Άρθρα κατηγορίας Χωρίς κατηγορία

Κεφ. Γ΄, ΕΝΟΤΗΤΑ 2 : Η πολιτισμική αναγέννηση

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Α. Η δημιουργία του ελληνικού αλφάβητου

☻ Εμφανίζεται προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ.
☻ Προέρχεται από το φοινικικό με τη μετατροπή συμφώνων σε φωνήεντα
☻ Η γραφή απλοποιήθηκε κι έγινε κτήμα περισσότερων ανθρώπων
☻ Από το ελληνικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό

Β) Η ΤΕΧΝΗ

♥ Ονομάζεται Γεωμετρική διότι κυριαρχούν σε αυτή τα γεωμετρικά σχήματα (κυρίως στα αγγεία)
♥ Δημιουργήθηκε από τον 11ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.
♥ Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι και ημικύκλια ζωγραφισμένα με διαβήτη (1)
♥ Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι (3)
♥ Αργότερα ομοιόμορφα ζώα και παραστάσεις θανάτου μαζί με τα γεωμετρικά σχήματα – επιτάφια αγγεία (2)
♥ Εμφάνιση μυθολογικών θεμάτων

Γ) ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ

ΝΑΟΙ
– Μεγάλο μέγεθος
-Λίθινοι τοίχοι κάτω, πλίνθινοι ψηλά, στέγες επίπεδες ή σαμαρωτές –λασπόκλαδα
-Μερικοί μακρόστενοι, κεντρική σειρά από κίονες, βάθρο για θεότητα (Ηραίο Σάμου)
-Ορισμένοι αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη)

ΟΙΚΙΣΜΟΙ
-Μικροί
-Σε υψώματα
-Μερικοί οχυρωμένοι με τείχη

http://www.slideshare.net/vasso76/ss-68490926

ΕΝΟΤΗΤΑ 5 : Ο Μυκηναϊκός κόσμος

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

  • Μυκηναϊκός πολιτισμός ο ΠΡΩΤΟΣ μεγάλος ελληνικός πολιτισμός

  που ; Ηπειρωτική Ελλάδα ( από Θεσσαλία εως Πελλοπόνησο )

πότε ;  1600-1100 π. Χ.

 γιατί ονομάστηκε έτσι ; σημαντικότερο κέντρο οι Μυκήνες

Ερρίκος Σλήμαν = οι ανασκαφές του στις Μυκήνες

ανακάλυψαν βασιλικούς τάφους

  • Φάσεις: α) των βασιλικών τάφων (1600-1450 π. Χ.)

 

β) η ανακτορική περίοδος (1400-1200 π. Χ.)

χτίζονται τα πρώτα ανάκτορα ανάκτορα = διοικητικά κέντρα

στην κορυφή οχυρωμένων ακροπόλεων( Μυκήνες, Τύρινθα, Πύλο, Θήβα)

 

  • Μινωικές επιρροές τεχνολογικά επιτεύγματα

μορφές τέχνης

ιδέα της γραφής

  • Δημιουργίες: ▲ οχυρωμένες ακροπόλεις

                                     ▲ θολωτοί τάφοι

 

  • Οικονομία: ∎ Γεωργία

∎ Κτηνοτροφία

∎ Ελεφαντουργία-μεταλλουργία – λιθοτεχνία

∎ Ναυτιλία και εμπόριο

  • Κοινά στοιχεία       κοινή γλώσσα = Γραμμική Β΄ γραφή

κοινή θρησκεία + μεταθανάτιες αντιλήψεις

όμοια κοινωνικοπολιτική οργάνωση – θεσμοί

δημιουργία μυκηναϊκού πολιτισμού

 

  • Οργάνωση μυκηναϊκής κοινωνίας

 

Άναξ

Αυλικοί

Ιερατείο

Δήμοι (ο λαός)

Δούλοι (μόνο υποχρεώσεις)

 

  • Η Γραμμική β’γραφή    α) πήλινες επιγραφές σε                                                                 μυκηναϊκά κέντρα ( Κνωσός, Πύλος )

                                                       β) Μάικλ Βέντρις – Τζον Τσάντγουικ                                                         αποκρυπτογράφηση

γ) συλλαβική = κάθε γράμμα και μια συλλαβή

δ) ή προήλθε από Γραμμική α’ ή                                                                      μεταφυτεύθηκε στην Κρήτη από  την                                                           ηπειρωτική Ελλάδα

                                  ε) περιεχόμενο πινακίδων = στοιχεία για                                                       εμπόριο ανακτόρων, σχετικά με τη διακίνηση                                           γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων,                                                πληροφορίες για διοικητική  οργάνωση +                                                   θρησκευτική ζωή Μυκηναίων

στ )ειδικοί γραφείς

ζ) εξαφανίστηκε γύρω στα 1200 π. Χ. μετά την                                         πτώση των ανακτόρων

 

  • Η εξάπλωση και η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου

Εξάπλωση:  θαλασσοκρατία ως το 1450 π. Χ.

Αποικίες-εμπορικοί σταθμοί σε Ελλάδα  -Μ. Ασία

Ταξίδια για πρώτες ύλες

Αποικισμός Κύπρου

Σχέσεις με Χετταίους

 

Κατάρρευση

Γύρω στα 1200π.Χ.

– κάμπτεται η δύναμη των  Μυκηναίων

-καταστρέφονται ανάκτορα, συνοικισμοί και ακροπόλεις

-εξαφανίζεται η Γραμμική Β’

 

Αιτίες κατάρρευσης:

♣ Κάθοδος των Δωριέων

♣ εσωτερικές αναταραχές

♣ Λαοί της θάλασσας-επιδρομές

ΠΡΟΟΙΜΙΟ : Α 1-7

ΔΟΜΗ:

  • Επίκληση του ποιητή στη μούσα (να του δώσει έμπνευση να ψάλει τον τρομερό θυμό του Αχιλλέα ).
  • Διήγηση από τον ποιητή της υπόθεσης  του έπους (των ολέθριων συνεπειών του θυμού του Αχιλλέα).
  • Παράκληση του ποιητή στη μούσα να ορίσει το χρονικό σημείο της αφήγησης (απ’ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).

ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: Καλλιόπη

 

ΟΙ 9  ΜΟΥΣΕΣ

 

Καλλιόπη (εκ του: καλή + οψ=φωνή, έπος=λόγος), η προστάτιδα της Επικής ποιήσεως

Κλειώ (εκ του: κλέος=δόξα), η προστάτιδα της Ιστορίας

Ευτέρπη (εκ του: ευ + τέρπω, καλώς τέρπω, ευχαριστώ), η Μούσα της Λυρικής ποιήσεως

Θάλεια (εκ του: θάλλω= ανθίζω, βλασταίνω, ακμάζω) ,η προστάτιδα της βουκολικής ποιήσεως και κατόπιν της Κωμωδίας

Μελπομένη (εκ του: μέλπω=μελωδώ + μένος), η Μούσα της Τραγωδίας

Τερψιχόρη (εκ του: τέρπω + χορός, η τέρπουσα δια του χορού), η προστάτιδα της ορχήσεως  (χορού)

Ερατώ (εκ του: έρως), η Μούσα της Ερωτικής ποιήσεως

Πολύμνια (εκ του: πολύς + ύμνος), η Μούσα της Θρησκευτικής ποιήσεως

Ουρανία (εκ του: ουρανός), η προστάτιδα της Αστρονομίας

 

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η   ΑΡΩΓΗ (ΒΟΗΘΕΙΑ) ΤΗΣ ΜΟΥΣΑΣ;

 

α) Η ανθρώπινη γνώση είναι περιορισμένη.

β) Η μούσα κατέχει την απόλυτη θεϊκή γνώση (ορατά και αόρατα).

γ)  Έτσι το έργο του ποιητή γίνεται θεόπνευστο,  άρα και  σοβαρό και κανείς δεν μπορεί να το  αμφισβητήσει.

δ) Άρα ο ποιητής μιλάει με το ταλέντο που του έδωσαν οι θεοί.

 

 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ   ΤΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ

 

Στο προοίμιο παρουσιάζονται :

  • Ο πρωταγωνιστής και ο συμπρωταγωνιστής («ο θείος»» και «ο άρχων των ανδρών»)
  • Το θέμα: ο ολέθριος θυμός και τα επακόλουθά του (αρχή πολλών δακρύων, άδικος αφανισμός πολλών ανδρειωμένων στρατιωτών)
  • Το χρονικό σημείο απ΄όπου θα αρχίσει η εξιστόρηση (απ’ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).
  • Η ξεκάθαρη δήλωση του ποιητή ότι τα γεγονότα θα εξελιχθούν σύμφωνα με το σχέδιο και την επιθυμία του Δία.
  • Η αφετηρία των συμφορών των Αχαιών

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΟΙΜΙΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ-ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ

 

Α)Δομικά στοιχεία:(επίκληση στη μούσα, διήγηση, παράκληση).

Β)Θεϊκές επεμβάσεις.

Γ) Ρόλος της Μούσας και των θεών.

Δ) Ανθρώπινη ευθύνη (μεγαλύτερη στην Οδύσσεια, μικρότερη στην Ιλιάδα )

 

Η ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑ

  • Θεϊκή Βουλή:Οι άνθρωποι δεν έχουν προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους (αντίθετα με το προοίμιο της Οδύσσειας)
  • Υπονοείται η αρνητική τροπή που θα πάρει ο πόλεμος για τους Έλληνες.
  • Υπενθυμίζεται μια παλιά μυθική παράδοση σύμφωνα με την οποία η Γη είχε παραπονεθεί στον Δία για την υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων και την παρεκτροπή τους σε πράξεις ασέβειας. Ο Δίας της υποσχέθηκε δύο πολέμους τον Τρωικό και τον Θηβαϊκό, ώστε οι άνθρωποι να λιγοστέψουν και να τιμωρηθούν.

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΧΩΝ 4-5 : εικόνα άταφων πτωμάτων που κατασπαράζονταν από σκυλιά και όρνια.Έτσι:

  • Δίνεται ηθική διάσταση στις συνέπειες του θυμού (  η μη προσφορά ταφής  είναι ασέβεια προς νεκρούς ).
  • Κεντρίζεται το ενδιαφέρον των ακροατών για την πορεία της υπόθεσης.

ΧΩΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ

  • Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα ο χρόνος του Τρωικού πολέμου (για παράδειγμα ή φιλονικία έγινε στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος του Τρωικού πολέμου;), αλλά ούτε και ο τόπος. Η αιτία είναι ότι απευθύνεται  σε ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τον τρωικό μύθο. Απλώς ο Όμηρος επιλέγει ένα επεισόδιο από  τον δέκατο χρόνο του πολέμου (η πληροφορία δίνεται στη Β ραψωδία).
  • Τα γεγονότα της Ιλιάδας καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα μικρό, μόλις 51 μέρες του 10ουέτους του Τρωικού πολέμου (θυμός του Αχιλλέα και τα επακόλουθά του), χωρίς να αναφέρονται ούτε όσα προηγήθηκαν  ούτε όσα θα ακολουθήσουν (το τέλος του πολέμου).
  • Η αφήγηση πλαισιώνεται  με πλούσιο υλικό  από στοιχεία του ηρωικού κόσμου της εποχής κι από διάφορα γεγονότα (συγκρούσεις, μονομαχίες, αριστείες, κλπ) που αποδίδουν  όλο το κλίμα του πολέμου ( έτσι νιώθουμε σαν να παρακολουθούμε τον πόλεμο από την αρχή.

 

ΤΕΧΝΙΚΗ

  • Προσήμανση (προειδοποίηση ή προϊδεασμός δηλαδή η εκ των προτέρων νύξη του ποιητή για γεγονότα ή καταστάσεις  που κανονικά θα συμβούν αργότερα). Η γοητεία της αφήγησης παραμένει  στην απόλαυση της ποίησης και όχι στην αγωνία για την έκβαση της υπόθεσης .Δίνεται έμφαση στο «πώς» θα εξελιχθούν τα γεγονότα και όχι στο»τι» θα συμβεί, αφού αυτό είναι ήδη γνωστό
  • Σχήμα Κύκλου:το όνομα του Αχιλλέα αναφέρεται στον πρώτο και στον τελευταίο στίχο.Έτσι υπογραμμίζεται ο πρωταγωνιστικός του ρόλος.
  • Σχήμα κύκλου: Κατά το σχήμα του κύκλου μια φράση αρχίζει και τελειώνει με την ίδια λέξη. Είναι δυνατόν όμως και ένα ολόκληρο αφήγημα να αρχίζει και να τελειώνει με την ίδια φράση.

 

Α 8-53 Η σκηνή με το Χρύση

ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΩΝ

στ. 8-11: Ο ρόλος Απόλλωνα (μεταβατικοί στίχοι)

στ. 12-22:Ο ερχομός του Χρύση με λύτρα και η ικεσία για την απελευθέρωση της  κόρης του

στ. 23-33: Αντίδραση Αχαιών και Αγαμέμνονα

στ. 34-43: Αποχώρηση Χρύση και προσευχή του στον Απόλλωνα

στ.  44-53:Η σκληρή τιμωρία των Αχαιών

 

ΡΟΛΟΣ  ΣΤΙΧΩΝ 8-11

  • Μεταβατικοί, γιατί συνδέουν το προοίμιο με την κύρια αφήγηση. Συνδέουν δηλαδή,  την οργή του Αχιλλέα με εκείνον που άναψε αυτήν την οργή,  τον Απόλλωνα εξαιτίας της συμπεριφοράς του Αγαμέμνονα προς τον Χρύση.
  • Αν και φαίνεται ότι πίσω από κάθε πράξη των ανθρώπων κρύβεται ένας Θεός, όμως οι θεοί αναμειγνύονται στα ανθρώπινα έπειτα από  τις αποφάσεις ή τις ενέργειες των ανθρώπων. Επομένως η αρχική ευθύνη ανήκει τελικά στους ανθρώπους. Το θανατικό λοιπόν που έστειλε ο θεόςΑπόλλωνας είναι συνέπεια των πράξεων του ανθρώπου Αγαμέμνονα.

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΗ

  • στ. 12: με σκηνικό τη θάλασσα παρουσιάζεται ο Χρύσης με διττή ιδιότητα, ως πατέρας – ικέτης (λύτρα)–  και ως ιερέας (σκήπτρο).

σκήπτρο:κοντάρι ξύλινο, σύμβολο εξουσίας που το κρατούν βασιλιάδες, ιερείς, αρχιστράτηγοι, μάντεις, δικαστές κλπ.

 

Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ  ΙΚΕΤΕΥΤΙΚΟΥ  ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΗ

α)προσφώνηση

β)διττή (=διπλή) ευχή

γ) αίτημα

δ)προσφορά λύτρων

ε) προτροπή

 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΛΟΓΟΥ ΧΡΥΣΗ

Ο λόγος είναι μελετημένος έτσι,  ώστε να επηρεάσει ψυχολογικά τους αποδέκτες:

α)Οι  προσφωνήσεις είναι κολακευτικές

β) Αποδέκτες είναι όχι μόνο οι δύο βασιλιάδες αλλά και όλοι οι Αχαιοί (έτσι η ευθύνη μοιράζεται σε όλους).

γ) Η ευχή για εκπόρθηση της Τροίας προβάλλει  την τραγική θέση του πατέρα που εύχεται κάτι αντίθετο προς τα συμφέροντα της πατρίδας του.

δ) Η ευχή για επιστροφή στην πατρίδα είναι εύστοχη ψυχολογικά, επειδή οι Αχαιοί απουσιάζουν 10 χρόνια  και νιώθουν έντονη νοσταλγία.

ε) Κανονικά οι ευχές δίνονται στο τέλος του ικετευτικού λόγου. Όμως στα λόγια του Χρύση αλλάζει η σειρά για να προδιαθέσει θετικά τους Αχαιούς θυμίζοντας τον σκοπό της εκστρατείας και το όραμα της επιστροφής.

στ) Στο τέλος εύστοχα προτρέπονται  οι Αχαιοί να δείξουν ευλάβεια  ( δηλαδή σεβασμό και φόβο) στον Απόλλωνα. Υποκρύπτεται και η απειλή για τις συνέπειες αν δυσαρεστηθεί ο Απόλλωνας.

 

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΧΑΙΩΝ

Επιδοκιμάζουν είτε από φόβο προς τον Απόλλωνα είτε αυθόρμητα.

 

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ  ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ

Τον αποπέμπει (διώχνει) με απάνθρωπο τρόπο ερχόμενος σε σύγκρουση με τον Χρύση,  τον Απόλλωνα και με τους Αχαιούς (που δεν τολμούν να εναντιωθούν τηρώντας ουδέτερη στάση)

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ  ΤΟΥ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ

Μιλάει στον Χρύση περιφρονητικά, προσβλητικά, χωρίς σεβασμό στις ιδιότητές του ως πατέρα και ιερέα, τον διώχνει με τρόπο σκαιό (τραχύ, προσβλητικό) και απειλές. Πληγώνει τον πατέρα προδιαγράφοντας τη μοίρα της σκλάβας κόρης του ( αλαζονεία, σκληρότητα, απανθρωπιά, απονιά). Σκέπτεται μόνο τον εαυτό του αδιαφορώντας για τους άλλους (εγωκεντρισμός, συμφεροντολογία). Δείχνει αλαζονική και ασεβή συμπεριφορά προς τον Απόλλωνα (ύβρη). Αγνοεί τη γνώμη των Αχαιών (αυταρχικός αρχηγός). Ο Όμηρος προβάλλει αρνητικά τον αρχιστράτηγο γιατί ακολουθεί συγκεκριμένο σχέδιο και με βάση αυτό διαμορφώνει τη συμπεριφορά  των ηρώων του (ποιητική οικονομία).

 

ΣΥΓΚΡΙΣΗ  ΤΩΝ ΔΥΟ ΛΟΓΩΝ

 ΛΟΓΟΣ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΛΟΓΟΣ ΧΡΥΣΗ
λόγος προκλητικός,απειλητικός, ασεβής, αλαζονικός λόγος σε  ήπιο τόνο,με ευγενικές εκφράσεις και ευπρέπεια
η τελευταία φράση απειλητική καθαρά και απροκάλυπτα η τελευταία φράση απειλητική αλλά καλυμμένη

Βαθιά πληγωμένος ο Χρύσης βρίσκει καταφύγιο στην προστασία του θεού και προσεύχεται σ΄ αυτόν. Η δέησή του είναι κατάρα γι’ αυτούς που τον ταπείνωσαν.

 

Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΗ

(ισχύει για όλες τις αρχαίες ελληνικές προσευχές):

α) Επίκληση θεού.

β) Προσφώνηση θεού με χαρακτηρισμούς συγκεκριμένων ιδιοτήτων του που είναι σχετικές με τις ανάγκες της δέησης (αργυρότοξος ) ή με τη σχέση του θεού με έναν συγκεκριμένο  τόπο (της Χρύσης προστάτη). Με αυτές τιμάται ο θεός και εξασφαλίζεται η ευνοϊκή του διάθεση.

γ)Διακριτική υπενθύμιση  των προσφορών του θνητού στον θεό .Έτσι η βοήθεια του θεού έρχεται ως αντάλλαγμα. (οι σχέσεις θεών ανθρώπων είναι σχέση ανταπόδοσης).

δ) Αίτημα ( που εδώ είναι αίτημα -κατάρα).

 

Η ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Α) Η ανταπόκριση του θεού είναι ακαριαία και η συναισθηματική φόρτιση αναμενόμενη. Αυτό δηλώνεται με εικόνες:

  • οπτική εικόνα θεού που κατεβαίνει από Όλυμπο (παρομοίωση «όμοιαζε με νύχτα»)
  • ακουστική εικόνα όπλων ( εβρόντησαν)
  • οπτική εικόνα θεού που παίρνει θέση μάχης
  • ακουστική εικόνα όπλων,
  • οπτική εικόνα νεκρών και καύσης

Β) Η επιφάνεια του θεού αποτελεί θαυμαστό στοιχείο.

Γ)  Ενισχύεται από το σχήμα κλιμάκωσης  (σκυλιά, ζώα, μουλάρια) και τον  νόμο των τριών. Στην περιγραφή των θυμάτων του λοιμού, δηλαδή  ο ποιητής κλιμακώνει την αφήγηση προχωρώντας από το πρώτο και λιγότερο σημαντικό θέμα (θάνατος σκύλων) στο τρίτο και πιο σπουδαίο (θάνατος ανθρώπων). Η τεχνική αυτή λέγεται «νόμος των τριών». Θυμηθείτε σε ποια άλλα μαθήματα (π.χ. Μαθηματικά, Θρησκευτικά κτλ.) ο αριθμός τρία χρησιμοποιείται ανάλογα (ως νόμος, κανόνας, σύστημα).

Ε) Υπάρχει αναχρονισμός:  η καύση των νεκρών γινόταν την εποχή του ποιητή (8οςαι.) ενώ στα μυκηναϊκά χρόνια (1200 πΧ ), οι νεκροί θάβονταν.

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΧΡΥΣΗ

  • Αξιοπρεπής, περήφανος, με ευγενές ήθος, κερδίζει τη συμπάθεια  των Αχαιών στρατιωτών.
  • Ως ικέτης, συμπεριφέρεται με  με σοβαρότητα, ευπρέπεια, κοσμιότητα. ο λόγος του προσεγμένος κολακεύει τους Αχαιούς και αναδεικνύει την τραγική του θέση αφού ως πατέρας συγκρούεται με τα συμφέροντα της πατρίδας του. Έχει αυτοκυριαρχία, παρά τις προκλήσεις του Αγαμέμνονα.
  • Αρχικά δίνει την εικόνα ενός τρομοκρατημένου και ανυπεράσπιστου ανθρώπου, που υποχωρεί ταπεινωμένος και νικημένος. Όμως δεν είναι μόνος. Στο πλευρό του βρίσκεται ο Απόλλωνας ( σύμβολα το σκήπτρο και το στεφάνι). Έτσι η σύγκρουση Αγαμέμνονα – Χρύση γίνεται σύγκρουση ανθρώπου – θεού, όπου νικητής βγαίνει πάντα ο θεός.

Τις στιγμές της προσευχής δεν είναι πια πράος και αδύναμος πατέρας αλλά ο  δυνατός ιερέας του Απόλλωνα

 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

  • Ρητορική ερώτηση ( στ. 8) που δίνει ζωηρότητα στον λόγο.
  • Αντιθέσεις (βουή θάλασσας – βουβός πόνος Χρύση, κλπ)
  • Διάλογος (θεατρικότητα αφήγησης)
  • Νόμος τριών  σύμφωνα με τον οποίο ο λογοτέχνης  κρατάει για το τέλος το πιο σημαντικό, ακολουθώντας τον αυξητικό νόμο του τρίτου και καλύτερου. Έτσι ο λοιμός έπληξε τα σκυλιά, μετά  τα μουλάρια και τέλος τους ανθρώπους.Συναντάται συχνά στα δημοτικά τραγούδια.
  • Προσήμανση (μακροβόλος τοξευτής)
  • Τυπικά επίθετα (αργυρότοξος Απόλλων)
  • Οικονομία = ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζει και διατάσσει ο αφηγητής τα επιμέρους στοιχεία που συγκροτούν την πλοκή ενός έργου, ώστε αυτά να οδηγούν λογικά και αβίαστα στην τελική έκβασή του, στη λύση. Έτσι η σκληρότητα και η «ύβρις» του Αγαμέμνονα θα οδηγήσει στην τιμωρία του (τίσις).

 

ΠΡΟΟΙΜΙΟ : Α 1-7

ΠΡΟΟΙΜΙΟ : Α 1-7

ΔΟΜΗ:

  • Επίκληση του ποιητή στη μούσα (να του δώσει έμπνευση να ψάλει τον τρομερό θυμό του Αχιλλέα ).
  • Διήγηση από τον ποιητή της υπόθεσης  του έπους (των ολέθριων συνεπειών του θυμού του Αχιλλέα).
  • Παράκληση του ποιητή στη μούσα να ορίσει το χρονικό σημείο της αφήγησης (απ’ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).

ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: Καλλιόπη

 

ΟΙ 9  ΜΟΥΣΕΣ

Καλλιόπη (εκ του: καλή + οψ=φωνή, έπος=λόγος), η προστάτιδα της Επικής ποιήσεως

Κλειώ (εκ του: κλέος=δόξα), η προστάτιδα της Ιστορίας

Ευτέρπη (εκ του: ευ + τέρπω, καλώς τέρπω, ευχαριστώ), η Μούσα της Λυρικής ποιήσεως

Θάλεια (εκ του: θάλλω= ανθίζω, βλασταίνω, ακμάζω) ,η προστάτιδα της βουκολικής ποιήσεως και κατόπιν της Κωμωδίας

Μελπομένη (εκ του: μέλπω=μελωδώ + μένος), η Μούσα της Τραγωδίας

Τερψιχόρη (εκ του: τέρπω + χορός, η τέρπουσα δια του χορού), η προστάτιδα της ορχήσεως  (χορού)

Ερατώ (εκ του: έρως), η Μούσα της Ερωτικής ποιήσεως

Πολύμνια (εκ του: πολύς + ύμνος), η Μούσα της Θρησκευτικής ποιήσεως

Ουρανία (εκ του: ουρανός), η προστάτιδα της Αστρονομίας

 

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η   ΑΡΩΓΗ (ΒΟΗΘΕΙΑ) ΤΗΣ ΜΟΥΣΑΣ;

α) Η ανθρώπινη γνώση είναι περιορισμένη.

β) Η μούσα κατέχει την απόλυτη θεϊκή γνώση (ορατά και αόρατα).

γ)  Έτσι το έργο του ποιητή γίνεται θεόπνευστο,  άρα και  σοβαρό και κανείς δεν μπορεί να το  αμφισβητήσει.

δ) Άρα ο ποιητής μιλάει με το ταλέντο που του έδωσαν οι θεοί.

 

 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ   ΤΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ

Στο προοίμιο παρουσιάζονται :

  • Ο πρωταγωνιστής και ο συμπρωταγωνιστής («ο θείος»» και «ο άρχων των ανδρών»)
  • Το θέμα: ο ολέθριος θυμός και τα επακόλουθά του (αρχή πολλών δακρύων, άδικος αφανισμός πολλών ανδρειωμένων στρατιωτών)
  • Το χρονικό σημείο απ΄όπου θα αρχίσει η εξιστόρηση (απ’ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).
  • Η ξεκάθαρη δήλωση του ποιητή ότι τα γεγονότα θα εξελιχθούν σύμφωνα με το σχέδιο και την επιθυμία του Δία.
  • Η αφετηρία των συμφορών των Αχαιών

 

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΟΙΜΙΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ-ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ

Α)Δομικά στοιχεία:(επίκληση στη μούσα, διήγηση, παράκληση).

Β)Θεϊκές επεμβάσεις.

Γ) Ρόλος της Μούσας και των θεών.

Δ) Ανθρώπινη ευθύνη (μεγαλύτερη στην Οδύσσεια, μικρότερη στην Ιλιάδα )

 

Η ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑ

  • Θεϊκή Βουλή:Οι άνθρωποι δεν έχουν προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους (αντίθετα με το προοίμιο της Οδύσσειας)
  • Υπονοείται η αρνητική τροπή που θα πάρει ο πόλεμος για τους Έλληνες.
  • Υπενθυμίζεται μια παλιά μυθική παράδοση σύμφωνα με την οποία η Γη είχε παραπονεθεί στον Δία για την υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων και την παρεκτροπή τους σε πράξεις ασέβειας. Ο Δίας της υποσχέθηκε δύο πολέμους τον Τρωικό και τον Θηβαϊκό, ώστε οι άνθρωποι να λιγοστέψουν και να τιμωρηθούν.

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΧΩΝ 4-5 : εικόνα άταφων πτωμάτων που κατασπαράζονταν από σκυλιά και όρνια.Έτσι:

  • Δίνεται ηθική διάσταση στις συνέπειες του θυμού (  η μη προσφορά ταφής  είναι ασέβεια προς νεκρούς ).
  • Κεντρίζεται το ενδιαφέρον των ακροατών για την πορεία της υπόθεσης.

ΧΩΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ

  • Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα ο χρόνος του Τρωικού πολέμου (για παράδειγμα ή φιλονικία έγινε στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος του Τρωικού πολέμου;), αλλά ούτε και ο τόπος. Η αιτία είναι ότι απευθύνεται  σε ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τον τρωικό μύθο. Απλώς ο Όμηρος επιλέγει ένα επεισόδιο από  τον δέκατο χρόνο του πολέμου (η πληροφορία δίνεται στη Β ραψωδία).
  • Τα γεγονότα της Ιλιάδας καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα μικρό, μόλις 51 μέρες του 10ουέτους του Τρωικού πολέμου (θυμός του Αχιλλέα και τα επακόλουθά του), χωρίς να αναφέρονται ούτε όσα προηγήθηκαν  ούτε όσα θα ακολουθήσουν (το τέλος του πολέμου).
  • Η αφήγηση πλαισιώνεται  με πλούσιο υλικό  από στοιχεία του ηρωικού κόσμου της εποχής κι από διάφορα γεγονότα (συγκρούσεις, μονομαχίες, αριστείες, κλπ) που αποδίδουν  όλο το κλίμα του πολέμου ( έτσι νιώθουμε σαν να παρακολουθούμε τον πόλεμο από την αρχή.

 

ΤΕΧΝΙΚΗ

  • Προσήμανση (προειδοποίηση ή προϊδεασμός δηλαδή η εκ των προτέρων νύξη του ποιητή για γεγονότα ή καταστάσεις  που κανονικά θα συμβούν αργότερα). Η γοητεία της αφήγησης παραμένει  στην απόλαυση της ποίησης και όχι στην αγωνία για την έκβαση της υπόθεσης .Δίνεται έμφαση στο «πώς» θα εξελιχθούν τα γεγονότα και όχι στο»τι» θα συμβεί, αφού αυτό είναι ήδη γνωστό
  • Σχήμα Κύκλου:το όνομα του Αχιλλέα αναφέρεται στον πρώτο και στον τελευταίο στίχο.Έτσι υπογραμμίζεται ο πρωταγωνιστικός του ρόλος.
  • Σχήμα κύκλου: Κατά το σχήμα του κύκλου μια φράση αρχίζει και τελειώνει με την ίδια λέξη. Είναι δυνατόν όμως και ένα ολόκληρο αφήγημα να αρχίζει και να τελειώνει με την ίδια φράση.

 

Ευχές για τη νέα σχολική χρονιά!

Ευχομαι σε όλους τους μαθητές μου μια καλή και δημιουργική σχολική χρονιά! Καλή δύναμη με θετική ενέργεια ! Φέτος εκτός από την Ιστορία της Α΄ Γυμνασίου η σελίδα μου θα έχει αναλυτικές σημειώσεις και για την Ιλιάδα της Β΄ Γυμνασίου.

Αποτέλεσμα εικόνας για νέα σχολική χρονιά

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο

Χρήσιμες Συμβουλές

Αναζήτηση πληροφοριών

Αναμφισβήτητα δεν είναι όλες οι πληροφορίες που καταχωρούνται στο Διαδίκτυο αξιόπιστες. Πολλές πληροφορίες δεν είναι μόνο αναληθείς ή εσφαλμένες αλλά μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνες (προπαγανδιστικές, ενδέχεται να προαγάγουν το φανατισμό κλπ). Η φιλοσοφία που διέπει το Διαδίκτυο, επιτρέπει στον καθένα να διατυπώνει ιδέες και αντιλήψεις, ακόμα και αν αυτές είναι ακραίες, με κάποιους περιορισμούς. Οι περιορισμοί αυτοί, δεν είναι δυνατό να εφαρμοστούν σε όλες τις περιπτώσεις. Συνεπώς, η κρίση του χρήστη σε ό,τι αφορά κάθε διαθέσιμη πληροφορία αναρτημένη στο Διαδίκτυο είναι απαραίτητη. Κάποιες πρακτικές αναζήτησης έγκυρων πληροφοριών είναι:

    • Αναζήτηση σε έγκυρες πηγές πχ. Scholar.google.com, Ask.com, Britannica.com, σελίδες πανεπιστημίων και επιστημονικών άρθρων. Κυρίως πρέπει να αποφεύγεται η αναζήτηση πληροφοριών σε προσωπικές ιστοσελίδες και blogs, των οποίων η εγκυρότητα δεν μπορεί να εξακριβωθεί (εκτός από περιπτώσεις όπου ο δημιουργός είναι ένα έγκριτο και γνωστό άτομο).
  • Αξιολόγηση της παρεχόμενης πληροφορίας. Ελέγχουμε αν αναφέρονται τα στοιχεία του συγγραφέα, βιβλιογραφικές παραπομπές και η προέλευση της ιστοσελίδας. Για το τελευταίο, η αξιολόγηση της TLD επέκτασης (Top Level Domain) μπορεί να φανεί αρκετά χρήσιμη. Για παράδειγμα, μπορούμε σαφώς να εμπιστευθούμε καταλήξεις .ac.(cy) από γενικές τύπου .com.

Χρήση Κοινωνικών Δικτύων (Social Networks)

Η χρήση των κοινωνικών δικτύων θεωρείται δεδομένη από τους σημερινούς νέους. Είναι εντελώς ανέφικτη κάθε προσπάθεια που επιβάλλει προσκόμματα στη χρήση κοινωνικών δικτύων από τους μαθητές. Αυτό που συνιστάται είναι η ενημέρωση των νέων και η δημιουργία γόνιμου προβληματισμού. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι μόνο χώροι ευχάριστης συνάντησης φίλων και γνωστών, ή ευχάριστης ενασχόλησης αλλά και μέσο οργανωμένων φορέων για διάφορους ιδιοτελείς σκοπούς (διαφήμιση, καταγραφή δραστηριοτήτων κλπ).

Τα επόμενα παραδείγματα είναι περιπτώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν υπήρχε γνώση των βασικών αρχών λειτουργίας των κοινωνικών αυτών δικτύων από ένα χρήστη. Είναι περιπτώσεις από το πιο δημοφιλές σήμερα δίκτυο (Facebook), ανάλογα όμως παραδείγματα ισχύουν και για τα υπόλοιπα κοινωνικά δίκτυα:

    • Παράδειγμα 1: Συχνά γίνεται αναφορά για περιπτώσεις όπου κάποιος από τους «φίλους» ζητά επειγόντως ένα χρηματικό ποσό για κάποιο ζήτημα, το οποίο «υπόσχεται» ότι θα επιστρέψει σύντομα. Δίνει και ένα σύνδεσμο για τη μεταφορά του ποσού. Πίσω από τέτοια αιτήματα συχνά μπορούν να είναι κρυμμένες απάτες τύπου υποκλοπής προσωπικών δεδομένων (phishing). Η πρόταση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απλή. Να γίνει επιβεβαίωση της ταυτότητας του αποστολέα με ένα άλλο μέσο (π.χ. τηλεφωνικώς) και η πιθανή βοήθεια να γίνει με κάποιο άλλο μέσο.
    • Παράδειγμα 2: Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες χρήστες είχαν προβεί σε κάποιο αρνητικό σχόλιο για κάποιο άτομο (π.χ. για το αφεντικό τους), το οποίο είχαν ήδη στη λίστα φίλων και το είχαν ξεχάσει! Αλλά ακόμα αν εξακριβωμένα το άτομο αυτό δεν βρίσκεται στη λίστα φίλων, μεταξύ δικτύων φίλων των φίλων πάλι η πληροφορία μπορεί να φτάσει στο άτομο αυτό. Επίσης, περιπτώσεις μηνυμάτων του τύπου «βαριέμαι» με ώρα ανάρτησης κάποιο εργάσιμο χρόνο, μπορούν να έχουν ένα τελικό παραλήπτη του μηνύματος ένα άτομο, το οποίο δεν επιθυμούσαμε να λάβει το μήνυμα. Στα κοινωνικά δίκτυα πρέπει να θεωρείται ότι κάθε πληροφορία που αναρτάται είναι τελικά προσβάσιμη σε όλους και η καλύτερη πρακτική είναι ό,τι ανακοινώνεται στο δίκτυο να μην έχει επιπτώσεις η ανάγνωσή του από τον οποιονδήποτε.
Γενικά η χρήση των κοινωνικών δικτύων εξ ορισμού μειώνει την ιδιωτικότητα στο Διαδίκτυο. Παρόλα αυτά καλή πρακτική είναι να ελέγχουμε αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε. Στην περίπτωση του Facebook μπορούν να οριστούν κάποιες ρυθμίσεις , όπως π.χ. περιορισμός των προσωπικών στοιχείων προφίλ, μόνο στις λίστες φίλων, ο περιορισμός της προβολής των προσωπικών μηνυμάτων κλπ.

Προστασία ΗΥ

Η ανάγκη για την προστασία του ηλεκτρονικού υπολογιστή για χρήστες του Διαδικτύου είναι αυτονόητη. Παρόλα αυτά, ανυποψίαστοι χρήστες μπορεί να βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων, όπως της καταστροφής του υπολογιστή και της απώλειας σημαντικών δεδομένων. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζουμε συνοπτικά τις βασικές αρχές για την όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία του υπολογιστή:

    • Χρήση λογισμικού κατά των ιών (antivirus). Το λογισμικό πρέπει να είναι πάντοτε ενημερωμένο και να ελέγχουμε ότι τρέχει με το άνοιγμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
    • Εκτός από το λογισμικό κατά των ιών (antivirus) στο σύστημα του ηλεκτρονικού υπολογιστή μας θα πρέπει να είναι εγκατεστημένο πρόγραμμα άμεσου (live) ελέγχου των δεδομένων που περνούν από το Διαδίκτυο στο σύστημά του ηλεκτρονικού υπολογιστή μας. Τα περισσότερα λογισμικά κατά των ιών (antivirus) σήμερα προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα και αποκόπτουν οποιαδήποτε επισφαλή αρχεία πριν αυτά επηρεάσουν το σύστημά του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Πάντως, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κάνουμε έλεγχο, αν το antivirus μας έχει όντως ενεργοποιημένη αυτή τη δυνατότητα.
    • Πέραν των ιών, παρατηρούνται σήμερα πολλά άλλα είδη επιθέσεων: Trojans, spyware, worms κ.ά. Τα σημερινά λογισμικά κατά των ιών (antivirus) ελέγχουν εισβολές διάφορων τύπων. Κάποια όμως περνούν στο σύστημά του ηλεκτρονικού υπολογιστή και το επηρεάζουν, ίσως χωρίς ορατά αποτελέσματα. Υπάρχουν άλλα λογισμικά που επικεντρώνονται εξειδικευμένα με αυτές τις απειλές (π.χ. anti-malware, anti-spyware). Συνιστάται η χρήση κάποιου από αυτά και ο περιοδικός έλεγχος του συστήματός του ηλεκτρονικού υπολογιστή μας για ανίχνευση και διαγραφή τέτοιων απειλών.
    • Εγκατάσταση, πάντοτε, των τελευταίων ενημερώσεων του λειτουργικού συστήματος του του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στις ενημερώσεις αυτές περιλαμβάνονται ενημερώσεις ασφαλείας για την κάλυψη κάποιων κενών που εντοπίζονται μετά από επιθέσεις σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
    • Αποφυγή εκτελέσιμων αρχείων (.exe) των οποίων η προέλευση είναι αμφίβολη. Είναι πολύ εύκολο να κρύβονται ιοί σε τέτοια αρχεία, οι οποίοι ενεργοποιούνται με την εκτέλεσή τους. Η καταλληλότερη πρακτική είναι να γίνεται χρήση μόνο ασφαλών εκτελέσιμων αρχείων και η μεταφόρτωσή τους να γίνεται από έγκυρες σελίδες (π.χ. από τις σελίδες των κατασκευαστών).
  • Αποφυγή εκτέλεσης διαδικτυακού (online) ελέγχου επιθέσεων στον υπολογιστή μας. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις απατηλών υποδείξεων μέσα σε σελίδες, ότι το σύστημά μας έχει προσβληθεί από κάποιον ιό, και προτείνει την εκτέλεση της online εφαρμογής για τον καθαρισμό του. Αλλά στην πραγματικότητα με την εκτέλεση αυτής της λειτουργίας γίνεται ενεργοποίηση ενός ιού του οποίου εμείς δώσαμε την εξουσιοδότηση να ενεργοποιηθεί.

Προστασία προσωπικών δεδομένων – ιδιωτικότητας

Η διακίνηση προσωπικών στοιχείων είναι κάτι δεδομένο στο διαδικτυακό χώρο. Η ασυλλόγιστη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων όμως, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις για το άτομο που δημοσιοποιεί τα στοιχεία αυτά. Είναι γεγονός ότι οι κίνδυνοι από τη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων δεν είναι τόσο προφανείς όσο κάποιοι άλλοι (ιοί, υποκλοπή προσωπικών δεδομένων), δεδομένου ότι μέχρι σ’ ένα βαθμό η διαδικτυακή κοινότητα στηρίζεται σε προσωπικές δημοσιεύσεις. Πολλά παραδείγματα όμως μπορούν να αναφερθούν από την κακή χρήση προσωπικών δεδομένων, όπως διαδικτυακή παρενόχληση (cyberbullying), ενοχλητικά μηνύματα, υποκλοπή προσωπικών κωδικών κ.ά.

Πιο κάτω σημειώνουμε πρακτικές προστασίας των προσωπικών μας δεδομένων:

    • Καλό είναι να είμαστε κάπως φειδωλοί με τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι κάθε στοιχείο που δημοσιοποιούμε ή ακόμα αποστέλλουμε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου δύναται να υποπέσει στην αντίληψη του οποιουδήποτε. Έτσι θα πρέπει να αποφεύγουμε την αποστολή οποιουδήποτε υλικού, απόψεων, δεδομένων που είναι δυνατό να προκαλέσουν, όχι μόνο στο παρόν στάδιο αλλά και στο μέλλον προβλήματα, όπως προκλητικές φωτογραφίες, ακραίες θέσεις και απόψεις, προσβλητικά για άλλους σχόλια κ.ά.
    • Χρήση πολύπλοκων κωδικών τους οποίους θα είναι δύσκολο κάποιος, ο οποίος μας γνωρίζει, να μπορεί να μαντέψει . Η χρήση π.χ. ημερομηνίας γέννησης, ονομάτων κλπ θα πρέπει να αποφεύγεται. Επίσης, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως κωδικοί απλές λέξεις οι οποίες ανήκουν στο βασικό λεξιλόγιο μιας γλώσσας. Υπάρχουν αυτόματες μηχανές ανίχνευσης κωδικών, οι οποίες μπορούν να σπάσουν αρκετά εύκολα κωδικούς που ανήκουν σε λεξικά. Επίσης, οι ίδιες μηχανές μπορούν να ξεκινήσουν αναζήτηση κωδικών με τον έλεγχο όλων των πιθανών συνδυασμών. Γι’ αυτό το μέγεθος του κωδικού πρέπει να είναι σχετικά εκτεταμένο και με συνδυασμό γραμμάτων-ψηφίων. Επίσης, ρητά πρέπει να αποφεύγεται η προφανής απάντηση στις μυστικές ερωτήσεις που παρέχουν οι υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε περίπτωση που ξεχάσαμε τον κωδικό. Ας πάρουμε το παράδειγμα ότι έχουμε επιλέξει ως μυστική ερώτηση «Ποιο είναι το όνομα της μητέρας σου;» (Μαρία). Πολύ απλά, κάποιος ο οποίος γνωρίζει τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μας, μπαίνει και επιλέγει «Ξέχασα τον κωδικό». Με την απλή απάντηση στην ερώτηση, εάν τη γνωρίζει, κατευθείαν οικειοποιείται το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο. Αλλά ακόμα και αν δεν τη γνωρίζει είναι πιθανό με κάποιες λογικές εισαγωγές ονομάτων να πετύχει τη «μυστική» λέξη. Συνεπώς, μια λύση είναι η απάντηση που θέτουμε στα ερωτήματα αυτά ως «σωστή» απάντηση θα πρέπει να είναι μια εντελώς άσχετη με το ερώτημα!
  • Να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην εγγραφή σε ιστοσελίδες. Σήμερα, υπάρχουν αμέτρητες ιστοσελίδες που για την παροχή μιας πολύ μικρής υπηρεσίας (προσφορά ενός δωρεάν αρχείου) απαιτούν πρώτα την εγγραφή μας σε αυτό. Με τις τόσες περιπτώσεις εγγραφών είναι δεδομένο ότι στοιχεία που ζητούνται με πιο σημαντικά το όνομα χρήστη και ο κωδικός σίγουρα θα επαναλαμβάνονται για διάφορες εγγραφές. Όταν ο αποδέκτης των στοιχείων αυτών δεν είναι αξιόπιστος, μπορεί να τα υποκλέψει και να τα χρησιμοποιήσει για την πρόσβασή του σε άλλες δικές μας υπηρεσίες (πχ. ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) με προφανείς επιπτώσεις. Μια καλή πρακτική είναι, όταν θεωρούμε απαραίτητη την εγγραφή σε άγνωστες καθώς και άλλες σελίδες αμφίβολης προέλευσης ή εγκυρότητας, να χρησιμοποιούμε ένα άλλο κωδικό, ο οποίος δεν σχετίζεται με αυτά των σημαντικών μας εγγραφών (ακόμα και διαφορετικό λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου).

Προστασία σημαντικών δεδομένων

Ακολουθούν καλές πρακτικές για προστασία σημαντικών για μας δεδομένων:

  • Αποθήκευση αντιγράφων των αρχείων μας (backup) σε άλλα μέσα, πέραν του σκληρού δίσκου, για την προστασία των δεδομένων μας ακόμα και σε πιθανή καταστροφή του βασικού συστήματος του ηλεκτρονικού ηπολογιστή. Η συνεχής σύνδεση στο Διαδίκτυο αυξάνει τις πιθανότητες προσβολής από κάποιον ιό.
  • Σε περίπτωση που ο σκληρός δίσκος έχει πάθει κάποια ζημιά ή το λειτουργικό σύστημα δεν είναι πλέον εκκινήσιμο από την επίδραση κάποιου ιού, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα να σωθούν τα προσωπικά μας δεδομένα, ή τουλάχιστο κάποια από αυτά. Η βοήθεια κάποιου τεχνικού μπορεί να είναι πολύ ευεργετική. Σε περίπτωση που έχουμε κατά λάθος διαγράψει κάποιο σημαντικό αρχείο, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα επαναφοράς του. Ακόμα και αν το έχουμε διαγράψει και από τον κάδο ανακύκλωσης, υπάρχουν λογισμικά προγράμματα που μπορούν να αναζητήσουν και να επαναφέρουν αρχεία, τα οποία έχουν διαγραφεί οριστικά!
  • Το Διαδίκτυο μπορεί όμως να αποτελέσει και ένα ασφαλή χώρο φύλαξης προσωπικών δεδομένων αντιγράφων ασφαλείας. Πλέον, μεγάλες εταιρείες ασχολούνται με τη διαχείριση και φύλαξη αρχείων, προσφέροντας μεγάλη ασφάλεια στις πληροφορίες αυτές.

Ηλεκτρονικό εμπόριο

Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι σήμερα αρκετά διαδεδομένες, με αρκετούς πιθανούς κινδύνους, εφόσον σχετίζονται και με τη μεταφορά χρημάτων. Έτσι η συναίσθηση των κινδύνων και εφαρμογή κάποιων κανόνων και πρακτικών προστασίας είναι επιτακτικές:

    • Χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών μόνο σε αξιόπιστους παροχείς (π.χ. σελίδες τραπεζών, amazon, ebay, jcc, σελίδες αεροπορικών εταιρειών κ.ά.).
    • Αν δεν γνωρίζετε καλά τον παροχέα της υπηρεσίας αλλά εξακολουθείτε να θέλετε να προχωρήσετε με μια συναλλαγή, κάνετε έλεγχο (με μια μηχανή αναζήτησης ή από σχετικές με το θέμα σελίδες) για γνώμες άλλων πάνω στην αξιοπιστία του παροχέα. Είναι πολύ απλή διαδικασία και, αν υπάρχει περίπτωση απάτης, θα αναφέρεται πιθανόν στα διαδικτυακά φόρουμ.
    • Έλεγχος της σελίδας για σήμανση ασφαλούς σύνδεσης για συναλλαγές. Οι φυλλομετρητές κάνουν ειδική αναφορά, όταν πρόκειται να προχωρήσουν σε μια ασφαλή σύνδεση.
    • Χρήση μιας πιστωτικής κάρτας μόνο για ηλεκτρονικές συναλλαγές, στην οποία θα πιστώνεται μόνο το ποσό της εκάστοτε συναλλαγής. Έτσι, ακόμα και σε περίπτωση απάτης να μην είναι εφικτή η απόσπαση μεγαλύτερων ποσών.
  • Περιοδικός έλεγχος των τραπεζικών λογαριασμών για περιπτώσεις αδικαιολόγητων χρεώσεων. Είναι δυνατόν, φορείς που απέσπασαν στοιχεία πιστωτικών καρτών, να αποσπούν μικροποσά από την κάρτα από καιρού εις καιρόν για να μην γίνονται αντιληπτοί.

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και άμεσα μηνύματα

Κατά τη χρήση του Διαδικτύου αναλώνεται πολύς χρόνος στην επικοινωνία. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) και η ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων (instant messages) είναι από τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές. Κάποιοι βασικοί κανόνες πρέπει να ακολουθούνται και εδώ για την προστασία των χρηστών:

    • Δεν ανοίγουμε αρχεία, φωτογραφίες και άλλα αρχεία προερχόμενα από άγνωστους αποστολείς (είναι δυνατόν να περιέχουν ιούς).
    • Να είμαστε προσεχτικοί στην επιλογή ονόματος χρήστη, ώστε να μην προδίδει σημαντικές πληροφορίες για την ταυτότητά μας.
    • Δεν δημοσιοποιούμε εύκολα τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου. Με τη συχνή χρήση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου σε σελίδες που απαιτούν εγγραφή είναι πολύ πιθανό να γίνουμε στόχος υπερβολικής ή ανεπιθύμητης αλληλογραφίας. Μια καλή πρακτική είναι να έχουμε ένα δεύτερο λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον οποίο θα χρησιμοποιούμε σε τέτοιες περιπτώσεις.
  • Δεν αποκαλύπτουμε προσωπικά δεδομένα (π.χ. αριθμό πιστωτικών καρτών) μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άμεσων μηνυμάτων. Είναι πάντοτε πιθανή η διαρροή τους.

Κωδικοί

Οι κωδικοί είναι μια έννοια συνυφασμένη με τη διαδικτυακή κοινότητα σήμερα, όπου πολλές ιστοσελίδες απαιτούν εγγραφή. Απώλεια κωδικών ή διαρροή τους σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα μπορούν να έχουν δυσμενείς συνέπειες. Μερικές καλές πρακτικές, όσον αφορά τους κωδικούς, είναι:

    • Χρήση «ισχυρών» κωδικών που να περιλαμβάνουν αριθμούς και άλλα σύμβολα, οι οποίοι να μην είναι προβλέψιμοι. Δεν χρησιμοποιούμε π.χ. ημερομηνία γέννησης, τηλεφωνικό αριθμό, ονόματα οικείων μας προσώπων ως κωδικούς. Επίσης, αποφεύγουμε τη χρήση λέξεων που ανήκουν στο βασικό λεξιλόγιο μιας γλώσσας, αφού υπάρχουν αυτόματες μηχανές που χρησιμοποιούν τεχνικές ανίχνευσης κωδικών με τη χρήση λεξικών.
    • Αποφεύγουμε να αποστέλλουμε κωδικούς μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
    • Αλλάζουμε περιοδικά τους κωδικούς μας, ειδικά όταν διαφανεί πιθανότητα διαρροή τους, ή πρόβλεψή τους από κάποιο τρίτο πρόσωπο
    • Αποφεύγουμε, όσο είναι δυνατόν, τη χρήση των κωδικών μας σε υπολογιστές δημόσιας πρόσβασης.
    • Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε τους ίδιους κωδικούς σημαντικών για μας υπηρεσιών (π.χ. ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) με άλλες αμφίβολου κύρους σελίδες (πχ. για να μας δώσουν πρόσβαση στο κατέβασμα ενός αρχείου).
    • Σε πολλές περιπτώσεις φόρμες εγγραφής ή επικοινωνίας ζητούν απαραίτητα να δώσουμε διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και να εισαγάγουμε κωδικό. Ο κωδικός αυτός θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι διαφορετικός από αυτόν της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που εισαγάγαμε.
    • Δεν δίνουμε ποτέ τον κωδικό μας σε άλλα άτομα, όσο οικεία κι αν είναι σε εμάς.
  • Ποτέ δεν κοινοποιούμε κωδικούς σε οποιαδήποτε σελίδα ζητηθούν. Υπάρχει σαφής πολιτική στο Διαδίκτυο, να μη ζητούνται κωδικοί άλλων υπηρεσιών.

Webcams

Πριν τη χρήση βιντεοκάμερας (webcamera), θα πρέπει να ακολουθούνται κάποια βήματα για την ασφάλεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή και της οικογένειας:

    • Να είμαστε προσεχτικοί με άτομα με τα οποία έχουμε συνομιλίες που συνδυάζουν και οπτική επαφή (βιντεοκλήση). Προτιμότερο είναι να χρησιμοποιούμε βιντεοκάμερα (webcam) μόνο με άτομα, τα οποία γνωρίζουμε.
    • Να καλύπτουμε ή να αφαιρούμε τη βιντεοκάμερα (webcam) από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, όταν δεν τη χρησιμοποιούμε και να κλείνουμε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή όταν δεν τον χρησιμοποιούμε.
    • Χρήση κωδικών: Με τη χρήση κωδικών μπορούμε να αποτρέψουμε τον έλεγχο της κάμερας από τρίτα, μη εξουσιοδοτημένα άτομα.
  • Προστασία από κακόβουλες επιθέσεις: Κακόβουλες επιθέσεις μπορούν να θέσουν υπό έλεγχο τις λειτουργίες της βιντεοκάμερας, η οποία είναι συνδεδεμένη στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η χρήση ενός ενημερωμένου λογισμικού για ασφάλεια στο Διαδίκτυο είναι απαραίτητη για τον περιορισμό τέτοιων κινδύνων. Επίσης, συνιστάται η ενημέρωση του εκάστοτε λειτουργικού συστήματος με τις τελευταίες εκδόσεις και τις ενημερώσεις ασφαλείας.

Δραστηριότητες παιδιών

Πέραν της φιλοσοφίας της αποτροπής των παιδιών από την ενασχόληση με επιβλαβείς διαδικτυακές δραστηριότητες, μία άλλη τάση αφορά την ανάπτυξη φιλικών προς τα παιδιά περιβαλλόντων, τα οποία θα τα ελκύσουν να ασχοληθούν με εποικοδομητικές δραστηριότητες. Σήμερα, υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος διαθέσιμος αριθμός περιβαλλόντων για ενασχόληση των παιδιών, τα οποία ποικίλουν σε δραστηριότητες, δυνατότητες και φιλοσοφία και είναι, κυρίως, διαθέσιμα στην αγγλική γλώσσα. Όλα τα περιβάλλοντα περιλαμβάνουν ενότητα Δράσεις και Καλές Πρακτικές για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο 19 με παιχνίδια, ένα τομέα στον οποίο αναλώνουν αρκετό από το χρόνο τους τα παιδιά, ιδιαίτερα μικρότερων ηλικιών. Η καταλληλότητα ή η αξία τέτοιων παιχνιδιών, ακόμα και σε περιβάλλοντα σχεδιασμένα για παιδιά μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο. Συνήθως τα περιβάλλοντα αυτά επιτρέπουν ελεγχόμενη πρόσβαση στα παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.

Κάποια δημοφιλή περιβάλλοντα ενασχόλησης παιδιών, στο διεθνή χώρο είναι:

  • KIDZUI (http://www.kidzui.com)
  • KIDOZ (http://www.kidoscomputer.com)
  • Orisinal.org (http://ferryhalim.com/orisinal)
  • ΙΜΕάκια (http://www.imeakia.gr/)

 

Διαδίκτυο: Εθισμός,πρόληψη και τρόποι αντιμετώπισης

Διαδίκτυο: Εθισμός,

 πρόληψη και τρόποι αντιμετώπισης

Αναμφισβήτητα η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση αλλά και την καθημερινή κοινωνική μας ζωή έχει κάνει την τεχνολογία μέρος της ζωής μας. Νύχτα-μέρα «αγκαλιά» με τον υπολογιστή είναι όλο και περισσότερα παιδιά στη χώρα μας. Αυτό έχει συνέπειες στην κοινωνική τους ζωή και την ατομική τους κατάσταση. Το Διαδίκτυο όμως δεν κρύβει μόνο γοητεία, αλλά και κινδύνους.

Τι σημαίνει εθισμός στο Διαδίκτυο και ποια συμπτώματα παρουσιάζουν τα παιδιά;

Ένα άτομο ή παιδί το οποίο είναι εθισμένο στο διαδίκτυο τις περισσότερες φορές εμφανίζει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Εξιδανίκευση του μέσου. Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το Διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της καθημερινότητάς του.

• Τροποποίηση της διάθεσης. Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου ντοπαμίνη, η οποία συνδέεται με την ευχαρίστηση.

• Ανοχή. Το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση.

• Σύγκρουση. Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή.

Προειδοποιητικά σημάδια – συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς

• Το παιδί ασχολείται συνεχώς με το διαδίκτυο ή με δραστηριότητες σχετικές με αυτό, παραμελώντας συχνά τις υποχρεώσεις του στο σπίτι και στο σχολείο.

• Το παιδί ξεχνιέται συχνά στον υπολογιστή και δεν έχει συναίσθηση του χρόνου που αναλώνει σε αυτόν.

• Προτιμά τα παιχνίδια στο διαδίκτυο, από το να συναντά φίλους του, με αποτέλεσμα να απομονώνεται.

• Πέφτει η απόδοση του στο σχολείο.

• Το διαδίκτυο το απασχολεί ακόμα και την ώρα που τρώτε ή την ώρα που διαβάζει.

• Αντιδρά πολύ νευρικά θυμωμένα ή επιθετικά όταν κάποιος το διακόπτει από το παιχνίδι ή από τη συζήτηση που είχε online.

• Ξενυχτά συχνά για να μένει συνδεδεμένος / συνδεδεμένη στο διαδίκτυο.

• Λέει συχνά «καλά, θα παίξω μόνο ένα λεπτό ακόμη». .

• Δείχνει άγχος, ανησυχία, εξάρσεις θυμού ή βίας ή καταθλιπτική συμπεριφορά όταν δεν παίζει στο διαδίκτυο.

Επιπτώσεις που μπορεί να έχει το διαδίκτυο στο παιδί

Όλα αυτά έχουν, όπως είναι επόμενο, σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων λόγω των πολλών ωρών- ακινησίας- μπροστά στην οθόνη. Παράλληλα, οι εθισμένοι στο Διαδίκτυο νεαροί παραμελούν τη σωματική τους υγιεινή, ενώ κάνουν πολλές απουσίες στο σχολείο με αποτέλεσμα ακόμη και να χάνουν την σχολική χρονιά. Δεν είναι ανάγκη, όμως, να φθάσουν τα πράγματα σε αυτά τα άκρα. Υπάρχουν προειδοποιητικά καμπανάκια και οι γονείς πρέπει να έχουν ανοικτά τα αφτιά τους ώστε να τα ακούσουν. «Αν οι γονείς δουν ότι οι σχολικές επιδόσεις του παιδιού πέφτουν χωρίς να υπάρχει άλλος λόγος εκτός από τη συνεχή ενασχόληση με τον υπολογιστή, αν καταλάβουν ότι το παιδί χάνει την κοινωνικότητά του και απομονώνεται, πρέπει να αντιδράσουν, να βρουν τρόπο διαχείρισης της κατάστασης, θέτοντας ένα πλαίσιο ώστε να απομακρύνουν τον έφηβο από τη μόνιμη ασχολί του με το Διαδίκτυο».

Συμβουλές σε γονείς

Ιδιαίτερα για τους γονείς προτείνεται ο ορισμός οικογενειακών κανόνων χρήσης του υπολογιστή και του διαδικτύου, κανόνες που αφορούν και τους ίδιους τους γονείς.

• Σημαντικές στην ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων είναι η ώθηση σε κοινωνικές και αθλητικές δραστηριότητες και η καθιέρωση οικογενειακών δραστηριοτήτων που δεν εμπεριέχουν τη χρήση υπολογιστή και διαδικτύου.

• Ο υπολογιστής θα πρέπει να τοποθετείται σε δωμάτιο κοινής χρήσης από την οικογένεια και όχι στο δωμάτιο των παιδιών.

• Μπορείτε να εγκαταστήσετε και να χρησιμοποιήσετε προγράμματα ελέγχου της πρόσβασης σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες αλλά και του χρόνου παραμονής στο ιστό. Ωστόσο, επιτρέψτε την πρόσβαση στο διαδίκτυο διότι συχνά ο αποκλεισμός οδηγεί στη μυθοποίηση, μας ενδιαφέρει ο σωστός έλεγχος και όχι η απόρριψη του διαδικτύου. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς πανικό και ενοχές, μπορείτε να έρθετε σε επαφή με ειδικούς για παροχή βοήθειας και συμβουλές ώστε να προλάβουμε ή να αντιμετωπίσουμε σχετικά προβλήματα.

Κεφ. Γ΄, ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Α. Η δημιουργία του ελληνικού αλφάβητου

☻ Εμφανίζεται προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ.
☻ Προέρχεται από το φοινικικό με τη μετατροπή συμφώνων σε φωνήεντα
☻ Η γραφή απλοποιήθηκε κι έγινε κτήμα περισσότερων ανθρώπων
☻ Από το ελληνικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό

Β) Η ΤΕΧΝΗ

♥ Ονομάζεται Γεωμετρική διότι κυριαρχούν σε αυτή τα γεωμετρικά σχήματα (κυρίως στα αγγεία)
♥ Δημιουργήθηκε από τον 11ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.
♥ Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι και ημικύκλια ζωγραφισμένα με διαβήτη
♥ Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι
♥ Αργότερα ομοιόμορφα ζώα και παραστάσεις θανάτου μαζί με τα γεωμετρικά σχήματα – επιτάφια αγγεία
♥ Εμφάνιση μυθολογικών θεμάτων

Γ) ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ

ΝΑΟΙ
– Μεγάλο μέγεθος
-Λίθινοι τοίχοι κάτω, πλίνθινοι ψηλά, στέγες επίπεδες ή σαμαρωτές –λασπόκλαδα
-Μερικοί μακρόστενοι, κεντρική σειρά από κίονες, βάθρο για θεότητα (Ηραίο Σάμου)
-Ορισμένοι αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη)

ΟΙΚΙΣΜΟΙ
-Μικροί
-Σε υψώματα
-Μερικοί οχυρωμένοι με τείχη