Θεματικός κύκλος
Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ/Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη
Επιμέρους θεματικές ενότητες/ Υποενότητες
Συμπερίληψη, αλληλοσεβασμός, διαφορετικότητα
Βασικός σκοπός του προγράμματος αποτελεί η ευαισθητοποίηση των μαθητών μας απέναντι στην έννοια της Δημοκρατίας. Τι σημαίνει η Δημοκρατία και πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε εμείς σαν σωστοί πολίτες. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις και ποια τα δικαιώματά μας μέσα σε μια δημοκρατική κοινωνία. Μέσα από την οπτική μας ως διαφορετικοί αλλά ίσοι ο καθένας μας με τη ξεχωριστή του ταυτότητα αποτελεί κομμάτι κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος. Αυτές τις έννοιες θα προσεγγίσουμε (ταυτότητα, ισότητα, διαφορετικότητα) για να φτάσουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα που έχουν τεθεί ως στόχοι.
1ο Εργαστήριο «Καλώς ήρθατε στη Ντενεκεδούπολη»
Χρησιμοποιώντας την ιστορία της Ευγενίας Φακίνου «Ντενεκεδούπολη» τα παιδιά εντάχθηκαν στη θεματική μας!! Αρχικά διαβάσαμε το παραμύθι με τα παιδιά και παρακολουθήσαμε και το αντίστοιχο εικονογραφημένο παραμύθι.
Γνωρίσαμε μια διαφορετική πολιτεία με κατοίκους που δε μοιάζουν με εμάς. Μαζί με τα παιδιά σε ένα χαρτόνι καταγράψαμε όλους τους ήρωες της ιστορίας αλλά και τις προτάσεις τους στο πρόβλημα της πόλης. Εντοπίσαμε τους ήρωες της ιστορίας μας
Παίξαμε κουκλοθέατρο δίνοντας κάθε φορά διαφορετική εκδοχή στην ιστορία
Μέσα από το διάλογο με τα παιδιά στο τέλος του κουκλοθέατρου αναρωτηθήκαμε :
- Είχε δικαίωμα ο Λαδένιος να τα ζητάει όλα αυτά;
- Τα ντενεκεδάκια ήταν υποχρεωμένα να κάνουν ότι τους έλεγε;
Με το τρόπο αυτό εισάγουμε τους μικρούς μας μαθητές στις δυο βασικές έννοιες που διέπουν το Δημοκρατικό πολίτευμα…. δικαιώματα και υποχρεώσεις!!!
Αποφασίσαμε λοιπόν σαν μια δημοκρατική τάξη να κάνουμε στις 17 Νοεμβρίου εκλογές….
Τη φετινή χρονιά στη χώρα μας είχαμε εκλογές και τα παιδιά άκουσαν πολλές φορές αυτή τη λέξη χωρίς να ξέρουν τι σημαίνει στην πραγματικότητα. Έτσι μέσα από την ενασχόληση μας με τη Ντενεκεδούπολη θα πάρουν μέρος στην πρώτη τους εκλογική διαδικασία. Αλλά θα είναι λίγο διαφορετική από των μεγάλων. Πρώτα από όλα γνωρίσαμε τους υποψήφιους και το τι προτείνει ο καθένας σαν λύση στο πρόβλημα που προέκυψε στην Ντενεκεδούπολη. Μάθαμε τις σχετικές έννοιες όπως εκλογικό κέντρο, κάλπη, ψηφοδέλτιο, ψηφοφορία, υποψήφιοι, ψηφοφόροι, παραβάν και μυστική ψήφος, καταμέτρηση ψήφων και γνωρίσαμε την εκλογική διαδικασία. Ετοιμάσαμε τη τάξη μας …το πίνακα με τους υποψήφιους….. τα ψηφοδέλτια… και η διαδικασία ξεκίνησε ομαλά τη Παρασκευή το πρωί….
Με την ολοκλήρωση της μετρήσαμε τις ψήφους και βγάλαμε τον ιδανικό ηγέτη σύμφωνα με τη γνώμη των μικρών μας μαθητών.
2ο Εργαστήριο « Ίδιοι αλλά και διαφορετικοί δικαιώματα έχουν όλοι στη ζωή»
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού που κάθε χρόνο γιορτάζεται κάθε στις 20 Νοεμβρίου στο Α΄ τμήμα του Νηπιαγωγείου μας παρακολουθήσαμε μια βραβευμένη ταινία μικρού μήκους με τίτλο «Το κουτί».
Στην ιστορία μας παρουσιάζεται η ζωή ενός παιδιού που, ενώ αρχικά το βλέπουμε να ζει ευτυχισμένο, η κατάσταση αυτή ανατρέπεται όταν ξαφνικά ξεκινά πόλεμος (χάνεται η δημοκρατία). Ο πόλεμος δεν άλλαξε μόνο τη ζωή του μικρού μας πρωταγωνιστή, αλλά και το ρόλο του κουτιού του.
Έτσι από σπιτάκι-παιχνίδι έγινε μέρος-καταφύγιο σε ένα στρατόπεδο προσφύγων γεμάτο κινδύνους και τελικά καράβι που ξεκινά για ένα ταξίδι προς την ελπίδα
Μέσα από την ιστορία τα παιδιά προβληματίστηκαν πως ένα παιχνίδι έγινε απαραίτητο αντικείμενο για να μπορέσει να ζήσει και εξέφρασαν τα συναισθήματα που τους προκάλεσε η ιστορία μας. Στη συνέχεια και με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού είδαμε ποιες εικόνες της ιστορίας μας αφορούσαν βασικές ανάγκες που έχει ο μικρός μας πρωταγωνιστής, όλα όσα χρειάζεται για να μεγαλώσει αρμονικά και να νιώθει ευτυχισμένος.
Τις απαντήσεις των παιδιών τις καταγράψαμε σε ένα κάνσον χαρτόνι και στη συνέχεια τις αντιστοιχίσαμε με εικονογραφημένες κάρτες δικαιωμάτων που εκτυπώσαμε από το διαδίκτυο.
Στόχος μας ήταν οι μικροί μας μαθητές μας να κατανοήσουν πως οι ανάγκες που ανέφεραν είναι ίδιες για όλα τα παιδιά του κόσμου όπου κι αν ζουν, όπως κι αν ζουν, πρόκειται για τα δικαιώματά τους και πως κάθε χώρα πρέπει να φροντίζει για τα δικαιώματα αυτά αν θέλει να λέγεται Δημοκρατική!!
Στη συνέχεια παρακολουθήσαμε ένα πολύ όμορφο βίντεο που μας τόνισε ποια είναι τα δικαιώματα μας σαν παιδιά!!
Σε φύλλο εργασίας με εικόνες βάζουμε χ σε αυτές που παραβιάζεται κάποιο δικαίωμα και τσεκ σε όσες τα παιδιά είναι χαρούμενα και έχουν ότι χρειάζονται!
Δημιουργήσαμε το βιβλίο των δικαιωμάτων της τάξης μας. Σε κάθε παιδί δόθηκε ένα φύλλο που απεικονίζει ένα από τα δικαιώματα τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων και τους ζητήσαμε να το απεικονίσουν όπως αυτά το φαντάζονται.
Στο τέλος τα ενώσαμε δημιουργώντας το δικό μας «ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ» με εξώφυλλο τις χρωματιστές παλάμες των παιδιών.
Επιπρόσθετα δημιουργήσαμε και ηλεκτρονικό βιβλίο με τις εργασίες το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στη διάχυση της δράσης.
Τέλος κάθε παιδί πήρε σε αντίτυπο το βιβλίο με τις ζωγραφιές όλων των φίλων του. Στο ξεφύλλισμα τους τα παιδιά αναγνώριζαν ποια ζωγραφιά έχει κάνει ο καθένας απο τους φίλους τους!!
Μέσα από τη συζήτηση περνάμε το μήνυμα ότι για να είμαστε χαρούμενοι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να σεβόμαστε τα δικαιώματα των άλλων, μικρών και μεγάλων. Δεν έχει σημασία αν είμαστε μικροί η μεγάλοι ίδιοι ή διαφορετικοί όλοι έχουμε τις ίδιες ανάγκες!!! Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τη διαφορά ανάγκης και επιθυμίας παίξαμε ένα παιχνίδι.
«Το ταξίδι των αναγκών και των επιθυμιών»
Με αφορμή το βίντεο το κουτί αποφασίσαμε να μπούμε στη θέση του μικρού παιδιού αλλά λίγο διαφορετικά (χωρίς τον πόλεμο), Μπήκαμε στη βάρκα μας και το ταξίδι μας ξεκίνησε.
Χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες και είδαμε τις κάρτες μας…Εξηγήσαμε τι μας δείχνουν και έγινε διαχωρισμός των απαραίτητων και μη αντικειμένων.. Βοήθησε πολύ τι γεγονός οτι τα παιδιά ήδη γνώριζαν τα δικαιώματα ως ανάγκες!!
Στην αρχή το ταξίδι μας ήταν πολύ διασκεδαστικό. Ο ήλιος έλαμπε και η θάλασσα ήταν ήρεμη και καταγάλανη. Εμείς παίζαμε με τα παιχνίδια μας και απολαμβάναμε τις όμορφες στιγμές του ταξιδιού μας!! Όμως κάτι απρόσμενο συνέβη… δεν ελέγξαμε το δελτίο καιρού και τώρα μια μεγάλη καταιγίδα εμφανίστηκε ξαφνικά. Η βάρκα μας άρχισε να κουνιέται και να γέρνει. Υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να βυθιστεί και για να μπορέσει να συνεχίσει να επιπλέει έπρεπε να ρίξουμε στη θάλασσα τρία από τα πράγματα που είχαμε πάρει μαζί μας.
Ζητήσαμε από την κάθε ομάδα να αποφασίσει τι θα ρίξει στη θάλασσα ( ένα αντικείμενο η κάθε ομάδα). Εξηγήσαμε πως ότι πέσει στη θάλασσα δε θα μπορέσουμε να το έχουμε μαζί μας ξανά όταν θα φτάσουμε στη στεριά και είμαστε ασφαλείς.
Κινούμασταν ανάλογα με το καιρό και εκφράζαμε τα συναισθήματα μας .. είτε φόβο… είτε ανακούφιση!!
Επιτέλους η καταιγίδα άρχισε να ηρεμεί. Όλοι είμαστε ανακουφισμένοι και ασφαλείς μέσα στη βάρκα. Ωστόσο, μια μετεωρολογική πρόβλεψη αναφέρει πως ένας τυφώνας Κατηγορίας 5 κατευθύνεται προς το μέρος που βρισκόμαστε. Για να επιβιώσουμε από τον τυφώνα, έπρεπε να πετάξουμε στη θάλασσα τρία ακόμη αντικείμενα!
Να θυμάστε παιδιά: μην πετάξετε αυτά που πιθανότατα θα χρειαστείτε για να επιβιώσετε στη νέα σας χώρα.
Παραλίγο να μην γλιτώσουμε! Ωστόσο, σχεδόν είχαμε φτάσει στον προορισμό μας. Όλοι ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι. Όμως, τη στιγμή που είδαμε στεριά στον ορίζοντα, ένας καρχαρίας χτύπησε τη βάρκα μας δημιουργώντας μια τρύπα στο πλευρό. Έπρεπε να κάνουμε το καράβι ακόμη πιο ελαφρύ! Πετάξαμε ακόμη τρία αντικείμενα για να φτάσουμε γρήγορα στη στεριά. Και ενώ στην αρχή μας ήτανε εύκολο να ρίξουμε τα περιττά αντικείμενα όταν έφτασε η ώρα με τις κάρτες των παιχνιδιών και τω διακοπών προβληματιστήκαμε αρκετά… όμως και τώρα κατανοήσαμε οτι ο γιατρός το σπίτι και η οικογένεια είναι πιο σημαντικά!!
Επιτέλους φτάσαμε στον προορισμό μας και είμαστε ασφαλείς. Ζητήσαμε από την κάθε ομάδα να παρουσιάσει τι φέρνει μαζί της.
Έχετε όλα όσα χρειάζεστε για να επιβιώσετε για να μεγαλώσετε και να αναπτυχθείτε σωστά; Υπάρχει κάτι που λείπει που θα χρειαστείτε για να επιβιώσετε; Συγκρίναμε τι πέταξε και τι κράτησε η κάθε ομάδα.
Μέσα στη βάρκα τοποθετούμε τις ανάγκες μας και στη θάλασσα μας πετάμε τις επιθυμίες μας… Είναι και αυτές σημαντικές αλλά μπορούμε να επιβιώσουμε και χωρίς αυτές.
3ο Εργαστήριο «Έλα στην παρέα μας. Στο νηπιαγωγείο μας είμαστε όλοι φίλοι»
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με αναπηρία (3/12) δεχτήκαμε μια απρόσμενη επίσκεψη στη τάξη μας.
Τη φίλη μας τη λένε Δροσούλα. Συστήθηκε στα παιδιά, ήταν μέσα σε ένα πακέτο που ανοίξαμε από τα πόδια προς τα πάνω. Βλέποντας το σκούρο χρώμα στα πόδια κατάλαβαν ότι είναι από άλλη χώρα, ανοίξαμε σιγά σιγά, πόδια, ρούχα, άρα είναι κορίτσι, σώμα, μαλλάκια, πρόσωπο, περίμεναν έκπληκτα να τη δουν.
Μετά την αφήγηση της ιστορίας της συζητήσαμε για τα συναισθήματα της νέας μας φίλης και το πώς μπορεί να νιώθει… χαρά, λύπη, φόβο, άγχος, αμηχανία, ντροπή, θυμό; τι θα κάναμε εμείς αν είμαστε στη θέση της, αν τα ίδια έχουν αισθανθεί μόνα και διαφορετικά και προσπαθήσαμε να βρούμε λύσεις στο πρόβλημα των νέων μας φίλων.
Ζωγραφίσαμε τον εαυτό μας παρέα με τους νέου μας φίλους!!
Διαβάσαμε μαζί με τη Δροσούλα την κοινωνική ιστορίας «Τι κάνω για να νιώσω καλά». Με αφορμή τα συναισθήματα που ένιωθε η νέα μας φίλη και τις λύσεις που εμείς τις προτείναμε, προσπαθήσαμε μέσα από την ιστορία να βρούμε τρόπους που μας κάνουν να νιώθουμε λίγο πιο όμορφα όταν τα πράγματα γύρω μας, μας δυσκολεύουν.
Σε κολάζ καθώς διαβάζαμε την ιστορία τα παιδιά βρήκαν τις εικόνες και τις βάλαμε σε σειρά για να δημιουργηθεί το δικό μας ταμπλό…. « ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΝΙΩΣΩ ΚΑΛΥΤΕΡΑ»
Στη συνέχεια δημιουργήσαμε έναν πίνακα διπλής εισόδου όπου αφηγούμαστε διάφορες καθημερινές καταστάσεις και τα παιδιά επιλέγουν τρόπους επίλυσης!!
Έγινε μέσω ενός φύλλου εργασίας η αξιολόγηση της δραστηριότητας. Είχαμε ένα φύλλο χωρισμένο στα δύο.
Στη μία μεριά τα παιδιά απεικόνισαν τον τρόπο που θα προτείνουν στη νέα μας φίλη για να μην νιώθει λυπημένη και στην άλλη μεριά σκέφτηκαν το πρόβλημά της και αν όντως η λύση που της πρότειναν θα την κάνει να νιώσει πιο όμορφα
4ο Εργαστήριο « Εγώ και εσύ μαζί φτιάχνουμε το εμείς»
Στην αρχή του εργαστηρίου μας αφηγηθήκαμε στα παιδιά το παραμύθι «Σοφία, η αγελαδίτσα τραγουδίστρια» , Pennart , 2000. Στο παραμύθι μας θίγονται θέματα όπως: το ζήτημα της ταυτότητας και του αυτοπροσδιορισμού, της ένταξης σε ομάδες, το ζήτημα της αποδοχής, της απόρριψης, της διαφορετικότητας.
Στη πρώτη φάση δεν ολοκληρώνουμε το παραμύθι μέχρι το τέλος. Σταματάμε μετά την τελευταία της απόπειρα να μπει σε μια ομάδα από μουσικούς – ορχήστρα. Ζητάμε από τα παιδιά να μας υποδείξουν τις ορχήστρες που προσπάθησε να πάρει μέρος η Σοφία, τις καταγράφουμε μαζί και το λόγο για τον οποίο την απέρριψε η κάθε ομάδα!!
Στο τέλος κάθε παιδί απεικόνισε το τέλος της ιστορίας όπως αυτό το φαντάζεται.
Με στόχο την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και της κατανόησης -αποδοχής του “άλλου” συζητήσαμε για τα συναισθήματα που μπορεί να ένιωσε η Σοφία η αγελαδίτσα. Μπήκαμε στη θέση της και εκφράσαμε τα συναισθήματα με το σώμα μας και τις εκφράσεις του προσώπου μας.
Στο τέλος φτιάξαμε το «Θερμόμετρο συναισθημάτων». Τα παιδιά καταγράφουν ή αναπαριστούν με φατσούλες τα πιθανά συναισθήματα που βιώνει η Σοφία μέσα από την ιστορία.
5ο Εργαστήριο «Μαθαίνω τον εαυτό μου…. για να μπορώ να σέβομαι τους άλλους»
Στόχος μας ήταν οι μαθητές
- να εντοπίζουν μεταξύ τους ομοιότητες και διαφορές
- να αναπτύξουν ενσυναίσθηση σε ζητήματα διαφορετικότητας και ποικιλομορφίας
- Να αλληλεπιδράσουν με παιδιά από διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα.
Παίξαμε το Ομαδικό παιχνίδι «Ο κατάσκοπος»
«Περπατάς σαν κατάσκοπος με την εφημερίδα, κρύβοντας το πρόσωπό σου, με στόχο να μην κοιτάς κανέναν/καμία και να μη σε βλέπει και κανείς/καμία». Με συνοδεία μουσικής τα παιδιά κινούνται στην τάξη. Στο σταμάτημα του ήχου, τα παιδιά σταματούν να κινούνται και καλούνται «κατασκοπικά» να παρατηρούν το/τη διπλανό/ή τους και εντοπίζουν ομοιότητες ως προς τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά!
Στη συνέχεια κόψαμε τις εφημερίδες σε σχήμα ανθρώπου και φτιάξαμε τους εαυτούς μας….
Μάθαμε ότι αφού είμαστε διαφορετικοί και ξεχωριστοί ο καθένας μας έχει τα δικά του προσωπικά στοιχεία και υπάρχει ένα χαρτί που τα καταγράφει και μας κάνει να ξεχωρίζουμε. Λέγεται ταυτότητα και όλοι οι άνθρωποι όταν γίνουν 18 χρονών αποκτούν τη δική τους ταυτότητα. Αναζητήσαμε στο διαδίκτυο εικόνες από ταυτότητες και παρατηρήσαμε ποια στοιχεία αναγράφονται επάνω. Στη συνέχεια φτιάξαμε τις δικές μας ταυτότητες!!
Παίξαμε το ομαδικό παιχνίδι «Πες μου κάτι για σένα…» Καθίσαμε σε κύκλο και ο βοηθός της ημέρας άρχισε το παιχνίδι με τη φράση «θέλω να μάθω για σένα: ποιο είναι το αγαπημένο σου παιχνίδι απευθυνόμενος/η στο παιδί που κάθεται δεξιά του. Πήραν το λόγο όλα τα παιδιά και το παιχνίδι συνεχίστηκε με παρόμοιες ερωτήσεις ( αγαπημένο φαγητό, φίλος/η, χρώμα κ.ά). Στο τέλος παρατηρήσαμε πως αν και εξωτερικά διαφέρουμε πολύ τα αγαπημένα μας αντικείμενα και οι επιλογές/ επιθυμίες μας δε διαφέρουν πολύ.
6ο Εργαστήριο «Όλοι διαφορετικοί – όλοι ίσοι»
Έγινε διδακτική αξιοποίηση του παραμυθιού
« Έλμερ, ο παρδαλός ελέφαντας».
Αφού διαβάσαμε το παραμύθι ρωτήσαμε τα παιδιά:
–Ποιό ήταν το πρόβλημα του Έλμερ;
-Τι έκανε για να το λύσει;
-Αν ήσουν εσύ στη θέση του τι θα έκανες;
-Θυμήσου τους φίλους σου στο νηπιαγωγείο και σκέψου ομοιότητες και διαφορές που έχετε μεταξύ σας
-Γελάμε και κοροϊδεύουμε τους άλλους όταν είναι διαφορετικοί;
-Πως μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που τον κοροϊδεύουν ή τον χτυπάνε άλλα παιδιά;
Εδώ ακούσαμε το παραμύθι, το σταματούσα συνέχεια συζητούσαμε για τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, πώς θα αισθάνονται αν τους στοχοποιουν, κάναμε αναπαράσταση
Στη συνέχεια χρωματίσαμε εμείς τον Έλμερ όπως θέλαμε και τον βοηθήσαμε να βγει απο τον λαβύρινθο!!
Γνωρίσαμε ένα νέο φίλο….
Ένα διαφορετικό ζώο που ψάχνει για φίλους, αλλά κανένα άλλο ζώο δεν το κάνει παρέα γιατί είναι απλά παράξενο!!! Παίξαμε σε κουκλοθέατρο την ιστορία για να γίνει πιο προσιτή στους μικρούς μας μαθητές. Συζητήσαμε για την ιστορία του Ζαμπντερφίλιο και εκφράσαμε τις απόψεις μας
Τι θα συνέβαινε αν ένα…Ζαμπντερφίλιο ζητούσε να γίνει φίλος μας;
Στο τέλος των εργαστηρίων μάθαμε πως σε μια δημοκρατική κοινωνία δε μπορούμε με επιθέσεις και συγκρούσεις να λύνουμε τις διαφορές μας. Θα πρέπει να βρούμε έναν ειρηνικό και δημοκρατικό τρόπο για να επιλύνουμε τις διαφορές μας. Παρακολουθήσαμε το εκπαιδευτικό βίντεο «Η εχθρόπιτα».
Τι έφτιαξε ο μικρός με τον μπαμπά του;
Για ποιο λόγο;
Τι κατάλαβε στο τέλος ο μικρός πρωταγωνιστής μας;
Ακολούθησε διάλογος σχετικά με τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν στην ιστορία μας για την επίλυση των όποιων διαφορών με άλλα παιδιά… Δημιουργήσαμε εννοιολογικό χάρτη με τους τρόπους επίλυσης των διαφορών/συγκρούσεων με βάση τις προτάσεις των παιδιών…
Αν έφτιαχνες την πίτα της φιλίας, τι συστατικά θα έβαζες μέσα; Ζωγράφισε την ‘Φιλόπιτα’ !!!Γράψε και ζωγράφισε τα συστατικά που θα έβαζες!!!
