Η Ψυχολόγος του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Φηρών Θήρας, κ. Ντόβα Ταρσίτσα υλοποιεί εκπαιδευτικές δραστηριότητες μέσω του αισθητηριακού παιχνιδιού με διάφορα υλικά και εξηγεί αναλυτικά παρακάτω, τι ακριβώς σημαίνει αισθητηριακό παιχνίδι και ποιος είναι ο στόχος μάθησης μέσω του αισθητηριακού παιχνιδιού.
Τα παιδιά μαθαίνουν παίζοντας και μαθαίνουν ευκολότερα όταν είναι χαρούμενα! Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι όταν είμαστε χαρούμενοι ο εγκέφαλός μας είναι πιο δεκτικός στο να προσλάβει και να επεξεργαστεί πληροφορίες, από ότι όταν βρίσκεται σε κατάσταση στες. Επιπλέον, τα παιχνίδια αποτελούν «τροφή» για τον εγκέφαλο των παιδιών. Στο σχολείο μας εισάγαμε το αισθητηριακό παιχνίδι (sensory play) και το παιχνίδι που λερώνει (messy play) θέλοντας να προωθήσουμε την πολύπλευρη και πολυεπίπεδη ανάπτυξη των μαθητών μας.
Τι είναι όμως το αισθητηριακό παιχνίδι και πώς βοηθάει τα παιδιά; Το αισθητηριακό παιχνίδι είναι το παιχνίδι που εμπλέκει μία, πολλές ή όλες τις αισθήσεις και κατά την διάρκειά του τα παιδιά χρησιμοποιούν το σώμα τους για να βιώσουν τον κόσμο μέσω της αφής, της όσφρησης, της γεύσης, της όρασης, της ακοής και της κίνησης. Αφορά οποιαδήποτε δραστηριότητα περιλαμβάνει τη χρήση των αισθήσεων μας σε συνδυασμό με αισθητηριακά υλικά και εργαλεία. Σκοπός είναι το ελεύθερο παιχνίδι, η εξερεύνηση, η μάθηση και η θεραπεία. To messy play είναι ακριβώς το ίδιο, μόνο που σε αυτό χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό «ανοιχτά» υλικά τα οποία μπορούν να λερώσουν πολύ παραπάνω τον περιβάλλοντα χώρο και το σώμα! Το Messy Play λοιπόν είναι «το αισθητηριακό παιχνίδι που λερώνει, είναι το παιχνίδι κατά τη διάρκεια του οποίου, παιδιά όλων των ικανοτήτων και ηλικιών, χρησιμοποιούν υλικά που απευθύνονται σε όλες τις αισθήσεις… εξερευνούν ελεύθερα και πειραματίζονται, με τον δικό τους τρόπο και στο δικό τους χρόνο, καθοδηγούμενα από τον εαυτό τους και μόνο» (Ελένη Οικονομίδου, 2015).
Μέσα από το ελεύθερο και αισθητηριακό παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσεται ο εγκέφαλός τους. Τα παιδιά παίζοντας μαθαίνουν μέσα από αυθόρμητους πειραματισμούς και διερεύνηση των υλικών γύρω τους…μαθαίνουν μέσα από τις εμπειρίες που τους παρέχει το ίδιο τους το σώμα. Κάθε φορά που καταγράφεται ένα αισθητηριακό ερέθισμα κάποιος νευρώνας συνδέεται με κάποιον άλλον δημιουργώντας έτσι νέες συνάψεις στον εγκέφαλο. Μέσα από τα αισθητηριακά τους όργανα, τα παιδιά απορροφούν ενστικτωδώς κάθε πληροφορία του περιβάλλοντος, εξερευνούν τα διάφορα υλικά με τα οποία έρχονται σε επαφή, θέτουν ερωτήματα, κάνουν δοκιμές και λάθη, επαναλαμβάνουν, καταλήγουν σε συμπεράσματα, λειτουργούν ως μικροί επιστήμονες και καλλιτέχνες! Μέσα από όλες αυτές τις αυθόρμητές τους ενέργειες τίθενται τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζονται η σκέψη, η μάθηση και η δημιουργικότητα! Παίζοντας μέσα σε μικρο-ομάδες αναπτύσσονται κοινωνικές δεξιότητες καθώς μέσα σε ένα ευχάριστο κλίμα προωθείται η σύνδεση με τους συμμαθητές, η επικοινωνία και το μοίρασμα.
Τα οφέλη του αισθητηριακού παιχνιδιού και του messy play
Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτό το είδος παιχνιδιού έχει πολλά οφέλη για το παιδί συμπεριλαμβανομένης της γλωσσικής ανάπτυξης και μνήμης. Οι αισθητηριακά πλούσιες εμπειρίες βοηθούν να δημιουργηθούν συνδέσεις στον εγκέφαλο που βοηθούν τη μάθηση των παιδιών (Gascoyne, 2012)
Κατά την διάρκεια του αισθητηριακού παιχνιδιού τα παιδιά απλά παίζοντας, μέσα από την διασκέδαση και την χαρά αναπτύσσονται στα παρακάτω σημεία:
- Συγκέντρωση, προσοχή και μνήμη
- Λεπτές/ Αδρές Κινητικές Δεξιότητες
- Γλωσσικές δεξιότητες
- Κοινωνικές δεξιότητες-επικοινωνία
- Δημιουργικότητα
- Σύνδεση με συμμαθητές
- Κατανόηση της σχέση αιτίας και αποτελέσματος
- Δεξιότητες σχεδιασμού και επίλυσης προβλημάτων
- Παρατηρούν, προβλέπουν, δοκιμάζουν, αξιολογούν τα αποτελέσματα, ξαναδοκιμάζουν
- Ομαδοποιούν, ταξινομούν, οργανώνουν στοιχεία σε μια λογική σειρά
- Έρχονται κοντά σε έννοιες, όπως του σχήματος και του μεγέθους
Βιβλιογραφία:
-Gascoyne, S. (2019). Messy Play in the Early Years. London: Routledge
– Gascoyne, S. (2012). Treasure Baskets and Beyond. Maidenhead: Open University Press
– Gburczyk, K (2012). The Role of Messy Play. 9 July(Online Blog). Available from:
www.childrentherapies.co.ik/ (assessed March 2021)
-Μοντεσσόρι, Μ. (1977). Να χτίσουμε τον κόσμο που ταιριάζει στο παιδί. Αθήνα: Εκδόσεις Γλάρος
– Οικονομίδου, Ε. (2015) Messy Play: ο φυσικός τρόπος παιχνιδιού, ένα εργαλείο ανάπτυξης. 03/12/15 (Online Blog) Available from https://pigolampides.gr/blog/messy-play-hehe-art/ (assessed April 2021)
Ευχαριστήριο 🙏
Ευχαριστούμε θερμά τον Δήμαρχο Θήρας κ. Ζώρζο Αναστάσιο Νικόλαο και τον Αντιδήμαρχο Παιδείας Δήμου Θήρας κ. Κατσίπη Νικόλαο, που ανταποκρίθηκαν θετικά και ενθαρρυντικά στο αίτημα του σχολείου μας να έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα απαραίτητα υλικά και μέσα/εργαλεία προκειμένου να γίνεται πράξη στο σχολείο μας καθημερινά το αισθητηριακό “messy play” παιχνίδι προς τη μαθητική μας κοινότητα από την Ψυχολόγο του σχολείου μας, κ. Ντόβα Ταρσίτσα.
