Οι δημοσιογράφοι του σχολείου μας γράφουν για την αποκριά!!
Πριν λίγες μέρες η ομάδα μας πήρε συνέντευξη από την κυρία Ελένη Σαλπαδήμου, τη γιαγιά του Γιώργου. Της ζητήσαμε να μας μιλήσει για την παλιά αποκριά και για το πώς γιόρταζαν στο Βόλο. Μας είπε πως οι Απόκριες ήταν μία ιδιαίτερη εποχή για τον κόσμο τότε, μια και όταν ήταν μικρή , δεν υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για διασκέδαση. Τότε λίγοι μπορούσαν να αγοράσουν στολές. Οι περισσότεροι και κυρίως τα παιδιά δημιουργούσαν αυτοσχέδιες στολές φορώντας μάσκες, καπέλα, παλιά παντελόνια και ρούχα των μπαμπάδων τους και κάποιες φορές κρατώντας μπουκάλια έκαναν τους μεθυσμένους.
Επίσης μας είπε ότι την περίοδο των αποκριών οι δάσκαλοι καλούσαν τα παιδιά στο σχολείο και παίζανε διάφορα παιχνίδια της αποκριάς, για παράδειγμα το γαϊτανάκι.
Η οδός Ερμού κοντά στον Άγιο Νικόλα ήταν κατάμεστη από νέους κυρίως ανθρώπους που ντυμένοι καρναβάλια διασκέδαζαν. Την τελευταία μέρα της αποκριάς μαζεύονταν όλοι από τα γύρω χωριά στην πλατεία του δημαρχείου ντυμένοι με διάφορες στολές, παίζανε χαρτοπόλεμο, ο Δήμος ετοίμαζε άρματα, μοίραζε καραμέλες και σοκολάτες και όταν βράδιαζε παίρνανε τον Μουτζούρη που τον είχαν μασκαρέψει σε δράκο και κατέληγαν στο κέντρο του Βόλου όπου γινόταν το αποκορύφωμα του καρναβαλιού.

Τη συνέντευξη πήραν οι δημοσιογράφοι της Στ τάξης : Γιώργος Σαλπαδήμος, Χάρης Βαμβάκος, Στάθης Αλτίνης και Γιώργος Ζερμπίνος

Το γαϊτανάκι …ο χορός των εποχών!!

Το έθιμο με το γαϊτανάκι είναι αρχαίο – προέρχεται από την αρχαία Φρυγία- έθιμο, στο οποίο ο λαός στόλιζε δέντρα με λουλούδια , στεφάνια , κουδούνια , κορδέλες αλλά και καρπούς της Μητέρας Γης και κρεμούσαν διάφορες κορδέλες από αυτό, τις οποίες κρατούσαν και χόρευαν , ως ένδειξη χαράς.Οι κορδέλες που κρεμόταν από το δέντρο παρίσταναν τις ζεστές αχτίδες του ήλιου.Για το λόγο αυτό οι χορευτές του γαϊτανιού είναι πάντα δώδεκα κι ένας που χρειάζεται για να κρατάει το στύλο .Δώδεκα είναι οι μήνες του χρόνου ,δώδεκα οι χορευτές σε ζευγάρια άντρες και γυναίκες χορεύουν πλέκοντας τις κορδέλες.

Οι αποκριάτικες φωτιές
Οι αποκριάτικες φωτιές ανήκουν
στη κατηγορία των ευχετήριων εθίμων και ανάβονταν το βράδυ της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι νέοι των χωριών έκοβαν κέδρα ή πουρνάρια και τα μετέφεραν στις γειτονιές τους για να ανάψουν το βράδυ της Κυριακής την φωτιά.Γινόταν συναγωνισμός ποια γειτονιά θα έχει τη μεγαλύτερη
φωτιά.Πάνω από τις φλόγες της φωτιάς πηδούσαν όλοι για να διώξουν το κακό.

Oι μαθήτριες Γεωργία Φρούντζου και Κατερίνα Μιχαλοπούλου

Αποκριάτικα έθιμα

Ενα έθιμο που συνηθίζεται να γίνεται σε όλη την Ελλάδα είναι οι καρναβαλιστές ,οι οποίοι είναι παιδιά με αποκριάτικες στολές και μάσκες, που τριγυρνάνε από σπίτι σε σπίτι και οι νοικοκυρές τους κερνάνε γλυκίσματα και λιχουδιές και πρέπει να μαντέψουν ποιος κρύβεται πίσω από την μάσκα.
Ένα άλλο έθιμο είναι το πέταγμα του χαρταετού που γίνεται την Καθαρά Δευτέρα, μέρα που ο άνθρωπος προετοιμάζεται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.Πιθανά συμβολίζει την ανάγκη του ανθρώπου να φτάσει κοντά στο Θεό.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε απο τις μαθήτριες τις στ ταξης.

Μάρθα Διονυσιού και Μαιρηλίνα Κούντρια.

Απόκριες στο Πήλιο

Πολύ όμορφες και παραδοσιακές εκδηλώσεις διοργανώνονται στο βουνό των Κενταύρων και κατά την περίοδο της Αποκριάς. Από αυτές ξεχωρίζουν το παραδοσιακό έθιμο των Κουδουνάδων στη Δράκεια, την Κυριακή της Αποκριάς. Οι Κουδουνάδες ντύνονται με δερμάτινα ρούχα και κρατάνε μεγάλα, βαριά κουδούνια.Αφού επισκεφτούν τα σπίτια των κατοίκων του χωριού, συναντιούνται στην πλατεία και επιδίδονται με τους επισκέπτες σε έναν ξέφρενο εορτασμό με μουσική και χορούς μέχρι το πρωί. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονται στους δήμους Ιωλκού και Μουρεσίου, όπως το κάψιμο του καρνάβαλου και το πέταγμα του αερόστατου, η παρέλαση του καρναβαλιού και το γαιτανάκι. Στο γαιτανάκι χρειάζονται δεκατρία άτομα για να στήσουν τον ιδιότυπο χορό. Ο ένας κρατά έναν μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και είναι αυτές που δίνουν το όνομά τους και στο έθιμο. Γύρω από τον στύλο δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν ταυτόχρονα ανά ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι.
Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Οταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει.
Τέλος, στις Αφέτες διοργανώνεται διαγωνισμός χαρταετού ενώ στη Μακρυνίτσα αναβιώνει το έθιμο με το άναμμα της Αφανούς. Η φράση ”Το άναμμα της Αφανούς” σημαίνει το άναμμα της φωτιάς σε βωμό κάθε χωριού ή περιοχής με σατυρικά πειράγματα. Κάθε τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, όπου σημαίνει και την κορύφωση της Αποκριάς, όλοι, αλλά κυρίως οι νέοι, μαζεύονται στην πλατεία του χωριού. Ένας ξύλινος στύλος περίπου 3-4 μέτρων σε ύψος, σφηνώνεται στο χώμα και στη συνέχεια τοποθετούνται γύρω του, σωροί από ξερούς θάμνους, κέδρα, πουρναρίσια κλαδιά και τα βάζουν φωτιά (κάτι αντίστοιχο με το κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου). Φλόγες μεγάλες ξεπηδούν και τις διακρίνουν κάτοικοι και τουρίστες γειτονικών χωριών με αποτέλεσμα να επισκέφτονται το χωριό, για να θαυμάσουν από κοντά αυτό το σπάνιο θέαμα. Βέβαια να προσθέσουμε ότι και κάποια χρόνια πριν γινόταν και συναγωνισμός μεταξύ των χωριών, για το ποιο χωριό θα πετύχει να έχει τη μεγαλύτερη φωτιά. Με το πέρασμα των χρόνων, στο θέαμα αυτό προστέθηκαν βεγγαλικά και βαρελότα για να τονιστεί πιο πολύ η λήξη της Αποκριάς.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τις μαθήτριες της Στ’τάξης

Γλυκερία Μπανάκου και Φιορίντα Πλόχα

Η τράτα της Σκοπέλου ..
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς άντρες ντυμένοι με πρόχειρα ρούχα κρατούν στα χέρια τους ένα καΐκι κατασκευασμένο από καλάμια και ξύλα, την “Τράτα”. Οι τραταραίοι (το πλήρωμα) όλοι με ένα σταυρό από λουλάκι στο μέτωπο και στα μάγουλα γυρνούν όλη την πόλη χορεύοντας και τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια και μερικές φορές ρίχνουν και δίχτυα, στα οποία πιάνονται οι περαστικοί. Το μπουλούκι που ακολουθεί την τράτα με τους “τραταραίους” αποτελείται από κάθε λογής μασκαρεμένους οι οποίοι τραγουδούν, χορεύουν και πίνουν ενώ κατά το σούρουπο η πορεία αυτή καταλήγει στην παραλία όπου και θα “φουντάρουν” στη θάλασσα την τράτα τους. Το γλέντι και οι χοροί θα συνεχίσουν στα σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για έθιμο που αναπαριστά τους κουρσάρους που παλιότερα λυμαίνονταν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τον μαθητή της Έ τάξης Σταύρο Ματζάνη

Το έθιμο του Καλόγερου τελείται κάθε χρόνο σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Η γιορτή ανοίγει με τους αναστενάρηδες και τους μίμους, οι οποίοι συνθέτουν έναν αλλόκοτο θίασο με μέλι τον βασιλεία, το βασιλόπουλο, τον καπιστρά, τον καλόγερο, την νύφη, την μπάμπω και τον εφταμηνίτικο, τους γύφτους με την αρκούδα και τους κουρούτζηδες ( φύλακες).

Γράφτηκε από τον μαθητή της Ε τάξης Διονύση Μέρο

Η Τσικνοπέμπτη συμβολίζει την τελευταία μέρα που τρώμε κρέας πριν την νηστεία. Έτσι οι κάτοικοι της Ελλάδας τηρούν το έθιμο αυτό.

Δόκιμοι δημοσιογράφοι της Ε΄τάξης Ιωάννης & Νώντας

Πατρινό καρναβάλι

Το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Μετρά 180 χρόνια ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με την νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο της Αγίου Νικολάου στο λιμάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τους μαθητές της Ε τάξης.Χριστίνα και Ευαγγελία

Έθιμα της αποκριάς στην κρήτη

Η Κρήτη,πλούσια σε παραδόσεις,έχει και τις Απόκριες να επιδείξει πολλές όμορφες τελετουργίες.Τα καρναβάλια μπορεί να έχουν επικρατήσει σχεδόν πλήρως σε όλη την επικράτεια του νησιού ,σε ορισμένες περιοχές όμως τα έθιμα μας αναβιώνουν σε όλο τους το μεγαλείο.Η Γεργερή του νόμου Ηρακλείου για παράδειγμα άλλα και τα χωριά του Ρεθύμνου,είναι που κρατάνε έως και σήμερα αναλλοίωτα τα περισσότερα αποκριάτικα έθιμα.
Σιβιανή μάσκα
Νότια του Νομού Ηρακλείου, στο χωριό Σίβα,η παραδοσιακή μάσκα του χωριού είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές του Ελληνικού και του ευρύτερου μεσογειακού χώρου και από ότι πιστεύται ήταν και μοναδική.Μέχρι και την δεκαετία του 1960, ήταν πολύ στα <> της η Σιβιανή μάσκα.Γινόταν με τη ρίζα του φυτού Αγαύη του φυτού Αθάνατος όπως ονομάζεται στην Κρήτη.Το συγκεκριμένο φυτό παλιότερα χρησιμοποιούνταν για να φτιάξουν και σκοινιά.Φυτό που βρίσκεται σε αφθονία στη περιοχή της Μεσαράς εξαιτίας των καλών κλιματολογικών συνθηκών.Λίγες μέρες πριν τις Αποκριές,ξερίζωναν το φυτό και μα μία αριστοτεχνική διαδικασία έφτιαχναν τη μάσκα.Ζωγράφιζαν άσπρα δόντια για να διακρίνεται η μάσκα τη νύχτα.Ομάδες 5-6 ατόμων φορώντας τη μάσκα κάνουν βόλτες στο χωριό και επισκέπτονται διάφορα σπίτια του χωριού.
Γάμος
Στη Γέργερη, ένα ζευγάρι όσο πιο άσχετο και αταίριαστο μεταξύ του,μεταμφιέζεται ως νύφη και γαμπρός και κάνουν το γύρο του χωριού.
Λεράδες
Η πιο χαρακτηριστική μεταμφίεση των Κρητικών.Συναντώνται παντού σε όλη την επικράτεια του νησιού.Μασκαράδες με δεμένες γύρο από τη μέση τους και τα χέρια τους μεγάλες κουδούνες,κατά κύριο λόγο κουδούνια των αιγοπροβάτων. Στη νότια Κρήτη,οι Λεράδες έχουν αρχηγό το λεγόμενο Αράπη,που είναι ντυμένος με μαύρες προβιές προβάτων.
Αρκουδιάρηδες και αρκουδιάρικος χορός
Ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό έθιμο που διασώζεται στη Γέργερη είναι οι αρκουδιάρηδες.Βγαίνουν στους δρόμους από τις παραμονές της αποκριάς αλλά και την Καθαρά Δευτέρα,δημιουργώντας πανδαιμόνιο μα τους ήχους των κουδουνιών και χορεύοντας το δικό τους ξέφρενο αποκριάτικο χορό.
Αράπικος
Ήταν ένας εύθυμος,σατιρικός και ”ελευθεριάζων” χορός (όπως τον χαρακτηρίζει ο δάσκαλος και λαογράφος Στ. Αποστολάκης στο βιβλίο του ”Τα λαογραφικά του χόρου του στη Δυτική Κρήτη”).Σύμφωνα με τους ερευνητές Γιάννη Παναγιωτάκη και Γιώργη Λαγκαδίνο, o αράπικος χορεύονταν σε όλη την Κρήτη.Μερικές φορές μάλιστα κατέληγαν σ’ αυτόν,τα ξημερώματα,ακόμη και για γαμήλια γλέντια!Όταν είχαν αποχωρίσει τα γυναικόπαιδα, οι τελευταίοι άντρες γλεντιστάδες επιδίδονταν στον αράπικο,μιμούμενη ερωτικές κινήσεις ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα(δυο μεταμφιεσμένοι άντρες,ο ένας σε γυναίκα κι ο άλλος,”μουζωμένος”,δηλαδή μουτζουρωμένος, σε ”αράπη”),και συμβόλιζαν έτσι την έντονη ερωτική επίδοση του νεόνυμφου ζευγαριού (που κι αυτό είχε ήδη αποχωρίσει για ύπνο).Η μίμηση αυτή δεν εθεωρείτο προσβλητική,γιατί ξεσπούσαν σε ευχετικά επιφωνήματα ”άντε και καλούς απογόνους” κ.τ.λ.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τον μαθητή της Ε’ τάξης Γιώργο Τσιρονικολή

Έθιμα στην κομοτηνή

Στην Κομοτηνή έχουν ξεκινήσει να καίνε την κότα, που θα φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Το έθιμο επίσης απαιτεί από τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα, συγκεκριμένα ο άντρας πρέπει να στείλει στην αγαπημένη του τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, ενώ η γυναίκα αποστέλλει μία γεμιστή κότα και έναν μπακλαβά.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τον μαθητή της Ε τάξης Άγγελο Δαβιτίδη

Το καρναβάλι της Πάτρας

Το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Μετρά 180 χρόνια ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με την νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο της Αγίου Νικολάου στο λιμάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός

Στέλλα και Νεφέλη Ε τάξη

Οι κάτοικοι του χωριού Γέργερη, ντυμένοι με προβιές, ζωσμένοι με κουδούνια και μουτζουρωμένα πρόσωπα και χέρια βγαίνουν στους δρόμους και επιδίδονται σε έναν αρκουδίστικο χορό.Δεμένοι μεταξύ τους με σχοινιά, ο ένας ακολουθεί τον άλλο, τρέχουν, χορεύουν, σατιρίζουν, χειρονομούν, δημιουργώντας με τους ήχους και τις κραυγές τους ατμόσφαιρα έκστασης και μέθης.Στο νομό Ρεθύμνου αναβιώνει ακόμη και το έθιμο της Αρπαγής της νύφης.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε από τον μαθητή της Έ τάξης

Διονύσης Μέρο

Έθιμα απ όλη την Ελλάδα

Στην Πάτρα,στην Αγίασο της Λεσβου,με ρίζες στον 17ο αιώνα,με τους κουδουνάτους πειρασμούς μουντζουρώματα της Καθαρής Δευτέρας – αλλά και τα Ραγκουτσάρια στην Καστοριά,με ριζα στις Διονυσιακες γιορτες,ένα ατελείωτο ξεφάντωμα στους δρόμους με χάλκινα όργανα και μασκαράδες.

Από τους μαθητές της Έ τάξης

Διονυσης Μέρο και Άγγελος Δαβιτίδη