Οι μαθητές της Γ τάξης του σχολείου μας, στα πλαίσια του μαθήματος της Γλώσσας ετοίμασαν μια ομαδική εργασία με θέμα «Ένα σημαντικό έργο στην περιοχή μου» που αφορούσε στο σπίτι και τη ζωή της Λέλας Καραγιάννη, της οποίας το όνομα φέρει το σχολείο μας από το 2007. Στα πλαίσια της εργασίας επισκέφτηκαν τα γραφεία της 6^ης Δημοτικής Κοινότητας και πήραν συνέντευξη από την πρόεδρο κα Βασιλείου Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  ΓΙΑ ΤΟ  ΚΤΗΡΙΟ

   Γιατί αποφασίσατε να ανακαινίσετε αυτό το κτήριο;

 Ο Δήμος Αθηναίων, λίγο πριν το έτος 2000 αποφάσισε να ανακαινίσει το κτήριο της «Λέλας  Καραγιάννη», το οποίο από το 1997 είναι ιδιοκτησία του (αρθ. Συμβολαίου 6523/19-12-1997, μεταγραμμένου νομίμως στο Υποθηκοφυλακείο Αθηνών & δηλωμένου στο Εθνικό Κτηματολόγιο), για δύο λόγους:

Ο πρώτος λόγος είναι γιατί αποτελεί αξιόλογο δείγμα ύστερης εκλεκτικιστικής περιόδου, για την μελέτη ιστορίας της αρχιτεκτονικής. Είναι κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ με απόφαση που δημοσιεύτηκε στο φύλλο 40/3-1-1995 στην εφημερίδα της Κυβέρνησης.

  Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί εκεί έζησε( 1898-1944) η  ηρωίδα  Εθνικής Αντίστασης Λέλα  Καραγιάννη η οποία εκτελέστηκε στις 8-9-1944 από Γερμανούς Κατακτητές.

Τι σκοπεύετε να το κάνετε;

Έως σήμερα η χρήση του είναι κατοικία. Σαφώς δεν έχει διευκρινιστεί πότε και πως θα λειτουργήσει το κτήριο.

 3.     Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε όταν το ανακαινάζατε;

  Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν πριν την ανακαίνιση και κατά τη   διάρκεια τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου (ΦΕΚ 621/27-9-2000) όπου προέκυψε κατάργηση τμήματος της οδού και χαρακτηρισμός της σε πεζόδρομο. Η ανακαίνιση του έγινε από το Τεχνικό γραφείο της Πολιτικού Μηχανικού, κας  Αθανασιάδου Κυριακής.

     4.   Τι είχε μέσα;

  Μέσα στο κτήριο, όταν το παρέλαβε ο Δήμος ήταν άδειο και σε κατάσταση κατάρρευσης, γιατί διάφορα περιθωριακά στοιχεία είχαν μπει και είχαν καταστρέψει τους τοίχους, το κλιμακοστάσιο, τα κουφώματα κ.α.

   Πότε χτίστηκε και ποια είναι η διαδρομή του;

   Κτίστηκε το 1923 και ανακαινίστηκε το έτος 2011. Είναι δείγμα μέσης αστικής κατοικίας. Ήταν η κατοικία της Λέλας Καραγιάννη όπου στις 8-9-1987 ο Δήμος Αθηναίων τοποθέτησε αναμνηστική πλακέτα  μαρμάρου. Σε ετήσια βάση την επέτειο της εκτελέσεως της( 8-9-1944) γίνονται καταθέσεις στεφάνων από σχολεία τιμώντας την σαν πρότυπο ηρωίδας μάνας.

6.     Σε ποια κατάσταση το βρήκατε πριν την ανακαίνιση

  Σε αρκετά σημεία του φέροντος οργανισμού υπήρχαν ρηγματώσεις. Το δώμα ήταν σε πολύ κακή κατάσταση και είχαν καταστραφεί οι αρχικές ρύσεις λόγω της φυσικής φθοράς από το χρόνο και της ανάπτυξης της χλωρίδας σε  πολλά σημεία.

 Στις εξωτερικές όψεις υπήρχαν σαθρά και κατεστραμμένα επιχρίσματα. Αυτά είχαν εμφανιστεί είτε σαν απολέπιση, είτε σαν αποκόλληση (φούσκωμα).

 Είχαν καθαιρεθεί τα περιζώματα από τα παράθυρα και τα γείσα.

 Είχαν κτισθεί παλιά ανοίγματα και είχαν προστεθεί νέα.

 Τα δάπεδα είχαν φθαρθεί όπως και τα πλακίδια σε κουζίνα και   λουτρά.

 Τα κουφώματα είχαν καταστραφεί.

  Η ύδρευση και η αποχέτευση ήταν σε άθλια κατάσταση.

 Υπήρχε αλλοίωση παλαιών χρωματισμών του κτηρίου και    

  αντικατάσταση αυτών με  άλλες ανεπιθύμητες αποχρώσεις.

 7.     Οι εργάτες που μπήκαν μέσα γνώριζαν την ιστορία του κτηρίου;

  Αρχικά δεν  γνώριζαν  την ιστορία του κτηρίου, γιατί ήταν κάτοικοι άλλων περιοχών. Στην συνέχεια πληροφορήθηκαν   σχετικά με την ιστορία του κτηρίου, από την  ανάδοχο κα Αθανασιάδου Κυριακή που το τεχνικό γραφείο της είχε αναλάβει την ανακαίνιση.

 8.     Βρήκατε ιστορικά η προσωπικά αντικείμενα μέσα κατά την   ανακαίνιση;

  Όχι, δεν βρήκαμε αντικείμενα αλλά βρέθηκαν υλικά του κτηρίου τα     οποία δεν υπάρχουν σήμερα στο εμπόριο (παραδοσιακές υδρορροές,    εφυαλωμένα πλακίδια, παλιό λεβητοστάσιο, παλιό νιπτήρα, παλιούς   ηλεκτρικούς διακόπτες κ.α.).

 9.     Μήπως είχε καταπακτή ή υπόγεια έξοδο κινδύνου;

 Σε ένα από τα πίσω δωμάτια του υπογείου βρέθηκε διαμορφωμένη θυρίδα που μάλλον χρησιμοποιούνταν για φύλαξη ή και ως δίοδος διαφυγής προς το δρόμο, την οδό Σταυροπούλου.

 10.     Μήπως είχε κάποια κρύπτη;

  Πιθανόν να είχε στο υπόγειο σε  ένα εξωτερικό παράθυρο προς την οδό Σταυροπούλου, χρησίμευε ως κρυψώνα στρατιωτών κατά την διάρκεια της Κατοχής.

 11.   Έχει το κτήριο αυτό κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία;

   Είναι σημαντικό διατηρητέο μνημείο με την υπ΄ αριθμ. ΥΠΠΟ/Δ/ΛΑΠ/Γ/12/1933 απόφαση και με τις διατάξεις του Ν1469/1950, ευρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Σταυροπούλου πλ. 5,95 και Λ. Καραγιάννη – πρώην Λήμνου πλάτους 9,94 μ, κοντά στην πλατεία Αμερικής, 6^η Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Αθηναίων

 12.  Υπάρχουν φωτογραφίες όπως ήταν παλιά στη γειτονιά;

       Υπάρχουν του κτηρίου.

 Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΛΑ  ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ    ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ

 1.     Από ποιους αγόρασε ο Δήμος αυτό το κτήριο;

   Ο Δήμος αγόρασε αυτό το κτήριο από τους κληρονόμους της Λέλας Καραγιάννη. Οι οποίοι είναι οι εξής:

   1. Πιπέρης  Παναγιώτης του Γεωργίου και της Στυλιανής

  2. Μαρία συζ. Τζέφρευ Λώρενς, το γένος Ιωάννη και Μπερνίς –Ρουθ      Δερβίση

   3. Μαρία συζ. Μαρκ Χέλτον, το γένος Νικολάου και ΑργυρώςΔερβίση

   4.Χρήστος Νικολάου Δερβίσης του Νικολάου και της Αργυρώς

   5.Διονυσία συζ. Μιχαήλ Γουίλκινσον το γένος Νικολάου και Αργυρώς Δερβίση

   6.Χρήστου Δερβίση του Γεωργίου και της Αθανασίας

    7.Αθανασίας χήρας Γεωργίου Δερβίση το γένος Παναγιώτη   Μαλανδρένια

  8. Μαρίας συζ. Ρέιμοντ Μύλλερ το γένος Γεωργίου και Αθανασίας  Δερβίση

  9. Ιωάννης Δερβίσης του Γεωργίου και της Αθανασίας 

 10. Αγγέλα θυγατέρα Γεωργίου και Αθανασίας Δερβίση

  11. Μιχαήλ του Γεωργίου και της Αθανασίας Δερβίση

 2.     Τι ξέρετε για την Λέλα Καραγιάννη και την οικογένειά της;

   Η Λέλα Καραγιάννη, γεννημένη στη Λίμνη Ευβοίας το 1898, υπήρξε αγωνίστρια της Εθνικής Αντιναζιστικής Οργάνωσης «Μπουμπουλίνα». Το αρχηγείο της ήταν στο διώροφο  αυτό σπίτι της  όπου κατοικούσε με το σύζυγό της Νικόλαο (που είχε φαρμακείο στην οδό Πατησίων και ήταν κι αυτός μέλος της οργάνωσης) και τα επτά παιδιά της (Ιωάννα –Ηλέκτρα –Γιώργος- Βύρων -Νέλσων –Νεφέλη-και Ελένη) .  Τον Ιούλιο το 1944, η Λέλα Καραγιάννη συνελήφθη από την Γκεστάπο μαζί με τα πέντε  από τα παιδιά της, βασανίστηκε στα μπουντρούμια των Ες-Ες στην οδό Μέρλιν, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου Αττικής και τελικά, άκαμπτη στις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές, μαζί με άλλους 27 αγωνιστές της Αντίστασης,  στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 στο άλσος Χαϊδαρίου, κοντά στην μονή Δαφνίου, ένα μήνα περίπου πριν από την Απελευθέρωση. Το 1947 η Ακαδημία Αθηνών της απένειμε το βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας.

 3. Πώς χρησιμοποίησε αυτό το σπίτι ως αρχηγείο της Αντίστασης κατά των Γερμανών;

 Με σημείο αναφοράς το σπίτι της, αλλά και το φαρμακείο του συζύγου της στην Πατησίων, η Λέλα Καραγιάννη τα πρώτα χρόνια της  γερμανικής κατοχής είχε συγκροτήσει δίκτυο για την περίθαλψη και φυγάδευση Άγγλων αξιωματικών (στο υπόγειο του σπιτιού της οργανώνει απόκρυψη και φυγάδευση αιχμαλώτων). Αργότερα, με την οργάνωση «Μπουμπουλίνα» δημιούργησε ένα μηχανισμό που υπέκλεπτε στρατιωτικά σχέδια από τις γερμανικές αρχές και τα διοχέτευε στο στρατηγείο της Μέσης Ανατολής.

 4.     Τι απέγιναν τα 5 από τα 7 παιδιά της που τα έπιασαν οι      Γερμανοί μαζί με τη Λέλα Καραγιάννη;

   Τα πέντε παιδιά της Λέλας Καραγιάννη  βασανίστηκαν αλλά διέφυγαν τελικά την  εκτέλεση  από  αφηγήσεις του γιου της Γιώργου.

 5.      Πρόσφατα μάθαμε ότι η οικογένεια της Λέλας Καραγιάννη ανακηρύχθηκε ως μια από τις 300 πιο δίκαιες οικογένειες σ΄ όλο τον κόσμο. Θα σας επηρεάσει αυτή η διακήρυξη στην  μελλοντική χρήση αυτού του κτηρίου.

 Σίγουρα  μας έχει επηρεάσει η ζωή της ηρωίδας Λέλας Καραγιάννη και της οικογένειάς της, και θα παίξει σημαντικό ρόλο ως προς την αξιοποίηση του κτιρίου.

6. Γνωρίζετε ποιοι από τους απογόνους της Λέλας Καραγιάννη ζουν ακόμη;

 Από τα παιδιά της ζει η κόρη της Ελένη. 

Ζουν εννέα  εγγόνια:

 Η Ιωάννα και ο Αλέξανδρος, παιδιά της Νεφέλης

 Η Ρουτζέρο και ο Νίκος, παιδιά του Βύρωνα

 Η Γιάννα, κόρη του Γιώργου

 Η Νεφέλη, η Ηλέκτρα, ο Νίκος και ο Ιάσων, παιδιά του Νέλσονα 

 ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ ΤΗΣ ΗΡΩΙΔΑΣ

 Μετά το τέλος της συνέντευξης οι μαθητές επισκέφτηκαν το σπίτι της ηρωίδας όπου και ξεναγήθηκαν από την αρχιτέκτονα κα Αθανασοπούλου, υπεύθυνη των εργασιών αναστήλωσης και συντήρησης της οικίας. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον γνώρισαν τα σημεία της οικίας που έμειναν ανέπαφα καθώς και το σημείο που ανακαλύφθηκε η κρύπτη που χρησιμοποιούνταν ως δίοδος διαφυγής προς το δρόμο, την οδό Σταυροπούλου.