● αλκυονίδες ημέρες
Η ονομασία τους προέρχεται από τη μυθική Αλκυόνη. Η Αλκυόνη ήταν κόρη της Εναρέτης και του Αιόλου, του θεού των ανέμων. Επρόκειτο για πανέμορφη κοπέλα, η οποία παντρεύτηκε τον νεαρό Κήυκα, βασιλιά της Τραχίδας, φίλο και συγγενή του Ηρακλή και ανιψιό του Αμφιτρύωνα. Ζούσαν δίπλα στη θάλασσα και ήταν τόσο ευτυχισμένοι που πίστευαν ότι δεν ήταν θνητοί αλλά θεοί του Ολύμπου. Μάλιστα αποκαλούσαν ο ένας τον άλλον με τα ονόματα του Δία και της Ήρας και ζητούσαν και από τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής να τους αποκαλούν έτσι. Όταν το έμαθε ο Δίας εξαγριώθηκε και αποφάσισε να τους εκδικηθεί.
Μια μέρα που ο Κήυκας πήγε με τη βάρκα του για ψάρεμα ο Δίας προκάλεσε τρικυμία και έριξε κεραυνό στη βάρκα του. Ο νεαρός βούτηξε στη θάλασσα και άρχισε να κολυμπά, αλλά δεν κατάφερε να σωθεί από τα μανιασμένα κύματα. Όταν η Αλκυόνη είδε τα ξύλα του καραβιού να επιπλέουν άρχισε να θρηνεί τον χαμό του αγαπημένου της. Ο Δίας τους λυπήθηκε και αποφάσισε να τους μεταμορφώσει σε θαλασσοπούλια. Ο Κήυκας μεταμορφώθηκε σε θαλασσοπούλι και η Αλκυόνη σε ένα πανέμορφο μικρό πουλί με γαλάζια φτερά που πήρε το όνομά της.
Το πουλί συνέχισε να ζει στην ακροθαλασσιά, αλλά δεν μπορούσε να αναπαραχθεί καθώς γεννούσε τα αυγά του τον χειμώνα και τα κύματα της θάλασσας παρέσερναν τη φωλιά του. Ο Δίας τη λυπήθηκε και αποφάσισε να αλλάξει τα καιρικά φαινόμενα για χάρη της. Όρισε μερικές μέρες του χρόνου η θερμοκρασία να ανεβαίνει, να σταματούν οι βροχές και οι άνεμοι, ώστε να μπορεί να γεννήσει τα αυγά της. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμασαν τις ηλιόλουστες ημέρες Αλκυονίδες και μέχρι σήμερα το μικρό πουλί καταφέρνει να γεννά τα αυγά του καταμεσής του χειμώνα.
Λέγεται ότι, όταν γεράσει το αρσενικό και δεν μπορεί να πετάξει, το θηλυκό το παίρνει στους ώμους και το φέρει πάντοτε μαζί του, το ταΐζει και το περιποιείται ως τον θάνατο.
Αλκυονίδες ημέρες ονομάζονται μεταφορικά και οι ευτυχισμένες ημέρες ανάμεσα σε δύσκολες και δυσάρεστες περιστάσεις. Σχετικό το δίστιχο του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη: Και στης ζωής τους πιο βαριούς χειμώνες / Αλκυονίδες μέρες καρτερώ.
Από μετεωρολογικής πλευράς, οι αλκυονίδες ημέρες είναι ένα καιρικό φαινόμενο της χειμερινής περιόδου, που παρατηρείται στις νότιες περιοχές του ιταλικού και ιδιαίτερα του ελληνικού χερσαίου και νησιωτικού χώρου.
Εμφανίζονται στατιστικά κατά το διάστημα 15 Δεκεμβρίου με 15 Φεβρουαρίου σε σειρά διαδοχικών ημερών, άλλοτε λιγότερων, άλλοτε περισσότερων, και χαρακτηρίζονται από σχετική άπνοια, ηλιοφάνεια με έως 15 ή και 20 βαθμούς και μικρή νεφοκάλυψη.
Οι αλκυονίδες ημέρες είναι γνωστές από την αρχαιότητα (μνημονεύονται από τον Δημόκριτο, τον Αριστοφάνη, τον Αριστοτέλη και άλλους συγγραφείς) και ερμηνεύονται με βάση τον δημοφιλή μύθο.
Την απώλεια του Κήυκα στην τρικυμία και την μεταμόρφωση του ζευγαριού την αναφέρουν και οι Οβίδιος, Υγίνος και Βιργίλιος.
αλκυονίδες < αλκυονιδ- (θ. του ουσ. αλκυονίς, -ίδος) + -ες | αλκυονίς < αλκυον- (θ. του ουσ. αλκυών, -όνος) + -ίς (υποκορ.).
αλκυόνα < αρχ. αλκυών, -όνος, αγνώστου ετύμου, ίσως συνδέεται με το θ. αλκ- της λ. αλκή ‘προστασία, ισχύς’ ή αποτελεί μεσογειακό δάνειο. Οι αρχαίοι είχαν παρετυμολογήσει τη λ. θεωρώντας την σύνθετη (άλς ‘θάλασσα’ + κύω ‘κυοφορώ΄).
(κυρ. πηγή: mixanitouxronou)
● Αλκυονίδες νήσοι
Οι Αλκυονίδες νήσοι, καλούμενες και κατ΄ ευφημισμόν καλά νησιά, αποτελούν ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στο ανατολικό τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα σεισμογενής.
Το όνομά τους προέρχεται από τις Αλκυονίδες, τις επτά μυθικές κόρες του γίγαντα Αλκυονέα, γιου του Ουρανού και της Γης (Αλκίππη, Ανθή, Αστερία, Δριμώ, Μεθώνη, Παλλήνη και Φθονία).
Όταν ο Ηρακλής σκότωσε τον πατέρα τους, λυπήθηκαν τόσο, που έπεσαν στη θάλασσα. Η Αμφιτρίτη έδειξε συμπόνια και τις μεταμόρφωσε σε αλκυόνες.
Από τις Αλκυονίδες πήραν το όνομά τους τρεις από τους Δορυφόρους του Κρόνου: η Μεθώνη, η Ανθή και η Παλλήνη.
< αρχ. Αλκυονίδες < αλκυών, -όνος + -ίς, -ίδα