Στρατευμένη λογοτεχνία. Όρος που κάνει τους φιλελεύθερους κριτικούς να ανατριχιάζουν… Από μια παράξενη διαστροφή της ιστορίας αυτή ακριβώς τη στρατευμένη λογοτεχνία έχουν πάρει πια στα χέρια τους οι απολογητές του καπιταλισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας… Και για να μας αποδείξουν ότι ζούμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο δεν έχουν παρά να αναθεωρήσουν την ιστορία. Πρώτος και προφανής εχθρός τα καθεστώτα του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού». Η βασική εξίσωση που θέλουν να περάσουν στα μυαλά των αναγνωστών τους είναι: κομμουνισμός = ναζισμός (ή φασισμός). Και μάλιστα επί της ουσίας προχωρούν κι ένα βήμα παραπέρα. «Ο κομμουνισμός ήταν, τελικά, χειρότερος από το ναζισμό. Ο Στάλιν χειρότερος από τον Χίτλερ!»
Πρόθυμοι συγγραφείς ανέλαβαν το έργο δημιουργίας της νέας εκδοχής της ιστορίας. Το πρόβλημα είναι πως όταν γράφεται ένα οικονομικό, πολιτικό ή ιστορικό βιβλίο τότε μπορεί πάντοτε αν υπάρξει αντίλογος. Να συγκριθούν στοιχεία. Να γίνει αντιπαράθεση επί των γεγονότων και οι αναγνώστες να μπορέσουν να σχηματίσουν μια δική τους γνώμη για ότι συνέβη.
Ο κριτικός αναγνώστης, όμως, προφανώς δεν αρέσει στους ιδεολόγους της νέας τάξης πραγμάτων. Τα διάφορα πονήματα για τα «εγκλήματα του κομμουνισμού» δεν αντέχουν ούτε σε στοιχειώδη επιστημονική κριτική. Έτσι επιστρατεύεται η λογοτεχνία… Με το μανδύα της μυθοπλασίας περνά στο μυαλό τού αναγνώστη ανυπόστατες φήμες και κουτσομπολιά ως γεγονότα. Κι επειδή ελάχιστοι διαβάζουν ιστορικά βιβλία και αναλύσεις, ενώ χιλιάδες είναι αυτοί που διαβάζουν μυθιστορήματα, καταλήγουν να θεωρούνται ως πραγματικότητα οι επινοήσεις του κάθε συγγραφέα: Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο «Κώδικας Ντα Βίντσι».
Ο Τομ Ρομπ Σμιθ, με το Παιδί 44 (Πατάκης), μας μεταφέρει στη Σοβιετική Ένωση στο τέλος της εποχής του Σταλινισμού και στην αρχή της Χρουτσοφικής περιόδου. Με αναμφισβήτητο ταλέντο και με μεγάλη μαεστρία μας παρουσιάζει ένα εξαιρετικό θρίλερ που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα. Ομολογώ ότι κόντεψα πολλές φορές να μην κατέβω στο σταθμό του Ηλεκτρικού, βυθισμένος στις σελίδες του. Το πρόβλημα είναι ο «ιστορικός περίγυρος» που δημιουργεί. Μια πλήρης διαστροφή της πραγματικότητας παρουσιάζεται ως απόλυτο γεγονός.
Θυμίζει κακό προπαγανδιστικό υλικό της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου. Γράφονται απίστευτα πράγματα για την εκπαίδευση: οι μαθητές στην τάξη κάθε ένα λεπτό σηκώνονται όρθιοι και χειροκροτούν αυτά που λέει η δασκάλα, που πρέπει, αναγκαστικά, κάθε 2-3 λεπτά να αναφέρει το όνομα του Στάλιν… Στα ορφανοτροφεία αφήνουν τα παιδιά να πεθάνουν επίτηδες… Τα όσα γράφονται, αν υπήρχαν σε ιστορικό βιβλίο μόνο τα γέλια θα προκαλούσαν για την αφέλεια του συγγραφέα… Το πρόβλημα είναι ότι μέσα στο συναρπαστικό περίβλημα ο αναγνώστης έχει την τάση να πιστέψει όλα αυτά που διαβάζει. Μετά θα πάει στην παρέα του (μου έτυχε αυτό που γράφω) και θα λέει: «Καλά, στην εποχή του Στάλιν το ξέρεις ότι άφηναν τα ορφανά να πεθάνουν;».
Νομίζω καταλάβατε τι θέλω να πω, για να μην καταχρώμαι και του χώρου της εφημερίδας.
Όπως κατάλαβαν μια χαρά όλοι αυτοί που έσπευσαν να γράψουν διθυράμβους για το συγγραφέα και να του μοιράσουν βραβεία. Ήταν υποψήφιος, με αυτό το πρώτο του βιβλίο, ακόμη και για το Booker (γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις) ! Ο Ρίντλεϊ Σκοτ ήδη ανέλαβε να το μεταφέρει και στον κινηματογράφο… Ο συγγραφέας ήδη κυκλοφόρησε και τη συνέχεια του βιβλίου.
Περισσότερη προπαγάνδα προσεχώς…
Κώστας Στοφόρος
Πηγή: ΔΡΟΜΟΣ
