Όσα συμβαίνουν και κυρίως γράφονται σε σχέση με τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους, έχουν μια διάσταση που απαιτεί απλή εκλογίκευση. Με αυτή την εκλογίκευση προκύπτει ο βασιλιάς γυμνός και όχι το τέρας πύρινο. Ας πάμε λοιπόν με απλά βήματα προς τη λογική
1. Γιατί τόση σκληρότητα; Σε κάθε διαπραγμάτευση η προσπάθεια που γίνεται είναι να εξασφαλίσει ο καθένας τα μέγιστα οφέλη και τις μικρότερες απώλειες. Αυτό δεν γίνεται κάτω από μια διαδικασία ευφορίας και φιλοφρονήσεων, αλλά με πιέσεις, απαιτήσεις και αρκετές φορές εκβιασμούς. Επίσης το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης δεν εξελίσσεται γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι αλλά σε όλα τα πεδία. Κυρίως αυτό της επικοινωνίας. Δηλαδή οι διαπραγματευόμενοι, με δηλώσεις ή διαρροές, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα τετελεσμένων και κυρίως φόβου για τον «αντίπαλο». Σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε και τη λειτουργία του καλού και του κακού μπάτσου των κλασσικών αμερικάνικων ταινιών. Ο ένας απειλεί και ο άλλος δείχνει διαλλακτικός και φιλικός. Αυτά συμβαίνουν σε όλες τις διαπραγματεύσεις, ακόμη και αυτές που αφορούν την αγορά ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου.
2. Οι κλώνοι του Σόιμπλε. Είναι λοιπόν μάλλον ξεκάθαρο, πως για να παιχτεί το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης σωστά, πρέπει από την κάθε πλευρά να υπάρχει όσο το δυνατόν μέτωπο «αμετακίνητων θέσεων», προκειμένου η δεδομένη υποχώρηση από τις θέσεις αυτές, για να υπάρξει συμφωνία, να είναι όσο το δυνατόν πιο συμφέρουσα. Ο κάθε διαπραγματευτής προσπαθεί να κάνει συμμαχίες και να εξασφαλίσει ρωγμές στην απέναντι πλευρά. Στο θέμα αυτό η Ελλάδα έχει πραγματικά πρόβλημα. Μεγάλες πολιτικές ομάδες οι οποίες κυβέρνησαν στο παρελθόν, δημιουργούν εκ των προτέρων την εικόνα του «αδιαπραγμάτευτου» και της αποτυχίας. Δεν συντάσσονται με την εθνική απαίτηση, αλλά προφητεύουν την καταστροφή και δημιουργούν φόβο. Σε μια τέτοια λειτουργία στήνεται η ανακύκλωση κλίματος. Δηλαδή κάποιος Σόιμπλε στο εξωτερικό ή κάποια εφημερίδα, κάνει μία εκτίμηση ή δημιουργεί ένα φόβο για τις διαπραγματεύσεις. Αυτή η δήλωση που όπως είπαμε είναι μια δήλωση όχι που εκφράζει την πραγματικότητα απαραίτητα, αλλά που προσπαθεί να δημιουργήσει μια πραγματικότητα, αναπαράγεται από τα εγχώρια Μέσα Ενημέρωσης και τους κλώνους του Σόιμπλε στην Ελλάδα. Στη συνέχεια το κλίμα που δημιουργείται με τον τρόπο αυτό στη χώρα, από τον Σόιμπλε και τους κλώνους Σόιμπλε, καταγράφεται ως «ρεπορτάζ» από ξένα ΜΜΕ και δημιουργεί πλέον μια πραγματικότητα που μπορεί να στηρίζεται σε φήμη αλλά είναι πια πραγματικότητα. Ένα παράδειγμα είναι οι πολλαπλές φήμες για Bank Run. Στην αρχή υπήρξαν φόβοι για διοχέτευση κεφαλαίων στο εξωτερικό. Στη συνέχεια κάποιες Τράπεζες δημιούργησαν μέσω «πληροφοριών» αυτή τη ροή. Τα ξένα Μέσα Ενημέρωσης κατέγραψαν την πραγματικότητα που δημιουργήθηκε βάζοντας μάλιστα και φωτογραφίες από ουρές συνταξιούχων που περίμεναν στις ουρές στις Τράπεζες για τη σύνταξη εμφανίζοντας πως υπάρχει φυγή κεφαλαίων. Όλο αυτό ανακυκλώθηκε από τα κανάλια και τελικώς η φυγή κεφαλαίων επιτεύχθηκε.
3. Γιατί δεν συντάσσονται όλοι μαζί; Αυτή είναι μια απλοϊκή και ευγενής ερώτηση την οποία βάζουν καλοπροαίρετοι άνθρωποι ή απολίτικοι. Απέναντι σε αυτή την κρίση, όπως και σε όλα τα μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά φαινόμενα, υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα αλλά και ερμηνείες. Μπορεί να συνταχθεί η κυβέρνηση και όποιος πιστεύει πως η Ελλάδα και η Ευρώπη δεν μπορούν να προχωρήσουν άλλο έτσι, με το Βενιζέλο που επέβαλε χαράτσια και το Σαμαρά που έκοψε μισθούς αλλά ταυτόχρονα έκανε πιο πλούσιους τους τραπεζίτες και την οικονομική ελίτ; Ο ένας θεωρεί πως η λύση για την ανάπτυξη είναι να επιβιώσει ο κόσμος με ανθρώπινα μεροκάματα για να αναπτυχθεί η χώρα, και ο άλλος πως πρέπει να πέσουν κι άλλο οι μισθοί για να είναι φτηνός ο στρατός που θα δουλεύει στο Λάτση. Η εικόνα του θύματος με τον θύτη αγκαλιά μπορεί να θυμίζει σε ρομαντισμό τα «ανεμοδαρμένα ύψη», αλλά δεν είναι πραγματικότητα. Σημασία έχει να είναι ισχυρές οι συμμαχίες στην κοινωνία που θα απαιτούν την αλλαγή και όχι να καθορίσουν την τύχη της χώρας αυτοί που την κατέστρεψαν. Ακόμη και οι εθνικές αφηγήσεις που παρουσίαζαν τους Έλληνες στο παρελθόν ενωμένους να μεγαλουργούν, είναι μύθοι. Στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο υπήρχαν πάντα Εφιάλτες και Λεωνίδες, Βελουχιώτηδες και Ράλληδες, κουζουλοί Έλληνες και οπαδοί της υποχωρητικότητας.
4. Πού κολλάει η διαπραγμάτευση και γιατί; Η κυβέρνηση δήλωσε προεκλογικά και γι αυτό υποστηρίχθηκε από τους πολίτες, πως δεν θα πάρει υφεσιακά μέτρα. Δηλαδή δεν θα σπρώξει την ελληνική κοινωνία προς τα κάτω με απολύσεις, μείωση μισθών και συντάξεων, ξεπούλημα της Δημόσιας περιουσίας. Όταν ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις, αυτή τη διαπίστωση την έθεσε στο Τραπέζι και κατάφερε να πετύχει τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου. Όσο περνούσε όμως ο καιρός, η Γερμανία και οι εταίροι κατάλαβαν πως μπορούν σταδιακά να αποδομήσουν το εσωτερικό ελληνικό μέτωπο. Έτσι εκμεταλλεύτηκαν τους κλώνους Σόιμπλε και την ισχύ των ΜΜΕ στην Ελλάδα για να δημιουργήσουν συσχετισμούς υπέρ τους ή έστω κλίμα φόβου. Αυτή τη στιγμή η διαπραγμάτευση κολλάει στις ελληνικές κόκκινες γραμμές. Δηλαδή η κυβέρνηση δεν υποχωρεί στην απόφαση να μην γίνουν απολύσεις, να μην κοπούν συντάξεις και μισθοί, να μην αυξηθεί ο ΦΠΑ και να μην δοθεί όσο όσο η Δημόσια περιουσία. Αντιθέτως έχει εξαγγείλει για πρώτη φορά μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής και του μαύρου πλούτου.
Οι εταίροι δεν θέλουν μια Ελλάδα που μπορεί να σωθεί, αλλά μια Ελλάδα που θα εφαρμόσει τα μέτρα τους. Δηλαδή τα μέτρα λιτότητας τα οποία θα εξασφαλίσουν τη «δημοσιονομική τάξη». Είτε πρόκειται για γερμανικό σύνδρομο είτε για αντίληψη για την οικονομία, αυτό το μοντέλο έχει αποτύχει ακόμη και στη Γερμανία των εκατομμυρίων φτωχών και υποαπασχολούμενων και της όλο πιο πλούσιας οικονομικής ελίτ.
Αυτό το μοντέλο αμφισβητείται πολιτικά σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στο Νότο. Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία μιλούν ανοιχτά για την ανάγκη μιας άλλης πολιτικής στην Ευρώπη. Δηλαδή το θέμα δεν είναι οι επιλογές λιτότητας, αλλά η αναδιαμόρφωση της Ευρώπης η οποία έχει δομικά λάθη και είναι άδικη.
Είναι λοιπόν στοίχημα για τη μερκελική αντίληψη, να μην περάσει η ελληνική αντίσταση η οποία θα γενικευτεί ως πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη. Γι αυτό τέτοια επίθεση, για αυτό τόση επιμονή και φόβος.
5. Αν υποχωρήσει η Ελλάδα; Το ερώτημα είναι γιατί να υποχωρήσει η Ελλάδα; Αν υποχωρήσει δεν γίνεται ανακόλουθος μόνο ο Συριζα αλλά επιστρέφουμε στην προηγούμενη κατάσταση. Να την θυμίσω λέγοντας πως η τρόικα κυβερνούσε μέσω mail, και ο πρωθυπουργός έκανε νόμους όσα απαιτούσε η τρόικα. Αυτά που απαιτούσε ήταν κόψιμο μισθών, απολύσεις, χτύπημα της πραγματικής Οικονομίας και βέβαια να γίνουν τα χρέη των Τραπεζών δικά μας, χωρίς να πληρώσουν ποτέ οι τραπεζίτες.
Αν υποχωρήσει η κυβέρνηση, θα χαθεί η μοναδική ευκαιρία να αλλάξει η Ευρώπη και να αναπτυχθεί η χώρα. Δεν είναι θέμα πολιτικής ανακολουθίας αλλά ευκαιρίας που θα χαθεί.
6. Τι θα πάθουμε αν δεν υποχωρήσουμε; Αν κοιτάξει κάποιος τα δημοσιεύματα του διεθνή Τύπου, το ερώτημα αυτό απαντιέται με πολλούς τρόπους. Άλλοι λένε πως θα καταστραφεί η Ελλάδα, αλλά υπάρχουν και αρκετοί που υποστηρίζουν πως θα καταστραφεί η Ευρώπη. Οι προφήτες της Οικονομίας, αυτοί δηλαδή που δεν κατάφεραν να προβλέψουν την κρίση και πούλαγαν κωλόχαρτα ως επενδυτικά προϊόντα, είναι ανίκανοι να πουν τι ακριβώς θα συμβεί γιατί δεν το ξέρουν. Αν το ήξεραν και αυτό σήμαινε την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και την καταστροφή της, θα το είχαν ήδη πραγματοποιήσει. Δεν το ξέρουν όμως και πολύ περισσότερο φοβούνται τις εξελίξεις. Σε μια παγκόσμια Οικονομία, η κατάρρευση της Lehman Brother στην Αμερική οδήγησε την υφήλιο σε κρίση. Σκεφθείτε αν καταρρεύσει μια χώρα.
Άρα το τι θα κάνουν δεν το ξέρουν. Προσπαθούν μέσα από το φόβο που προξενούν, τις πιέσεις που ασκούν, τους εκβιασμούς και το πολιτικό προσωπικό που διαθέτουν στην Ελλάδα να δημιουργήσουν όσο καλύτερες συνθήκες μπορούν για τους ίδιους. Να θυμίσω πως με τα ίδια επιχειρήματα πέρασαν τα μνημόνια.
Η Ε.Ε και η Μέρκελ θα έχουν εκτός από οικονομικό πρόβλημα και πολιτικό με την κατάρρευση της Ελλάδας. Η Γερμανία για μια ακόμη φορά θα ενοχοποιηθεί για το τι κάνει στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πάψει να είναι μια οραματική Ένωση και θα αποκαλυφθεί ως αυταρχικός μηχανισμός. Την ίδια ώρα θα δημιουργηθούν ίσως νέες Ενώσεις στην Ευρώπη και νέοι συσχετισμοί με παίκτη τη Ρωσία, πράγμα που δεν θέλει ούτε η Γερμανία ούτε η ΗΠΑ.
7. Έχουν τη δυνατότητα να κλείσουν τις στρόφιγγες; Την Τετάρτη μία ακτιβίστρια διατάραξε τη συνέντευξη τύπου του Ντράγκι, φωνάζοντας «κάτω η Δικτατορία της Κεντρικής Τράπεζας». Είχε δίκιο στο χαρακτηρισμό. Κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από τους Σαμαρά και Βενιζέλο, δημιουργήθηκε χωρίς τις ελληνικές αντιρρήσεις η Τραπεζική Ενοποίηση. Ακούγεται ως κάτι καλό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε διάφορες ενοποιήσεις, εκτός από αυτές των χρεών φυσικά. Πρακτικά αυτό που έγινε, ήταν να εκχωρηθούν μια σειρά από πολιτικές εξουσίες που ασκούνται από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις στις Κεντρικές Τράπεζες και την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα (πρόκειται ουσιαστικά για ιδιωτικούς μηχανισμούς όπως η Τράπεζα της Ελλάδος). Οι Τράπεζες κυβερνούν και καθορίζουν πώς θα ρέει το χρήμα. Οι κατά τόπους Τράπεζες δεν μπορούν να εκτυπώσουν χρήμα, μόνο να ζητήσουν . Και η ΕΚΤ μπορεί να αρνηθεί είτε είναι ανήθικο, είτε παράλογο, είτε απαράδεκτο. Έχει τη «νομιμότητα» να λειτουργεί έτσι. Να σταματήσει να δίνει χρήματα στις ελληνικές Τράπεζες παρότι η Ελλάδα είναι εντάξει με την αποπληρωμή των δανείων της. Η Ελλάδα δεν έχει πάρει χρήματα από το 2014, παρότι πληρώνει τις δόσεις. Άρα αυτό που τους ενδιαφέρει, το κριτήριο, δεν είναι αν θα πληρώνει η Ελλάδα, αν θα είναι εντάξει στις υποχρεώσεις της, αλλά αν θα κάνουν αυτό που θέλουν στην Ελλάδα.
Με αυτή τη λογική λοιπόν μπορούν να κρατήσουν κλειστές τις στρόφιγγες και να εκβιάσουν. Αλλά την ίδια ώρα διακινδυνεύουν η Ελλάδα να μην υποχωρήσει και να έχουν οι ίδιοι τις επιπτώσεις που φοβούνται. Αν κλείσουν οι στρόφιγγες, η Ελλάδα μπορεί να μην αποπληρώνει τα δάνεια, αλλά να κρατάει το χρήμα για τις εσωτερικές ανάγκες. Τι θα κάνει η ΕΚΤ; Θα πάρει την απόφαση να δρομολογήσει τη διάλυση της Ε.Ε;
8. Μήπως λένε αλήθεια;
Όχι δεν λένε αλήθεια και το δείχνει η ιστορία τους και οι ήρωές της. Ο πρώην διευθυντής του ΔΝΤ πρόσφατα συνελήφθη για διαφθορά. Ο Γιούνγκερ είχε δημιουργήσει στο Λουξεμβούργο ως πρωθυπουργός φορολογικό παράδεισο. Ο Σόιμπλε είχε εμπλοκή σε χρηματισμό με το «σκάνδαλο Κολ». Η σχέση τους με την αλήθεια ποτέ δεν ήταν καλή. Απλώς ασκούν πολιτική με τον τρόπο που γνωρίζουν, προς όφελος της Οικονομίας που θέλουν. Δεν λένε λοιπόν αλήθεια. Δεν τα πάνε καλά με την αλήθεια. Ας δούμε την πρόσφατη Ιστορία. Όταν η Ελλάδα μπήκε υπό την διοίκηση της Τρόικας και των μνημονίων, εμφάνιζαν όλο αυτό ως μονόδρομο. Τώρα πλέον έχουν παραδεχθεί και οι ίδιοι πως αν η Ελλάδα έκανε στάση πληρωμών, θα αναγκάζονταν να υποχωρήσουν γιατί θα έχαναν τρισεκατομμύρια. Παρ όλα αυτά και τότε έλεγαν πως θα καταστραφεί η Ελλάδα.
Όταν στη συνέχεια μπήκε το θέμα του κουρέματος του Ελληνικού χρέους, Γερμανία και Γαλλία συμφώνησαν πως δεν θα γίνει και ο ντόπιος Παπακωνσταντίνου είχε πει πως αν γίνει θα είναι καταστροφή. Αποδεικνύεται πως δεν ήθελαν το κούρεμα γιατί οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες είχαν ελληνικά ομόλογα. Αν κουρευόταν το χρέος θα καταστρέφονταν οι ίδιοι και όχι η Ελλάδα. Παρ όλα αυτά έλεγαν πως θα καταστραφεί η Ελλάδα.
Μετά τη σύνοδο των Καννών και αφού ξεφορτώθηκαν τα ομόλογα, άλλαξαν εντελώς την επιχειρηματολογία και υποστήριξαν πως πρέπει να γίνει κούρεμα. Προχώρησαν σε κούρεμα με Αγγλικό Δίκαιο ενώ άλλαξαν και την κυβέρνηση στην Ελλάδα δίνοντας εντολή στο Βενιζέλο να ρίξει τον Παπανδρέου. Την απώλεια των Τραπεζών από το κούρεμα την αναλάβαμε εμείς με την ανακεφαλαιοποίηση. Αντιθέτως, δεν ζήτησαν να ανακεφαλαιοποιηθούν τα ασφαλιστικά ταμεία που κατέρρευσαν με το κούρεμα. Έλεγαν πως διαφορετικά θα καταστραφεί η χώρα.
Θα μπορούσε η ΕΚΤ να πάρει πρωτοβουλίες για το ελληνικό αλλά και το ευρωπαϊκό χρέος. Αντί γι αυτό, έπαιρνε ομόλογα (ελληνικό χρέος δηλαδή) από την ελεύθερη αγορά σε μισή τιμή και εμάς μας έβαζε μέσω του δανεισμού να τα πληρώνουμε στην ονομαστική τους αξία. Και αυτή η τοκογλυφία έγινε για να μην καταστραφεί η Ελλάδα;
Υπάρχουν εκατοντάδες παραδείγματα που αποδεικνύουν πως «και τρων και ψεύδονται» που θα έλεγε και η Βλαχοπούλου. Άρα η επιχειρηματολογία τους είναι και σήμερα ψεύτικη. Απλώς ενεργοποιούν τη σωστή και αποτελεσματική ως σήμερα τακτική. Η οποία βέβαια απαιτεί να δημιουργηθεί έντονο κλίμα φόβου στη χώρα που θα αντικαταστήσει την αισιοδοξία μετά τις εκλογές. Το ρόλο αυτό δεν τον έχει αναλάβει ο Σόιμπλε αλλά το ντόπιο πολιτικό και μιντιακό προσωπικό. Τι ζητάνε σήμερα; Να μην υπάρχουν οι κόκκινες γραμμές γιατί θα καταστραφούμε. Δηλαδή να δεχθούμε να γίνουν απολύσεις, να κοπούν κι άλλο οι συντάξεις, να ανεβεί το ΦΠΑ και να παραδώσουμε τη Δημόσια περιουσία; Για να μην καταστραφεί η Ελλάδα λένε. Δηλαδή ποια είναι η καταστροφή αν όχι αυτό;
Του Κώστα Βαξεβάνη, 18 Απριλίου 2015