Οι υφιστάμενοι κανόνες της ΕΕ σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία χρονολογούνται από το 2001 και προβλέπουν μια «δίκαιη αποζημίωση» για τους δικαιούχους, αντισταθμίζοντας τις πιθανές οικονομικές απώλειες που είναι πιθανόν να έχουν οι δημιουργοί, ως αποτέλεσμα της αντιγραφής των έργων τους- είτε αυτά είναι βιβλία, είτε ταινίες ή μουσική.
Αυτή η ασαφής διάταξη επέτρεψε σε χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν διάφορους νομούς πνευματικών δικαιωμάτων ή εισφορών για την αποζημίωση των δικαιούχων. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές ηλεκτρονικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται για επανάληψη αυτών των έργων ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό, λόγω των διαφορετικών εισφορών και των μεθόδων υπολογισμού τους.
«Το γεγονός ότι οι δημιουργοί και οι υπόλοιποι δικαιούχοι πρέπει να λάβουν δίκαιη αποζημίωση για την χρήση των έργων τους δεν αποτελεί ζήτημα. Το θέμα είναι ότι όλα τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή της εν λόγω της αποζημίωσης θα πρέπει να οργανωθούν κατά τον πιο αποτελεσματικό δυνατό τρόπο», υπογράμμισε ο Επίτροπος της ΕΕ, χρήζοντας τον Πορτογάλο πολιτικό και πρώην Επίτροπο της ΕΕ, António Vitorino, ως διαμεσολαβητή για το θέμα.
Ένας καλοφησμισμένος διαμεσολαβητής
Ο Vitorino ήταν επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για ζητήματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων κατά τη θητεία του Prodi μεταξύ 1999 και 2004. Προηγουμένως, είχε διατελέσει αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός αμύνης στην Πορτογαλία.
Πρόκειται για έναν πολιτικό με στενούς δεσμούς με τον ιδιωτικό τομέα. Μεταξύ του κυβερνητικού του ρόλου στην Πορτογαλία, ο οποίος έληξε το 1997, και του διορισμού στην ΕΕ ως Επίτροπος το 1999, υπήρξε αντιπρόεδρος της Portugal Telecom Internacional και πρόεδρος του πορτογαλικού παραρτήματος της Banco Santander.
Το υψηλού επιπέδου προφίλ του και η νομική του εμπειρία (έχει επίσης διατελέσει δικαστής του πορτογαλικού Συνταγματικού Δικαστηριακού) φαίνεται να εκτιμάται από τους διεκδικητές στην μάχη για τις εισφορές για τα αντίγραφα, οι οποίοι έχουν την τάση να αποφεύγουν να κάνουν δηλώσεις εκ των προτέρων. Μετά από επικοινωνία με την EurActiv, ο Vitorino αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο.
Φορολόγηση στα έργα, όχι στις συσκευές
Ο Vitorino θεωρείται αντικειμενικός και γνωστικός άνθρωπος. Αλλά θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να ακολουθήσει τις «δυνατότερες φωνές» κατά τη διαπραγμάτευση, οι οποίες προέρχονται από κατασκευαστές των συσκευών παραγωγής μουσικής και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιγραφή καλλιτεχνικών έργων.
Αναγνωρίζοντας ότι οι δικαιούχοι πρέπει να αποζημιωθούν για πιθανές αντιγραφές των έργων τους, οι κατασκευαστές προτείνουν να μετατοπίσουν τη φορολογική επιβάρυνση από τη συσκευή στο αντιγραφόμενο υλικό.
Μία σημαντική έκθεση που εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία από τον Ian Hargreaves, υπό την αιγίδα του Βρετανού Πρωθυπουργού David Cameron, έκανε σαφές το σημείο αυτό. «Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια ακμάζουσα αγορά για τις προσωπικές συσκευές πολυμέσων που βασίζονται στην ιδιωτική αντιγραφή. Δε βλέπουμε κανένα οικονομικό επιχείρημα για την προσθήκη επιπλέον επιβαρύνσεων στις συσκευές αυτές, ώστε να επιτραπούν λογικές ιδιωτικές πράξεις που αποτελούν μέρος της φυσιολογικής χρήσης των συσκευών», αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο.
«Πράγματι, χωρίς την αντιγραφή, η κανονική χρήση αυτών των συσκευών θα περιοριζόταν στην αναπαραγωγή μουσικής ή στις ταινίες που αγοράζονται διαδικτυακά. Δεν γνωρίζουμε με ισχυρές αποδείξεις εάν έχει προκληθεί βλάβη σε δικαιούχους μέσω αυτού του είδους την αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση κατά τη συνήθη πορεία που χρησιμοποιούν ψηφιακό εξοπλισμό για να αναπαράγουν τα έργα», λέει η έκθεση.
Οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών προϊόντων αμέσως επικαλέστηκαν την έκθεση. «Συνιστούμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη την πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη Hargreaves, η οποία παρουσιάζει εναλλακτικά συστήματα για την αποζημίωση των δικαιούχων», είπε ο Irena Bednarich, πρόεδρος της Eurimag, που αντιπροσωπεύει τη βιομηχανία εκτύπωσης και απεικόνισης.
Η αντίθεση των δικαιούχων
Υποστηρίζουν ότι, κατά μέσο όρο, για κάθε ένα ευρώ που ξοδεύουν οι καταναλωτές σε ηλεκτρονικά προϊόντα στην Ευρώπη, 51.2 λεπτά του ευρώ πάνε σε εισφορές. Συνεπώς προτείνουν ένα νέο σύστημα το οποίο θα χρεώνει άμεσα προϊόντα που προκύπτουν από αντιγραφή, όπως βιβλία ή ταινίες.
Σύμφωνα με τους κατασκευαστές συσκευών, αυτό θα μειώσει τις εισφορές στα ηλεκτρονικά προϊόντα έως και 19 λεπτά για κάθε ευρώ που συλλέγεται. Αλλά δεν θα έχουν τεράστια επίδραση στα πνευματικά δικαιώματα των αγαθών. Μια απλή 1.11%- 1.19% αύξηση στην τιμή του βιβλίου, που αντιστοιχεί σε 13-15 λεπτά του ευρώ ανά βιβλίο, θα αρκούσε…..» υποστηρίζει ο Bednarich.
Οι δικαιούχοι αντιτίθενται αισθητά στο επιχείρημα αυτό και υπογραμμίζουν ότι η πώληση των προϊόντων τους έχει ήδη μειωθεί εξαιτίας της πειρατείας. Η αύξηση των τιμών στα βιβλία ή τη μουσική, υποστηρίζουν, θα μείωνε περαιτέρω την όρεξη των καταναλωτών για νόμιμη πρόσβαση σε έργα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, και παρά την έγκριση διαμεσολαβητή, ο Επίτροπος της εσωτερικής αγοράς, Michel Barnier, ίσως μπει στον πειρασμό να προτείνει νέα νομοθεσία που να καλύπτει μονό τα συναινετικά ζητήματα, αφήνοντας τα καυτά θέματα για τον διάδοχό του. Αυτό είναι το συμπέρασμα που πολλοί φοβούνται- για να μην μείνει ένα μέρος δυσαρεστημένο, θα μείνουν όλοι δυσαρεστημένοι με τη σημερινή κατάσταση.