Στα πλαίσια του μαθήματος της ιστορίας Α΄ Γυμνασίου, οι μαθητές του Α3 εργάστηκαν ομαδικά και έφτιαξαν μια εργασία με θέμα ” Η ιστορία της γραφής”. Θέλω να τους ευχαριστήσω για την προθυμία που έδειξαν και για τη δουλειά που έκαναν!
Εύχομαι σε όλους τους μαθητές μου αλλά και σε όλο τον κόσμο Καλά Χριστούγεννα με υγεία και αγάπη! Καλή ξεκούραση και Καλή και Δημιουργική Νέα Χρονιά!!!
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Α. Η δημιουργία του ελληνικού αλφάβητου
☻ Εμφανίζεται προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ.
☻ Προέρχεται από το φοινικικό με τη μετατροπή συμφώνων σε φωνήεντα
☻ Η γραφή απλοποιήθηκε κι έγινε κτήμα περισσότερων ανθρώπων
☻ Από το ελληνικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό
Β) Η ΤΕΧΝΗ
♥ Ονομάζεται Γεωμετρική διότι κυριαρχούν σε αυτή τα γεωμετρικά σχήματα (κυρίως στα αγγεία)
♥ Δημιουργήθηκε από τον 11ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.
♥ Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι και ημικύκλια ζωγραφισμένα με διαβήτη
♥ Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι
♥ Αργότερα ομοιόμορφα ζώα και παραστάσεις θανάτου μαζί με τα γεωμετρικά σχήματα – επιτάφια αγγεία
♥ Εμφάνιση μυθολογικών θεμάτων
Γ) ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ
ΝΑΟΙ
– Μεγάλο μέγεθος
-Λίθινοι τοίχοι κάτω, πλίνθινοι ψηλά, στέγες επίπεδες ή σαμαρωτές –λασπόκλαδα
-Μερικοί μακρόστενοι, κεντρική σειρά από κίονες, βάθρο για θεότητα (Ηραίο Σάμου)
-Ορισμένοι αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη)
ΟΙΚΙΣΜΟΙ
-Μικροί
-Σε υψώματα
-Μερικοί οχυρωμένοι με τείχη
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
α) Περίοδος κρίσης (1100-950 π.χ.)
▲ Μείωση πληθυσμού
▲ Οικονομία: πρωτογενή σχήματα – οικιακή μορφή
▲ Εξαφάνιση της κεντρικής εξουσίας – Η οργάνωση στηρίζεται σε οικογένεια, χωριό, ομάδα.
β) Περίοδος ανάκαμψης (από αρχές 10ου αι. και μετά)
Αναγέννηση:
▲ Πνευματική
▲ Δημογραφική
▲ Τεχνολογική
γ) Η διαμόρφωση των φυλετικών κοινοτήτων
☻ Δωριείς: Από Πίνδο προς Πελοπόννησο
προς Στερεά Ελλάδα (τμήμα)
προς Κυκλάδες (Μήλο, Θήρα)
προς Κρήτη
☻ Θεσσαλοί: Από Πίνδο προς Θεσσαλία
☻ Βοιωτοί : Από Θεσσαλία προς Βοιωτία
☻ Αιολείς: Από Θεσσαλία προς Λέσβο, Τένεδο, Βόρεια παράλια Μικράς Ασίας
☻ Ίωνες : Από Βόρεια παράλια Πελοποννήσου προς Αττική, Εύβοια, Κυκλάδες
☻ Το Κράτος είναι φυλετικό
☻ Το αξίωμα του βασιλιά
– Αρχικά αιρετό και μετά κληρονομικό
– το καταλαμβάνει ο ικανότερος πολεμιστής
δ) Ο Πρώτος Ελληνικός αποικισμός
= Η μετανάστευση ελληνικών φύλων (11ος-9ος αι. π.Χ.) προς τα νησιά του Αιγαίου και τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Αίτια
1) Ανώμαλη κατάσταση στην Ελλάδα μετά τις μετακινήσεις του 12ου αιώνα.
2) Η στενότητα του ηπειρωτικού ελλαδικού χώρου
3) Ο οικονομικός μαρασμός και η ανασφάλεια
Χάρτης των μετακινήσεων
▶ Αιολείς : Από Θεσσαλία προς Λέσβο, Τένεδο, Μ. Ασία
Αιολία= από Τρωάδα ως Σμύρνη
▶ Ίωνες : Από Αττική, Εύβοια, Β. Πελοπόννησο προς Χίο, Σάμο, Κεντρική Μ. Ασία
Ιωνική δωδεκάπολη
▶ Δωριείς: Προς Ρόδο, Κω, Μ. Ασία.
Δωρική εξάπολη
Ασχολίες των αποίκων
* Γεωργία αρχικά
* Εμπόριο αργότερα
ε) Ο κόσμος των Ομηρικών επών.
◉ Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν εποχές μεταγενέστερες της μυκηναϊκής (11ο – 8ο αιώνα π.Χ.)
◉ Η ομηρική εποχή πολιτικά δεν έχει καμία σχέση με τη μυκηναϊκή. Διαφορές:
☺ Δεν υπάρχει η μυκηναϊκή ανακτορική γραφειοκρατία
☺ Ο ηγεμόνας δεν ονομάζεται «άναξ», αλλά «βασιλεύς»
☺ Υπάρχει πολιτική αστάθεια
☺ Κοινωνία αγροτοποιμενική. Ζει από προϊόντα και επιδρομές.
ΕΝΟΤΗΤΑ 5
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
– ο ΠΡΩΤΟΣ μεγάλος ελληνικός πολιτισμός
– πού; Ηπειρωτική Ελλάδα ( από Θεσσαλία έως Πελοπόννησο )
– πότε ; 1600 -1100 π.Χ.
– γιατί ονομάστηκε έτσι; σημαντικότερο κέντρο οι Μυκήνες
– Ερρίκος Σλήμαν = οι ανασκαφές του στις Μυκήνες ανακάλυψαν βασιλικούς τάφους
α) των βασιλικών τάφων (1600-1450 π. Χ.)
β) η ανακτορική περίοδος (1400-1200 π. Χ.)
χτίζονται τα πρώτα ανάκτορα στην κορυφή οχυρωμένων ακροπόλεων ( Μυκήνες, Τύρινθα, Πύλο, Θήβα), ανάκτορα = διοικητικά κέντρα
– τεχνολογικά επιτεύγματα
– ιδέα της γραφής
– μορφές τέχνης
▲ θολωτοί τάφοι
∎ Κτηνοτροφία
∎ Ελεφαντουργία-μεταλλουργία – λιθοτεχνία
∎ Ναυτιλία και εμπόριο
– κοινή γλώσσα = Γραμμική Β΄ γραφή
– όμοια κοινωνικοπολιτική οργάνωση – θεσμοί
– κοινή θρησκεία + μεταθανάτιες αντιλήψεις
= δημιουργία μυκηναϊκού πολιτισμού
– Άναξ
– Αυλικοί
– Ιερατείο
– Δήμος (λαός)
– Δούλοι
α) πήλινες επιγραφές σε μυκηναϊκά κέντρα ( Κνωσός, Πύλος )
β) Μάικλ Βέντρις – Τζον Τσάντγουικ = αποκρυπτογράφηση
γ) συλλαβική = κάθε γράμμα και μια συλλαβή
δ) ή προήλθε από Γραμμική α’ ή μεταφυτεύθηκε στην Κρήτη από την ηπειρωτική Ελλάδα
ε) περιεχόμενο πινακίδων = στοιχεία για εμπόριο ανακτόρων, σχετικά με τη διακίνηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, πληροφορίες για διοικητική οργάνωση + θρησκευτική ζωή Μυκηναίων
στ )ειδικοί γραφείς
ζ) εξαφανίστηκε γύρω στα 1200 π. Χ. μετά την πτώση των ανακτόρων
Εξάπλωση: θαλασσοκρατία ως το 1450 π. Χ.
Αποικίες-εμπορικοί σταθμοί σε Ελλάδα -Μ. Ασία
Ταξίδια για πρώτες ύλες
Αποικισμός Κύπρου
Σχέσεις με Χετταίους
Κατάρρευση
Γύρω στα 1200π.Χ.
– κάμπτεται η δύναμη των Μυκηναίων
-καταστρέφονται ανάκτορα, συνοικισμοί και ακροπόλεις
-εξαφανίζεται η Γραμμική Β’
Αιτίες κατάρρευσης:
♣ Κάθοδος των Δωριέων
♣ εσωτερικές αναταραχές
♣ Λαοί της θάλασσας-επιδρομές
Στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας στην Α΄ Γυμνασίου, οι περισσότεροι από τους μαθητές ασχολήθηκαν με την τοπική Ιστορία της Πάρου. Η εργασία αυτή έγινε σε ώρες εκτός σχολικού ωραρίου, γι’ αυτό και συγχαίρω τους μαθητές μου για τη συνεργασία τους!!! Καλή δύναμη στις εξετάσεις τους και καλό καλοκαίρι!!!
Διαθεματική εργασία στη λογοτεχνία γ΄γυμνασίου
Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, η θέση της Ελληνίδας τυπικά τουλάχιστον άλλαξε. Η γυναίκα βρίσκεται εκτός σπιτιού βοηθώντας σε γεωργικές δουλειές, αλλά και σε άλλες πιο βαριές, ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο. Σιγά, σιγά αρχίζει να εργάζεται στα υφαντουργεία και στα κλωστήρια ως προέκταση των οικιακών τεχνών. Στην επανάσταση του 1821 οι Ελληνίδες απόκτησαν εμπειρίες και πήραν μέρος ως αγωνίστριες και καπετάνισσες(π.χ. Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους) στον αγώνα αντίστασης ενάντια στον τουρκικό ζυγό.
Με την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους η γυναίκα βρέθηκε πιο ώριμη, αλλά διόλου ισότιμη με τον άνδρα. Παραμένει στην υπηρεσία του νοικοκυριού, των παιδιών και του συζύγου που είναι και ο αποκλειστικά αρμόδιος για πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα και κύριος μοχλός στη διαδικασία της παραγωγής. Η συμμετοχή της στον απελευθερωτικό αγώνα δεν εκτιμήθηκε δεόντως από τους άνδρες, αλλά ούτε και η ίδια τη συνειδητοποίησε. Ποτέ δεν ήταν αυτεξούσια. Στο μεταξύ έκαναν και την εμφάνιση τους οι πρώτοι προοδευτικοί άνθρωποι που για λόγους ουμανιστικούς ή ορθολογιστικούς προπαγάνδισαν τη μόρφωση των γυναικών και την ισότητα των δύο φύλων. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα έχουμε και την παρουσία των γυναικών στα γράμματα. Εκδίδονται βιβλία, μεταφράσεις, σχολικά βιβλία, θεατρικά έργα, δημοσιεύονται σε περιοδικά ποιήματα, άρθρα, διηγήματα.
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι γυναίκες ήταν σχεδόν αποκλεισμένες από τη μισθωτή εργασία. Θεωρούνταν άεργες, αφού ούτε αυτή η οικιακή εργασία τους δεν αναγνωρίζονταν, αμόρφωτες και «οπισθοδρομικές», μέσα σε μια κοινωνία που άρχιζε να προβάλλει τις αντίθετες ακριβώς αξίες. Ακόμη και όταν η εργασία τους θεωρήθηκε απαραίτητη για την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας, τα επαγγέλματα που κοινωνικά τους επιτρέπονταν ήταν τα λεγόμενα «γυναικεία επαγγέλματα», αυτά δηλαδή που αποτελούσαν μια προέκταση του παραδοσιακού ρόλου των γυναικών μέσα στην οικογένεια. Περιορισμένες οι γυναίκες σε εργασίες μονότονες και δίχως δυνατότητα επαγγελματικής εξέλιξης, αλλά ιδιαίτερα κοπιαστικές και ανθυγιεινές αποθαρρύνονταν και αποκλείονταν από εκείνες που απαιτούσαν τεχνική κατάρτιση, μόρφωση και υπευθυνότητα. Ήταν για χρόνια το εφεδρικό εργατικό δυναμικό, τα φτηνά εργατικά χέρια.
Από το τέλος του 19ου αιώνα αρχίζει η γυναίκα σ’ όλο τον κόσμο να εισβάλει στα «αντρικά» επαγγέλματα και στις επιστήμες, να αποκτάει το δικαίωμα της ψήφου και να προωθείται στα δημόσια αξιώματα, ακόμα και στα κυβερνητικά. Η βιομηχανική επανάσταση άλλαξε τις μεθόδους της παραγωγής και τη θέση της γυναίκας μέσα σε αυτή. Στα τέλη του 19ου αιώνα εμφανίζονται σιγά-σιγά οι πρώτες δασκάλες, μεταφράστριες, ποιήτριες, συγγραφείς. Η παρουσία τους γίνεται αισθητή ιδίως μετά το 1887. Στην Ελλάδα ως το 1917 η γυναίκα δεν μπορούσε να αναλάβει άλλο δημόσιο λειτούργημα εκτός της δασκάλας.
Η γυναικεία απομόνωση έσπασε σε όλα τα επίπεδα, από τις οικιστικές συνθήκες μέχρι την παραγωγή. Η μαζική είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας άρχισε σε μια περίοδο στυγνής εκμετάλλευσης του εργατικού δυναμικού, και ιδιαίτερα των γυναικών και των κοριτσιών. Η εκμετάλλευση αυτή επιδεινωνόταν από το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν γίνονταν δεκτές στα εργατικά συνδικάτα και δεν είχαν τη δυνατότητα αυτόνομων συλλογικών κινητοποιήσεων.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, πρώτα στην Αμερική και μετέπειτα στην Ευρώπη, κάνει την εμφάνισή του το κίνημα του φεμινισμού από γυναίκες της κυρίαρχης αστικής τάξης, διεκδικώντας δυο βασικά αιτήματα: το δικαίωμα της ψήφου και το δικαίωμα στη μόρφωση. Ο αγώνας των γυναικών μέσα από το φεμινιστικό κίνημα ήταν και σημαντικός και μεγάλος. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ιδρύθηκαν γυναικείοι σύλλογοι και ενώσεις, εκδόθηκαν γυναικείες εφημερίδες και περιοδικά. Στην ανάπτυξη του φεμινιστικού κινήματος εμφανίστηκαν δύο παράλληλα ρεύματα: το ένα με άξονα τη διεκδίκηση της ψήφου και το άλλο με άξονα την οικογενειακή νομοθεσία και τα δικαιώματα στην εκπαίδευση και τη μισθωτή εργασία.
Ανάμεσα στις λόγιες γυναίκες της εποχής αυτής ξεχωρίζουν η Καλλιρρόη Παρρέν, η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η Πηνελόπη Δέλτα, η Έλλη Αλεξίου η Ρόζα Ιμβριώτη, η Ελένη Αλταμούρα-Μπούκουρα, η Ζακυνθινή λόγια Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου κ.ά., που η παρουσία τους σημάδεψε αποφασιστικά το γυναικείο κίνημα.