Γενικά στοιχεία 

Νομός Γρεβενών ήταν ένας από τους τέσσερις νομούς της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Έγινε ξεχωριστός νομός το 1964, με αναγκαστικό νόμο ο οποίος συστάθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1964 με το υπ’ αριθμ. 4398 Νομοθετικό Διάταγμα “Περί Ιδρύσεως Νομών Πειραιώς και Γρεβενών και άλλων τινών διατάξεων”, έπειτα από την απόσπαση της επαρχίας των Γρεβενών από το Νομό Κοζάνης, καθώς και του Δήμου Δεσκάτης και των Κοινοτήτων Δασοχωρίου και Παρασκευής από το Νομό Λάρισας. Σήμερα αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών.

Πρωτεύουσα της ομώνυμης Περιφερειακής Ενότητας και μοναδική πόλη είναι η ομώνυμη πόλη (Γρεβενά). Άλλες σημαντικές κωμοπόλεις και χωριά είναι η Δεσκάτη, το Καρπερό, ο Άγιος Γεώργιος Γρεβενών, το Κηπουρειό, η Αβδέλλα, το Δοτσικό, η Σαμαρίνα και ο Ταξιάρχης (ο οποίος έδωσε το όνομα του και σε σήραγγα της Εγνατίας Οδού).

Συνορεύει με την Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων στα δυτικά, με την Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς στα βορειοδυτικά, με την Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης στα βόρεια, με την Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας στα νοτιοανατολικά και με την Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων στα νότια.

Ιστορία

Η πόλη των Γρεβενών χτίστηκε ακριβώς πλάι στις θέσεις δυο αρχαίων-ρωμαϊκών οικισμών, από τους οποίους ο ένας βρισκόταν δυτικά  και ο άλλος ανατολικά  από τα τελευταία σπίτια της σημερινής πόλης. Επίσης, λείψανα ενός άλλου αρχαίου οικισμού, με διάρκεια ζωής από τα προϊστορικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, επισημάνθηκαν στο ύψωμα «Τούμπα», που βρίσκεται σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων βόρεια από τα Γρεβενά. Κομμάτι της αρχαίας Ελιμείας και κοιτίδα των Δωριέων, η περιοχή διέγραψε δημιουργική πορεία έντονης πολιτιστικής, κοινωνικής και ιστορικής ζωής. Τα Γρεβενά αναφέρονται για πρώτη φορά σε κείμενο την εποχή του Βυζαντίου με το όνομα Γριβάνα από τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο . Το όνομα συναντιέται σε γραπτές και προφορικές πηγές με τις παραλλαγές «Γραιβινό», «Γρεβενός», «Γρεβυνόν», «Γκρεμπενίτζ», «Γρεβαινά», «Γρεβαινό» . Το πιθανό είναι η τοπωνυμία να είναι λατινικής προέλευσης, καθώς στη λατινική γλώσσα υπάρχει η λέξη gravis = δυσχερής, απότομος, τραχύς και το επίρρημα grave με παραπλήσιες έννοιες.Την περίοδο της τουρκοκρατίας, υπήρξε αρματολίκι και αναφέρεται το 1537 ως ένα από τα πέντε στα οποία χωριζόταν η Μακεδονία κάτω από τον Αξιό ποταμό. Στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε ο Μικρασιάτης Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός ο οποίος μαρτύρησε της 1η Οκτωβρίου 1911.

Το 1922 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν στην περιοχή των Γρεβενών Μικρασιάτες και Θρακιώτες πρόσφυγες.Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Κωνσταντίνος Ταλιαδούρης Θρακιώτης – από τον Σκοπό Ανατολικής Θράκης – ο οποίος αργότερα ως υπουργός Βορείου Ελλάδος της Κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου 1964 ενήργησε ώστε να επιτευχθεί η ίδρυση αυτοτελούς Νομού Γρεβενών με νόμο τον Οκτώβριο του 1964.

Χιονοδρομικό Κέντρο

Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, στην καρδιά της Πίνδου και απέχει 42 χιλιόμετρα από την πόλη των Γρεβενών. Ο ορεινός όγκος της Βασιλίτσας εκτείνεται ανάμεσα στο νομό Γρεβενών και το νομό Ιωαννίνων και ανήκει στην οροσειρά της Πίνδου. Οι πλαγιές του βουνού αποτελούν καταπληκτικές πίστες για χιονοδρομία, ενώ οι γυμνές κορυφές και τα πλούσια δάση που τις περιβάλλουν δημιουργούν ένα μαγευτικό τοπίο. Η βλάστηση περιλαμβάνει πεύκα, οξιές και ψηλά ρόμπολα.

Το χιονοδρομικό κέντρο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1975 με την κατασκευή του πρώτου συρόμενου αναβατήρα στο διάσελο Βασιλίτσας – Γομάρας μήκους 1060 μ. σε υψόμετρο 1788 – 2060 μ. Ο αναβατήρας αυτός μπορεί να μεταφέρει 800 χιονοδρόμους την ώρα ακόμα και σήμερα. Έκτοτε η σταδιακή ανάπτυξη του χιονοδρομικού κέντρου, η κατασκευή πρόσθετων αναβατήρων και έργων υποδομής (κτιριακών εγκαταστάσεων, πάρκινγκ) και η αγάπη του κόσμου, έφερε τη Βασιλίτσα σε περίοπτη θέση στην καρδιά των χιονοδρόμων σε πανελλαδικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να θεωρείται ένα από τα καλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας.

Σήμερα στη Βασιλίτσα λειτουργούν επτά αναβατήρες, εκ των οποίων ο ένας είναι τριθέσιος εναέριος, ο ένας διθέσιος εναέριος, οι τρεις συρόμενοι και οι δύο είναι αναβατήρες για μικρά παιδιά. Επιπλέον, το χιονοδρομικό κέντρο περιλαμβάνει δεκαέξι πίστες συνολικού μήκους περίπου 16 χιλιομέτρων.