Άρθρα για Γονείς

Στις μέρες μας, όπου τα σχόλια αναφορικά με την οικονομική κρίση αποτελούν το βασικό θέμα συζήτησης, τα παιδιά είναι πιθανό να τρομοκρατηθούν από τα όσα ακούνε γύρω τους. Λόγω αυτού, έχουν ανάγκη από υποστήριξη αλλά και διαβεβαίωση ότι παρ’ όλες τις δυσκολίες η οικογένειά τους θα καταφέρει να βρει τη λύση.

Συζητήστε με το παιδί σας σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση

Εξηγήστε του, ανάλογα με την ηλικία του, τις αλλαγές που βιώνει η χώρα μας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και δώστε του την ευκαιρία να σας μιλήσει σχετικά με τα όσα ακούει στο σχολείο αλλά και από τους φίλους του για την πορεία της χώρας μας. Συχνά, μπορεί να έχει αντιληφθεί με λανθασμένο τρόπο τα όσα ακούει ή να ανησυχεί υπερβολικά για έναν φίλο του, για παράδειγμα, που βλέπει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει την προπόνηση στο αγαπημένο τους άθλημα λόγω οικονομικών δυσχερειών.

Εξηγήστε στο παιδί τα μελλοντικά σας σχέδια προκειμένου να αντιμετωπίσετε την κρίση ως οικογένεια

Ανεξάρτητα με το αν θα μιλήσετε αναλυτικά στο παιδί σας ή σε ένα γενικότερο πλαίσιο, το θέμα είναι να νιώσει ότι το σχέδιό σας θα βοηθήσει την οικογένεια να αντεπεξέλθει αποτελεσματικά στις μελλοντικές οικονομικές δυσκολίες. Μερικά παραδείγματα: «Αν και ο μισθός του μπαμπά έχει μειωθεί, όπως και στους περισσότερους εργαζομένους, η δουλειά του είναι σταθερή», «Έχουμε κάποια χρήματα στην άκρη που μας είναι αρκετά μέχρι να βρει ο μπαμπάς μια νέα δουλειά», «Επειδή τώρα είναι μια δύσκολη περίοδος, θα μείνουμε για λίγο καιρό με τον παππού και τη γιαγιά προκειμένου να μοιραζόμαστε τα έξοδα».

Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε το παιδί σας για κάθε νέα εξέλιξη σχετικά με την κρίση

Εάν τα νέα για τη διεθνή ή εγχώρια αγορά είναι άσχημα, φροντίστε να είστε οι πρώτοι που θα τα εξηγήσετε στο παιδί σας, ώστε να έχει χρόνο να τα κατανοήσει αλλά και να καλύψει τυχόν απορίες του. Αντίστοιχα, εάν υπάρχουν ευχάριστες εξελίξεις μη διστάσετε να τις μοιραστείτε μαζί του, καθώς κάτι τέτοιο είναι ικανό να μειώσει τα επίπεδα ανησυχίας του.

Σε γενικές γραμμές, είναι σημαντικό να θυμάστε πως τα παιδιά έχουν ανάγκη από τη δική σας διαβεβαίωση ότι όλα θα πάνε καλά, ακόμα και αν χρειαστούν κάποιες αλλαγές στις καθημερινές σας συνήθειες.

Τα παιδιά παρακολουθούν και αντιλαμβάνονται τα πάντα. Ακόμα και αν δεν συζητάτε μπροστά τους σχετικά με τους φόβους και τις ανησυχίες σας όσον αφορά στα οικονομικά της οικογένειας ή σε θέματα εργασίας, εκείνα μπορεί να νιώσουν ότι κάτι κακό συμβαίνει. Όσο αποφεύγετε να τους μιλήσετε για τα όσα συμβαίνουν, τόσο είναι πιθανότερο να αξιολογήσουν τα πράγματα ως χειρότερα από ότι πραγματικά είναι.

Τα παιδιά τείνουν να βλέπουν τα πράγματα ως άσπρο – μαύρο, αλλά και να παίρνουν στην κυριολεξία τα όσα τους λέτε. Αποφύγετε εκφράσεις όπως «χρεοκοπήσαμε», «δε θα έχουμε ψωμί να φάμε» ή «θα μείνουμε άστεγοι», προκειμένου να δείξετε στην άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεστε.

Κλείστε την τηλεόραση.

Η υπερβολική έκθεση, όχι μόνο των παιδιών αλλά και εσάς των ίδιων, στις δίχως τέλος συζητήσεις για την οικονομική κρίση μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα στρες και ανασφάλειας. Άλλωστε, οι συχνοί διαπληκτισμοί στα τηλεοπτικά παράθυρα διαταράσσουν την ψυχική ηρεμία.

ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ

Ο τραυλισμός είναι μία διαταραχή της ροής της ομιλίας και μπορεί να εμφανιστεί επίκτητα ή αναπτυξιακά. Η δεύτερη περίπτωση, εμφανίζεται πιο συχνά.
Έχει το παιδί μου τραυλισμό; Πώς εκδηλώνεται
Ο τραυλισμός έχει συγκεκριμένα λεκτικά χαρακτηριστικά όπως: απλό ή επαναλαμβανόμενο μπλοκάρισμα «/π/π/π/ποδήλατο», επανάληψη φθόγγου ή συλλαβής «πο πο πο ποδήλατο», επανάληψη λέξης, επανάληψη τμήματος της λέξης «ποδή ποδή ποδήλατο», επανάληψη ολόκληρης φράσης ή μέρους αυτής, επιμηκύνσεις φθόγγων «ποοοοοοδήλατο», επένθεση ήχων «εεεε ποδήλατο».
Για να λάβει κάποιος διάγνωση αναπτυξιακού τραυλισμού θα πρέπει: · Η ομιλία του παιδιού να χαρακτηρίζεται από υψηλότερα των αναμενόμενων ποσοστά δυσκολιών στο ρυθμό της ομιλίας (δυσρυθμίες). Οι δυσρυθμίες εκδηλώνονται με πρωτεύοντα συμπτώματα (π.χ. επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων, παύσεις, εμβολές ήχων) και δευτερεύοντα συμπτώματα (μπλοκαρίσματα, επιμηκύνσεις, επαναλήψεις ή επιμηκύνσεις ήχων στην αρχή ή τη μέση της λέξης). · Ως απόρροια της διαταραγμένης ομιλίας, το παιδί να αποφεύγει συγκεκριμένες καταστάσεις, λέξεις, πρόσωπα. · Να υπάρχει η τυπική έναρξη και πορεία της διαταραχής στην αναπτυξιακή διαδικασία
· Να έχουν εντοπιστεί συμπεριφορές, όπως συσπάσεις του προσώπου ή του σώματος, απώλεια βλεμματικής επαφής και ελέγχου του ρυθμού της αναπνοής που συνοδεύουν την δυσκολία στο ρυθμό της ομιλίας.
Αιτίες Βιολογικές Ο τραυλισμός σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες oφείλεται σε νευρολογική δυσλειτουργία. Επιπλέον, υπάρχει κληρονομικό υπόβαθρο της διαταραχής εφόσον συχνά συνυπάρχουν άτομα με ιστορικό τραυλισμού στον ευρύτερο οικογενειακό κύκλο. Εμφανίζεται τρεις φορές συχνότερα σε οικογένειες που υπάρχει περιστατικό τραυλισμού στις προηγούμενες γενιές. Αυτή η στατιστική παρατήρηση υποστηρίζεται από πρόσφατες έρευνες της γενετικής οι οποίες υπέδειξαν γονίδια τα οποία πιθανόν να είναι υπεύθυνα για τον τραυλισμό. Υπάρχει δηλαδή ένα γενετικό, νευρολογικό υπόβαθρο πυροδοτούμενο κάτω από ορισμένες συνθήκες. Η πιο ολοκληρωμένη θεωρία υποστηρίζει ότι «η αποκλίνουσα νευρολογική οργάνωση του μηχανισμού ομιλίας, συνδυαζόμενη με την ευάλωτη ψυχοσύνθεση του παιδιού, αλληλεπιδρούν με αναπτυξιακούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες για να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της διαταραχής». Σε άλλα παιδιά οι δυσκολίες στην εξέλιξη του λόγου σε συνδυασμό με κάποια αναπτυξιακή «ανωριμότητα», μπορεί επίσης να προκαλέσουν τραυλισμό. Παιδιά που βρίσκονται σε φάση κατάκτησης κάποιου από τα θεωρούμενα ως «ορόσημα» της εξέλιξης, όπως ο έλεγχος των σφιγκτήρων ή η διακοπή της πιπίλας, μπορεί να εμφανίσουν απώλεια ελέγχου της ροής της ομιλίας.
Ψυχολογικές ‘Αλλοι παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση και να οδηγήσουν στην εδραίωση του τραυλισμού είναι ο τρόπος  λειτουργίας των σχέσεων των μελών της οικογένειας, οι γονεϊκές προσδοκίες που πολλές φορές δε συμβαδίζουν με την προσωπικότητα του παιδιού, οι διαφορές μεταξύ των γονιών στη φροντίδα και ανάπτυξη, σημαντικά γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή του παιδιού ή της οικογένειας τη δεδομένη χρονική στιγμή (η γέννηση ενός άλλου παιδιού, ο αποχωρισμός του σπιτιού λόγω σχολείου, το διαζύγιο, οι σχέσεις με τα αδέρφια ).
Τι θέλει να μας πει το παιδί με τον τραυλισμό του; Με την έναρξη της ομιλίας του, το παιδί του επικυρώνεται ως άτομο μέσω του λόγου. Εκφράζει την ατομικότητά του, τη συμφωνία καθώς και τη διαφωνία του, την αγάπη όσο και την απόρριψή του προς τους άλλους. Για την πλειοψηφία των παιδιών ο λόγος είναι ευπρόσδεκτος και βιώσιμος ως φορέας θετικών καθώς και αρνητικών συναισθημάτων.
Ωστόσο κάποια παιδιά, δυσκολεύονται να αποδεχτούν τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουν. Για παράδειγμα, το παιδί νομίζει ότι, άμα εκφράσει θυμό θα πάψει να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες των γονέων του, και θα πάψουν να το αγαπάνε. Τον εσωτερικεύει λοιπόν, και αυτός με τη σειρά του του προκαλεί μεγάλη εσωτερική ένταση. Ετσι, ενώ το παιδί δείχνει συχνά “γλυκό, βολικό”, μέσα του κρύβει ένταση και πολύ άγχος. Είναι αυτή η ψυχική σύγκρουση που εκφράζεται στο σώμα του με ένταση, και στην ομιλία του με τραυλισμό. Ο τραυλισμός είναι η κατάληξη μιας μεγάλης αλυσίδας, και το σύμπτωμα αυτής της εσωτερικής σύγκρουσης.

Ηλικίες υψηλού κινδύνου Ο αναπτυξιακός τραυλισμός αποτελεί μία διαταραχή της παιδικής ηλικίας και έχει αφετηρία τα πρώτα χρόνια της ανθρώπινης ανάπτυξης. Συνηθέστερη περίοδος εμφάνισης είναι το διάστημα 2-6 ετών και είναι τέσσερις φορές συχνότερος στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.  Το ποσοστό μεγαλώνει, όσο μεγαλώνει η ηλικία εμφάνισης του. Ένα υψηλό ποσοστό παιδιών που θα εμφανίσουν έντονα τραυλικά συμπτώματα στην παιδική ηλικία, θα τα ξεπεράσουν τελικά μέσα σε δύο έτη χωρίς θεραπευτική παρέμβαση, ενώ ένα άλλο μεγάλο ποσοστό δε θα τα καταφέρει.
Τι πρέπει να γίνει;
Κρίνεται απαραίτητο κάθε παιδί που εμφανίζει επίμονα τραυλικά συμπτώματα διάρκειας άνω των 3 μηνών, να αξιολογηθεί όσο νωρίτερα γίνεται, ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα η φύση και έκταση των τραυλικών συμπτωμάτων. Λαμβάνονται ένα πλήρες ιστορικού του παιδιού και επαρκή δειγμάτα ομιλίας του σε διαφορετικά επικοινωνιακά περιβάλλοντα και όλες οι πληροφορίες αξιολογούνται. Η παρουσία τραυλικών συμπτωμάτων δεν προυποθέτει απαραίτητα την παρουσία τραυλικής διαταραχής και προτού αναφέρουμε τη λέξη “τραυλισμός” θα είναι καλό να έχουμε συμβουλευτεί κάποιον ειδικό για τη διάγνωση της πάθησης.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί που τραυλίζει; – Μιλάμε στο παιδί αργά, ώστε με αυτό τον τρόπο να του δείξουμε ότι δεν χρειάζεται να μιλά ούτε το ίδιο γρήγορα.
– Δεν λέμε στο παιδί πώς να μιλήσει. Προσπαθούμε να του δώσουμε το παράδειγμα έμμεσα, χωρίς άμεσες προτροπές και υποδείξεις. -Όταν συζητάμε με το παιδί μας, κάνουμε μικρά διαλείμματα-παύσεις ανάμεσα στα λεγόμενά μας για να του δώσουμε την ευκαιρία να πει αυτό που θέλει.
– Δεν σχολιάζουμε ποτέ και με κανέναν τρόπο, την ομιλία του παιδιού μας.
– Αποφεύγουμε τις πολύπλοκες λέξεις, φράσεις και προτάσεις και φροντίζουμε ο λόγος μας να είναι συμβατός με την ικανότητα κατανόησης και έκφρασης του παιδιού μας.
– Δεν κάνουμε συνεχείς ερωτήσεις.
– Επαναλαμβάνουμε αυτά που είπε το παιδί μιλώντας με κανονική ροή και με σωστές παύσεις. Έτσι, δείχνουμε το σωστό τρόπο ομιλίας χωρίς να προκαλούμε άγχος.
– Δεν πιέζουμε το παιδί που τραυλίζει να ολοκληρώσει την πρότασή του, αλλά δίνουμε χρόνο. -Δε θέτουμε υπερβολικούς στόχους και δεν έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις από το παιδί σε επικοινωνιακούς και γνωστικούς τομείς.
– Δε δείχνουμε στο παιδί δυσαρέσκεια για τον τρόπο που μιλάει και το ακούμε με προσοχή και υπομονή. – Δε διακόπτουμε ποτέ το παιδί όταν τραυλίζει για να ολοκληρώσουμε εμείς αυτό που έχει ξεκινήσει.
Θεραπευτική παρέμβαση
Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ωστόσο, σε κάθε περίπτωση εφαρμόζεται μια θεραπεία εξαρτώμενη από το οικογενειακό περιβάλλον, δηλαδή από το αίτημα των γονέων και του παιδιού. Αυτές οι προσεγγίσεις μπορεί να είναι οι εξής: ·         ατομική ψυχοθεραπεία παιδιού ·         οικογενειακή θεραπεία ·         συζητήσεις με τους γονείς (ιδιαίτερα όταν τα παιδιά είναι σε μικρή ηλικία, 3-4 χρόνων). ·         λογοθεραπεία Πολλοί γονείς απευθύνονται σε λογοθεραπευτή για να «δείξει» στο παιδί πώς να αρθρώνει χωρίς να κολλάει. Για τα παιδιά που τραυλίζουν, αυτό μπορεί να οδηγήσει και στην παγίωσή του προβλήματος καθώς μπορεί να εκδηλώσουν συμπεριφορές αποφυγής. Κατά συνέπεια, η απευθείας δουλειά με την άρθρωση και την εκφορά του λόγου δε βοηθά, αντιθέτως μπορεί να σπρώξει το παιδί σε αυτή τη συνειδητοποίηση. Στη λογοθεραπεία εφαρμόζεται περισσότερο μια τεχνική βασισμένη στη χαλάρωση, την αναπνοή καθώς και σε ασκήσεις φωνής. Οι ασκήσεις αυτές έχουν στόχο την χαλάρωση των μυών εκείνων που παίρνουν ενεργά μέρος στην εκφορά του λόγου και έχουν τη μορφή παιχνιδιού. Έτσι λοιπόν επιβάλλεται η εκμάθηση και η άσκηση της τεχνικής αναπνοής. Όσον αφορά την αναπνοή και το λόγο, οι ποσότητες αναπνεόμενου αέρα που απαιτούνται για το σχηματισμό οποιασδήποτε φράσης ισοδυναμούν με 2 cm³. Για να διασφαλίσουμε αυτές τις ποσότητες θα πρέπει να μεγαλώσουμε το εύρος του θωρακικού τοιχώματος που το αποτελούν ο θώρακας και το διάφραγμα. Η λογοθεραπευτική παρέμβαση είναι μια θεραπεία που διαρκεί λιγότερο και αποσκοπεί στη μείωση του συμπτώματος, όχι όμως και στην επίλυση της αιτίας του που τις περισσότερς φορές είναι ψυχολογική. Η ψυχοθεραπεία του παιδιού στοχεύει στην ενίσχυση της αυτό-εικόνας του, την έκφραση συναισθήματος, την εξάσκηση στη διεκδικητική συμπεριφορά, τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και των διαπροσωπικών και ενδο-οικογενειακών σχέσεων. Επίσης στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία γινεται συμβουλευτική γονέων όπου εξηγείται ο μηχανισμός του τραυλισμού, αντιμετωπίζεται το άγχος, βελτιώνεται η επικοινωνία στο ζευγάρι, εντοπίζονται οι υπερπροστατευτικές συμπεριφορές ή οι υπερβολικές απαιτήσεις τους. Κατά συνέπεια, η συστηματική αντιμετώπισή του τραυλισμού έγκειται σε μία πιο μεθοδική και διεπιστημονική παρέμβασή που συνδιάζει τη λογοθεραπεία και την οικογενειακή θεραπεία. Τέλος, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς ότι ο τραυλισμός που αντιμετωπίζεται στην αρχή της εμφάνισής του θεραπεύεται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά.

Βιβλιογραφία

Tsenova Ts «Διαταραχές της επικοινωνίας στην παιδική ηλικία». Σόφια. 2001.
Porova 2 «Το δικό σας παιδί τραυλίζει» στην Βουλγάρικη γλώσσα. Σόφια. 2003.
Ψυχοσωματικά προβλήματα των παιδιών. Γ. Τσιάντης Α. Ξυπολυτά Ζαχαριάδη. 2001.
Σύγχρονα θέματα παιδοψυχιατρικής. Γ. Τσιάντης Σ. Μανωλόπουλος .1989.