Αγαπητά παιδιά και γονείς
Σας ενημερώνουμε ότι ο καθιερωμένος Αγιασμός με την έναρξη του σχολικού έτους, θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 11-09-2017, μαζί με το συστεγαζόμενο 14ο Δημοτικό σχολείο, στον επάνω προαύλιο χώρο του σχολείου, στις 08:30 π.μ.
Αμέσως μετά τον αγιασμό, θα συγκεντρωθούμε όλοι στην αίθουσα του νηπιαγωγείου, για να συζητήσουμε για θέματα σχετικά με την έναρξη του σχολικού έτους.
Ευχόμαστε σε όλους μας, Καλή Χρονιά!
Η παράστασή μας που έγινε την Τρίτη στις 9 το πρωί και την παρακολούθησαν και οι γονείς των παιδιών, ήταν μία ιδιαίτερη εμπειρία για όλους μας. Τα παιδιά αγάπησαν το στίχο του Σολωμού, ένιωσαν το λόγο του, άκουσαν τους ήχους του, είδαν τις εικόνες του, μύρισαν τα αρώματα που πλημμύρισαν την αίθουσα.
Σε όσες παραστάσεις έχουμε ανεβάσει στο σχολειό μας, το σκηνικό το φτιάχνουν τα παιδιά. Το παιδικό σχέδιο είναι πάντα ωραιότερο από το ‘παιδικίζον’ σχέδιο του δασκάλου (που τις περισσότερες φορές είναι κιτς), εκτός από την περίπτωση που θα τύχει ο δάσκαλος να είναι ένας σημαντικός ζωγράφος. Αλλά ακόμη και τότε θα πρέπει το έργο να είναι των παιδιών, γιατί μόνο τότε θα νιώσουν δική τους την παράσταση, αντί να μετέχουν στην παράσταση που τους ετοίμασε και επέβαλε κάποιος άλλος.
Έτσι και φέτος συζητήσαμε με τα παιδιά για το σκηνικό και αποφάσισαν να ζωγραφίσουν το Μεσολόγγι. Τους έδειξα το έργο του Παναγιώτη Ζωγράφου, το οποίο παρατήρησαν και μελέτησαν.
Παναγιώτη Ζωγράφου, “Το Μεσολόγγι”
Βάσει αυτού έφτιαξαν το δικό τους συλλογικό έργο πάνω σε ανακυκλωμένο χαρτί του μέτρου (μάλιστα το χαρτί το είχαμε χρησιμοποιήσει σε προηγούμενη γιορτή από την πίσω πλευρά και έτσι κάναμε και οικονομία και ανακύκλωση).
Απλώσαμε το χαρτί στο πάτωμα και τα παιδιά επέλεξαν ποιο τμήμα του έργου θα ζωγραφίσουν. Έτσι κάθισαν γύρω από το χαρτί, σχεδίασαν πρώτα με μολύβια και ζωγράφισαν με νερομπογιές.
“Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη”, λέει ο Σολωμός.
Μάγεμα κι όνειρο είναι το έργο των παιδιών μας!
σκηνικό λεπτομέρεια, η πόλη
σκηνικό λεπτομέρεια, η έξοδος
σκηνικό, λεπτομέρεια, τρία καράβια – κοιτάξτε το μικρό καραβάκι!
σκηνικό, λεπτομέρεια, ένα μικρό νησάκι στη λιμνοθάλασσα
Σχετικά άρθρα:
“Ελεύθεροι πολιορκημένοι“, “Κρεμώντας τη λύρα …“, “Έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα”
Σήμερα, για άλλη μια φορά, ο Αλέξης άφησε στη βαλίτσα του ένα γρίφο, ο οποίος μας οδήγησε στο σημείο όπου είχε κρύψει ένα χάρτη θησαυρού. Ο χάρτης οδήγησε στην ανακάλυψη μιας τσάντας όπου υπήρχαν 24 λύρες (όργανα) φτιαγμένα από χαρτόκουτα. Είναι οι λύρες από το σχεδίασμα των ελεύθερων πολιορκημένων:
“Το χάραμα επήρα του ήλιου το δρόμο
κρεμώντας τη λύρα τη δίκαιη στον ώμο”
Έδειξα στα παιδιά έργα του Μιρό και εμπνευσμένοι από τα έργα του, αλλά και από τη δική τους φαντασία, ζωγράφισαν τις λύρες τους. Το αποτέλεσμα είναι θαυμαστό!
Και κάποιες από τις λύρες στην τελική τους εκδοχή. Είναι χάρμα οφθαλμών!
Σημείωση: Εάν θέλουμε μπορούμε να προσθέσουμε χορδές από λεπτό σχοινί.
.
Σύνδεσμοι:
Βικιπαίδεια, Λύραυλος, η ιστορία της λύρας
Σχετικό άρθρο:
Προσωπογραφία του Διονυσίου Σολωμού από άγνωστο καλλιτέχνη. Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας.
Η γιορτή της 25ης Μαρτίου είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για να γνωρίσουν τα νήπια τον θαυμαστό λόγο, τη μουσική και τη δύναμη των εικόνων, των Ελεύθερων Πολιορκημένων, του Διονυσίου Σολωμού. Για αυτό φέτος η γιορτή μας έχει μόνο αποσπάσματα από τα σχεδιάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων.
το εξώφυλλο του δίσκου βινυλίου που κυκλοφόρησε το 1977
Έχω ανεβάσει εδώ, το κείμενο της γιορτής με την επιλογή από τα σχεδιάσματα, για όποιον/α συνάδελφο θα ήθελε να το ανεβάσει στο νηπιαγωγείο του/της. Έχω χωρίσει το κείμενο σε 24 τμήματα, όσα είναι και τα νήπια της τάξης μας φέτος. Προσπάθησα να είναι ανάλογου μεγέθους και αξίας τμήματα, έτσι ώστε να μην υπάρχει στη γιορτή πρωταγωνιστής και κομπάρσοι, αλλά μια ομάδα που συλλογικά δούλεψε ένα έργο.
χειρόγραφο του Σολωμού
Η γιορτή μας δεν είναι ένα πάρεργο (και εάν ήταν δε θα είχε κανένα νόημα να γίνει), αλλά το κέντρο του ενδιαφέροντός μας αυτή την περίοδο. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες δράσεις που γίνονται παράλληλα με το θεατρικό δρώμενο:
Διονυσίου Σολωμού: “Άπαντα”, τόμος Α, εκδόσεις Ίκαρος
Εκδόσεις Εστία
Martin J. Heade (Αμερικανός ζωγράφος του 19ου αι.) Μια μπλε πεταλούδα παίζει με το φως και τη σκιά της.
Λευκή λήκυθος που απεικονίζει μία Μούσα που παίζει αρχαία κιθάρα.
αεροφωτογραφία του Μεσολογγίου σήμερα
Θεόδωρος Βρυζάκης: Η έξοδος του Μεσολογγίου
Παναγιώτη Ζωγράφου, “Το Μεσολόγγι”
‘παρηγοριά’, Θ. Βρυζάκης
τρεις από τους χάρτες του Αλέξη
Ο Αλέξης (Ακριθάκης) έγινε με τον καιρό ο αγαπημένος φίλος και συνεργάτης μας. Κάθε μέρα μας αφήνει έναν γρίφο στη βαλίτσα του, και κάθε μέρα ο γρίφος αυτός μας οδηγεί σε νέες ανακαλύψεις.
Μέσα από τους γρίφους του λοιπόν οδηγηθήκαμε στον αρχαίο αιγυπτικό χάρτη και αρχίσαμε να μελετάμε τη ζωή των Αρχαίων Αιγυπτίων (3.100 – 30 πχ). Στο ταξίδι με τη χρονομηχανή, επόμενος σταθμός μετά τους Πρωτόγονους ήταν η Αίγυπτος. Προτίμησα λοιπόν να μας οδηγήσει σε αυτούς, με παιγνιώδη τρόπο, ο Αλέξης.
ο χάρτης- κάτοψη της αίθουσας μας που μας εισάγει στην αρχαία Αίγυπτο
Τα παιδιά έφεραν όσα βιβλία είχαν για την Αίγυπτο στο σπίτι τους και στήσαμε μία επαρκή επιστημονική βιβλιοθήκη για τις αναζητήσεις μας.
Μια μέρα ο γρίφος τους Αλέξη μας οδήγησε στην αυλή του σχολείου όπου, σε μια τσάντα βρήκαμε χαρτονένιες πυραμίδες. Κάθε παιδί έγραψε τα δικά του ιερογλυφικά γράμματα στην πυραμίδα του.
είναι η κάτοψη του σχολείου μας και της αυλής μας
Μια άλλη μέρα ο γρίφος μας οδήγησε στην ανακάλυψη του δαχτυλιδιού της Κλεοπάτρας.
η θήκη του δαχτυλιδιού της Κλεοπάτρας
Την Πέμπτη, μέσω του γρίφου, βρήκαμε ένα κείμενο που αποκωδικοποιούσε τα σύμβολα (ιδεογράμματα) των ιερογλυφικών που ήταν γραμμένα στον πρώτο αιγυπτικό χάρτη.
Κάτω δεξιά είναι γραμμένο σε ιερογλυφικά το ‘μήνυμα του χάρτη’
Σήμερα, ο Αστερίξ και ο Οβελίξ μας ξενάγησαν στο βασίλειο της Κλεοπάτρας.
ο χάρτης που ζωγράφισε ένα παιδί με τον κρυμμένο θησαυρό
Και η περιπέτεια συνεχίζεται.
Σύνδεσμος:
Αν θέλετε να παρακολουθήσετε σε κινούμενο σχέδιο το έργο Αστερίξ και Κλεοπάτρα των Γκοσινί (σενάριο) και Ουντερζό (εικονογράφηση), πατήστε εδώ.
Σχετικά άρθρα:
Copyright ©jeanpaulmallozzi
Η ενδοσχολική βία (ή εκφοβισμός, ή μπούλινγκ / Bullying) είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που υπήρχε πάντα στα σχολεία, αλλά σήμερα απέκτησε όνομα και ως τέτοιο μας επέτρεψε να το δούμε. Δυστυχώς η βία και ο εκφοβισμός είναι στοιχεία της κοινωνίας (θέμα που δεν άπτεται του παρόντος άρθρου) κατά συνέπεια είναι και στοιχείο της μικρής κοινωνίας του σχολείου. Σε περιόδους κατά τις οποίες ο νταής, ο μάγκας, ο μάτσο άνδρας, είναι αποδεκτοί ως πρότυπα για την κοινωνία, έχουμε μεταφορά αυτών των προτύπων και εντός της σχολικής κοινότητας, με αποτέλεσμα να οξύνεται ο ενδοσχολικός εκφοβισμός. Σε περιόδους έξαρσης του εκφοβισμού στην κοινωνία, υπάρχει και έξαρση του εκφοβισμού εντός του σχολείου. Σε περιόδους μη αποδοχής τους διαφορετικού στην κοινωνία, συναντάμε δυσανεξία στο διαφορετικό και εντός του σχολείου.
Όμως πώς ορίζεται το μπούλινγκ (γενικώς και όχι μόνο ενδοσχολικό); Παίρνουμε τον ορισμό από τη βικιπαίδεια:
«Το μπούλινγκ (νταηλίκι – bulliying) είναι μια μορφή κακοποίησης, πιο συγκεκριμένα εκφοβισμού ή εξαναγκασμού. Αυτή συνεπάγεται περιοδικά επαναλαμβανόμενες πράξεις που σκοπό έχουν την επιβολή ενός ατόμου ή μιας ομάδας πάνω σε ένα άλλο άτομο ή ομάδα, επομένως μια «ανισορροπία δυνάμεων». Η εν λόγω ανισορροπία μπορεί να είναι κοινωνική ή/και σωματική. Το θύμα του εκφοβισμού αναφέρεται και ως στόχος.
Το νταηλίκι αποτελείται από τρία βασικά είδη κακοποίησης – συναισθηματική, λεκτική και σωματική. Συνήθως, πρόκειται για ανεπαίσθητες μεθόδους εξαναγκασμού όπως ηψυχολογική χειραγώγηση.
Το νταηλίκι κυμαίνεται από την απλή μορφή εκφοβισμού σε πιο σύνθετες μορφές, στις οποίες ο νταής ενδέχεται να έχει έναν περισσότερους «υπαρχηγούς» που μπορεί να φαίνεται να είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τον «αρχι-νταή» στις δραστηριότητές του. Το νταηλίκι στο σχολικό ή εργασιακό χώρο αναφέρεται και ως ομότιμη κακοποίηση.
Το νταηλίκι μπορεί να προκύψει σε οποιοδήποτε περιβάλλον στο οποίο ανθρώπινα όντα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτό περιλαμβάνει το σχολείο,το στρατό, την οικογένεια, το χώρο εργασίας, το σπίτι και τις γειτονιές. Ο εκφοβισμός είναι δυνατό να λαμβάνει χώρα μεταξύ κοινωνικών ομάδων, κοινωνικών τάξεων και ακόμη και μεταξύ χωρών (υπερβολική εθνικοφροσύνη, σοβινισμός, φασισμός).»
από τη σελίδα: imgkid.com
Στο νηπιαγωγείο η βία δεν είναι άγνωστη λέξη. Θεωρώ όμως ότι είναι δύσκολο να υπάρξει ενδοσχολική βία-εκφοβισμός, δηλαδή (βάσει του ορισμού) μία διαρκής κατάσταση εκφοβισμού ενός παιδιού από άλλα, γιατί τότε το νηπιαγωγείο έχει αποτύχει στους βασικούς στόχους που έχει θέσει ως σχολείο.
Και γιατί δεν μπορεί να υπάρξει εκφοβισμός; Επειδή η νηπιαγωγός είναι κάθε δευτερόλεπτο κοντά στα παιδιά και παρεμβαίνει σε κάθε διένεξη και διαπληκτισμό τους (με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησε η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου σε συνεργασία με την Παιδαγωγική σχολή του Α.Π.Θ., ο σχολικός εκφοβισμός εμφανίζεται κυρίως στο σχολικό περιβάλλον σε χώρους χωρίς επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς, όπως η αυλή, ο διάδρομος και η τάξη κατά τη διάρκεια του διαλείμματος – πηγή). Επειδή τα νήπια συνηθίζουν να λένε στην νηπιαγωγό αυτό που τους συμβαίνει, εν αντιθέσει με τα μεγαλύτερα παιδιά που ντρέπονται ή φοβούνται (βάσει της ίδιας μελέτης, τα μεγαλύτερα παιδιά μιλάνε στους φίλους και όχι στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς). Επειδή τα νήπια λειτουργούν περισσότερο αυθόρμητα. Επειδή η αυθεντία του μεγάλου, όταν τον εμπιστεύονται, όπως και η προστασία και η ασφάλεια που αυτός τους προσφέρει, λειτουργεί αποτρεπτικά στην εμφάνιση του φαινομένου του εκφοβισμού. Διευκρινίζω ότι για να θεωρηθεί ένα φαινόμενο ως σχολικός εκφοβισμός, θα πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενο και να έχει προκαλέσει ένα διαρκή φόβο, μία τραυματική εμπειρία στο παιδί-στόχο. Εάν κάποια ημέρα ένα παιδί φοβηθεί από ένα γεγονός, ή εάν του ασκηθεί μία φορά βία από ένα άλλο παιδί, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί εκφοβισμός.
Η δουλειά μας είναι να παρεμβαίνουμε καθημερινά και να μην επιτρέπουμε τα μεμονωμένα γεγονότα και γίνουν σταθερές, να μην επιτρέψουμε να ασκηθεί οποιαδήποτε μορφή εκφοβισμού, ακόμη και ως μεμονωμένο συμβάν.
από τη σελίδα: imgkid.com
Εδώ θα πρέπει να πω πως είμαι αντίθετη με τις ημέρες – αφιερώματα (γενικά, αλλά και ειδικά στο θέμα μας), αν και μπορεί να είναι αφορμές για να αρχίσει ένα ουσιαστικό έργο σε βάθος χρόνου. Στο νηπιαγωγείο έχουμε, βάσει του προγράμματός μας, κάποιους εκπαιδευτικούς στόχους. Το έργο μας είναι να δουλεύουμε για την επίτευξη αυτών των στόχων καθημερινά. Καθημερινά λοιπόν δουλεύουμε έτσι ώστε να αναπτυχθεί μεταξύ των παιδιών πνεύμα συνεργασίας, αλληλοσεβασμού, εκτίμησης και αποδοχής της διαφοράς, του άλλου, του ξένου. Βήμα βήμα, λιθαράκι λιθαράκι, χτίζουμε αυτή τη σχέση, μέσα από αντιξοότητες και προβλήματα, χρησιμοποιώντας όλες τις μεθόδους μάθησης, διαπερνώντας οριζόντιως όλους τους τομείς μάθησης. Η βία, ο φόβος, η καταπίεση, η απαξίωση, η μείωση της προσωπικότητας, είναι μορφές συμπεριφοράς που δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές καμία ημέρα, καμία ώρα, κανένα λεπτό της κοινής μας ζωής στο σχολείο.
Τα βιβλία, οι ταινίες, οι συζητήσεις, οι τέχνες, είναι και πρέπει να είναι καθημερινοί συνεργάτες στην προσπάθειά μας να εξορίσουμε τη βία και το φόβο από τα σχολειά μας. Όμως, για να παραχθεί ουσιαστικό έργο, θα πρέπει η δουλειά μας σχετικά με τον εκφοβισμό να εκτείνεται σε όλη τη χρονιά, να γίνεται σε βάθος, δηλαδή να αφορά στην ευρύτερη συγκρότηση του χαρακτήρα του κάθε παιδιού, τη θέση του απέναντι στους άλλους ανθρώπους και την ίδια του τη ζωή. Κανένα βιβλίο, καμία ημέρα, καμία ταινία δεν μπορεί να κάνει τίποτε, εάν η στάση ζωής που διδάσκουμε στην καθημερινότητα, αποδέχεται τα πρότυπα της βίας, του ισχυρού έναντι του ασθενούς, των ικανών, άξιων και άριστων έναντι των ανίκανων, αδύναμων και διαφορετικών.
Η ερώτηση “ποιους ανθρώπους θέλουμε” προηγείται της ερώτησης “ποιο σχολείο θέλουμε”. Στόχος του νηπιαγωγείου είναι να εκπαιδεύσει ελεύθερους, δημιουργικούς, χαρούμενους ανθρώπους, που θα λειτουργούν μέσα σε ένα κλίμα συνεργασίας, αποδοχής και αλληλοεκτίμησης.
Μην είσαι θεατής ή ακόλουθος
Γίνε ανεξάρτητος
Πίστεψε στον εαυτό σου
Δράσε συλλογικά και συνεργατικά
Σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό, βρήκα πολύ καλά αφιερώματα με προγράμματα και δράσεις, και σίγουρα θα υπάρχουν και πολλά ανάλογα:
Α΄ Σύλλογος Αθηνών Εκπαιδευτικών Π.Ε.,
περιφερειακή διέυθυνση α’θμιας β’θμιας εκπ/σης νοτίου αιγαίου,
πυθαγόρειο νηπιαγωγείο,
popi it,
11ο νηπιαγωγείο Χίου,
το νηπιαγωγείο που ονειρεύομαι,
εταιρεία Ψυχοκοινωνικής υγείας παιδιού και εφήβου
Και κάτι τελευταίο, που όμως δείχνει το ευρύτερο πρόβλημα που υπάρχει στην κοινωνία μας σήμερα. Αναζητώντας εικόνες για το μπούλινγκ, βρήκα μία εικόνα που έγραφε:
«Η ΒΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΚΙΑ»
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η μαγκιά είναι κάτι καλό και η βία που είναι το κακό, δεν πρέπει να συγχέεται μαζί της; Μέσω αυτού του συνθήματος επιχειρείται η “νομιμοποίηση”, “κάθαρση” και αποδοχή της μαγκιάς. Θεωρώ ότι η μαγκιά είναι απορριπτέα, η μαγκιά η οποία σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με τον “μάγκα” της εποχής του ρεμπέτικου. Η μαγκιά σήμερα ταυτίζεται με το νταηλίκι και υπό αυτή την έννοια η μαγκιά είναι εξ ορισμού βία. Εάν δεν αρνηθούμε το πρότυπο του μάγκα και του νταή, δε θα μπορέσουμε να απαλλαχθούμε από τη βία, όχι μόνο εντός του σχολείου, αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία μας.
τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός:
– Αποκλεισμός
– Σωματική βία
– Ψέματα ή φήμες
– Απειλές
– Λεκτική κακοποίηση και παρενόχληση
Μετά τη χθεσινή πρώτη γνωριμία με τον Αλέξη Ακριθάκη, τα παιδιά έμειναν να αναρωτιούνται ποιος είναι και πώς μπήκε στην αίθουσά μας. Αποφασίσαμε λοιπόν να ψάξουμε καλύτερα τη βαλίτσα, μήπως βρούμε κάτι που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε στα ερωτήματά μας.
Και να, μέσα στη βαλίτσα βρήκαμε κρυμμένο ένα δεύτερο γράμμα που έγραφε:
“Αγαπημένα μου παιδιά. Σας έχω φέρει ακόμη κάτι, αλλά για να το βρείτε πρέπει να λύσετε τρεις γρίφους.
ΓΡΙΦΟΣ 1ος
Όχι μεγάλο, ούτε μικρό
από ένα ξύλο είναι φτιαχτό
Πολλά τετράγωνα έχει γραμμένα
Εξήντα τέσσερα συγκεκριμένα
Τι είναι;
Εκεί σας έχω αφήσει κάτι! Τα λέμε σε λίγο
Αλέξης”
Τα παιδιά έλυσαν τον 1ο γρίφο και βρήκαν κάτω από τη σκακιέρα ένα κομμάτι ενός παλιού χάρτη (ζωγράφισα το χάρτη αυτό ειδικά για το πρόγραμμα και είναι η κάτοψη της αίθουσάς μας). Πίσω από το χάρτη έγραφε:
“ΓΡΙΦΟΣ 2ος
Είναι μικρό και στρογγυλό
Ύφασμα έχει πιο μαλακό
Ανοίγει, κλείνει σαν το κουτί
Μοιάζει καπέλο, ποιος θα το βρει;
Καλή επιτυχία! Αλέξης”
Τα παιδιά έλυσαν και το 2ο γρίφο και βρήκαν κάτω από ένα διακοσμητικό κουτί σε σχήμα καπέλου, το δεύτερο κομμάτι που χάρτη. Πίσω από 2ο κομμάτι έγραφε:
“ΓΡΙΦΟΣ 3ος και τελευταίος!
Είναι μεγάλο, πολύ σκληρό
λευκό σαν χιόνι και παγερό
Δυο μέτρα μπόι, δυο πόρτες έχει
όχι, δεν τρώει και ούτε τρέχει
Αν λύσετε και τον 3ο γρίφο, θα βρείτε το 3ο κομμάτι του χάρτη, βάσει του οποίου θα βρείτε αυτό που σας άφησα.
Αλέξης”
Λύνοντας και τον 3ο γρίφο τα παιδιά βρήκαν μέσα στο ψυγείο μας το 3ο κομμάτι του χάρτη. Ένωσαν τα 3 κομμάτια και ακολουθώντας τα σημάδια, βρήκαν έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο, κάτω από τον καναπέ μας.
Ο σκληρός δίσκος είχε ένα αρχείο με όλα τα έργα του Ακριθάκη. Αλλά αυτά θα τα περιγράψουμε σε ένα επόμενο άρθρο.
Σημείωση:
Τα παιδιά αναρωτιούνται ακόμη εάν πράγματι υπάρχει ο Δράκος που είναι ζωγραφισμένος στο χάρτη, και εάν υπάρχει πού είναι κρυμμένος – βάσει του χάρτη θα ήταν κάπου κοντά στο κόκκινο χαλί μας.
Κάπου στην αίθουσα έχει τοποθετηθεί μια βαλίτσα. Πέφτοντας επάνω της, αρχίζω να αφηγούμαι την ακόλουθη ιστορία που γράφτηκε ειδικά για το πρόγραμμα.
Η ιστορία μιας βαλίτσας:
Μια όμορφη βροχερή ημέρα, περπατούσα αμέριμνη στο δρόμο και … μπαμ (!), έπεσα πάνω σε μια βαλίτσα.
Πώς βρέθηκε εδώ αυτή η βαλίτσα;
Ποιος την άφησε;
Γιατί την ετοίμασε;
Τι ήθελε να κάνει;
Τι βάζουμε σε μια βαλίτσα;
Γιατί (και από τι) θέλουμε να φύγουμε;
Γιατί θέλουμε να ταξιδέψουμε;
Πού θέλουμε να πάμε;
Τι αναζητάμε;
Πού θα θέλατε να πάμε με αυτή τη βαλίτσα;
Αν βρίσκατε μία βαλίτσα τι θα κάνατε;
Να την ανοίξουμε;
Υποθέστε τι έχει μέσα και αιτιολογήστε γιατί.
Τι δεν θα μπορούσε να έχει μέσα;
Εσείς τι θα θέλατε να έχει;
Κάποτε λοιπόν ζούσε ένας ζωγράφος που αγαπούσε πολύ τις βαλίτσες. Έφτιαχνε βαλίτσες από ό,τι έβρισκε: ξύλα, χαρτόνια, υφάσματα και λαμαρίνες. Βαλίτσες μονόχρωμες και πολύχρωμες, ζωγραφισμένες ή κατασκευασμένες, μεγάλες ή μικρές.
Γιατί λέτε να έφτιαχνε βαλίτσες;
Τι χαρακτήρα θα είχε αυτός ο ζωγράφος; Τι θα του άρεσε να κάνει; Τι θέλει να μας πει μέσα από το θέμα που επέλεξε;
Μα τι βλέπω! Εδώ έχει ένα γράμμα (στη θέση όπου γράφουμε το όνομα του ιδιοκτήτη, έχει ένα διπλωμένο γράμμα – το διαβάζω).
“Αγαπημένα μου παιδιά. Άκουσα ότι κι εσείς αγαπάτε τις βαλίτσες και τα ταξίδια, όπως εγώ. Για αυτό αποφάσισα να σας αφήσω αυτή τη βαλίτσα. Ό,τι έχει μέσα είναι τα δικά μου δώρα για εσάς που με μάθατε πώς να ζωγραφίζω. Με όλη μου την αγάπη. Αλέξης Ακριθάκης”
Τι λέτε λοιπόν να έχει η βαλίτσα;
Να την ανοίξουμε;
Ανοίγουμε τη βαλίτσα. Μέσα έχει 24 βαλίτσες από χοντρό ανακυκλωμένο χαρτόνι χαρτοκιβωτίων.
Μα ποιος είναι ο Αλέξης;
Τον γνωρίζει κάποιος από εσάς;
Πώς και πότε μπήκε στην αίθουσά μας;
Λέτε να είναι αληθινός ή φανταστικός;
Παρατήρηση, ανάλυση των έργων
Δείχνοντας ένα πάουερ πόιντ με τις βαλίτσες του Ακριθάκη, σταματάω στα έργα, προτρέπω τα παιδιά να τα παρατηρήσουν, να τα περιγράψουν, να πουν τι νιώθουν, με τι θα μπορούσαν να τα παρομοιάσουν, να τα κρίνουν λέγοντας τι τους αρέσει και τι όχι και γιατί.
Στο τέλος τους ζητάω να πουν ποια είναι η αγαπημένη τους βαλίτσα και να αιτιολογήσουν γιατί την επιλέγουν.
Ατομική δημιουργία / έκφραση
Μετά την παρατήρηση και συζήτηση πάνω στα έργα, προτείνω στα παιδιά να δημιουργήσουν τη βαλίτσα τους, με όποιο υλικό και τρόπο επιλέξουν (ζωγραφική ή κατασκευή ή μικτή τεχνική), εμπνευσμένοι από το έργο του δημιουργού που τους αρέσει περισσότερο.
(αυτή είναι η βαλίτσα μας: μέσα έχει μείνει η κατάσταση που καταγράψαμε
με πράγματα που υπέθεταν τα παιδιά ότι έχει η βαλίτσα
και το γράμμα του Ακριθάκη)
Φέτος για πρώτη φορά φτιάξαμε και μία γωνιά με το παιχνίδι Ντάμα. Είναι παιχνίδι στρατηγικής, όπως και το σκάκι, αλλά πιο εύκολο, γιατί κάθε πιόνι έχει ισότιμη αξία και κάνει τις ίδιες κινήσεις. Το παιχνίδι έρχεται από τα αρχαία χρόνια και λόγω της διασποράς του, παίζεται με πολλούς τρόπους. Εμείς έχουμε ως κανόνα, κάθε πιόνι να προχωράει διαγώνια (τα μαύρα πιόνια τοποθετούνται σε μαύρα τετράγωνα και τα άσπρα σε άσπρα) και να τρώει ευθεία (περνώντας πάνω από το αντίπαλο πιόνι το οποίο και ‘καταπίνει’).
Η ντάμα είναι στημένη όλη την ημέρα στη γωνιά της και όποια παιδιά θέλουν παίζουν, είτε κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων, είτε σε ‘νεκρούς χρόνους’, όπως για παράδειγμα, αφού έχουν φάει και μέχρι να τελειώσουν το φαγητό τους τα άλλα παιδιά.
Το πολύ καλό με τη ντάμα είναι ότι μπορεί να κατασκευαστεί πολύ εύκολα με διάφορα υλικά (χαρτόνια, πέτρες, καπάκια), όπως βλέπουμε και στις εικόνες.
Καλό παιχνίδι λοιπόν!
Σύνδεσμος:
Μάθετε περισσότερα για τη ντάμα εδώ.
Αυτή την περίοδο αρχίσαμε να διαβάζουμε σε συνέχειες την ιστορία του ‘μικρού πρίγκιπα’.
Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ. Η ιστορία του βιβλίου είναι η ακόλουθη: ο αφηγητής (ο ίδιος ο Αντουάν) πέφτει με το αεροπλάνο του -που έχει πάθει βλάβη- στην έρημο. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (το μικρό πρίγκιπα), γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο μικρός πρίγκιπας διηγείται στον Αντουάν το ταξίδι του στους πλανήτες και τους ανθρώπους που συνάντησε εκεί και του περιγράφει τον πλανήτη του, τα μπαομπάμπ και το μικρό του λουλούδι.
Τα ακόλουθα λόγια της αλεπούς προς το μικρό πρίγκιπα είναι χαρακτηριστικά της γλυκύτητας και της ομορφιάς του βιβλίου:
“Είσαι υπεύθυνος για πάντα, γι’ αυτό που έχεις εξημερώσει.”
“Ο χρόνος που πέρασες με το τριαντάφυλλό σου είναι αυτό που το κάνει ξεχωριστό για σένα.”
Το έργο είναι δημοφιλές και κυκλοφορεί σε πολλές εκδόσεις (Πατάκης, Ψυχογιός, Ζαχαρόπουλος). Εγώ το γνώρισα από τις εκδόσεις Ηριδανός, με Πρόλογο και Μετάφραση του Στρατή Τσίρκα. Στη συγκεκριμένη έκδοση αναφέρονται τα ακόλουθα:
“Γραμμένο το 1940, στις Η.Π.Α. όπου είχε καταφύγει ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ όταν κατάρρευσε η Γαλλία, το μικρό αυτό αριστούργημα πρωτοεκδόθηκε γαλλικά στη Νέα Υόρκη κι αμέσως ακολούθησε η μετάφραση του στ’ αγγλικά. Κι ενώ διαρκούσε ακόμη ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, αλλεπάλληλες εκδόσεις του “Μικρού πρίγκιπα” κυκλοφορούσαν γαλλικά στην Ελβετία, τη Λατινική Αμερική, τη Β. Αφρική και το Λίβανο, αλλά και μεταφράσεις του σε πολλές γλώσσες. Ένα χρόνο αργότερα, την 31 Ιουλίου 1944, παραμονή ακριβώς της απελευθέρωσης της Γαλλίας, ο Σαιντ-Εξυπερύ, που εκτελούσε την έννατη πολεμική του αποστολή, ξέρει καλά, ενώ εξαφανίζεται με το αεροπλάνο του στ’ ανοιχτά της Κορσικής, κυνηγώντας γερμανικά καταδιωχτικά, πως ο μικρός του πρίγκηπας έγινε ήδη ένα σύμβολο, ένα φωτεινό σημείο. Έγινε ένα αστέρι συναντίληψης κι επικοινωνίας, όλων εκείνων, που πάνω από τον όλεθρο του πολέμου και τις χιτλερικές θηριωδίες, δεν έπαψαν να μένουν πιστοί στις αξίες του ανθρώπου, στο απαραβίαστο του εσωτερικού του κόσμου, στο δικαίωμα του ν’ αγωνίζεται για να δώσει ένα νόημα στη ζωή, και για την ευτυχία του.”
Ακολούθως μπορείτε να δείτε ένα ανιμέισον του μικρού πρίγκιπα, που είχε προβληθεί από την τηλεόραση της βουλής.
https://www.youtube.com/watch?v=icIrzbxADys
Πηγές / Σύνδεσμοι:
Ανάλυση του έργου εδώ
Πληροφορίες Βικιπαίδεια
Θεατρική Παράσταση:
Το βιβλίο έχει διασκευαστεί σε θεατρικό έργο και έχει ανέβει σε διάφορες παραστάσεις. Φέτος βρήκαμε μία παράσταση – για πληροφορίες εδώ και εδώ.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, με την είσοδο της νέας χρονιάς, δημιουργήσαμε τη γωνιά για το σκάκι.
Περιγράψαμε και καταγράψαμε τις ιδιότητες από κάθε πιόνι και τους κανόνες του παιχνιδιού. Στη συνέχεια φτιάξαμε έναν πίνακα διπλής εισόδου στον οποίο, κάθε φορά που παίζει ένα παιδί, προσθέτει έναν κύκλο στην οριζόντια γραμμή του ονόματός του.
Η γωνία με το σκάκι έγινε ήδη από τις πιο αγαπημένες των παιδιών. Μάλιστα σε κάθε παιχνίδι υπάρχουν και θεατές (ενίοτε και βοηθοί) και έτσι τα παιδιά γίνονται δάσκαλοι και μαθητές της ίδιας της ομάδας τους.
Σύνδεσμοι:
Για τους κακόνες του σκακιού μπορείτε να μπείτε εδώ
για την Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία εδώ
και για την ιστορία και την περιγραφή του παιχνιδιού εδώ
Φέτος για τα Χριστούγεννα ανεβάσαμε την παράσταση “Ο Εγωιστής Γίγαντας” πάνω στο γνωστό παραμύθι του Όσκαρ Ουάιλντ.
Το παραμύθι διασκευάστηκε για να αποφευχθούν οι μεταφυσικές παραδοχές του. Έτσι στο δικό μας μύθο, το παιδί που μπαίνει στον κήπο, είναι ένα παιδί που ήταν απομονωμένο από την ομάδα των συνομηλίκων.
Επίσης επιλέξαμε ο μύθος να τελειώνει με την αλλαγή του χαρακτήρα του γίγαντα και όχι με το φυσικό του τέλος, γιατί ο θάνατος είναι μία δύσκολη συναισθηματικά και νοητικά έννοια, η οποία θέλει ιδιαίτερη δουλειά για να προσεγγιστεί στο νηπιαγωγείο.
Ειδικά για την παράσταση γράφτηκαν στίχοι, πάνω σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Ένα δείγμα των στίχων είναι το ακόλουθο:
Μπήκανε τότε τα παιδιά στον έρημο τον κήπο
κι όλοι μαζί γκρεμίσανε του γίγαντα τον τοίχο
Η πινακίδα έγραφε ‘ο κήπος των θαυμάτων’
των ξένων, των ανήμπορων κι όλων των αδυνάτων
Εδώ τελειώνει ο μύθος μας, δεν ξέρω αν είναι αλήθεια
ζήσανε όλοι τους καλά που λεν τα παραμύθια
κι έμεινα μόνος να γυρνώ στου κόσμου την αρένα
τα τείχη που χωρίζουνε, να ρίχνω ένα ένα
(στίχοι: Μ.Π.)
Όποια/ος συνάδελφος επιθυμεί να έχει πρόσβαση στη διασκευή και τους στίχους, είναι αναρτημένα στην προσωπική μου σελίδα, εδώ.
Σύνδεσμοι:
Ενδεικτικές Εκδόσεις: 1, 2, 3, 4
Το παραμύθι εκδόθηκε για πρώτη φορά στη συλλογή “Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας και άλλοι μύθοι” (The Happy Prince and Other Tales). Περισσότερα στοιχεία για τη συλλογή μπορείτε να βρείτε εδώ
Σημείωση:
Οι ζωγραφιές που συνοδεύουν το άρθρο μας είναι της αγαπημένης μας εικονογράφου Lisbeth Zwerger, από μία παλιά έκδοση (1984) του παραμυθιού των εκδόσεων Άμμος, που δυστυχώς είναι εξαντλημένη.
Σχετικό άρθρο:
Καλημέρα παιδιά μου! Μπορεί το σχολείο να έχει κλείσει για το καλοκαίρι, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν μπορούμε να επικοινωνούμε μέσα από τη σελίδα μας.
Τι ζέστη είναι αυτή που έπιασε ξαφνικά! Καύσωνας. Ελπίζω να μπορείτε να πάτε σε κάποια παραλία. Αλλά κι αν δεν μπορείτε δεν πειράζει, ούτε κι εγώ μπορώ. Για όλους εμάς που δεν μπορούμε να πάμε στη θάλασσα υπάρχει πάντα η εναλλακτική λύση: η μπανιέρα. Γεμίστε λοιπόν με νερό τη μπανιέρα σας και κάντε όσες βουτιές θέλετε. Κι όσοι δεν έχετε μπανιέρα, μπορείτε να γεμίσετε τη σκάφη.
Έργο του Γάλλου ζωγράφου Εντγκάρ Ντεγκά (Edgar Degas), «Γυναίκα στο μπάνιο», 1886.
Αν πάλι φύγετε για τις διακοπές, μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας τα απαραίτητα. Και ποια είναι αυτά;
Δεν είναι απαραίτητο να πάρετε μαζί σας παιχνίδια. Εσείς παίζετε με ένα ξύλο, ένα κουκουνάρι, πετρούλες, χώμα και νερό. Η φύση σας δίνει τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα παιχνίδια. Είναι το εργαστήριό σας για να πειραματιστείτε και να ανακαλύψετε. Ποιο πλαστικό εμπόρευμα μπορεί να συγκριθεί μαζί της;
Λίγο χώμα, λίγο νερό και κάποια παλιά κατσαρολικά είναι τα καλύτερα παιχνίδια μας. Πηγή: http://rhythmofthehome.com/archives/summer-2010/mud-pie-kitchen/
Δεν είναι απαραίτητο να πάρετε καινούρια ρούχα και μαγιό. Και τα παλιά είναι μια χαρά. Η ομορφιά ενός ρούχου δεν χάνεται στο χρόνο. Άλλωστε δεν είναι όμορφα τα ρούχα, αλλά οι άνθρωποι που τα φοράνε. Κανένα ρούχο δεν είναι ικανό να ντύσει με ομορφιά τις άσχημες σκέψεις ενός ανθρώπου. Αντιθέτως τα δικά σας ρούχα είναι τα πιο όμορφα που έχω δει στη ζωή μου, γιατί αντανακλούν την ομορφιά των σκέψεών σας.
Η Μέρι Κασάτ (Mary Cassatt, αμερικανίδα ζωγράφος, 1845 – 1927) ζωγραφίζει δυο κορίτσια και μας μαθαίνει να βλέπουμε. Παρατηρήστε με πόση λεπτομέρεια ζωγραφίζει τα πρόσωπά τους και πόσο σχηματικά ζωγραφίζει τα ρούχα τους. Και τι μας νοιάζει τι ρούχα φοράνε; Σημαντικά είναι τα πρόσωπα και όχι τα ρούχα.
Ποια είναι λοιπόν τα απαραίτητα για τις διακοπές;
Τα βιβλία. Πείτε στους φίλους μας τους όρνιθες ότι δεν τους ζηλεύουμε γιατί εάν εκείνοι πετάνε σε αυτόν τον έναν ουρανό, εμείς, μέσα από τα βιβλία μας, πετάμε στους ουρανούς της γνώσης, της σκέψης και της φαντασίας μας.
Τα χρώματα. Μόνο τα χρώματα αρκούν; Ναι, γιατί εάν έχω τα χρώματα ζωγραφίζω παντού. Το εσωτερικό μέρος της χάρτινης συσκευασίας των μακαρονιών είναι ιδανικό για να φτιάξω έναν πίνακα. Το χάρτινο τραπεζομάντιλο σε μία ταβέρνα, οι χαρτοσακούλες των φρούτων, οι χαρτοπετσέτες, το παλιό σεντόνι της γιαγιάς που θέλει να το πετάξει γιατί σκίστηκε, η πίσω πλευρά των ψηφοδελτίων που δεν έριξε στην κάλπη. Το βότσαλο, το κεραμίδι, το μάρμαρο, η πέτρα, το ξύλο: παντού μπορώ να ζωγραφίσω τον κόσμο που ονειρεύομαι.
Δε θα σας πω να πάρετε μαζί σας τη σκέψη και την κρίση σας, γιατί, ευτυχώς, το μυαλό μας το κουβαλάμε πάντα μαζί μας, δεν είναι καπέλο να το ξεχάσουμε στο σπίτι!
Ευτυχώς η σκέψη δεν είναι καπέλο να το ξεχάσουμε, αλλά ούτε ‘καπελώνεται’ (δεν μπαίνει ποτέ σε καλούπια) - από τον Αρκά.
Βάλτε λοιπόν στο σακίδιό σας τα απαραίτητα και … Καλές Διακοπές!
Μα πότε πρόλαβε η γάτα και τρύπωσε στη σακούλα των διακοπών;
Και μετά τη Ρώμη τι; Το τέλος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (της ενιαίας δυτικής και ανατολικής), ορίζει και το τέλος του αρχαίου κόσμου. Όμως στην ιστορία δεν υπάρχει τέλος. Η ιστορική εξέλιξη είναι μια συνεχής πορεία και όχι μια διαδοχή ασυνεχών σταδίων. Οι διακρίσεις είναι σημαντικές γιατί μόνο διακρίνοντας και κατηγοριοποιώντας γνωρίζουμε, αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι δεν είναι απόλυτες.
Η περίοδος λοιπόν που ακολούθησε την αρχαιότητα και κράτησε περίπου χίλια χρόνια, ονομάστηκε από τους ιστορικούς Μεσαίωνας, ως ο μεσαίος αιώνας, η μεσαία δηλαδή περίοδος μεταξύ Αρχαιότητας και Αναγέννησης. Ο Μεσαίωνας αρχίζει από την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (476 μ.Χ.) και τελειώνει με την κατάλυση του Ανατολικού ρωμαϊκού κράτους, την κατάληψη δηλαδή της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς (1453 μ.Χ.), όπως και την εφεύρεση της τυπογραφίας και την ανακάλυψη της Αμερικής (1492 μ.Χ.) από τον Κολόμβο.
Το Ρωμαϊκό κράτος χωρίστηκε σε Δυτικό (με επίσημη γλώσσα τα λατινικά) και Ανατολικό (με επίσημη γλώσσα από τον 7ο αιώνα, τα ελληνικά), μέχρι που το Δυτικό ρωμαϊκό κράτος καταλύθηκε από διάφορα φύλα. Το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος (αυτοκρατορία), το μόνο δηλαδή Ρωμαϊκό κράτος την περίοδο του Μεσαίωνα, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, μετονομάστηκε πολύ αργότερα σε Βυζάντιο (τον 16ο αιώνα από Φράγκους).
Όπως αναφέραμε και αλλού εμείς κάνουμε αυτό το ταξίδι για να δούμε πώς εξελίχθηκε ο πολιτισμός στο πέρασμα των αιώνων, και πάντα υπό το πρίσμα του Διαφωτισμού. Ακόμη και αν λάβουμε υπ’ όψιν τα στοιχεία που φέρνουν στο φως οι σύγχρονες μελέτες για το Μεσαίωνα (ότι δηλαδή η Αναγέννηση έχει τις ρίζες της στον ύστερο Μεσαίωνα), δεν παύει να είναι σκοτεινή περίοδος, υπό το πρίσμα της ανόδου του μυστικισμού και της ανελευθερίας της σκέψης, του λόγου, της αναζήτησης και της αμφισβήτησης.
Μπήκαμε λοιπόν στη χρονομηχανή και πληκτρολογήσαμε στα προσωπικά μας λαπ τοπ τη λέξη ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ. Πώς γράφεται άραγε; Ο Σπύρος αυτοπροτάθηκε για να γράψει τη λέξη στον τοίχο, σε ένα χαρτί. Όλα τα παιδιά αναζήτησαν τους φθόγγους της λέξης και του υπαγόρευσαν τα γράμματα. Αφού έγραψε τη λέξη ΜΕΣΕΟΝΑΣ, αναζητήσαμε την ετυμολογία της, για να βρούμε και την ορθογραφία.
Συζητήσαμε με τα παιδιά για την ελευθερία των ιδεών, της σκέψης και του λόγου. Έχει κάποιος δικαίωμα να μου απαγορεύσει να σκέφτομαι και να εκφράζω τις σκέψεις και τις ιδέες μου, ακόμη κι αν οι ιδέες μου είναι διαφορετικές από τις ιδέες των άλλων;
Πώς κρίνουμε και βάσει ποιων κριτηρίων αποδεχόμαστε κάτι; Αποδεχόμαστε χωρίς κριτήρια τη θέση της αυθεντίας ή αποδεχόμαστε μόνο τις θέσεις τις οποίες κρίνουμε με τη λογική και την εμπειρία μας (τις αισθήσεις μας);
1η Δράση, ‘αμφισβήτηση της αυθεντίας’:
Είπα στα παιδιά ότι έξω από την τάξη μας υπάρχει ένα Λαμπαλίκι (κάπως αλλιώς το ονόμασα, αλλά τώρα δεν θυμάμαι). Ο διάλογός μας ήταν ο ακόλουθος:
«Τι είναι το Λαμπαλίκι;»
«Είναι ένα τεράστιο, γιγάντιο έντομο που μοιάζει με κατσαβίδι»
«Μα δεν υπήρχε όταν ήρθαμε»
«Ήρθε αργότερα»
«Ούτε όταν βγήκαμε για την τουαλέτα»
«Ήρθε πριν από λίγο. Μάλιστα μίλησε με την κυρία Τζένη, τη φύλακα, που το καλωσόρισε.»
«Μα εμείς δεν έχουμε δει ποτέ ένα Λαμπαλίκι»
«Δεν έτυχε, αλλά υπάρχει»
«Δεν το είδαμε ούτε στα βιβλία, ούτε σε φωτογραφίες»
«Δεν έτυχε, αλλά υπάρχει στα βιβλία»
«Αν υπάρχει να μας το δείξεις.»
Σημείωση: Τα παιδιά κατάλαβαν αμέσως ότι αυτό που τους έλεγα ήταν στα πλαίσια ενός παιχνιδιού. Πέρα από το λεκτικό υπάρχει και το εξωλεκτικό πλαίσιο επικοινωνίας (η έκφραση του προσώπου, η χροιά της φωνής, οι κινήσεις) και τα παιδιά αποκωδικοποιούν άριστα τους κώδικες αυτού του πλαισίου. Κατάλαβαν ακόμη ότι οι όροι του παιχνιδιού ήταν να αμφισβητήσουν με επιχειρήματα αυτό που τους έλεγα ως δεδομένο.
2η Δράση:
Είμαι ένας αρχαιολόγος, για την ακρίβεια ο πρώτος αρχαιολόγος που ανακάλυψε οστά (κόκκαλα) δεινοσαύρων. Πηγαίνω στην κοινότητα των επιστημόνων (τα παιδιά) και τους λέω ότι ανακάλυψα οστά ενός όντος που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ότι υπήρχε.
«Πού τα ανακάλυψες;»
«Πολύ μακριά από εδώ»
«Ωραία, πάμε να μας τα δείξεις ή φέρ’ τα εδώ να τα εξετάσουμε»
«Γιατί να τα εξετάσετε;»
«Για να επιβεβαιώσουμε ότι είναι αληθινά. Μπορεί να είναι κόκκαλα από ένα ζώο που ήδη γνωρίζουμε ότι υπάρχει ή υπήρχε. Μπορεί να μοιάζουν με κόκκαλα αλλά να είναι κάτι άλλο. Μπορεί να είναι πλαστικά.»
Ο αρχαιολόγος φέρνει τα οστά, οι επιστήμονες τα εξετάζουν και συμφωνούν ότι μόλις ανακαλύφθηκαν τα οστά ενός περίεργου, τεράστιου όντος, που ζούσε εκατομμύρια χρόνια πριν. Ο αρχαιολόγος λοιπόν, πείθει τους επιστήμονες μέσω αποδείξεων (μέσω των οστών). Συνθέτουν τα κόκκαλα και αποφασίζουν να ονομάσουν αυτό το ον δεινόσαυρο. Όλοι μαζί, με τα ίδια κριτήρια, με τα μόνα κριτήρια που έχουμε οι άνθρωποι, αυτά της λογικής και της εμπειρίας μας, συμφώνησαν ότι τα οστά είναι μια αδιαμφισβήτητη μέχρι σήμερα απόδειξη ότι υπήρχαν δεινόσαυροι. Μέχρι σήμερα. Εάν αύριο γίνει μια νέα ανακάλυψη, τότε είμαστε έτοιμοι να τη δεχθούμε.
3η Δράση :
Έρχεται ένας επιστήμονας και μας λέει ότι βάσει των υπολογισμών του η γη είναι πυραμιδοειδής. Τι του απαντάμε;
Έρχεται ένας επιστήμονας και μας λέει ότι βάσει των υπολογισμών του τα αντικείμενα πέφτουν προς τα επάνω. Τι του απαντάμε;
Στόχοι των ανωτέρω δράσεων:
Να καταλάβουν τα παιδιά ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα και υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του να σκέφτεται, να κρίνει και να αποφασίζει ελεύθερα, ακόμη κι αν οι σκέψεις και οι ιδέες του διαφέρουν από τις ιδέες των άλλων.
Εάν κάποιος άνθρωπος θέλει να συμφωνήσουμε με την άποψη ή τις ιδέες του, θα πρέπει να μας πείσει μέσω επιχειρημάτων (λογική) και μέσω αποδείξεων (εμπειρία).
Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει την άποψη και τις ιδέες του στους άλλους.
Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μας απαγορεύσει να αμφισβητήσουμε, μέσω επιχειρημάτων και αποδείξεων, την άποψη ή την ιδέα του.
Ένα ζεστό πρωινό του Μάη του 438 π.Χ. έχουμε συγκεντρωθεί όλοι στην Πνύκα για να αποφασίσουμε σχετικά με ένα θέμα που μας πρότεινε η ομάδα αρχιτεκτόνων και γλυπτών, την κατασκευή του Παρθενώνα.
Σχεδιασμός και κατασκευή της ζωφόρου, σχέδιο του Μ. Κορρέ
Πρώτη μας πράξη ήταν να ορίσουμε πρόεδρο της συνέλευσης. Ορίσαμε την Αναστασία (αφού η δική μας συνέλευση ήταν υποθετική, υποθέσαμε ότι μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι πολίτες, γυναίκες και άνδρες). Η Αναστασία έδινε το λόγο σε όποιον ήθελε να μιλήσει και να υπερασπιστεί με επιχειρήματα την κάθε πρόταση. Συζητήσαμε για το χρόνο που θα είχε στη διάθεσή του ο κάθε ομιλητής. Αποφασίσαμε να θέσουμε ένα χρονικό όριο για να προλάβουν να μιλήσουν όσοι θέλουν. Επί τη ευκαιρία αναφερθήκαμε στην κλεψύδρα (= κλέφτης του ύδατος, μια και οι πρώτες κλεψύδρες ήταν με νερό) που είχαν στην εκκλησία του δήμου.
Τα θέματα που ετέθησαν ήταν τα ακόλουθα:
Σε ποιο σημείο της πόλης θα κατασκευάσουμε το έργο;
Θα ξεκινήσουμε να χτίζουμε τον Παρθενώνα και ό,τι βγει ή θα κάνουμε πρώτα σχέδια και μετά θα τον χτίσουμε βασισμένοι στα σχέδια αυτά;
Ποιοι θα κάνουν τα σχέδια;
Θα θέσουμε κάποιον υπεύθυνο για την επίβλεψη του έργου, και εάν ναι, ποιον;
Οι ομιλητές ανέπτυξαν τα επιχειρήματά τους και πρότειναν αρχιτέκτονες και γλύπτες (γνώριζαν από τις προηγούμενες μέρες για τον Ικτίνο, τον Καλλικράτη και τον Φειδία).
Στη συνέχεια η συνέλευση ψήφισε την κάθε πρόταση.
Μιλήσαμε με τα παιδιά για το έργο ενός αρχιτέκτονα. Αναλύσαμε τους όρους:
Πρόσοψη, Πλάγια όψη, Κάτοψη. Αποτυπώσαμε στο χαρτί τις τρεις όψεις διαφόρων αντικειμένων που είχαμε στην αίθουσα: του χελιδονόσπιτου, ενός μικρού κουκλόσπιτου, μια μπάλας και μιας καρέκλας.
Στη συνέχεια μελετήσαμε εικόνες, σχέδια, φωτογραφίες και μακέτες, και επισκεφτήκαμε (μέσω του διαδικτύου) τον Παρθενώνα. Συγκρίναμε τον Παρθενώνα, όπως είναι σήμερα, με τα σχέδια που δείχνουν πώς ήταν στα χρόνια του Περικλή, όταν χτίστηκε. Μετρήσαμε τους κίονες (κολόνες) της πρόσοψης και της πλάγιας όψης. Παρατηρήσαμε τα αετώματα, τη ζωφόρο και τις εναλλαγές από μετόπες και τρίγλυφα.
Διαβάσαμε τους μύθους που αναπαριστούν τα δύο αετώματα του Παρθενώνα:
α) Το ανατολικό αέτωμα είχε ως θέμα τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία. Κεντρική μορφή είναι ο μεγαλοπρεπής Δίας καθισμένος στο θρόνο του. Η Αθηνά πάνοπλη εμπρός από τον Δία, βηματίζει προς τα δεξιά.
β) Το δυτικό αέτωμα είχε ως θέμα την έριδα μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την Αττική γη. Ο Ποσειδώνας με την τρίαινά του ανοίγει μία πηγή, ενώ η Αθηνά με το δόρυ της εμφανίζει το δέντρο της ιερής ελιάς στη μέση του αετώματος. Ο Ποσειδώνας οπισθοχωρεί, ενώ πίσω από την Αθηνά τα άλογα αφηνιάζουν από το θόρυβο της διαμάχης.
Τέλος, κάθε παιδί σχεδίασε την ανατολική πλευρά του Παρθενώνα.
Σημείωση: Στην ιστορία του Παρθενώνα και την κλοπή των μαρμάρων από τον Έλγιν είχαμε αναφερθεί σε προηγούμενη συζήτηση (βλέπε εδώ)
το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου εντός του σηκού
Λεξικό:
Ζωφόρος (η φέρουσα ζωή): όρος της αρχιτεκτονικής που αφορά στο τμήμα (το διάζωμα, τη ζώνη) που βρίσκεται συνήθως στο εξωτερικό μέρος των κτηρίων, περιμετρικά, μεταξύ της οροφής και του κυρίως κτηρίου, και το οποίο φέρει ανάγλυφες παραστάσεις από τη ζωή και προς τούτο ονομάστηκε και ζωφόρος.
Η ζωφόρος του Παρθενώνα περιτρέχει εξωτερικά το σηκό (το κυρίως κτήριο), είναι ιωνικού ρυθμού, και αναπαριστά τα Παναθήναια, τη γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς (ο Γιώργος Α. μας είπε ότι τα Παναθήναια θυμίζουν τον Παναθηναϊκό και έτσι βρήκαμε και την ετοιμολογία του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού).
τμήμα της ανατολικής ζωφόρου
Δείτε τη ζωφόρο του Παρθενώνα εδώ – Παίξτε με τη ζωφόρο εδώ
Δείτε τη νότια ζωφόρο εδώ, την ανατολική εδώ, τη βόρεια εδώ και τη δυτική εδώ
Μετόπη (αρχ. ελλ. ενδιάμεσο κενό): είναι στοιχείο της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής που διακοσμεί με ανάγλυφα περιμετρικά το διάζωμα του κτηρίου. Πλαισιώνεται πάντα από τρίγλυφα, δεξιά και αριστερά, σχηματίζοντας εν σειρά τη ζωφόρο. Οι μετόπες είναι κατασκευασμένες ως αυτόνομα οικοδομικά υλικά σε σχήμα τετράγωνο ή ορθογώνιο. Στον Παρθενώνα υπήρχε το εξωτερικό διάζωμα (δωρικού ρυθμού) με 92 μετόπες και τρίγλυφα, και η ζωφόρος (στο εξωτερικό τμήμα του σηκού). Οι μετόπες διακοσμήθηκαν με ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις από σπουδαίους γλύπτες της εποχής και εικονίζουν: στην ανατολική πλευρά την Γιγαντομαχία, στη δυτική την Αμαζονομαχία, στη νότια την Κενταυρομαχία, και στη βόρεια σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.
Δείτε τις μετόπες του Παρθενώνα εδώ
μετόπες και τρίγλυφα δυτικού διαζώματος
Τρίγλυφο (ή τρίγλυφος, πληθ. τρίγλυφα): είναι στοιχείο της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Ονομάζεται τρίγλυφο από την χαρακτηριστική του εμφάνιση, η οποία επιτυγχάνεται όταν επάνω στην τετράπλευρη πλάκα ή επιφάνεια σκαλιστούν δύο μεσαία αυλάκια, που ονομάζονται γλυφές, και δύο λεπτότερα ακραία αυλάκια, οι ημιγλυφές. Όταν έχουμε τις δύο γλυφές, λείπουν όμως οι ημιγλυφές, τότε το ίδιο σχέδιο ονομάζεται δίγλυφο.
Αέτωμα: η αρχιτεκτονική κατασκευή στις ακραίες πλευρές των αρχαίων ελληνικών ναών, που ονομαζόταν και ‘αετός’ λόγω της ομοιότητάς της με τον αετό όταν έχει ανοιχτά τα φτερά του (τα παιδιά βρήκαν μόνα τους την ετυμολογία της λέξης). Είναι το ισοσκελές τριγωνικό τμήμα που βρίσκεται πάνω από το διάζωμα. Κύριος λόγος της κατασκευής αυτής ήταν η αποστράγγιση του νερού της βροχής (όμβρια ύδατα) από τις στέγες των ναών, για αυτό και ήταν αμφικλινής (είχε κλίση και προς τις δύο πλευρές). Οι αρχαιότεροι ναοί είχαν μία μόνο πρόσοψη, συνεπώς και ένα μόνο αέτωμα. Όταν οι ναοί έγιναν ‘περίπτεροι’ (όπως ο Παρθενώνας), διαμορφώθηκε και στην άλλη στενή πλευρά ομοιόμορφη προς τη πρώτη πρόσοψη με δεύτερο αέτωμα.
Δείτε τα δύο αετώματα του Παρθενώνα εδώ
Σηκός: ο κύριος, εσωτερικός χώρος στους αρχαίους ελληνικούς ναούς. Εκεί φυλάσσονταν το άγαλμα της θεάς ή του θεού και ήταν κλειστός για το κοινό.
Περίπτερος ναός: είναι τύπος αρχιτεκτονικής ναών στην αρχαία Ελλάδα. Χαρακτηριστικό του είναι ότι ο σηκός περικλείεται από μια σειρά κίονες (κολόνες).
«Ο Φειδίας δείχνει τη ζωφόρο του Παρθενώνα στους φίλους του», πίνακας του ολλανδού ζωγράφου Λώρενς Άλμα-Ταντέμα (Lawrence Alma – Tadema), 1868
Σύνδεσμοι:
Διαδικτυακός τόπος για τον Παρθενώνα από το Υπουργείο Πολιτισμού: http://www.parthenonfrieze.gr/#/read
Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Parthenon.aspx
Υποστηριζόμενο από blogs.sch.gr & Θέμα βασισμένο στο Lovecraft από τον Anders Norén