Άρθρα κατηγορίας Νηπιαγωγείο

Μιλώντας για τον αυτισμό

Εκπαιδευτικοί και γονείς συχνά θέλουμε να μιλήσουμε στα παιδιά τυπικής ανάπτυξης για τον αυτισμό. Στόχος είναι η ενημέρωση γιατί η άγνοια είναι που δημιουργεί το φόβο και αποτρέπει την αποδοχή. Σε αντίθεση με τις αισθητηριακές αναπηρίες, ο αυτισμός δεν είναι εύκολα αντιληπτός και κατανοητός. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο ένα άτομο με αυτισμό κι ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του. Στα πλαίσια ευαισθητοποίησης, το Ειδικό Δημοτικό Αυτιστικών Πειραιά έφτιαξε αυτά τα ντοκιμαντέρ για να απαντήσει σε μια σειρά καθημερινών ερωτημάτων: Τι είναι αυτισμός; Πώς είναι η καθημερινότητα ενός παιδιού με αυτισμό; Τι είδους μαθήματα γίνονται στα ειδικά σχολεία;

Στο ντοκυμαντέρ “Όλα καλά” οι εκπαιδευτικοί του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Αυτιστικών Πειραιά εξηγούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό και τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται. Στο ντοκυμαντέρ “Λάμπρος, το φως μέσα στη σιωπή” οι εκπαιδευτές και η οικογένεια του Λάμπρου μας δείχνουν πτυχές της καθημερινότητάς τους. 

    

Εκμάθηση αριθμών

Η εκμάθηση της πρώτης δεκάδας των αριθμών είναι διαδικασία που διδάσκεται από το νηπιαγωγείο και αποκρυσταλλώνεται στις αρχές της Α’ δημοτικού. Η εκμάθηση των αριθμών, όπως και των γραμμάτων, καλλιεργείται σε διάφορα στάδια. Στην ειδική αγωγή είναι ένας πολύ σημαντικός στόχος, που μπορεί να δουλεύεται για πολύ καιρό με τα παιδιά.

Αρχικά, τα παιδιά μαθαίνουν να απαριθμούν τη δεκάδα σαν “ποιηματάκι”, μαθαίνουν δηλαδή να λένε 1,2..10, χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν το πλήθος του αριθμού.

Σε επόμενο στάδιο, τα παιδιά συνειδητοποιούν το πλήθος του κάθε αριθμού, μαθαίνουν δηλαδή να μετρούν ότι έχουν πχ. μπροστά τους 3 αυτοκινητάκια. Σε αυτό το στάδιο βοηθάμε το παιδί στο σπίτι βάζοντάς το να μετράει αντικείμενα της καθημερινότητας.

Αργότερα, εισάγουμε τα σύμβολα των αριθμών, και το παιδί μαθαίνει να αντιστοιχίζει το κάθε νούμερο με το πλήθος που αντιπροσωπεύει, δηλαδή ότι το σύμβολο 5 αντιπροσωπεύει πέντε πράγματα. Παιδιά με ειδικές ανάγκες ή μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να μπορούν να μετρούν αντικείμενα αλλά να δυσκολεύονται ιδιαίτερα να θυμηθούν ποιο είναι το σύμβολο του κάθε αριθμού. Χρειάζεται πλήθος δραστηριοτήτων για να διατηρείται το ενδιαφέρον των παιδιών και για να μην μάθουν να τις λύνουν μηχανικά (συμβαίνει πολύ συχνά στα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού).

 

https://www.facebook.com/BeCr8tive/photos/a.111330780390684/174520144071747/?type=3&theater     https://www.facebook.com/BeCr8tive/photos/a.111330780390684/174520337405061/?type=3&theater                Number Activities for kids - learning4kids

 

Τελευταίο στάδιο είναι η ορθή γραφή των αριθμών. Αυτό δουλεύεται συστηματικά στην Α’ δημοτικού. Φυλλάδια όπως το παρακάτω βοηθούν το παιδί να μάθει την ορθή γραφή των αριθμών, αλλά θέλει προσοχή! Πολλά τέτοιου είδους φυλλάδια θέλουν διόρθωση, ώστε να ανταποκρίνονται στον χειρόγραφο τρόπο γραφής των αριθμών. Εδώ για παράδειγμα, το 7 θέλει συμπλήρωση μίας γραμμής ακόμη. Όπως με τις δραστηριότητες εκμάθησης ονόματος, και εδώ μπορούμε να χρησιμοποιούμε πλαστικοποιημένα φυλλάδια για πολλές επαναλήψεις. Σε περίπτωση που το παιδί δυσκολεύεται πολύ, αφήνουμε τη δεκάδα, και δουλεύουμε στην πεντάδα.

Numbers 0-9, handwriting tracing practice sheet, writing training for children, kids preschool activity, educational game, printable worksheet, learning to count, vector Illustration        

 

Για ακόμη δυσκολότερες ασκήσεις, δίνουμε φυλλάδια όπου τα παιδιά πρέπει να βρουν τον αριθμό που λείπει. Φυλλάδια τέτοιου τύπου μπορούμε να βρούμε πάρα πολλά σε εκπαιδευτικές σελίδες. Εξαιρετικό για το επίπεδο αυτό είναι το υλικό που υπάρχει στο Πρώτο Κουδούνι. Οι ασκήσεις αυτές είναι κατάλληλες για παιδιά που δυσκολεύονται στην εκμάθηση των αριθμών. Επιμένουμε με ασκήσεις και δραστηριότητες αυτού του τύπου ώσπου τα παιδιά να εμπεδώσουν τα σύμβολα και το πλήθος των αριθμών.

Number Writing Practice 1-5      

Χειροποίητα παζλ

Τα παιδιά αγαπούν τα παζλ. Ειδικά για τα μικρά παιδιά είναι μια δραστηριότητα που εξασκεί την παρατηρητικότητα και τη λεπτή τους κινητικότητα και την υπομονή. Τα παζλ είναι επίσης εξαιρετική δραστηριότητα για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Δείτε ιδέες για το πώς μπορείτε να φτιάξετε μόνοι εύκολα και με ελάχιστο κόστος παζλάκια για μικρά παιδιά.

    

Λεπτή κινητικότητα

Η εξάσκηση της λεπτής κινητικότητας είναι απαραίτητη για να μπορέσει το παιδί να γράψει. Υπάρχουν πάμπολλα παιχνίδια και δραστηριότητες, τα οποία γίνονται στην τάξη ή ατομικά.

Μια δραστηριότητα είναι το ράψιμο με κορδόνια σε χαρτόνι. Κόβουμε χαρτόνια σε διάφορα σχέδια, ανοίγουμε τρύπες με διακορευτή ή μαχαίρι και βάζουμε το παιδί να περάσει το κορδόνι μέσα στις τρύπες. Χρησιμοποιούμε διάφορα κορδόνια, σύρματα πίπας και κορδέλες διαφορετικής υφής στα σχέδιά μας, για να λειτουργήσει και ως δραστηριότητα αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Εκτός από χαρτόνι χρησιμοποιούμε επίσης χαρτόνι οντουλέ, φύλλο τσόχας, πλαστικοποιημένο χαρτί, χαρτόνι καλυμμένο με βελουτέ χαρτί και διάφορα άλλα.

Μπορούμε επίσης να περάσουμε σε κορδόνια σε κουμπιά, κουδουνάκια (εάν ο ήχος δεν προκαλεί εκνευρισμό στο παιδί), μεγάλες χάντρες, χοντρά καλαμάκια κομμένα και ζυμαρικά.

https://lh5.googleusercontent.com/-Jv4ZPjkUBS4/TYkSpsTFkMI/AAAAAAAAM-8/kaB3nYXrAOw/s1600/DSC05115.JPG      http://diapers-to-diplomas.blogspot.com/2011/05/tot-school-nn.html   https://www.powerfulmothering.com/threading-pipe-cleaners-christmas-busy-bags/

Η επόμενη δραστηριότητα θέλει συνεχή επίβλεψη από ενήλικα. Χρησιμοποιήστε σφουγγάρι μπάνιου, πλαστελίνη ή φελιζόλ, σχεδιάστε τελείες με ανεξίτηλο μαρκαδόρο για να τοποθετήσει το παιδί επάνω οδοντογλυφίδες, τσιμπιδάκια για ρόλεϋ μαλλιών (είναι πολύ πιο ασφαλή από τις οδοντογλυφίδες), φουρκέτες μαλλιών, ξυλάκια από σουβλάκια (κόψτε τη μια άκρη και περάστε από πάνω κολλητική ταινία για λόγους ασφαλείας), γλειφιτζούρια και ό,τι άλλο μπορείτε να σκεφτείτε.

https://i.pinimg.com/originals/ea/f7/cb/eaf7cbf35c28a730fd579fc42e552447.png       https://www.messforless.net/wp-content/uploads/2014/01/fine-motor-activity.jpg

Γιορτή της μητέρας

Η πρώτη Κυριακή του Μαΐου είναι η γιορτή της μητέρας. Υπάρχει πολύ υλικό για εκείνη την ημέρα, τόσο σε ελληνικές ιστοσελίδες όσο και ξένες.

Ενδεικτικά αναφέρω το παραμύθι “Θα σ’ αγαπώ ό,τι και αν γίνει” (δραστηριότητες εδώ)

το βιβλίο για τις “Μαμάδες” του Κέντρου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ.        

Από δραστηριότητες υπάρχει το παιχνίδι παρατηρητικότητας της Βασιλικής που βασίζεται σε έργα τέχνης που παρουσιάζουν μητέρες με τα παιδιά τους      

Και επειδή η αναγνώριση μόνο των όσων κάνει η μαμά δεν αρκεί, κουπόνια ξεκούρασης σαν δώρα για τις μαμάδες. Μπορούν να αξιοποιηθούν σε όλες τις ηλικίες. Τα φτιάχνουμε στην τάξη (6 σε κάθε παιδί), τα  συρράπτουμε ένα-ένα και τα δίνουν στις μαμάδες, για να μπορούν να “εξαργυρώσουν” με αυτά κάποιες δουλειές του σπιτιού (το αρχικό πρότυπο εδώ) 

Θα σ’αγαπώ ό,τι και αν γίνει

Ένα από τα πιο γνωστά παιδικά παραμύθια για τη μητρική αγάπη είναι το «Θα σ’ αγαπώ ό,τι και αν γίνει» της Debi Gliori (εκδ. Πατάκη). Το βιβλίο είναι ιδανικό για τη γιορτή της μητέρας. Διαβάστε με τα παιδιά (δείτε εδώ πώς διαβάζουμε τα παιδικά βιβλία) ή ακούστε το. Ένα απόσπασμά του υπάρχει και στο Ανθολόγιο της Α’ και Β’ Δημοτικού.

   Από την Σταματία Δημογιάννη         

Μπορείτε μετά να παίξετε διαδραστικά παιχνίδια όπως αυτά που σχεδίασαν οι Τάνια Μάνεση και Δήμητρα Δερμιτζάκη.

     

Για εκπαιδευτικές δραστηριότητες με αφορμή το παραμύθι 

Για διαχείριση της απώλειας μέσω του παραμυθιού      

Για αξιοποίηση του βιβλίου για διαχείριση συναισθημάτων στο Νηπιαγωγείο   

Εκπαιδευτικό σενάριο για τη Β’ Δημοτικού     

 

Επιτραπέζια για μικρά παιδιά

Τα επιτραπέζια στις μικρές τάξεις χρησιμοποιούνται διαρκώς. Αρχικά πρέπει να εξηγήσουμε στα παιδιά κανόνες και αναμενόμενες συμπεριφορές ώστε να παίζουν χωρίς προβλήματα. Στην πρώτη δημοτικού ειδικά, τα παιδιά χρειάζονται τα παιχνίδια γιατί έτσι έχουν συνηθίσει στο νηπιαγωγείο και το σπίτι! Τα παιχνίδια μπορεί να είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Το αγαπημένο μου παιχνίδι, απαραίτητο εργαλείο για παιχνίδι και μαθηματικά είναι τα σφηνοτουβλάκια. Χρησιμοποιώ πλαστικά ποτηράκια όσα τα παιδιά της τάξης, βάζω 10 τουβλάκια σε κάθε ποτήρι και τα χρησιμοποιούμε στα μαθηματικά για εξάσκηση. Είναι πολύ πιο εύχρηστα από τα καλαμάκια που χρησιμοποιούνται συνήθως, γιατί τα παιδιά μπορούν να βάλουν το ένα τουβλάκι πάνω στο άλλο, τα βάλουν στα δάχτυλά τους, είναι πιο εύκολο να τα πιάσουν και να τα μετρήσουν πολύ εύκολα. Επίσης, τα παιδιά που τελειώνουν νωρίς τις ασκήσεις παίζουν ατομικά με τα τουβλάκια τους, ώστε να μπορώ να ασχοληθώ με αυτούς που θέλουν βοήθεια.
Άλλο χρήσιμο παιχνίδι είναι η παντομίμα. Με τα πρωτάκια μου συνηθίζουμε να παίζουμε 5’ λεπτά παντομίμα όταν φαίνονται να κουράζονται ή να γίνονται ανήσυχα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Για εξάσκηση λεπτής κινητικότητας, ισορροπίας, υπομονής και για να ηρεμήσουμε τα παιδιά όταν φαίνεται ότι η κατάσταση εκτροχιάζεται χρησιμοποιώ τα τουβλάκια Jenga. Αυτό το παιχνίδι παίζεται με ησυχία, ηρεμία και υπομονή και βοηθάει πολύ να παιδιά να ηρεμήσουν. Το χρησιμοποιώ αρκετά και με παιδιά με ειδικές ανάγκες. Άλλα τέτοια παιχνίδια είναι παιχνίδια που τοποθετείς πράγματα το ένα πάνω από το άλλο με σκοπό να μην πέσουν, που «ψαρεύεις ψαράκια», παιχνίδια τύπου Μικροί Γιατροί κα.
Πολύ χρήσιμο είναι το Σκορ 4-4 στη σειρά. Τα παιδιά παίζουν με τον διπλανό τους ή παίζουν μόνα τους για εξάσκηση κινητικότητας.
Επίσης με τα μικρά παιδιά παίζουμε φιδάκι, Uno, Γκρινιάρη, Twister, μάντεψε ποιος, ντόμινο, παιχνίδι ερωτήσεων με κάρτες (Τι είμαι;), χρησιμοποιούμε πολύ τα γράμματα του Scrabble για να τραβούν τα παιδιά γράμμα και να λένε λέξεις που αρχίζουν από αυτό, παιχνίδια μνήμης, Όνομα-Ζώο-Φυτό που το παίζουμε προφορικά όλοι μαζί, κρεμάλα (στην πρώτη δημοτικού προς το τέλος της χρονιάς), παζλ, και τάνγκραμ με διάφορα επίπεδα δυσκολίας, παιχνίδια ζωγραφικής τύπου Pictionary, αυτοσχέδιο bowling με μπάλα και μικρά μπουκάλια νερού, κουτσό, παιχνίδι σωματογνωσίας (ατομικά ή ζευγάρια τα παιδιά δείχνουν μέρη σώματος από καρτέλες που έχουμε φτιάξει και τραβούν στην τύχη) και διάφορα άλλα.

Επιτραπέζια παιχνίδια

Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι εξαιρετική δραστηριότητα για παιδιά όλων των ηλικιών. Τα παιδιά περνούν ευχάριστα, αναπτύσσουν γνώσεις και δεξιότητες μαθαίνουν να ακολουθούν τους κανόνες, περιμένουν τη σειρά τους και συνεργάζονται. Τα παιχνίδια μπορεί να είναι ατομικά ή ομαδικά, σύντομα ή μεγάλης διάρκειας.

Παίζουμε στην τάξη είτε ένα σύντομο παιχνίδι για χαλάρωση, είτε στις ώρες της Ευέλικτης είτε τις βροχερές ημέρες όταν αναγκαστικά μένουμε στην τάξη. Με λίγη φαντασία τα παιχνίδια μπορούν να προσαρμοστούν ή να διαφοροποιηθούν για να ανταποκριθούν στο επίπεδο των παιδιών και στον στόχο που έχουμε κάθε φορά. Επίσης, συχνά χρησιμοποιώ τμήματα των παιχνιδιών στο μάθημα, όπως πχ τις κλεψύδρες για να «δώσω χρόνο» για άσκηση. Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθώ εκτενέστερα στα παιχνίδια ανά τάξη. Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι πολύ ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και για το σπίτι.

Τα παιχνίδια που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στην τάξη είναι τα εξής (τα ονόματα μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με την εταιρεία που τα παράγει): Monopoly, Uno, Μάντεψε ποιος, τουβλάκια τύπου Jenga, μεγάλα σφηνοτουβλάκια,  τουβλάκια τύπου Lego, φιδάκι, Twister, παιχνίδια λέξεων Taboo, παιχνίδια με σχέδια τύπου Pictionary, καρτέλες για παντομίμα, παιχνίδια μνήμης, 4 στη σειρά-σκορ 4, Πρόσωπο-Ζώο-Φυτό, Ντόμινο, παραμύθια, Γκρινιάρης, παιχνίδια γνώσεων με καρτέλες, παιχνίδια για λεπτή κινητικότητα/ισορροπία, παζλ, τάνγκραμ, Scrabble Bowling, Sudoku, λαβύρινθοι, βρες τις διαφορές στις εικόνες, κρεμάλα, πλαστελίνη.

Επίσης στην τάξη έχω ζάρια, μπαλόνια, ελαφριές μπάλες, μπαλάκια, μικρή μπασκέτα, παιχνίδι στόχου (όχι με βελάκια, με αυτοκόλλητες μπάλες) και αυτοκινητάκια.

Κορωνοϊός

Πώς μιλάμε στα παιδιά, ειδικά αυτά με ειδικές ανάγκες, για τον κορονοϊο;

Το Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων δημιούργησε υλικό για την ψυχική υγεία την περίοδο που διανύουμε. Το παρακάτω υλικό περιλαμβάνει υλικό για γονείς, παιδιά, κοινωνική ιστορία για παιδιά με ΔΑΦ, υλικό για διαχείριση του στρες, υλικό για μαθητές Γ Λυκείου και ιστορίες σχετικές με το θέμα. 

Επίσης, το υπουργείο Παιδείας δημιούργησε οδηγίες για τον κορονοϊό κατάλληλες για παιδιά με ειδικές ανάγκες (στη νοηματική γλώσσα, με μεγάλη γραφή για άτομα με δυσκολίες όρασης, με δυνατότητα μεταγραφής σε Braille, σε ηχητικό ντοκουμέντο, κοινωνική ιστορία και σε απλοποιημένο κείμενο).

 

Παρακάτω επίσης υπάρχει ένα εικονογραφημένο βιβλίο το οποίο φτιάχτηκε για αυτόν τον σκοπό.

Επιπλέον οδηγίες για τους γονείς από τον τομέα εκπαίδευσης του Ιδρύματος Ωνάση. Επιστήμονες εξηγούν στους γονείς πώς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με διαταραχές φάσματος αυτισμού.

 

Πληροφορίες για τον κορονοϊό σε Μάκατον (εναλλακτικό σύστημα επικοινωνίας) από τον επίσημο φορέα του συστήματος Μάκατον στην Ελλάδα, MAKATON HELLAS.

Βιβλία για αλλόγλωσσους μαθητές/μαθητές με ειδικές ανάγκες

Τα παρακάτω βιβλία δημιουργήθηκαν για τα παιδιά των ομογενών, μπορούν όμως να χρησιμοποιούν από όλα τα παιδιά που έχουν την ελληνική ως δεύτερη ξένη γλώσσα. Παρέχονται σε διάφορα επίπεδα ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες των μαθητών. Είναι επίσης πολύ χρήσιμα στην ειδική αγωγή, καθώς επικεντρώνονται στην επικοινωνία.

Μπορείτε να βρείτε τα βιβλία σε απλή μορφή pdf          

και σε μορφή διαδραστικού e-book. Στο πλαϊνό μενού πατήστε στο “εκπαιδευτικό υλικό” και περιηγηθείτε στις υποκατηγορίες.