρίσσια, εκεί που σήμερα βλέπουμε ελιές και αμπέλια. Οσο για τα πεύκα μέσα στην Κνωσό, αυτά φυτεύτηκαν από τον Εβανς.

Η επί 9.000 χρόνια συνεχής κατοίκηση έχει επιφέρει μεγάλες αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον, που δεν μας επιτρέπουν να φανταστούμε εύκολα το πραγματικό Μινωικό τοπίο.

Κνωσός, το πρώτο και το δεύτερο Ανάκτορο

Ο πρώτος οικισμός στην Κνωσό χρονολογείται γύρω στο 7.000π.Χ., στη Νεολιθική Εποχή. Η οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη του οικισμού οδήγησε κατά τα τέλη της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. στην ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ανακτόρου της Κνωσού. Η Κνωσός αποτέλεσε έδρα του μυθικού βασιλιά Μίνωα και το κυριότερο κέντρο εξουσίας στην Κρήτη.
Το Πρώτο αυτό Aνάκτορο καταστρέφεται κατά το 1.700 π.Χ. περίπου, αλλά ξανακτίζεται  για να καταστραφεί οριστικά πια από φωτιά το 1350 πΧ. Έκτοτε ο χώρος του ανακτόρου μετατρέπεται σε ιερό άλσος της Ρέας, αλλά δεν ξανακατοικείται.
Το ανάκτορο της Κνωσού αποτελεί το μνημειακό σύμβολο του μινωικού πολιτισμού σε ότι αφορά την κατασκευή, χρήση πολυτελών υλικών, αρχιτεκτονικού σχεδίου, προηγμένων τεχνικών δόμησης και το εντυπωσιακό μέγεθος του.

Μίνως Καλοκαιρινός, η πρώτη ανασκαφή στην Κνωσό

Η πρώτη ανασκαφή μεγάλης έκτασης έλαβε χώρα το 1878 από τον εύπορο φιλότεχνο Ηρακλειώτη Μίνω Καλοκαιρινό ενώ η Κρήτη βρισκόταν ακόμη υπό τουρκική κατοχή. Ο Μίνως Καλοκαιρινός ανέσκαψε τμήμα των δυτικών αποθηκών και έφερε στο φως πολλούς μεγάλους πίθους.

Το Μάρτιο του 1900 ο sir Arthur Evans ανασκάπτει όχι μόνο το ανάκτορο αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κνωσού. Η ανασκαφή διαρκεί μέχρι το 1931, ενώ το συγκρότημα του ανακτόρου ανασκάφηκε σε 5 χρόνια, χρόνος που θεωρείται ελάχιστος με τις σημερινές μεθόδους και τεχνικές.
Ο Εβανς προχώρησε στην αναστήλωση του ανακτόρου με τσιμέντο, τεχνική που κατακρίνεται σήμερα σαν αυθαίρετη και επιβαρυντική για το μινωικό οικοδόμημα.  Εκτοτε η αρχαιολογική έρευνα συνεχίζεται διαρκώς και έχει ξεκινήσει πρόγραμμα συντήρησης του ανακτόρου από τις φθορές.

Η επίσκεψη στο χώρο της Κνωσού ξεκινά από τη Δυτική Είσοδο του ανακτόρου και ακολουθεί κυκλική φορά. Περνώντας την είσοδο, ο επισκέπτης βρίσκεται στην πλακόστρωτη Δυτική Αυλή, της οποίας οριοθετούσαν τρεις τελετουργικοί δρόμοι σε σχήμα τριγώνου. O χώρος είχε ιερό χαρακτήρα που φαίνεται και από την ύπαρξη δύο χαμηλών βωμών.
Μπροστά μας διακρίνεται μερικώς αναστηλωμένη η δυτική πρόσοψη του ανακτόρου. Αριστερά μας βλέπουμε τρεις λάκκους με κυλινδρικό σχήμα, τις  Κουλούρες κατά τον Έβανς. Πρόκειται για δεξαμενές απόθεσης προσφορών από τις τελετουργίες που γίνονταν στη Δυτική Αυλή.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΝΩΣΟ

Η πόλη του Ηρακλείου βρίσκεται κοντά στα ανάκτορα της Κνωσού που κατά την περίοδο του μινωικού πολιτισμού παρουσίαζε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού στο νησί. Κτίστηκε το 824 όταν Σαρακηνοί πειρατές υπό τον Αμπού Χαφέζ κατέλαβαν τις ακτές του και έχτισαν μεγάλο οχυρωματικό έργο με πλατιά περιμετρική τάφρο που γύρω της αναπτύχθηκε η πόλη, λαμβάνοντας την αρχική της ονομασία Χάνδαξ. Οι Σαρακηνοί κατέστησαν την πόλη ως πρωτεύουσά τους και ορμητήριο πειρατικών δραστηριοτήτων, πράξη που προκάλεσε την οργή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το 961 οι Βυζαντινοί επιτέθηκαν στην πόλη, οδηγώντας στη λεηλασία και στην ολοσχερή πυρπόληση, σφαγιάζοντας παράλληλα το Σαρακηνό πληθυσμό της. Αφού την ξανάκτισαν απ’ την αρχή διατήρησαν την κυριαρχία της για τα επόμενα 243 χρόνια.

Μέρος των ενετικών τειχών του Ηρακλείου

Το φρούριο Κουλέ στο λιμάνι του Ηρακλείου

Το 1204 η πόλη αγοράστηκε από τους Ενετούς εν μέσω πολιτικής συμφωνίας που συμπεριελάμβανε μεταξύ άλλων την επανατοποθέτηση στον θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας του Ισαάκιου Β’ Αγγέλου από τους Σταυροφόρους της 4ης Σταυροφορίας. Το όνομα της πόλης από Handaq μεταβλήθηκε στο ιταλικό Candia . Ένα από τα σημαντικότερα έργα των Ενετών αποτέλεσε η βελτίωση των οχυρώσεων της πόλης, χτίζοντας τεράστιο τείχος, πάχους έως 40μ κατά τόπους και του οποίου το μεγαλύτερο μέρος διασώζεται μέχρι και σήμερα.

Το 1647 μ.Χ. ξεκίνησε η πολιορκία της πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους, διάρκειας συνολικά 22 χρόνων, με απώλειες 30,000 Κρητικών και 120,000 Τούρκων. Έληξε με την κατάκτηση της πόλης το 1669 από τον Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας η πόλη έγινε γνωστή και ως “Μεγάλο Κάστρο” ή “Κάστρο”.

Η πόλη ελευθερώθηκε το 1898, ονομάστηκε Ηράκλειο από τον Μινωικό οικισμό που εμφανίστηκε εκεί ήδη από τον 7ο π.Χ. αιώνα, ακόλουθα με τα “Γεωγραφικά” του Στράβωνος (“… έχει για επίνειο η Κνωσός το Ηράκλειο”) και αποτέλεσε μέρος της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας που με τη σειρά της ενώθηκε με την Ελλάδα το 1913.

Το σύγχρονο Ηράκλειο κρατεί την παράδοση μιας από τις πιο ελκυστικές πόλεις της Μεσογείου! Καλύπτει και ικανοποιεί όλα τα γούστα και τις απαιτήσεις του επισκέπτη μα και του μόνιμου κατοίκου της. Δεν είναι τυχαίο ότι επί αιώνες ήταν το κέντρο, η μητρόπολη της Κρήτης και εξακολουθεί να κρατεί τα σκήπτρα με τα πολλά ενδιαφέροντα και την χαρούμενη ζωή.

Η Λότζια

Τα αξιοθέατα Για τους φιλομαθείς, στο Ηράκλειο βρίσκονται τα αρχαιότερα μνημεία και τα δείγματα του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης, οι μαρτυρίες του Δυτικού Πολιτισμού. Στην περιοχή του Ηρακλείου, ο θεός της φιλοξενίας, ο Ζευς, έσμιξε με την πανέμορφη βασιλοπούλα την Ευρώπη, που γέννησε τους Μινωίτες βασιλιάδες και σοφούς, τους θεμελιωτές και ιδρυτές του πρώτου πολιτισμένου κόσμου της Ηπείρου μας.

Στο κέντρο της πόλης βρίσκονται πολλά μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων της Κρήτης, που δείχνουν την μεγάλη της ακμή στα χρόνια αυτά. Ανεβαίνοντας από το λιμάνι, συναντάς το πρώτο σπουδαίο μνημείο, την Λότζια , που στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο και μέρος των Υπηρεσιών του Δήμου Ηρακλείου. Η Λότζια, που υπήρξε Λέσχη του Δούκα και των αξιωματούχων της Κρήτης, στολισμένη με γλυπτά οικόσημα, τρόπαια, με 82 μετώπες κ.ά. συγκέντρωνε επί αιώνες τους άρχοντες για την αναψυχή και τα παιγνίδια τους αλλά και τις επίσημες τελετές τους. Οι στοές της χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, η τελική της μορφή από τις αρχές του 17ου. Ηταν κτισμένη στην PIAZZA DEI SIGNORI (των Διοικητικών Αρχών).
Θεωρείται το κομψότερο βενετσιάνικο μνημείο, που το 1987 πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.

Στο λιμάνι ορθώνεται μεγαλόπρεπο το φρούριο, ο Κούλες, που επί αιώνες, προστάτευε την πολιτεία αλλά χρησίμευε και σαν υγρή φυλακή με τους αλυσοδεμένους φυλακισμένους στις πελώριες, σκοτεινές στοές και αίθουσές του.

Το ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου & ο Κούλες

Νότια της σημερινής πόλης, βρίσκονται τα ανάκτορα της Κνωσσού, της επί αιώνες βασιλεύουσας πολιτείας της Κρήτης που είχε 100 πόλεις από τα προϊστορικά χρόνια.

Στο κέντρο του Ηρακλείου, στο βορειοανατολικό άκρο της πλατείας Ελευθερίας βρίσκεται το μεγάλο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κρήτης, όπου χιλιάδες επισκέπτες, βλέπουν τους αμύθητους θησαυρούς των Μινωικών, των ιστορικών, των κλασικών, των Ελληνιστικών και των Ρωμαϊκών χρόνων της Κρήτης.

Δυτικά από το λιμάνι του Ηρακλείου, βρίσκεται το Ιστορικό Μουσείο της Κρήτης, όπου φυλάσσονται οι θησαυροί των Χριστιανικών, των Βυζαντινών, των Μεσαιωνικών, και των νεωτέρων χρόνων της Μεγαλονήσου, μαζί με τα καλλιτεχνικά έργα του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης των αιώνων, έργα του μεγάλου ζωγράφου ΕL GRECO, που γεννήθηκε και σπούδασε ζωγραφική στο Ηράκλειο. Μαζί με αγιογραφίες της περίφημης Αγιογραφικής Κρητικής Σχολής, στολίζουν το σπουδαίο αυτό Μουσείο. Ενα πρότυπο κρητικό σπίτι και δύο αίθουσες με ενθυμήματα του μεγάλου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στεγάζονται στο ίδιο Μουσείο.

Τα “Λιοντάρια”

Σεαπόσταση λίγων μέτρων από την Εκκλησία, βρίσκεται το περίτεχνο συντριβάνι,γνωστό μετο όνομα “Λιοντάρια”μετον εξαιρετικό γλυπτό διάκοσμό του με θέματα του ζωικού βασιλείου και της θάλασσας. Κτίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνη, για να στολίσει την πλατεία αλλά και να προσφέρει πολύτιμο νερό στην μεγάλη πολιτεία.

Νότια της Λότζιας, είναι η βασιλική του Αγίου Μάρκου που κτίστηκε το 1239 στην PLAZZA DELLE BIADE (πλατεία των Σιτηρών) κι ήταν ο καθεδρικός Ναός της Κρήτης. Ανήκε στο Δούκα της και στο χώρο της θάπτονταν οι Δούκες. Σήμερα ο Αγιος Μάρκος στεγάζει την Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου.

Το Ηράκλειο ζώνεται από τα πελώρια μεσαιωνικά τείχη του, που τα προστάτευαν από τους εχθρούς και ανάδειξαν την πρωτεύουσα στην πιο καλά οχυρωμένη πολιτεία της Μεσογείου. 21 χρόνια άντεξε με τα τείχη της την πολιορκία των Τούρκων, που πήραν τελικά την πόλη ύστερα από προδοσία Βενετσιάνου Μηχανικού, που τους έβαλε νύχτα, από μυστική είσοδο, μέσα στο Ηράκλειο.

Νοτιοδυτικά της πλατείας των Λιονταριών, σε απόσταση 100 μέτρων, βρίσκεται το Μεσαιωνικό Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης που υπήρξε το Κρητικό Πανεπιστήμιο του Μεσαίωνα και ανέδειξε πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών, φιλοσόφων, εκκλησιαστικών πατέρων, ποιητών και συγγραφέων. Σήμερα, η Αγία Αικατερίνη στεγάζει μία πλούσια και σπουδαία συλλογή πινάκων της Κρητικής Αγιογραφίας.

Λίγα μέτρα από την Αγία Αικατερίνη ορθώνεται ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Μηνά, που είναι ο προστάτης Αγιος του Ηρακλείου και διέσωσε τους Χριστιανούς της πόλης από την σφαγή, όταν οι Τούρκοι, νωρίς τον 19ο αιώνα επιχείρησαν να τους εξολοθρεύσουν. Ο ναός χτιζόταν τριάντα περίπου χρόνια και εγκαινιάστηκε το 1896 με μεγαλόπρεπες τελετές και λαμπρό εορτασμό. Δίπλα του βρίσκεται η μικρή εκκλησία του Αγίου Μηνά, παλαιότερη και καταστόλιστη με έξοχες αγιογραφίες στους τοίχους και εικόνες μεγάλων Αγιογράφων.

Περιδιάβαση στην πόλη: Η αγορά του Ηρακλείου είναι η πλουσιότερη της Κρήτης και από τις πλουσιότερες της Μεσογείου. Αναμνηστικά, χρυσαφικά, γουναρικά, τρόφιμα, είδη ένδυσης, ό,τι ποθεί ο σύγχρονος άνθρωπος, βρίσκεται στο Ηράκλειο σε όλες τις τιμές και τα γούστα. Ιδιαίτερα σπουδαία είναι τα φημισμένα κρητικά προϊόντα (λάδι, κρασί, ρακή, μέλι, βότανα, κ.ά.) που βρίσκεις στην αγορά της μεγαλούπολης.

Ο προμαχώνας Μαρτινέγκο

Στο νότιο τείχος ορθώνεται ο προμαχώνας Μαρτινέγκο, όπου έχει ταφεί ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας του Ζορμπά και ποιητής της Οδύσσειας Νίκος Καζαντζάκης, ενώ νοτιότερα βρίσκεται η παλιά Πύλη -είσοδος της πόλης προς τη Δυτική Κρήτη, η γνωστή Χανιόπορτα. Παλιές εκκλησίες, κρήνες, προμαχώνες, μεσαιωνικοί δρόμοι, στολίζουν ακόμη το Ηράκλειο, που σφύζει από ζωή και κίνηση μέρα και νύχτα.

Σύγχρονη ζωή: Πλήθος είναι τα καλλιτεχνικά γεγονότα που αναδεικνύουν το Ηράκλειο σε πόλη, όπου ακμάζει ο Πολιτισμός και αναπτύσσονται οι Τέχνες.

Νυκτερινή ζωή: Πλήθος είναι οι Ντίσκο, τα μπαρ, οι Κρητικές Ταβέρνες με Κρητική μουσική και χορούς, αλλά και τα λαϊκά μαγαζιά με μουσική και χορούς από όλη την Ελλάδα.

Ξενοδοχεία: Πλήθος ξενοδοχείων πολυτελείας, πρώτης αλλά και Β’ και Γ’ κατηγορίας και ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, φιλοξενούν τους επισκέπτες, ενώ ο μέγας αριθμός Τουριστικών γραφείων και γραφείων ενοικιάσεως αυτοκινήτων και δικύκλων διευκολύνει τον επισκέπτη και τον καθοδηγεί στην περιήγησή τους στο νησί με την ωραιότατη ενδοχώρα.

Φαγητά: Η υγιεινή Κρητική διατροφή αλλά και η διεθνής κουζίνα είναι στην διάθεση κάθε καλοφαγά, που έχει να διαλέξει ανάμεσα σε πλήθος εστιατορίων και ταβερνών κάθε κατηγορίας. Τα τοπικά ρακάδικα, ουζερί, ψαροταβέρνες, είναι μοναδικά για τις νοστιμιές τα ποτά και τις καλές τιμές τους.

Αεροδρόμιο: Το πρώτο σε κίνηση τσάρτερς και δεύτερο μετά την Αθήνα σε γενική κίνηση αεροδρόμιο “Νίκος Καζαντζάκης” του Ηρακλείου, συνδέει την Κρήτη με όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη καθώς και το μεγάλο λιμάνι του, που συνδέει τον Πειραιά, τη Θεσαλλονίκη και τα νησιά του Αιγαίου με μεγάλα οχηματαγωγά των Κρητικών Ναυτιλιακών Εταιριών και τα Κρουαζιερόπλοια που φέρνουν τους επισκέπτες στα γραφικά, πανέμορφα νησιά του Αρχιπελάγους.

…………