Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας με σκοπό την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών καθώς και της παιδικής πορνογραφίας.
«Η Επιτροπή κατέστησε σαφές πριν από ένα έτος ότι η ΕΕ δεν θα ανεχθεί να χρησιμοποιούνται ανήλικοι ως αντικείμενα για την ικανοποίηση των σεξουαλικών επιθυμιών εγκληματιών ούτε την εμπορευματοποίησή τους.», δήλωσε η Cecilia Malmström, αρμόδια Επίτροπος για τις Εσωτερικές Υποθέσεις. «Με την οδηγία αυτή καθιστούμε ευκολότερη τη δίωξη και την πρόληψη των αδικημάτων εις βάρος των παιδιών, και ενισχύουμε την προστασία των θυμάτων. Είμαι πεπεισμένη ότι η νέα αυτή νομοθεσία της ΕΕ θα συνεισφέρει ουσιαστικά στην προστασία των παιδιών από τις συγκεκριμένες ειδεχθείς εγκληματικές πράξεις.»
Η οδηγία, η οποία περιλαμβάνει ορισμένες τροπολογίες που εγκρίθηκαν σήμερα στο Κοινοβούλιο, αντανακλά σε πολύ μεγάλο βαθμό την πρόταση της Επιτροπής. Η οδηγία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διατάξεις όχι μόνο για την ποινική δίωξη των δραστών, αλλά και για την πρόληψη της τέλεσης αξιόποινων πράξεων και την προστασία των ανήλικων θυμάτων. Επίσης προβλέπει αφενός το δικαίωμα των εργοδοτών να ζητούν πληροφορίες σχετικά με το ποινικό μητρώο και αφετέρου την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκστρατειών και δράσεων κατάρτισης επαγγελματιών ως μέτρων πρόληψης. Με την οδηγία καθιερώνεται επίσης η υποχρέωση των κρατών μελών να απαλείφουν σελίδες παιδικής πορνογραφίας οι οποίες φιλοξενούνται στο διαδίκτυο στο έδαφός τους και να λαμβάνουν μέτρα για την απάλειψη τέτοιων σελίδων αν αυτές φιλοξενούνται στο εξωτερικό.
Τώρα πλέον, αναμένεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ να επισημοποιήσουν την πολιτική συμφωνία στο Συμβούλιο και να εκδώσουν την οδηγία μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ιστορικό
Οι όροι «σεξουαλική εκμετάλλευση» και «σεξουαλική κακοποίηση παιδιών» αναφέρονται σε διάφορες μορφές πράξεων, όπως είναι οι ερωτικές σχέσεις με ανηλίκους κάτω από μια ορισμένη ηλικία ή υπό την άσκηση εξαναγκασμού, η παιδική πορνεία και η παιδική πορνογραφία. Πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρές αξιόποινες πράξεις εις βάρος παιδιών, τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας και φροντίδας. Οι πράξεις αυτές προκαλούν μακροχρόνια και σοβαρή βλάβη στα ανήλικα θύματα. Εντούτοις, η πάταξη των αξιόποινων πράξεων αυτού του είδους είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Τα παιδιά είναι ευάλωτα, νιώθουν ντροπή και συχνά φοβούνται να καταγγείλουν αυτό που τους συνέβη.
Τον Μάρτιο του 2010, η Επιτροπή κατέθεσε πρόταση οδηγίας (βλ. MEMO/10/107) με στόχο τη σημαντική αναβάθμιση της νομοθεσίας της ΕΕ, ειδικά δε της σχετικής οδηγίας-πλαισίου (2004/68/ΔΕΥ), η οποία διασφάλισε μεν την ελάχιστη προσέγγιση των εθνικών νομοθεσιών, αλλά χαρακτηριζόταν από σοβαρές αδυναμίες. Η πρόταση αποτέλεσε αντικείμενο συζητήσεων με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και τον Ιούνιο του 2011 επετεύχθη πολιτική συμφωνία επί ενός συμβιβαστικού κειμένου.
Η νέα οδηγία θα διευκολύνει την πάταξη των αξιόποινων πράξεων κατά παιδιών με την ανάληψη δράσης σε διάφορα μέτωπα:
Στον τομέα του ποινικού δικαίου, θα ποινικοποιηθεί ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων που συνιστούν σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, με αποτέλεσμα να καλυφθούν νέα φαινόμενα τα οποία καθιστά ευκολότερα το διαδίκτυο, όπως η προσέγγιση παιδιών για αθέμιτους σκοπούς, η χρήση κάμερας webcam και η θέαση υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω του διαδικτύου. Η θέσπιση αναλυτικότερων διατάξεων σχετικά με την αυστηρότητα των ποινών (πρόβλεψη 6 διαφορετικών βαθμίδων, από φυλάκιση ενός έτους έως δεκαετή φυλάκιση) θα διασφαλίσει μεγαλύτερη συνέπεια όσον αφορά την κατάταξη με βάση τη σοβαρότητα του αδικήματος και θα αμβλύνει τις διαφορές μεταξύ των νομοθεσιών των κρατών μελών.
Με σκοπό την πάταξη της εγκληματικής συμπεριφοράς μετακινούμενων ασελγών (δηλαδή του φαινομένου που είναι γνωστό ως «παιδεραστικός τουρισμός»), οι εθνικές αρχές θα έχουν την εξουσία να διώκουν ποινικά υπηκόους τους οι οποίοι έχουν κακοποιήσει παιδιά στο εξωτερικό, και θα απαγορεύεται η διοργάνωση ταξιδιών με σκοπό την κακοποίηση παιδιών, αλλά και η διαφήμιση ευκαιριών σεξουαλικής κακοποίησης.
Προς διευκόλυνση της ποινικής δίωξης των δραστών, θα είναι στο εξής δυνατή η άσκηση ποινικής δίωξης σε οποιοδήποτε κράτος μέλος μέχρι την ενηλικίωση του παιδιού θύματος. Οι κανόνες περί απορρήτου δεν θα αποτελούν πλέον εμπόδιο για τους επαγγελματίες του χώρου της παιδικής μέριμνας προκειμένου να καταγγέλλουν τις αξιόποινες πράξεις που περιέρχονται σε γνώση τους. Εξάλλου, η αστυνομία θα είναι υποχρεωμένη να συγκροτεί ειδικές μονάδες για τον εντοπισμό ανήλικων θυμάτων (ιδίως παιδικής πορνογραφίας), οι οποίες θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους αποτελεσματικούς μηχανισμούς διερεύνησης των υποθέσεων.
Τα ανήλικα θύματα θα απολαμβάνουν μεγαλύτερη προστασία, υπό τη μορφή εκτεταμένης συνδρομής και υποστήριξης έπειτα από εκτίμηση των ατομικών δεδομένων του κάθε παιδιού, ενώ συγχρόνως προβλέπονται μέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε έννομα βοηθήματα και την αποτροπή του ψυχικού τραύματος που ενδέχεται να προκληθεί από τη συμμετοχή σε ποινική διαδικασία.
Με στόχο της πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης, οι δράστες που καταδικάζονται θα υποβάλλονται σε εξατομικευμένη εξέταση και θα μπορούν να συμμετέχουν σε ειδικά προγράμματα, προκειμένου να προλαμβάνεται η τέλεση νέων αξιόποινων πράξεων από τα άτομα αυτά. Θα είναι ευκολότερος και πιο εκτεταμένος ο έλεγχος του ιστορικού ατόμων που υποβάλλουν υποψηφιότητα για να προσληφθούν σε θέσεις εργασίας που έχουν σχέση με παιδιά. Επίσης, θα καθιερωθούν εκπαιδευτικά προγράμματα, ενημερωτικές εκστρατείες και κατάρτιση για την ανίχνευση περιπτώσεων σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών.
Για να παρεμποδίζεται η διανομή υλικού παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο, τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να φροντίζουν για την απάλειψη σελίδων παιδικής πορνογραφίας οι οποίες φιλοξενούνται στο διαδίκτυο στο έδαφός τους και να λαμβάνουν μέτρα για την απάλειψη τέτοιων σελίδων αν αυτές φιλοξενούνται στο εξωτερικό. Επίσης θα μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να θεσπίζουν διαδικασίες για την παρεμπόδιση της πρόσβασης από μέρους χρηστών που βρίσκονται στο έδαφός τους.
