Όσο πλησιάζει η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 γίνονται ολοένα και πιο επίκαιρα τόσο το πνεύμα όσο και τα μηνύματά της. Η κορύφωση της πορείας του Ελληνισμού από την εποχή της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης έως τις αρχές του 19ου αιώνα παγιώθηκε με τις αλλεπάλληλες νίκες των Ελλήνων κατά των Οθωμανών ήδη από τις πρώτες ημέρες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και κατέστη το εφαλτήριο για τη συγκρότηση πια ενός αυτόνομου Ελληνικού κράτους. Στο επίτευγμα αυτό συνέβαλλαν πολλοί Έλληνες και ξένοι, επιφανείς και λιγότερο γνωστοί στρατιωτικοί, πολιτικοί και απλοί άνθρωποι του μόχθου από κάθε γωνιά των λεγόμενων «Ελληνικών χωρών». Οι περισσότεροι παρέμειναν στη λήθη της ιστορίας καθώς δεν διασώθηκαν ιδιαίτερα στοιχεία για τη δράση τους. Παράλληλα η γενικότερη ιστοριογραφία της εποχής έδωσε, δικαιολογημένα ως ένα βαθμό, περισσότερη προσοχή στα μεγάλα ονόματα των νοτιοελλαδιτών οπλαρχηγών του 1821 αφήνοντας στο περιθώριο τους μικρο-καπεταναίους και μπουλουξήδες, οι οποίοι ουσιαστικά ήταν αυτοί που επωμίσθηκαν το βάρος της εφαρμογής των επιχειρησιακών σχεδίων των κατά τόπους επικεφαλής στρατιωτικών ανδρών της επανάστασης.
Η επανάσταση της Χαλκιδικής έληξε οριστικά με την παράδοση του Αγίου Όρους, τον Ιανουάριο του 1822. Αναμφίβολα η εξέγερση στην Μακεδονία δεν είχε οργανωθεί επαρκώς και τα αποτελέσματα της υπήρξαν τραγικά για τους Έλληνες των περιοχών αυτών. Σημαντικός παράγοντας αποτυχίας της εξέγερσης, ήταν και η κοντινή θέση της Χαλκιδικής σε σχέση με την Οθωμανική πρωτεύουσα της Κωνσταντινούπολης και την παρουσία μεγάλων στρατιωτικών μονάδων της Αυτοκρατορίας. Η προσφορά όμως της εξέγερσης της Χαλκιδικής στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε σημαντική (αν όχι καθοριστική). Οι Μακεδόνες επαναστάτες και οι χίλιοι και πλέον μοναχοί του Αγίου Όρους που πήραν τα όπλα επί έξι περίπου μήνες απασχόλησαν μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων. Έτσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο.
Η επανάσταση του 1821 στην Χαλκιδική και στην Μακεδονία, αποδεικνύει αυτό που θεωρούμε όλοι αυτονόητο, αλλά αμφισβητείται πεισματικά από πολλούς σήμερα: την αδιαμφισβήτητη ενότητα του Ελληνικού Έθνους στην βάση της χριστιανικής θρησκείας και της ανάμνησης της κοινής Βυζαντινής κληρονομιάς, που δεν υπονόμευσε ούτε το σκοτάδι των τεσσάρων αιώνων Οθωμανικής σκλαβιάς.
Οι τρεις επετειακοί εορτασμοί-σταθμοί για το 1821:
● 17 Μαΐου 1821 / Η Επανάσταση του Πολυγύρου
Ο ξεσηκωμός του Πολυγύρου και τα αιματηρά γεγονότα που έλαβαν χώρα στις 17 Μαΐου 1821 γιορτάζονται με λαμπρότητα κάθε χρόνο τη μέρα αυτή στην πρωτεύουσα του Νομού με στολισμούς, φιλαρμονικές, δοξολογίες, πανηγυρικούς λόγους, με συμμετοχή των Δήμων και των Σχολείων από ολόκληρη τη Χαλκιδική. Και έτσι πρέπει να γίνεται γιατί από τον Πολύγυρο άναψε η πυρκαγιά της επανάστασης και οι φλόγες της πυρπόλησαν γρήγορα ολόκληρη τη Χαλκιδική. Ο Πολύγυρος έδωσε τον πρώτο νεκρό, αλλά και σ’ αυτόν χύθηκε το πρώτο εχθρικό αίμα. Σπουδαία πράγματι αρχή, αντίστοιχος είναι και ο εορτασμός.
● 10-13 Ιουνίου 1821 / Η μάχη των Βασιλικών
Είκοσι περίπου μέρες μετά έχουμε την προέλαση των επαναστατών προς τη Θεσσαλονίκη. Έτσι έπρεπε να γίνει. Η επανάσταση από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται να ακολουθήσει προέλαση, επίθεση και μάχη για τη απελευθέρωση των σκλαβωμένων αδελφών. Και αυτό έγινε. Και είχαμε τη φοβερή σύγκρουση του Χάψα και των συμπολεμιστών του στα Βασιλικά, στη λυσσαλέα εκείνη φονική μάχη με την αυτοθέλητη θυσία όλων των παλικαριών, μαζί και του καπετάνιου στο πεδίο της τιμής. Θυσία που μόνο με εκείνη του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι μπορεί να συγκριθεί.
Περικαλλές και μεγαλόπρεπο το μνημείο στο τόπο της θυσίας, κάτω από το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας, κατά πώς ταιριάζει στους γενναίους. Μνημόσυνο και απλός ο εορτασμός με πανηγυρικό και κατάθεση στεφανιών κάθε χρόνο τη δεύτερη Κυριακή του Ιουνίου, με γενικό συντονιστή τον Παγχαλκιδικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης «Ο Αριστοτέλης», με πρωτοβουλία, φροντίδα, δαπάνη και αγώνα του οποίου αναγέρθηκε το μνημείο.
● 14 Νοεμβρίου 1821 / Ο «Χαλασμός» της Κασσάνδρας
Ο «Χαλασμός» χιλιοτραγουδήθηκε, μοιρολογήθηκε, υμνήθηκε ως γεγονός μέγιστης αυτοθυσίας και λεβεντιάς στην υπεράσπιση του πατρίου εδάφους, αλλά και ως τόπος μαρτυρίου των χιλιάδων ανυπεράσπιστων παιδιών, γυναικών και γερόντων, που έπεσαν στα χέρια του εχθρού και υπέστησαν φρικτό θάνατο από τα φοβερά βασανιστήρια. Έτσι στην Νέα Ποτίδαια κάθε χρόνο, με παρουσία όλων των Αρχών της χερσονήσου, γιορτάζεται με λαμπρότητα η επέτειος, με εκδηλώσεις παρόμοιες με εκείνες του Πολυγύρου.
Πηγή: https://halkidikigreece.gr/1821-2021.html
