Κατηγορία: θέατρο

Η παράστασή μας που έγινε την Τρίτη στις 9 το πρωί και την παρακολούθησαν και οι γονείς των παιδιών, ήταν μία ιδιαίτερη εμπειρία για όλους μας. Τα παιδιά αγάπησαν το στίχο του Σολωμού, ένιωσαν το λόγο του, άκουσαν τους ήχους του, είδαν τις εικόνες του, μύρισαν τα αρώματα που πλημμύρισαν την αίθουσα.

Σε όσες παραστάσεις έχουμε ανεβάσει στο σχολειό μας, το σκηνικό το φτιάχνουν τα παιδιά. Το παιδικό σχέδιο είναι πάντα ωραιότερο από το ‘παιδικίζον’ σχέδιο του δασκάλου (που τις περισσότερες φορές είναι κιτς), εκτός από την περίπτωση που θα τύχει ο δάσκαλος να είναι ένας σημαντικός ζωγράφος. Αλλά ακόμη και τότε θα πρέπει το έργο να είναι των παιδιών, γιατί μόνο τότε θα νιώσουν δική τους την παράσταση, αντί να μετέχουν στην παράσταση που τους ετοίμασε και επέβαλε κάποιος άλλος.

Έτσι και φέτος συζητήσαμε με τα παιδιά για το σκηνικό και αποφάσισαν να ζωγραφίσουν το Μεσολόγγι. Τους έδειξα το έργο του Παναγιώτη Ζωγράφου, το οποίο παρατήρησαν και μελέτησαν.

Παναγιώτη Ζωγράφου, “Το Μεσολόγγι”

Βάσει αυτού έφτιαξαν το δικό τους συλλογικό έργο πάνω σε ανακυκλωμένο χαρτί του μέτρου (μάλιστα το χαρτί το είχαμε χρησιμοποιήσει σε προηγούμενη γιορτή από την πίσω πλευρά και έτσι κάναμε και οικονομία και ανακύκλωση).
Απλώσαμε το χαρτί στο πάτωμα και τα παιδιά επέλεξαν ποιο τμήμα του έργου θα ζωγραφίσουν. Έτσι κάθισαν γύρω από το χαρτί, σχεδίασαν πρώτα με μολύβια και ζωγράφισαν με νερομπογιές.

“Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη”, λέει ο Σολωμός.
Μάγεμα κι όνειρο είναι το έργο των παιδιών μας!

σκηνικό λεπτομέρεια, η πόλη

σκηνικό λεπτομέρεια, η έξοδος

σκηνικό, λεπτομέρεια, τρία καράβια – κοιτάξτε το μικρό καραβάκι!

σκηνικό, λεπτομέρεια, ένα μικρό νησάκι στη λιμνοθάλασσα

Σχετικά άρθρα:

“Ελεύθεροι πολιορκημένοι“, “Κρεμώντας τη λύρα …“, “Έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα”

Προσωπογραφία του Διονυσίου Σολωμού από άγνωστο καλλιτέχνη. Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας.

 

Η γιορτή της 25ης Μαρτίου είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για να γνωρίσουν τα νήπια τον θαυμαστό λόγο, τη μουσική και τη δύναμη των εικόνων, των Ελεύθερων Πολιορκημένων, του Διονυσίου Σολωμού. Για αυτό φέτος η γιορτή μας έχει μόνο αποσπάσματα από τα σχεδιάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Η μουσική που επέλεξα είναι από το ομώνυμο έργο του Γιάννη Μαρκόπουλου, όπως και από το Άξιον Εστί (το δοξαστικόν), του Μίκη Θεοδωράκη και του Οδυσσέα Ελύτη.

το εξώφυλλο του δίσκου βινυλίου που κυκλοφόρησε το 1977

Έχω ανεβάσει εδώ, το κείμενο της γιορτής με την επιλογή από τα σχεδιάσματα, για όποιον/α συνάδελφο θα ήθελε να το ανεβάσει στο νηπιαγωγείο του/της. Έχω χωρίσει το κείμενο σε 24 τμήματα, όσα είναι και τα νήπια της τάξης μας φέτος. Προσπάθησα να είναι ανάλογου μεγέθους και αξίας τμήματα, έτσι ώστε να μην υπάρχει στη γιορτή πρωταγωνιστής και κομπάρσοι, αλλά μια ομάδα που συλλογικά δούλεψε ένα έργο.

 

χειρόγραφο του Σολωμού

 

Η γιορτή μας δεν είναι ένα πάρεργο (και εάν ήταν δε θα είχε κανένα νόημα να γίνει), αλλά το κέντρο του ενδιαφέροντός μας αυτή την περίοδο. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες δράσεις που γίνονται παράλληλα με το θεατρικό δρώμενο:

Διονυσίου Σολωμού: “Άπαντα”, τόμος Α, εκδόσεις Ίκαρος

Εκδόσεις Εστία

Martin J. Heade (Αμερικανός ζωγράφος του 19ου αι.) Μια μπλε πεταλούδα παίζει με το φως και τη σκιά της.

Λευκή λήκυθος που απεικονίζει μία Μούσα που παίζει αρχαία κιθάρα.

αεροφωτογραφία του Μεσολογγίου σήμερα

Θεόδωρος Βρυζάκης: Η έξοδος του Μεσολογγίου

Παναγιώτη Ζωγράφου, “Το Μεσολόγγι”

‘παρηγοριά’, Θ. Βρυζάκης

Νύχτα σπαρμένη μάγια

Η ιστορία, η επανάσταση και η ποίηση

Φέτος για τα Χριστούγεννα ανεβάσαμε την παράσταση “Ο Εγωιστής Γίγαντας” πάνω στο γνωστό παραμύθι του Όσκαρ Ουάιλντ.

Το παραμύθι διασκευάστηκε για να αποφευχθούν οι μεταφυσικές παραδοχές του. Έτσι στο δικό μας μύθο, το παιδί που μπαίνει στον κήπο, είναι ένα παιδί που ήταν απομονωμένο από την ομάδα των συνομηλίκων.

Επίσης επιλέξαμε ο μύθος να τελειώνει με την αλλαγή του χαρακτήρα του γίγαντα και όχι με το φυσικό του τέλος, γιατί ο θάνατος είναι μία δύσκολη συναισθηματικά και νοητικά έννοια, η οποία θέλει ιδιαίτερη δουλειά για να προσεγγιστεί στο νηπιαγωγείο.

Ειδικά για την παράσταση γράφτηκαν στίχοι, πάνω σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.  Ένα δείγμα των στίχων είναι το ακόλουθο:

Μπήκανε τότε τα παιδιά στον έρημο τον κήπο
κι όλοι μαζί γκρεμίσανε του γίγαντα τον τοίχο
Η πινακίδα έγραφε ‘ο κήπος των θαυμάτων’
των ξένων, των ανήμπορων κι όλων των αδυνάτων

Εδώ τελειώνει ο μύθος μας, δεν ξέρω αν είναι αλήθεια
ζήσανε όλοι τους καλά που λεν τα παραμύθια
κι έμεινα μόνος να γυρνώ στου κόσμου την αρένα
τα τείχη που χωρίζουνε, να ρίχνω ένα ένα

(στίχοι: Μ.Π.)

Όποια/ος συνάδελφος επιθυμεί να έχει πρόσβαση στη διασκευή και τους στίχους, είναι αναρτημένα στην προσωπική μου σελίδα, εδώ.

Σύνδεσμοι:

Ενδεικτικές Εκδόσεις: 1, 2, 3, 4

Το παραμύθι εκδόθηκε για πρώτη φορά στη συλλογή “Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας και άλλοι μύθοι” (The Happy Prince and Other Tales). Περισσότερα στοιχεία για τη συλλογή μπορείτε να βρείτε εδώ

Σημείωση:

Οι ζωγραφιές που συνοδεύουν το άρθρο μας είναι της αγαπημένης μας εικονογράφου Lisbeth Zwerger, από μία παλιά έκδοση (1984) του παραμυθιού των εκδόσεων Άμμος, που δυστυχώς είναι εξαντλημένη.

Σχετικό άρθρο:

“Ο εγωιστής γίγαντας, του Όσκαρ Ουάιλντ“

«Δεν κάνουμε Θέατρο για το Θέατρο. Δεν κάνουμε Θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε Θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας.»  

Κάρολος Κουν

Το έργο που ανεβάζουμε για τα Χριστούγεννα, μπορεί να γίνει η αφορμή για να συζητήσουμε με τα παιδιά για το θέατρο.

Γιατί κάνουμε θέατρο; Μας αρέσει να παίζουμε ή να το παρακολουθούμε; Ποια η διαφορά του θεάτρου από τη ζωή; Ποια η διαφορά της αναπαράστασης πράξης, από την ίδια την πράξη; Μας αρέσει να μιμούμαστε πράξεις και καταστάσεις; Γιατί να μπούμε στη θέση του άλλου (του ήρωα του έργου); Γιατί να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε (π.χ. ποντίκια, στρατιώτες, κούκλες); Γιατί να αναπαραστήσουμε την πράξη κάποιου άλλου; 

Τι είναι θέατρο; Θέατρο είναι η μίμηση, η ενεργητική αναπαράσταση μιας πράξης.

Ποιας πράξης; Μιας πράξης σημαντικής που μας αφηγείται με όμορφο λόγο ένας μύθος, μύθος ο οποίος έχει αρχή μέση και τέλος (είναι ολοκληρωμένος).

Και γιατί γίνεται αυτή η αναπαράσταση;

α) Για να παίξουμε (το παιχνίδι έχει αυταξία)

β) Με το θέατρο μαθαίνουμε ότι δεν είμαστε μόνοι – με το θέατρο νικάμε τη μοναξιά αλλά και την υπεροψία μας. Σε κάθε ήρωα (σε κάθε ρόλο) ο καθένας μας βλέπει στοιχεία του εαυτού του. Αυτό μας φέρνει πιο κοντά, μας αποδεικνύει ότι όλοι οι άνθρωποι μοιάζουμε, έχουμε τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους φόβους, ότι χαιρόμαστε ή λυπόμαστε με τα ίδια πράγματα.

γ) Γιατί με το θέατρο μαθαίνουμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας. Μέσω ενός ρόλου μπορούμε να γίνουμε εκείνος που δεν ήμαστε, εκείνος που θα θέλαμε να είμαστε, εκείνος που θαυμάζουμε. Μήπως όμως με το να ‘παίξουμε’ ότι είμαστε εκείνοι που θαυμάζουμε, διαπιστώσουμε ότι δεν διαφέρουμε πολύ από αυτούς; Μήπως υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού μας που τους μοιάζει (για αυτό μπορούμε και παίζουμε τόσο καλά το ρόλο τους); Και μήπως αυτό σημαίνει ότι μπορούμε (είμαστε ικανοί) να γίνουμε σαν εκείνους που θαυμάζουμε, ή ότι εκείνοι που θαυμάζουμε είναι απλώς το καλύτερο κομμάτι του εαυτού μας;

δ) Με το θέατρο γνωρίζουμε νέους τρόπους να αντιμετωπίζουμε καταστάσεις και προβλήματα. Όλοι οι ήρωες των έργων, όλοι οι άνθρωποι, έχουμε παρόμοια προβλήματα. Ό,τι πρόβλημα έχουμε εμείς, το ίδιο είχαν, έχουν και θα έχουν και οι άλλοι άνθρωποι. Συνεπώς μπαίνοντας στη θέση των ηρώων μπορούμε να βιώσουμε νέους τρόπους αντιμετώπισης των δικών μας καταστάσεων και προβλημάτων.

ε) Γιατί κάθε έργο μπορεί να γίνει η αφορμή για να συζητήσουμε για την πράξη που περιγράφει ο μύθος και μέσω αυτής της συζήτησης να γνωρίσουμε και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον.

στ) Γιατί το θέατρο είναι δημιουργία. Σκηνοθετώντας, κάνοντας τα σκηνικά και τα κοστούμια, αλλά και (το σημαντικότερο) ζωντανεύοντας ένα ρόλο, δημιουργούμε κάτι που δεν υπήρχε. Χωρίς όλους εμάς το έργο ήταν απλώς ένα κείμενο. Εμείς ζωντανεύουμε το κείμενο, δίνουμε ψυχή στους ήρωες, κάνουμε πραγματικό επί σκηνής το μύθο.

Αυτοί και άλλοι τόσοι είναι οι λόγοι για τους οποίους εδώ και περίπου 26 αιώνες (δηλαδή 2.600 χρόνια) οι άνθρωποι γράφουν και παίζουν θέατρο.

Εσείς γιατί παίζετε θέατρο;

ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Έμπνευση και καθοδηγητικός άξονας για το άρθρο μας ήταν ο ορισμός που έδωσε για την τραγωδία, ο ένας από τους δύο σημαντικότερους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους, ο Αριστοτέλης (ο άλλος ήταν ο Πλάτωνας, δάσκαλος του Αριστοτέλη).

O Πλάτωνας (αριστερά) και ο Αριστοτέλης (δεξιά), λεπτομέρεια από το έργο «Η σχολή των Αθηνών» του Ραφαήλ

Ο Αριστοτέλης λοιπόν στο έργο του «Περί Ποιητικής», έδωσε τον εξής ορισμό της τραγωδίας (η τραγωδία είναι το σπουδαιότερο είδος θεάτρου):

«Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»

Τραγωδία είναι η μίμηση (αναπαράσταση επί σκηνής) μιας σημαντικής και ολοκληρωμένης (με αρχή, μέση και τέλος) πράξης, που έχει διάρκεια, ποιητικό (‘γλυκό’) λόγο και διακριτά μέρη, που αναπαρίσταται ενεργά και δεν απαγγέλλεται, και η οποία μέσω της συμπάθειας (συν-πάσχω) και του φόβου οδηγεί (το θεατή) στην κάθαρση (ίαση, γιατρειά) από παρόμοια παθήματα.

Περισσότερα για τον Αριστοτέλη θα βρείτε εδώ.

Με ποια κριτήρια επιλέγεις ένα έργο για τα παιδιά;

Να τους αρέσει η ιστορία (το θέμα, οι ήρωες, η πλοκή). Να είναι σχετικό με τα ενδιαφέροντά τους. Το θέμα του να είναι άξιο λόγου. Να θέτει ερωτήματα, να ανοίγει συζητήσεις, να δίνει μια νέα διάσταση, έναν άλλο τρόπο σκέψης από τον δεδομένο.

Οι άνθρωποι κάνουν τέχνη για να εκφράσουν όσα δεν μπορούν να εκφράσουν με άλλο τρόπο. Η τέχνη ανοίγει δρόμους, απεγκλωβίζει από στερεότυπα, αποκαλύπτει τον κόσμο. Στο νηπιαγωγείο ‘εκμεταλλευόμαστε’ όσο μπορούμε αυτή τη διάσταση της τέχνης.

Το έργο που επιλέξαμε φέτος:

α) Έχει προσφιλείς στα παιδιά ήρωες: ποντικάκια (μεγάλα και μικρά), κούκλες, πειρατές, μολυβένιους στρατιώτες, αστέρια.

β) Το θέμα ενδιαφέρει τα παιδιά μας (εδώ και καιρό μιλάμε για τα αστέρια).  

γ) Βοηθάει τα παιδιά να καταλάβουν την έννοια του συμβολικού. Ένα αστέρι μπορεί να είναι απλώς ένα αστέρι, μπορεί όμως να συμβολίζει και κάτι άλλο. Τι συμβολίζει το αστέρι στο μύθο;

δ) Ο μύθος διαπραγματεύεται την αποτυχία, με την οποία ακόμη και πολλοί από μας δεν έχουμε καταφέρει να συμφιλιωθούμε. Τι κάνω όταν προσπαθώ και αποτυγχάνω; Απελπίζομαι; Χάνω την πίστη στον εαυτό μου; Τα παρατάω; Ποιος αποτυγχάνει; Ο ανίκανος; Μήπως εκτός από μένα έχουν αποτύχει κι άλλοι; Τι έκαναν μετά την αποτυχία; Πώς τη διαχειρίστηκαν;  

ε) Ο μύθος γίνεται η αφορμή για να μιλήσουμε για τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μας. Τι δίνει νόημα στη ζωή; Για τι αξίζει να αγωνιστούμε; Για την εξουσία, την πλαστή ευτυχία και ομορφιά σε ένα κουκλόσπιτο, τα πλούτη;  

Τις μέρες που θα δουλεύουμε το έργο θα συζητάμε για όλα τα θέματα που θέτει. Το ενδιαφέρον και οι σκέψεις των ίδιων των παιδιών θα καθορίσουν το εύρος και το βάθος αυτής της συζήτησης.

Μιλάμε για τον ήλιο, τα αστέρια, τη σελήνη. Κι όσο πιο πολλά μαθαίνουμε τόσο πιο έκθαμβοι μένουμε από την ομορφιά τους. Οι μέρες μας γίνονται πιο φωτεινές κι οι νύχτες μας, αυτές οι έναστρες νύχτες, στιγμή δεν παύουν να μας μαγεύουν.

Σκεφτήκαμε λοιπόν, τώρα που πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, να παίξουμε ένα θεατρικό που θα αφορούσε στο θέμα μας, δίνοντάς του μια νέα διάσταση. Έτσι επιλέξαμε το παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά : «Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι»

Μια ζεστή καλοκαιρινή νύχτα ένας μικρός ποντικός, ξαπλωμένος πάνω στο πράσινο χορτάρι, κοιτούσε τον έναστρο ουρανό. Πόσο όμορφα ήταν τα αστέρια!

«Τι ωραία που θα ήταν να μπορούσα να αγγίξω ένα αστεράκι» σκέφτηκε.

Και τι δεν έκανε το ποντικάκι μας για να αγγίξει ένα αστεράκι. Σκαρφάλωσε σε φράχτες και καμπαναριά, σε κουρτίνες και κουρτινόξυλα, σε σκούπες και σε σκουπόξυλα… Τίποτε!

Όμως το ποντικάκι δεν τα παρατούσε. Η κάθε αποτυχία το έκανε πιο δυνατό.

Έτσι πέρασε ο καιρός και έφτασαν τα Χριστούγεννα. Στο σπίτι στόλισαν το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Και τότε το είδε! Το αστεράκι του ήταν στην κορυφή του δέντρου, πιο φωτεινό από ποτέ!

Τι θα γίνει άραγε; Θα καταφέρει ο ποντικός μας να αγγίξει ένα αστέρι; Σας προσκαλούμε να δείτε τη συνέχεια επί της σκηνής μας, στη διασκευασμένη εκδοχή της ιστορίας που ανεβάζουμε φέτος στο νηπιαγωγείο μας.

Το παραμύθι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, με εικονογράφηση του Στέφεν Γουέστ (Stephen West).

“Η Χαμένη Κούκλα” – Αλφόνσο Σάστρε

Η ιστορία μιας κούκλας που τη διεκδικούν δύο κορίτσια, η Λολίτα και η Πάκα. Η μία θέλει να την έχει ως απόκτημα, η άλλη θέλει να την προσέχει.

Σε ποιόν ανήκουν τελικά τα πράγματα; Σε αυτόν που τα έχει (που είναι ο ιδιοκτήτης τους) ή σε εκείνον που τα προσέχει και τα αγαπάει;

Μπέρτολτ Μπρεχτ

Ένα παραμύθι βασισμένο στο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ «Ο Κύκλος με την Κιμωλία», που αφορά στο δίκαιο και την ιδιοκτησία.

Σύνδεσμοι:

• http://www.dipetheba.gr/kinetic/index.php?option=com_content&view=article&id=15&Itemid=175
• http://www.xiakifoni.gr/articles.aspx?ArticleID=6259
• ‘Ο κύκλος με την κιμωλία’ από το αρχείο του Εθνικού θεάτρου: http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=329

“ΦΡΙΚΑΝΤΕΛΑ, Η ΜΑΓΙΣΣΑ ΠΟΥ ΜΙΣΟΥΣΕ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ”

Συγγραφέας: ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ

Εικονογράφηση: Κοντούρης Μιχάλης

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΚΑΛΕΝΤΗΣ

Τα Χριστούγεννα του 2008, ανεβάσαμε στο 14^ο Νηπιαγωγείο Αθηνών, την «Φρικαντέλα» του Τριβιζά.

Το κείμενο της παράστασης θα το βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο:

http://mikres-ores.blogspot.com/2011/11/blog-post.html

14ο Νηπιαγωγείο Αθηνών – Χριστουγεννιάτικη παράσταση

Ακολουθεί το κείμενο της παράστασης που ανεβάσαμε στο Νηπιαγωγείο μας – Χριστούγεννα 2009

Η ΑΓΕΛΑΣΤΗ ΠΟΛΙΤΕΊΑ και οι ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ

Ένα παραμύθι των αδελφών Κατσιμίχα

http://www.youtube.com/watch?v=X8-SKSfT4qg

Προσαρμογή κειμένου: Μάγδα Παπαδάκη

Μια φορά κι έναν καιρό ήτανε μια πολιτεία,

Απ’ όλες εξεχώριζε σ’ ολόκληρη τη χώρα

Μια πολιτεία όμορφη μα πάντα λυπημένη

Οι άνθρωποι αγέλαστοι κακοί και μουτρωμένοι

Δεν ξέρανε χαμόγελο και αγάπη τι σημαίνει

Της βγήκε και το όνομα: ΑΓΕΛΑΣΤΗ ΠΟΛΙΤΕΊΑ

Την πολιτεία αυτή διάλεξαν να επισκεφτούν φέτος οι καλικάντζαροι

Μα ποιοι είναι οι καλικάντζαροι;

ΧΑ!!! Οι καλικάντζαροι είναι κάτι μικρά πλασματάκια, γελαστά και χαρούμενα, τρελά και σκανταλιάρικα, που ζούνε στο κέντρο της γης.

Και ποια είναι η μοίρα τους; Όλη τη χρονιά κόβουν το δέντρο της γης!

Όταν έρθουν τα Χριστούγεννα βγαίνουν στη γη και κάνουν χίλιες τρέλες.

Όταν πάλι περάσουν τα Χριστούγεννα, κατεβαίνουν στο κέντρο της Γης αλλά εκεί, ΤΙ ΝΑ ΔΟΥΝ (!!!), ΣΥΜΦΟΡΑ ΤΟΥΣ (!!!) το δέντρο της γης έχει θρέψει!!! Κι άιντε πάλι την πριόνα απ’ την αρχή, κι άιντε πάλι οι «μαύροι»…

Ποιον όμως να βγουν να πειράξουν φέτος οι καλικάντζαροι; Τους βρήκαν όλους μαζεμένους στην Αγέλαστη Πολιτεία

Την παραμονή λοιπόν των Χριστουγέννων, πέταξαν τα πριόνια, καβάλησαν τις άσπρες χήνες τους και ξεκίνησαν για τον επάνω κόσμο…

Νύχτα, σκοτάδι, η πράσινη κοιλάδα κάτασπρη απ’ το χιόνι, κάτασπρη και η αγέλαστη πολιτεία. Σε μια πλαγιά, σ’ ένα ξέφωτο του δάσους έκαιγε μεγάλη φωτιά. Πάνω στη φωτιά ένα μαύρο στρογγυλό τσουκάλι, και μέσα στο τσουκάλι έβραζε σιγά σιγά … το μαγικό βοτάνι. Οι καλικάντζαροι κάτι ετοίμαζαν, πήγαιναν ερχόντουσαν, πήγαιναν ερχόντουσαν, και τραγουδούσανε…

Όσο πέρναγε η ώρα, το ξέφωτο γέμιζε καλικάντζαρους. Στρατός ολόκληρος από καλικάντζαρους, έρχονταν συνεχώς καινούριοι πάνω στις άσπρες χήνες τους. Στρατός ολόκληρος από καλικάντζαρους χόρευαν γύρω από τη φωτιά. Κι ο αρχηγός τους, ο Μανδρακούλος, συντόνιζε τη φάση.

Στην αγέλαστη πολιτεία οι άνθρωποι … μακριά νυχτωμένοι! Κανένας δεν πήρε χαμπάρι τους καλικάντζαρους. Μόνο τα παιδιά από τα ανοιχτά παράθυρά τους, είδανε στον ουρανό τις άσπρες χήνες και κατάλαβαν πως κάτι τρέχει. Ανέβηκαν λοιπόν στις άσπρες χήνες και πέταξαν προς το ξέφωτο (ενώ αφηγείται μοιράζει χήνες)

Κι όταν έφτασαν τα παιδιά στο ξέφωτο ο Μανδρακούλος, έδωσε το σύνθημα για το μεγάλο γλέντι! (μόλις το πει μαζεύει χήνες)

Όμως η ώρα περνούσε και το βοτάνι έβραζε. Κάποια στιγμή το ξέφωτο άναψε σαν χρυσάφι. Η ώρα είχε φτάσει. Τότε οι καλικάντζαροι είπαν τα τελευταία μαγικά τους λόγια…

Βοτάνι βοτανάκι εννιά φορές να βράσεις

να γίνεις συννεφάκι στον ουρανό να φτάσεις

Επάνω από την πόλη να πας και να σταθείς

και πριν να ξημερώσει βροχούλα να γενείς

Ένα μαγικό σύννεφο σηκώθηκε από το ξέφωτο και πήγε και στάθηκε πάνω από την πόλη. Και το σύννεφο έγινε πολύχρωμη βροχή, και η βροχή πέρασε μέσα από τα κεραμίδια και τις σκεπές, κύλισε από τους φεγγίτες και τις καμινάδες, τρύπωσε μέσα στα σπίτια και τις κάμαρες, κι έπεσε επάνω στους ανθρώπους, και τους μάγεψε, κι έγιναν γελαστοί, και χαρούμενοι. Ναι! Τα πάνω ήρθαν κάτω! Κι έπιασαν όλοι το χορό! Χαμός στο ίσωμα!!!

Σιγά σιγά άρχισε να ξημερώνει. Οι άνθρωποι, ζαλισμένοι απ’ τον τρελό χορό, έγειραν κι αποκοιμήθηκαν. Οι καλικάντζαροι άρχισαν να μαζεύουν άρον άρον τα πράγματά τους για να φύγουν. Γιατί έτσι και τους πιάνανε… αλίμονό τους!!!

Την άλλη μέρα, χιόνιζε πάνω απ’ τον σιωπηλό κόσμο, χιόνιζε στις καρδιές των μοναχικών ανθρώπων. Στην αγέλαστη πολιτεία οι Άνθρωποι δεν θυμόντουσαν τίποτε. Κάποιοι περαστικοί που τους είχαν δει την προηγούμενη νύχτα να χορεύουν, διέδωσαν πως στην αγέλαστη πολιτεία… κάηκε το πελεκούδι!!!!

Μα δε βαριέσαι, δεν αλλάζουν έτσι εύκολα οι άνθρωποι, δεν αλλάζει σε μια νύχτα ο κόσμος!!!

Εμείς για αυτά δεν είμαστε, τ’ αφτί μας δεν ιδρώνει,

εδώ τσαλίμια και γιορτές και τρέλες δεν σηκώνει.

Οι ξένοι ονειρευτήκανε, και λένε παραμύθια,

κι αν τύχει και τους πιάσουμε, θα κλάψουνε στ’ αλήθεια

Εσύ να πάψεις δάσκαλε και να μην επιμένεις

και στα παιδιά άλλη φορά τραγούδια μη μαθαίνεις.

Εσένα σε επήραμε να μάθεις στα παιδιά μας

να γράφουν να διαβάζουνε να ‘ρθουν στα βήματά μας

κι όχι τραγούδια να τους λες και χαζοπαραμύθια

βοτάνια καλικάντζαρους και τέτοια κολοκύθια!

Αλλά εμείς τους είδαμε ο δάσκαλος δεν φταίει,

ορίστε τον εκάνατε τον άνθρωπο να κλαίει.

Έχουν αφτάρες και μαλλιά και ξέρουν τραγουδάκια,

πετάνε με τις χήνες τους σαν αεροπλανάκι.

Έχουνε κι έναν αρχηγό που μοιάζει σαν μπαούλο,

να ζήσεις Μανδρακούλο μας, να ζήσεις Μανδρακούλο

Κύλισε ο καιρός σιγά σιγά ο καιρός σαν το ροδάνι του μύλου που ποτέ δεν σταματάει, και το περίεργο όνειρο ξεχάστηκε. Κανείς δεν ξαναμίλησε πια για αυτό στην Αγέλαστη Πολιτεία

Όμως που και που τα πρωινά, όταν ο ήλιος έλαμπε ζεστός και τα παιδιά παίζανε στην αυλή του σχολείου, ο γέρο δάσκαλος τα άκουγε ξαφνιασμένος, να τραγουδούν και να χορεύουνε κάτι παράξενα τραγούδια. Κι όποτε εκείνα πιασμένα σε κύκλους τραγουδούσαν, ο ουρανός ψηλά γέμιζε άσπρες χήνες. Χόρευαν και τραγουδούσαν τα παιδιά, κι αντιλαλούσε απ’ τις φωνές όλη η πράσινη κοιλάδα, κι αντιλαλούσε γλυκά απ’ τα γέλια τους όλη… η Αγέλαστη Πολιτεία!!!

14^ο Νηπιαγωγείο Αθηνών – Χριστούγεννα του 2010

Σεργκέι Προκόφιεφ: Ο Πέτρος και ο Λύκος

Ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων “Peter & the Wolf” / ΠΟΛΩΝΙΑ-ΑΓΓΛΙΑ, Σκηνοθεσία, προσαρμογή σεναρίου:  Suzie Templeton – Όσκαρ 2008 για την καλύτερη ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων

Την ταινία μπορείτε να τη βρείτε στο ακόλουθο σύνδεσμο:

http://tvxs.gr/webtv/%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%AF%CE%B5%CF%82/%CE%BF-%CF%80%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%BB%CF%8D%CE%BA%CE%BF%CF%82

Εμπνευσμένοι από τη μουσική ιστορία του Πέτρου και του Λύκου όπως αυτή διασκευάστηκε στην ταινία μικρού μήκους που συστήνουμε, τα Χριστούγεννα του 2010 ανεβάσαμε στο νηπιαγωγείο μας μία μουσικοθεατρική παράσταση. Το πλήρες κείμενο της παράστασης θα το βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο:

http://mikres-ores.blogspot.com/

Λίγα περισσότερα στοιχεία για την παράσταση:

ΠΩΣ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ

Επιλέξαμε την συγκεκριμένη διασκευή (ψάξτε να δείτε το εξαιρετικό βίντεο!) γιατί δουλεύουμε με τα παιδιά πολύ σημαντικές έννοιες όπως: η διαφορετικότητα, τα στερεότυπα, η σχέση με τη φύση.

Τα παιδιά απολαμβάνουν τη σχέση του Πέτρου με τα πουλιά, τις πάπιες, τις γάτες, το λύκο, περπατούν στο δάσος και παίζουν στη λίμνη. Μπαίνουν στη θέση του Πέτρου και βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Μπαίνουν στη θέση του λύκου, βιώνουν τη στοχοποίηση και την αδικία, μαθαίνουν να έχουν ανοιχτά κριτήρια και κριτική σκέψη.

ΔΙΑΝΟΜΗ

Στην παράσταση έχουμε επτά ήρωες, κατά συνέπεια, για να μην έχουμε κομπάρσους και πρωταγωνιστές, κάνουμε την εξής διανομή: τρία παιδιά παίζουν τον κάθε ήρωα ταυτοχρόνως (λένε μαζί λόγια και κάνουν κινήσεις). Στη διανομή δεν χωρίζουμε αγόρια και κορίτσια: μπορούν τα κορίτσια να γίνουν Πέτροι (τις λέμε Πετρούλες) όπως και λύκοι (δηλαδή λύκαινες), όπως και κυνηγοί. Το ίδιο και τα αγόρια μπορούν να γίνουν και γάτες και πουλιά και πάπιες.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ

Στις πρώτες πρόβες παίζουν όλοι όλους τους ρόλους. Μία εβδομάδα μετά αφήνουμε τα παιδιά να επιλέξουν μόνα τους ποιος ρόλος τους ταιριάζει– τους προειδοποιούμε ότι αυτός ο ρόλος θα είναι ο τελικός, για αυτό πρέπει να σκεφτούν καλά τι θα διαλέξουν, και να πάρουν μια υπεύθυνη απόφαση. Τα ίδια τα παιδιά διαλέγουν ακόμη και το κομμάτι της αφήγησης που θέλουν να πουν.

Αναλύουμε την ιστορία και τους στίχους των τραγουδιών, δημιουργούμε καταστάσεις προβληματισμού σχετικά με όσα θέματα θίγονται στους στίχους και την αφήγηση. Θέτουμε ανοιχτές ερωτήσεις: Τι θα έκανες αν ήσουν ο Πέτρος, ο παππούς, πώς αισθάνεται το πουλί / η γάτα / ο λύκος / ο Πέτρος. Πώς κρίνουμε; Κρίνουμε δίκαια; Εάν θέλουμε να κρίνουμε δίκαια ποια θα είναι τα κριτήριά μας; Έχουμε τα ίδια κριτήρια όταν κρίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους; Μπαίνουμε στη θέση του άλλου πριν τον κρίνουμε; Τι συναισθήματα μας προκαλεί η διαφορά; Μας φοβίζει και γιατί; Η ομοιότητα και η διαφορά είναι αντικειμενικές ή σχετικές έννοιες; Είμαστε όμοιοι ‘ως προς’ και διαφορετικοί ‘ως προς’; Πόσο διαφορετικοί είμαστε από όσους πιστεύουμε ότι είμαστε όμοιοι – πόσο όμοιοι είμαστε με όσους πιστεύουμε ότι είμαστε διαφορετικοί; Βάσει ποιων κριτηρίων κρίνουμε την ομοιότητα και τη διαφορά; Είναι αυτά τα κριτήρια απόλυτα; Είναι δοσμένα; Είναι διαχρονικά ή εξαρτώνται από τον ιστορικό μας χωροχρόνο; Παρατηρώντας τη φύση βλέπουμε ομοιότητα ή διαφορά; Πού συναντάμε απόλυτη ομοιότητα; Είναι η ομοιότητα ή η διαφορά κινητήρια δύναμη στην εξέλιξη των ιδεών, της τέχνης, της επιστήμης; Τρία ιστορικά παραδείγματα: Σωκράτης (καινά δαιμόνια), Βαν Γκονγκ, Γαλιλαίος.

ΜΟΥΣΙΚΗ – ΧΟΡΟΣ

Δεν βρήκαμε τη μουσική χωρίς αφήγηση, και έτσι επιλέξαμε για μουσική επένδυση, μουσικές των: Μάνου Χατζηδάκη, Νίκολα Πιοβάνι, Ελένης Καραΐνδρου, Μοντ Πλαγκάλ

Τα τρία τραγούδια είναι πάνω σε μουσική των: Μίκη Θεοδωράκη (νύχτα μαγικιά), Jerry Bock (If I were a rich man), Νότη Μαυρουδή (πρωινό τσιγάρο)

Οι κινήσεις των παιδιών ακολουθούν το ρυθμό, τη μελωδία και την ενορχήστρωση της μουσικής. Μαθαίνουμε στα παιδιά να ακούνε τη μουσική, να παρακολουθούν την πλοκή και την εξέλιξη της μελωδίας, να δονούνται με το ρυθμό της, να διακρίνουν τα όργανα που λειτουργούν ως αφηγητές της πλοκής. Παροτρύνουμε τα παιδιά να αισθανθούν ό,τι ‘λέει’ η μουσική και να κινηθούν στο χώρο ανάλογα. Εντάσσουμε στο χορευτικό ιδέες των ίδιων των παιδιών. Εξηγούμε γιατί επιλέξαμε το κάθε κομμάτι για τον συγκεκομμένο ρόλο. Θα ταίριαζε ή ίδια μουσική σε άλλο ρόλο κι αν όχι γιατί; Αναφερόμαστε σε μη λεκτικές γλώσσες έκφρασης και επικοινωνίας – μουσική, χορός. Η στάση και η κίνηση του σώματος μας δίνουν μηνύματα;

ΣΚΗΝΙΚΟ

Το σκηνικό είναι απλό και το φτιάχνουν τα παιδιά: Μεγάλα δένδρα από χαρτί του μέτρου που συνθέτουν ένα δάσος. Στη μέση ένα σπίτι (από χοντρό χαρτόνι που βρίσκουμε σε όλα τα σούπερ μάρκετ) με ένα κεντρικό παράθυρο που στο περίγραμμά του έχει λαμπάκια χριστουγεννιάτικα. Πάνω στο σπίτι κολλάμε το σκηνικό Β’ (ένα φορτηγό με καρότσα που έχει κάγκελα ακριβώς εκεί που ήτανε το παράθυρο ζωγραφισμένο σε χαρτί του μέτρου από τα παιδιά) όταν μεταφέρουν τον λύκο. Κάτω (μπροστά στο κέντρο) κολλάμε μία λίμνη με νούφαρα από χαρτί του μέτρου.

ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ

Η θέση των ηρώων στο χώρο όταν ανοίγει το σκηνικό: Ο Πέτρος πίσω από το παράθυρο του σπιτιού, μπροστά και έξω από το σπίτι ο παππούς σε ένα παγκάκι, στα πόδια του η γάτα, δεξιά το πουλί, αριστερά η πάπια, πιο δεξιά σε παγκάκι ο λύκος, πιο αριστερά σε παγκάκι ο κυνηγός.

Η θέση των ηρώων στο χώρο κατά τη διάρκεια του έργου (κάθονται οκλαδόν): Ο Πέτρος δεξιά από τη λίμνη, η πάπια μέσα στη λίμνη, το πουλί  αριστερά (και όταν έρχεται η γάτα, δεξιά πίσω από τον Πέτρο), η γάτα αριστερά.

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ

Λύκος / λύκαινα: φοράει μαύρο (ή καφέ) κολάν ή χοντρό καλσόν, μαύρη μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια μαύρη ουρά, στο κεφάλι μαύρα αυτιά.

Γάτα: φοράει ροζ κολάν ή χοντρό καλσόν, ροζ μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια ροζ ουρά, στο κεφάλι ροζ αυτιά.

Πάπια: φοράει κίτρινο φόρεμα φουφούλα με κίτρινα ή πορτοκαλί φτερά για ουρά, κίτρινο ή πορτοκαλί καλσόν, στο κεφάλι κίτρινο ή πορτοκαλί καπέλο τζόκεϊ με μάτια δεξιά-αριστερά

Πουλί: φοράει λευκό μακρύ φόρεμα με φτερά που έρχονται ως προέκταση του φορέματος.

Κυνηγός: φοράει πράσινο μπλουζάκι μακρύ από φόδρα με ζωνάρι στη μέση, και σκούρο παντελόνι

Παππούς / γιαγιά: φοράνε κόκκινο μπλουζάκι μακρύ με ζωνάρι στη μέση και σκούρο παντελόνι ή μακριά φούστα.

Πέτρος / Πετρούλα: φοράει άσπρο πουκάμισο, μπλε ή τζιν βερμούδα με τιράντες

Κάνουμε προσχέδια των ρούχων για τους γονείς, δεν τους αγχώνουμε με τα ρούχα, είμαστε ευέλικτοι (π.χ. αντί για μπλουζάκι από φόδρα, μπορεί να φορέσει μπλουζάκι τις μαμάς μακρύ και φαρδύ), αρκεί αν είναι στο χρώμα που θέλουμε, γιατί είναι σημαντική ή χρωματική σύνθεση του σκηνικού.