Η σχολική καθημερινότητα φέτος είναι διαφορετική από κάθε χρονιά. Στις δραστηριότητες για την πρόληψη του κορωνοϊού μπορεί να αξιοποιηθεί το παρακάτω φυλλάδιο. Τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν ένα βιβλιαράκι για να εξοικειωθούν με τη χρήση της μάσκας. Το υλικό είναι στα αγγλικά, αλλά υπάρχει και ελληνική μετάφραση σε έγχρωμη έκδοση.
Τα πλέον πρωτότυπα παιδικά τραγούδια κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά εδώ και λίγους μήνες. Πρόκειται για τα Ραπαμύθια των Δημήτρη Μετζέλου (γνωστός στους μεγαλύτερους από τα Ημισκούμπρια), Λευτέρη Σαμψών και Τάνιας Τρεπεκλή. Παιδικά παραμύθια μελοποιούνται με μοντέρνους ήχους, ευφάνταστους στίχους και υπέροχα βίντεο. Μέχρι στιγμής έχουν κυκλοφορήσει ο Τζίτζικας και ο μέρμηγκας και τα Τρία γουρουνάκια (τα παραμύθια κυκλοφορούν και από τις εκδόσεις Σαββάλα). Απόλαυση για παιδιά και μεγάλους!
Το εκπαιδευτικό λογισμικό Αερόστατο είναι για μικρά παιδιά. Έχει πολλές δραστηριότητες για εκμάθηση γλώσσας, μαθηματικών, βασικών εννοιών (πάνω-κάτω, πολλά-λίγα κτλ), μουσικής και γενικά αποτελεί έναν ευχάριστο τρόπο εκμάθησης για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Παρόλο που τα λογισμικά αυτού του είδους είναι πιο παλιάς τεχνολογίας, εξακολουθούν να είναι πολύ χρήσιμα.
Εκπαιδευτικοί και γονείς συχνά θέλουμε να μιλήσουμε στα παιδιά τυπικής ανάπτυξης για τον αυτισμό. Στόχος είναι η ενημέρωση γιατί η άγνοια είναι που δημιουργεί το φόβο και αποτρέπει την αποδοχή. Σε αντίθεση με τις αισθητηριακές αναπηρίες, ο αυτισμός δεν είναι εύκολα αντιληπτός και κατανοητός. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο ένα άτομο με αυτισμό κι ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του. Στα πλαίσια ευαισθητοποίησης, το Ειδικό Δημοτικό Αυτιστικών Πειραιά έφτιαξε αυτά τα ντοκιμαντέρ για να απαντήσει σε μια σειρά καθημερινών ερωτημάτων: Τι είναι αυτισμός; Πώς είναι η καθημερινότητα ενός παιδιού με αυτισμό; Τι είδους μαθήματα γίνονται στα ειδικά σχολεία;
Στο ντοκυμαντέρ “Όλα καλά” οι εκπαιδευτικοί του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Αυτιστικών Πειραιά εξηγούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό και τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται. Στο ντοκυμαντέρ “Λάμπρος, το φως μέσα στη σιωπή” οι εκπαιδευτές και η οικογένεια του Λάμπρου μας δείχνουν πτυχές της καθημερινότητάς τους.
Τα επιτραπέζια στις μικρές τάξεις χρησιμοποιούνται διαρκώς. Αρχικά πρέπει να εξηγήσουμε στα παιδιά κανόνες και αναμενόμενες συμπεριφορές ώστε να παίζουν χωρίς προβλήματα. Στην πρώτη δημοτικού ειδικά, τα παιδιά χρειάζονται τα παιχνίδια γιατί έτσι έχουν συνηθίσει στο νηπιαγωγείο και το σπίτι! Τα παιχνίδια μπορεί να είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Το αγαπημένο μου παιχνίδι, απαραίτητο εργαλείο για παιχνίδι και μαθηματικά είναι τα σφηνοτουβλάκια. Χρησιμοποιώ πλαστικά ποτηράκια όσα τα παιδιά της τάξης, βάζω 10 τουβλάκια σε κάθε ποτήρι και τα χρησιμοποιούμε στα μαθηματικά για εξάσκηση. Είναι πολύ πιο εύχρηστα από τα καλαμάκια που χρησιμοποιούνται συνήθως, γιατί τα παιδιά μπορούν να βάλουν το ένα τουβλάκι πάνω στο άλλο, τα βάλουν στα δάχτυλά τους, είναι πιο εύκολο να τα πιάσουν και να τα μετρήσουν πολύ εύκολα. Επίσης, τα παιδιά που τελειώνουν νωρίς τις ασκήσεις παίζουν ατομικά με τα τουβλάκια τους, ώστε να μπορώ να ασχοληθώ με αυτούς που θέλουν βοήθεια.
Άλλο χρήσιμο παιχνίδι είναι η παντομίμα. Με τα πρωτάκια μου συνηθίζουμε να παίζουμε 5’ λεπτά παντομίμα όταν φαίνονται να κουράζονται ή να γίνονται ανήσυχα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Για εξάσκηση λεπτής κινητικότητας, ισορροπίας, υπομονής και για να ηρεμήσουμε τα παιδιά όταν φαίνεται ότι η κατάσταση εκτροχιάζεται χρησιμοποιώ τα τουβλάκια Jenga. Αυτό το παιχνίδι παίζεται με ησυχία, ηρεμία και υπομονή και βοηθάει πολύ να παιδιά να ηρεμήσουν. Το χρησιμοποιώ αρκετά και με παιδιά με ειδικές ανάγκες. Άλλα τέτοια παιχνίδια είναι παιχνίδια που τοποθετείς πράγματα το ένα πάνω από το άλλο με σκοπό να μην πέσουν, που «ψαρεύεις ψαράκια», παιχνίδια τύπου Μικροί Γιατροί κα.
Πολύ χρήσιμο είναι το Σκορ 4-4 στη σειρά. Τα παιδιά παίζουν με τον διπλανό τους ή παίζουν μόνα τους για εξάσκηση κινητικότητας.
Επίσης με τα μικρά παιδιά παίζουμε φιδάκι, Uno, Γκρινιάρη, Twister, μάντεψε ποιος, ντόμινο, παιχνίδι ερωτήσεων με κάρτες (Τι είμαι;), χρησιμοποιούμε πολύ τα γράμματα του Scrabble για να τραβούν τα παιδιά γράμμα και να λένε λέξεις που αρχίζουν από αυτό, παιχνίδια μνήμης, Όνομα-Ζώο-Φυτό που το παίζουμε προφορικά όλοι μαζί, κρεμάλα (στην πρώτη δημοτικού προς το τέλος της χρονιάς), παζλ, και τάνγκραμ με διάφορα επίπεδα δυσκολίας, παιχνίδια ζωγραφικής τύπου Pictionary, αυτοσχέδιο bowling με μπάλα και μικρά μπουκάλια νερού, κουτσό, παιχνίδι σωματογνωσίας (ατομικά ή ζευγάρια τα παιδιά δείχνουν μέρη σώματος από καρτέλες που έχουμε φτιάξει και τραβούν στην τύχη) και διάφορα άλλα.
Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι εξαιρετική δραστηριότητα για παιδιά όλων των ηλικιών. Τα παιδιά περνούν ευχάριστα, αναπτύσσουν γνώσεις και δεξιότητες μαθαίνουν να ακολουθούν τους κανόνες, περιμένουν τη σειρά τους και συνεργάζονται. Τα παιχνίδια μπορεί να είναι ατομικά ή ομαδικά, σύντομα ή μεγάλης διάρκειας.
Παίζουμε στην τάξη είτε ένα σύντομο παιχνίδι για χαλάρωση, είτε στις ώρες της Ευέλικτης είτε τις βροχερές ημέρες όταν αναγκαστικά μένουμε στην τάξη. Με λίγη φαντασία τα παιχνίδια μπορούν να προσαρμοστούν ή να διαφοροποιηθούν για να ανταποκριθούν στο επίπεδο των παιδιών και στον στόχο που έχουμε κάθε φορά. Επίσης, συχνά χρησιμοποιώ τμήματα των παιχνιδιών στο μάθημα, όπως πχ τις κλεψύδρες για να «δώσω χρόνο» για άσκηση. Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθώ εκτενέστερα στα παιχνίδια ανά τάξη. Τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι πολύ ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και για το σπίτι.
Τα παιχνίδια που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στην τάξη είναι τα εξής (τα ονόματα μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με την εταιρεία που τα παράγει): Monopoly, Uno, Μάντεψε ποιος, τουβλάκια τύπου Jenga, μεγάλα σφηνοτουβλάκια, τουβλάκια τύπου Lego, φιδάκι, Twister, παιχνίδια λέξεων Taboo, παιχνίδια με σχέδια τύπου Pictionary, καρτέλες για παντομίμα, παιχνίδια μνήμης, 4 στη σειρά-σκορ 4, Πρόσωπο-Ζώο-Φυτό, Ντόμινο, παραμύθια, Γκρινιάρης, παιχνίδια γνώσεων με καρτέλες, παιχνίδια για λεπτή κινητικότητα/ισορροπία, παζλ, τάνγκραμ, Scrabble Bowling, Sudoku, λαβύρινθοι, βρες τις διαφορές στις εικόνες, κρεμάλα, πλαστελίνη.
Επίσης στην τάξη έχω ζάρια, μπαλόνια, ελαφριές μπάλες, μπαλάκια, μικρή μπασκέτα, παιχνίδι στόχου (όχι με βελάκια, με αυτοκόλλητες μπάλες) και αυτοκινητάκια.
Η ανάγνωση ενός παραμυθιού είναι μια ευχάριστη δραστηριότητα για τα παιδιά, μέσα από την οποία μπορούμε να καλλιεργήσουμε διάφορες δεξιότητες. Σε περιπτώσεις που το παιδί δεν μπορεί ακόμα να διαβάσει καλά μόνο του, το παραμύθι το διαβάζει ο ενήλικος ώστε να έχει η αφήγηση ρυθμό και το παιδί να μπορεί να το καταλάβει και να το απολαύσει. Αν τα παιδιά είναι στη διαδικασία εκμάθησης της ανάγνωσης μπορούν να διαβάσουν μόνο τον τίτλο ή κάποια μικρά κομμάτια του παραμυθιού. Στόχος εδώ δεν είναι τόσο η εξάσκηση της ανάγνωσης όσο της κατανόησης του λογοτεχνικού κειμένου, η εξάσκηση της φαντασίας του παιδιού και η απόλαυση.
Πριν την ανάγνωση ζητάμε από το παιδί να παρατηρήσει το εξώφυλλο, να πει τι βλέπει και βάσει εξωφύλλου και τίτλου να κάνει υποθέσεις για το τι θα περιλαμβάνει το παραμύθι. Σε κάθε σελίδα δίνουμε χρόνο στο παιδί να παρατηρήσει την εικονογράφηση και να περιγράψει αυτό που βλέπει. Διακόπτουμε την ανάγνωση ανά διαστήματα για να μας κάνει το παιδί μια σύντομη περίληψη του παραμυθιού ή να κάνουμε μια-δυο ερωτήσεις για να βεβαιωθούμε ότι κατάλαβε την δράση. Λίγο πριν το τέλος προτρέπουμε το παιδί να φανταστεί τι θα γίνει στη συνέχεια. Όλες αυτές οι δραστηριότητες θα πρέπει να είναι σύντομες και να μη γίνονται διαρκώς ώστε να μη χάνεται η ροή της ιστορίας.
