Γαϊτανάκι: Το παραδοσιακό έθιμο της Αποκριάς και οι ρίζες του
Από τα λίγα που διατηρούνται αυτούσια ως τις ημέρες μας, το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της Αποκριάς. Ένα υπέροχο «παιχνίδι», που περιλαμβάνει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τα οποία είναι αναγκαία για μια ξέφρενη διασκέδαση. Χρώματα, κέφι και χιούμορ… πλέκονται μαζί με τις κορδέλες σε έναν χορό αγάπης και συμφιλίωσης με ιδιαίτερους συμβολισμούς.
Ρίζες και ετυμολογία
Το γαϊτανάκι, το οποίο κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του τα τελευταία χρόνια στις εκδηλώσεις των αστικών κέντρων, πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα άλλα τοπικά έθιμα, αφού η δεξιοτεχνία των χορευτών αλλά και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο.
Η λέξη «γαϊτανάκι» είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα, ταινία, και δημιουργείται χάρη στην τάση που έχει η γλώσσα μας να προσθέτει την κατάληξη «-άκι» για να δηλώσει τον υποκορισμό. Προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη. Χωρίς να είμαστε βέβαιοι για την ετυμολογία της, η ονομασία της έχει να κάνει με την πόλη Gaeta της Ιταλίας, ιωνική αποικία των Σαμίων, γνωστή για την παραγωγή κορδέλας. Οι κορδέλες συνήθως ήταν από βαμβάκι, μαλλί ή μετάξι και αποτελούσαν διακοσμητική πινελιά των φορεμάτων.
Ο αριθμός των δώδεκα χορευτών λέγεται ότι δηλώνει τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις Ώρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου. Σε πολλές κοινωνίες, κυρίως αγροτικές, το γαϊτανάκι συμβολίζει την ομόνοια και τη συναδελφικότητα. Ο κυκλικός χορός συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη ζωή στον θάνατο, από τη λύπη στη χαρά, από τον χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο.
Πηγή: Το Βήμα
Το δικό μας γαϊτανάκι!
Τα αλευρομουτζουρώματα
Το ιδιαίτερα διασκεδαστικό έθιμο του αλευρομουτζουρώματος λαμβάνει χώρα στο Γαλαξίδι την Καθαρά Δευτέρα. Κάτοικοι και τουρίστες μετατρέπονται σε αλευρομαχητές και με πολεμοφόδια χρωματιστό αλεύρι, που διανέμεται δωρεάν από τον Δήμο, επιδίδονται επί ώρες σε επικές μάχες, που ξεκινούν το μεσημέρι στο λιμάνι.
Προέλευση
Το έθιμο φαίνεται πως έχει τις ρίζες του στην εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όταν οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν τα πρόσωπα τους. Λέγεται ότι οι θαλασσοπόροι Γαλαξιδιώτες είδαν σε πόλη της Σικελίας, παρόμοιες ομαδικές λαϊκές γιορτές, με εκδηλώσεις κατά τις οποίες οι παρευρισκόμενοι είχαν χρωματίσει τα πρόσωπά τους, όπως οι παλιάτσοι των ιπποδρομιών, τους εντυπωσίσαν και τις μεταφύτευσαν στο Γαλαξίδι, και για να μιμηθούν τους γλεντοκόπους της Σικελίας, χρησιμοποίησαν λευκό αλεύρι με λουλάκι και βερνίκι.
Πηγή:https://apokries.ert.gr/alevromoutzoyrwma-galaxidi/
Τα δικά μας αλευρομουτζουρώματα!!!
Γενίτσαροι και Μπούλες
Το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα την περίοδο της αποκριάς. Ο χαρακτηριστικός ήχος του ζουρνά και το νταούλι, τους συνοδεύει σε κάθε τους βήμα, καθώς χορεύουν στους δρόμους της Νάουσας κατά ομάδες (μπουλούκια).
Το ιδιαίτερο αυτό έθιμο της αποκριάς, που δίνει έντονο παραδοσιακό χρώμα στο καρναβάλι της Νάουσας, χρονολογείται στον 18ο αιώνα, ενώ οι ρίζες του ανιχνεύονται σε γιορτές στην αρχαία Ελλάδα, σχετικές με τον θεό Διόνυσο. Έχει καθιερωθεί τα άτομα με τις αντρικές στολές να αποκαλούνται Γενίτσαροι και το άτομο με την γυναικεία στολή να αποκαλείται Μπούλα. Όμως παρόλα αυτά υπάρχει και μία διαφορετική άποψη γύρω από την ονομασία σύμφωνα με την οποία όλοι οι χορευτές ονομάζονται Μπούλες και η γυναικεία μορφή ανάμεσα τους είναι η Νύφη.
Πηγή:https://www.e-naousa.gr/article.php?naousa=82
Οι δικοί μας Γενίτσαροι και Μπούλες!