Δημοσιεύτηκαν τα πρώτα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων Βιολογίας Β’ Λυκείου για το σχ. έτος 2021-22.

Η εξεταστέα ύλη του μαθήματος είναι ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β’ ΓΕΛ   και οι οδηγίες για τον τρόπο εξέτασης και βαθμολόγησης είναι ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ΓΕΛ Τρόπος εξέτασης και βαθμολόγησης

Τα θέματα μπορείτε να τα αναζητήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο του ΙΕΠ: Αναζήτηση θεμάτων – Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (iep.edu.gr)

Τα θέματα και οι απαντήσεις σε ένα φάκελο:  Τράπεζα θεμάτων Βιολογίας 2021_22

Μετάφραση από άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature 597, 318-324 (2021)

Εκατοντάδες επιστήμονες είχαν εργαστεί σε εμβόλια mRNA (αγγελιαφόρο RNA) για δεκαετίες πριν η πανδημία του κορωνοϊού φέρει μια σημαντική ανακάλυψη.

Στα τέλη του 1987, ο Ρόμπερτ Μαλόουν (Malone) πραγματοποίησε ένα πείραμα ορόσημο. Ανακάτεψε αλυσίδες αγγελιαφόρου RNA με σταγονίδια λίπους, για να δημιουργήσει ένα είδος μοριακού στιφάδου. Τα ανθρώπινα κύτταρα απορρόφησαν το mRNA και άρχισαν να παράγουν πρωτεΐνες από αυτό.

Συνειδητοποιώντας ότι αυτή η ανακάλυψη μπορεί να έχει εκτεταμένες δυνατότητες στην ιατρική, ο Malone, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Ινστιτούτο Βιολογικών Σπουδών Salk στη La Jolla της Καλιφόρνια, αργότερα κατέγραφε μερικές σημειώσεις, τις οποίες υπέγραψε και χρονολόγησε. Εάν τα κύτταρα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρωτεΐνες από το mRNA που παραδόθηκε σε αυτά, έγραψε στις 11 Ιανουαρίου 1988, θα μπορούσε να είναι δυνατή η “θεραπεία με το RNA ως φάρμακο”. Αργότερα εκείνο το έτος, τα πειράματα του Malone έδειξαν ότι τα έμβρυα βατράχων απορρόφησαν ένα τέτοιο mRNA. Ήταν η πρώτη φορά που κάποιος είχε χρησιμοποιήσει λιπαρά σταγονίδια για να διευκολύνει το πέρασμα του mRNA σε έναν ζωντανό οργανισμό…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΠΙΣΥΝΑΠΤΟΜΕΝΟ ΑΡΧΕΙΟ:

Η μπερδεμένη ιστορία των εμβολίων mRNA

ΕΠΙΣΗΣ, ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ NATURE:

d41586-021-02483-w

Πατήστε το “Explore” και μετά ανοίξτε την κασετίνα με τα παρασκευάσματα για να δείτε υλικό από φυτά, ζώα, βακτήρια αλλά και ανθρώπινους ιστούς.

1. Ξεκινάμε πάντα από τη μικρότερη μεγέθυνση (x4) 
2. Εστιάζουμε πρώτα με τον μακρομετρικό κοχλία (coarse focus)
3. Στη συνέχεια για τέλεια εστίαση χρησιμοποιούμε τον μικρομετρικό κοχλία (fine focus)
4. Μεγαλώνουμε τη μεγέθυνση κατά σειρά x4–> x10–>x40–> x100
5. Όταν βάλουμε τον x100 φακό (καταδυτικός φακός) προσθέτουμε και λίγο λάδι (immersion oil) 
6. Στην μεγέθυνση x100 χρησιμοποιούμε μόνο τον μικρομετρικό κοχλία (fine focus)

Virtual Microscope (ncbionetwork.org)

Διαβάστε το παρακάτω άρθρο-επιτομή των όσων γνωρίζουμε για τους τρόπους με τους οποίους ο κορωνοϊός (SARS-CoV-2)  καταφέρνει να εισέλθει στα κύτταρά μας και θα εκπλαγείτε από την πολυπλοκότητα και τον πλουραλισμό των στρατηγικών που διαθέτει μια μικροσκοπική οντότητα μερικών nm (νανομέτρων, εκατομμυριοστών του χιλιοστού)

Mechanisms of SARS-CoV-2 entry into cells

Το παρακάτω άρθρο αναφέρεται σε ένα ζώο που είναι μία από τις πιθανές προελεύσεις του SARS–CoV-2, του ιού που προκάλεσε την τρομερή πανδημία που βιώνουμε τα τελευταία δύο χρόνια. Η εξάπλωση του ανθρώπου στην άγρια φύση και η εκμετάλλευση, συχνά μέχρι εξαφάνισης, κάποιων ειδών φαίνεται ότι μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ για την ανθρωπότητα.

Tο πιο διακινούμενο θηλαστικό στον κόσμο είναι ένα είδος που ίσως να μην το έχετε ξανακούσει ποτέ, ο παγκολίνος. Αυτό το είδος μυρμηγκοφάγου παρά την σαυροειδή εμφάνισή του είναι πράγματι ένα θηλαστικό. Οι παγκολίνοι είναι τόσο μικροί όσο μια οικιακή γάτα ενώ άλλοι είναι τόσο μεγάλοι όσο ένας μεσαίου μεγέθους σκύλος. Το σώμα τους καλύπτεται από έως και 1.000 φολίδες που τους προστατεύουν από θηρευτές όπως τα αιλουροειδή. Όταν απειλείται μια φυσική άμυνα του παγκολίνου είναι να κουλουριαστεί σε μπάλα.

Δυστυχώς υπάρχει ένας θηρευτής από τον οποίο οι παγκολίνοι δεν είναι σε θέση να προστατευτούν: ο άνθρωπος. Κάποιοι εκτιμούν ότι οι λαθροκυνηγοί έχουν κυνηγήσει περισσότερο από 1 εκατομμύριο παγκολίνους την τελευταία δεκαετία. Οι λαθροθήρες χρησιμοποιούν διαδρομές διακίνησης που εκτείνονται σε όλο τον κόσμο, ενώ αλλάζουν συχνά οδούς για την αποφυγή της επιβολής του νόμου.  Οκτώ είδη παγκολίνων που απαντώνται μόνο στην τροπική Ασία και την υποσαχάρια Αφρική τώρα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Οι παγκολίνοι θανατώνονται  για ποικίλες χρήσεις: από φάρμακα έως είδη πολυτελείας, με τη μεγαλύτερη ζήτηση να απαντάται στην Κίνα και το Βιετνάμ. Οι φολίδες του παγκολίνου συχνά γίνονται σκόνη ή πάστα και συνταγογραφούνται στην παραδοσιακή ιατρική για τα πάντα, από ανακούφιση από την αρθρίτιδα μέχρι τη διέγερση της γαλουχίας. Ωστόσο,  αυτές οι θεραπείες δεν έχουν επιστημονική βάση καθώς οι φολίδες του παγκολίνου είναι κατασκευασμένες από κερατίνη, το ίδιο υλικό που υπάρχει στα νύχια μας. Έμβρυα παγκολίνων καταναλώνονται μερικές φορές σε σούπες καθώς  λανθασμένα πιστεύεται ότι λειτουργεί ως αφροδισιακό φάρμακο για τους άντρες, αν και μόνο ένας πλούσιος μπορεί να αντέξει οικονομικά να φάει έναν παγκολίνο…

Το 2016 ψηφίστηκε η διεθνής συνθήκη για το εμπόριο άγριας ζωής όπου περιλάμβανε και την απαγόρευση της εμπορίας των παγκολίνων. Ωστόσο αυτά τα πλάσματα συνεχίζουν να υφίστανται λαθροθηρία με ανησυχητικό ρυθμό προκαλώντας ακόμη και την κατάρρευση των πληθυσμών του ασιατικού παγκολίνου κάνοντας τους λαθροκυνηγούς να στρέφονται όλο και περισσότερο στα αφρικανικά είδη. Η μεγαλύτερη κατάσχεση φολίδων  παγκολίνου πραγματοποιήθηκε το 2017 οι οποίες σύμφωνα με μία εκτίμηση προήλθαν από περίπου 20.000 αφρικανικούς παγκολίνους.  Ένα γεγονός που επιδεινώνει την προοπτική για τη διατήρηση του παγκολίνου είναι η καταστροφή των οικοσυστημάτων στα οποία ζουν , ενώ επιπλέον δυστυχώς αναπαράγονται αργά γεννώντας μόνο ένα μωρό το χρόνο.

Αλλά γιατί πρέπει να νοιαζόμαστε για ένα ζώο για το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει; Οι λαθρέμποροι είναι συχνά μέρος του ίδιου παγκόσμιου εγκληματικού δικτύου που οδηγούν και άλλα ζώα, όπως οι ελέφαντες και οι ρινόκεροι, σε εξαφάνιση. Επιπλέον η απώλεια των παγκολίνων θα μπορούσε να αποδειχθεί οικολογική και οικονομική καταστροφή για τις τοπικές κοινότητες καθώς οι παγκολίνοι τρώνε τερμίτες που διαφορετικά θα μπορούσαν (οι τερμίτες)  να καταστρέψουν τις καλλιέργειες και τα κτίρια τους. Οι παγκολίνοι υφίστανται επίσης κακοποίηση, όπως η σίτιση δια της βίας και οι τραυματισμοί από παγίδες. Λίγοι τυχεροί παγκολίνοι που επέζησαν από την εμπορία κατασχέθηκαν στο Βιετνάμ και εστάλησαν σε κέντρο διάσωσης και επέστρεψαν στην άγρια ​​φύση.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των παγκολίνων, όπως η μείωση της ζήτησης και την επιβολή της νομοθεσίας κατά της λαθροθηρίας, αλλιώς αυτά τα αγαθά πλάσματα μπορεί να εξαφανιστούν πριν οι περισσότεροι άνθρωποι μάθουν καν ότι υπάρχουν.

H στεφανιαία νόσος αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο των καρδιαγγειακών νοσημάτων και την κύρια αιτία θνητότητας και θνησιμότητας τόσο στις αναπτυγμένες όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου. Ως στεφανιαία νόσος ορίζεται κάθε διαταραχή της ροής του αίματος στο μυοκάρδιο λόγω αθηρωμάτωσης των στεφανιαίων αρτηριών. Εκδηλώνεται κλινικά σε χρόνια μορφή με τη στηθάγχη προσπάθειας ενώ σε οξεία μορφή με την ασταθή στηθάγχη, το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή τον αιφνίδιο θάνατο.

Ως έμφραγμα του μυοκαρδίου ορίζεται η μη-αναστρέψιμη κυτταρική βλάβη λόγω παρατεταμένης ισχαιμίας που οδηγεί σε νέκρωση του καρδιακού μυός. Αρχικά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε το έμφραγμα από τα συμπτώματα, τις ηλεκτροκαρδιογραφικές ανωμαλίες και τα ένζυμα. Ωστόσο, η εξέλιξη πιο ευαίσθητων βιοδεικτών σε συνδυασμό με τις απεικονιστικές εξετάσεις συντέλεσαν σημαντικά στη ακριβέστερη διάγνωση νέκρωσης περιοχών του μυοκαρδίου και στην ανάγκη αναθεώρησης του ορισμού. Το Οξύ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου (Ο.Ε.Μ) αποτελεί ασθένεια που συνεπάγεται σημαντικό κόστος για το άτομο, την οικογένεια και την κοινωνία. Επίσης σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα διότι προκαλεί αιφνίδιο θάνατο. Κάθε χρόνο, περίπου 785.000 άτομα θα υποστούν ένα έμφραγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και περίπου κάθε λεπτό ένας Αμερικανός θα υποκύψει σε ένα έμφραγμα. (2013)

Η αθηροσκλήρωση αποτελεί τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα για τη εκδήλωση του εμφράγματος. Συγκεκριμένα, είναι μία σύνθετη εξελικτική και συστηματική νόσος των αρτηριών που προσβάλλει κυρίως τον έσω χιτώνα των μεγάλων και μεσαίων αρτηριών της συστηματικής κυκλοφορίας.
Στην εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης εμπλέκονται πολλαπλοί γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες αλλά και το μικροπεριβάλλον των κυττάρων στις περιοχές της βλάβης. Οι παράγοντες κινδύνου που ευθύνονται για την εκδήλωση αυτής της χρονοβόρας διαδικασίας είναι είτε τροποποιήσιμοι ή μη-τροποποιήσιμοι.
Αναλυτικότερα, στους τροποποιήσιμους παράγοντες συμπεριλαμβάνονται η συστηματική αρτηριακή υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία-δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η διατροφή, το κάπνισμα, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία. Η ηλικία, το ανδρικό φύλο και το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας πρώιμης νόσου αποτελούν τους μη τροποιήσιμους παράγοντες κινδύνου.

Υπερλιπιδαιμία και Υπερχοληστερολαιμία:

Ως υπερλιπιδαιμία ορίζεται η αύξηση της ποσότητας των λιπιδίων στο αίμα. Τα λιπίδια που έχουν συσχετισθεί με τη στεφανιαία νόσο είναι η ολική χοληστερόλη, η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (HDL) γνωστή ως καλή χοληστερόλη, η χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (LDL), γνωστή ως κακή χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Η αύξηση της χοληστερόλης, η οποία αποτελεί απαραίτητο συστατικό της κυτταρικής μεμβράνης είναι επικίνδυνη διότι σε συνδυασμό με υψηλές τιμές LDL και χαμηλές τιμές HDL-χοληστερόλης συμβάλλουν σημαντικά στην γένεση ή και την εξέλιξη της αρτηριοσκλήρυνσης.
Ο αθηρωματικός δείκτης είναι το πηλίκον της συνολικής χοληστερίνης προς την HDL το οποίο υποδηλώνει το κίνδυνο για την εκδήλωση Ο.Ε.Μ. Όσο μικρότερο είναι το αποτέλεσμα αυτής της διαίρεσης τόσο μικρότερος είναι και ο κίνδυνος για εκδήλωση Ο.Ε.Μ. Κατά άλλους ως αθηρωματικός δείκτης ορίζετε τον πηλίκον LDL/HDL. Αναλυτικότερα, η LDL μεταφέρει τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια στους ιστούς του σώματος ενώ η HDL απομακρύνει το πλεόνασμα των λιπιδίων από τους ιστούς του σώματος για απέκκριση. Επί χαμηλών τιμών HDL και αυξημένων τιμών LDL παρατηρείται αδυναμία απέκκρισης των πλεοναζόντων λιπιδίων και εναπόθεση αυτών στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών και συνεπώς προαγωγή της δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας. Η LDL χοληστερόλη θεωρείται ισχυρός ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου.

Οδηγίες Βιολογία Α Λυκείου

Οδηγίες Βιολογία Β Λυκείου

Οδηγίες Βιολογία Γ Λυκείου

Κοινοποιήθηκε η εξεταστέα ύλη για το μάθημα της Βιολογίας Β Λυκείου για το σχολικό έτος 2021-22. Σας υπενθυμίζουμε ότι το μάθημα της Βιολογίας στη Β’ Λυκείου εξετάζεται γραπτώς στις προαγωγικές εξετάσεις (ομάδα Α’ μαθημάτων) και ότι εφέτος έχει ανακοινωθεί ότι θα λειτουργήσει η Τράπεζα Θεμάτων.

Εξεταστέα ύλη Βιο Β Λυκείου 2021_22

Στο ΦΕΚ Β ́ 3137/19-07-2021 δημοσιεύτηκε η με αρ. πρωτ. 83871/Δ2/12-07-2021 Υ.Α. με θέμα: «Καθορισμός εξεταστέας ύλης για το έτος 2022 για τα μαθήματα που εξετάζονται πανελλαδικά για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποφοίτων Γ ́ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και Γ ́ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου».

Ειδικά για τη Βιολογία η ύλη έχει ως εξής:

ΒΙΒΛΙΑ 2021-2022
ΒΙΟΛΟΓΙΑ – ΤΕΥΧΟΣ Α΄ των Καψάλη Α., Μπουρμπουχάκη Ι-Ε., Περάκη Β., Σαλαμαστράκη Σ.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ – ΤΕΥΧΟΣ Β΄ των Αλέπορου Μαρίνου Β., Αργυροκαστρίτη Α., Κομητοπούλου Α., Πιαλόγλου Π., Σγουρίτσα Β.

Από το βιβλίο: ΒΙΟΛΟΓΙΑ – ΤΕΥΧΟΣ Α΄
Κεφάλαιο 1. Χημική σύσταση του κυττάρου 1.2 Μακρομόρια, μόνο η υποπαράγραφος:
– «Πρωτεΐνες: Διαδεδομένες, πολύπλοκες και εύθραυστες»
Κεφάλαιο 2. Κύτταρο: Η θεμελιώδης μονάδα ζωής Εισαγωγή «Μια από τις επιδιώξεις των φυσικών επιστημών . . .προϋπήρξαν των ευκαρυωτικών»
2.3 Μια περιήγηση στο εσωτερικό του κυττάρου, μόνο οι υποπαράγραφοι:
– «Πυρήνας»
– «Ενδομεμβρανικό σύστημα», μόνο το απόσπασμα «Το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο φέρει στην εξωτερική επιφάνεια . . . πρωτεΐνες που τους είναι απαραίτητες», το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο «Ενδοπλασματικό δίκτυο».
– «Χλωροπλάστες και Μιτοχόνδρια – Οι μετατροπείς ενέργειας των κυττάρων»
Κεφάλαιο 3.
Μεταβολισμός 3.2 Ένζυμα και Βιολογικοί Καταλύτες, μόνο οι υποπαράγραφοι:
– «Μηχανισμός δράσης των ενζύμων» και
– «Ιδιότητες των ενζύμων»
Κεφάλαιο 4.
Γενετική 4.1. Κύκλος ζωής του κυττάρου
4.3 Κυτταρική διαίρεση Υπόδειξη: Ο επιχιασμός να μην περιλαμβάνεται σε ασκήσεις.

Από το βιβλίο: ΒΙΟΛΟΓΙΑ – ΤΕΥΧΟΣ Β΄
Κεφάλαιο 1. Το γενετικό υλικό Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 2.Αντιγραφή, έκφραση και ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 4.Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 5. Μενδελική κληρονομικότητα Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 6. Μεταλλάξεις Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 7. Αρχές και μεθοδολογία της Βιοτεχνολογίας Όλες οι παράγραφοι εκτός από την  παράγραφο «Η παραγωγή της πενικιλίνης αποτελεί σημαντικό σταθμό στην πορεία της
Βιοτεχνολογίας»
Κεφάλαιο 8. Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην Ιατρική Όλες οι παράγραφοι
Κεφάλαιο 9.Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία Όλες οι παράγραφοι

Επισημάνσεις
• Στην εξεταστέα ύλη δεν περιλαμβάνονται:
α) Τα ένθετα – παραθέματα, οι πίνακες, τα μικρά ένθετα κείμενα σε πλαίσιο και οι προτάσεις για συνθετικές-δημιουργικές εργασίες των μαθητών.
β) Οι χημικοί τύποι, οι οποίοι συνοδεύουν το κείμενο και συμβάλλουν στην κατανόησή του, σε καμία όμως περίπτωση δεν απαιτείται η απομνημόνευσή τους.
γ) Οι εικόνες και οι λεζάντες που τις συνοδεύουν ως αναπόσπαστο μέρος τους. Δύνανται, ωστόσο, να χρησιμοποιηθούν στην επεξήγηση δομών, λειτουργιών και διαδικασιών που ήδη αναφέρονται στο κείμενο των σχολικών βιβλίων.
δ) Οι Εργαστηριακοί Οδηγοί που συνοδεύουν τα σχολικά βιβλία.

ΦΕΚ Β 3137_ΥΛΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ 2022

Την Παρασκευή 4 Ιουνίου 2021 πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας μία πολύ όμορφη δράση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης από τους μαθητές του Β6, υπό την καθοδήγηση της κ. Πολύμνιας Λακιωτάκη (καθηγήτρια Αγγλικών) και του κ. Θωμά Ιωαννίδη (καθηγητή Βιολογίας).

Οι μαθητές του τμήματος με αφορμή τον εορτασμό της 5ης Ιουνίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος έφτιαξαν αφίσες με θέμα την ρύπανση των θαλασσών από τα πλαστικά και την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Κατά τη διάρκεια της 2ης διδακτικής ώρας οι παραπάνω μαθητές (που αποτελούν και την Περιβαλλοντική Ομάδα 2020-21) χωρισμένοι σε ομάδες επισκέφθηκαν όλα τα τμήματα, όπου τους μίλησαν για τη σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, τη ρύπανση από τα πλαστικά, τη σημασία του περιορισμού χρήσης τους και την αναγκαιότητα της ανακύκλωσης με τη χρησιμοποίηση των ειδικών κάδων. Στη συνέχεια, τους ανέφεραν ότι κάποτε οι ναυαγοί ή γενικά οι άνθρωποι που χρειάζονταν βοήθεια έστελναν μηνύματα κλεισμένα σε γυάλινα μπουκάλια που ταξίδευαν με τα θαλάσσια ρεύματα. Στο σημείο αυτό είπαν στους συμμαθητές τους ότι βρήκαν και οι ίδιοι ένα τέτοιο μπουκάλι , φτιαγμένο από τι άλλο, φυσικά από ΠΛΑΣΤΙΚΟ, το οποίο περιείχε ένα μήνυμα με αποδέκτες τους συμμαθητές τους. Το μπουκάλι παραδόθηκε στον καθηγητή της ώρας και διαβάσανε το μήνυμα. Ήταν ένα μήνυμα SOS από τη Γη προς αυτούς…

Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια των διαλλειμάτων μαθητές και διδάσκοντες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα βίντεο μικρού μήκους για τη ρύπανση των θαλασσών με τα πλαστικά, το οποίο προβαλλόταν σε άδεια αίθουσα του σχολείου, όπου παράλληλα εκθέτονταν και οι αφίσες που δημιούργησαν τα παιδιά.

Το βίντεο και το φωτογραφικό υλικό μπορείτε να τα βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:

Message in a (plastic) bottle Φωτογραφικό άλμπουμ

Ανάρτηση στο διαδικτυακό πίνακα του Γραφείου Σχολικών δραστηριοτήτων της Δ/νσης Δ/βάθμιας Εκπ/σης Ηρακλείου: https://padlet.com/iodinou/f0dpsbst423vv520

Για τον εορτασμό της Ημέρας της Γης 2021, κυκλοφόρησε ένα νέο ντοκιμαντέρ “The Year Earth Changed”, το οποίο αφηγείται ο βραβευμένος παρουσιαστής Sir David Attenborough.

Σε αυτήν την παραγωγή του BBC παρουσιάζονται αποκλειστικά πλάνα της φύσης από όλο τον κόσμο μετά από ένα άνευ προηγουμένου έτος παγκόσμιας καραντίνας λόγω της πανδημίας.

Το trailer

«Γίνε Βιολόγος για μια μέρα» is loading…

Αγαπητοί/ες μαθητές/τριες,
Όπως έχουμε ήδη προαναγγείλει., προγραμματίζουμε την εναλλακτική δραστηριότητα «Γίνε Βιολόγος για μια μέρα» στα πλαίσια του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Βιολογίας (ΠΔΒ), ο οποίος φέτος, δυστυχώς, δεν θα πραγματοποιηθεί λόγω της πανδημίας. Το «Γίνε Βιολόγος για μια μέρα» περιλαμβάνει ένα ελεύθερο διαδικτυακό κουίζ για κάθε τάξη του Λυκείου, καθώς και προβολή απλών πειραμάτων επίδειξης και κατασκευών που μπορεί ο/η καθένας/μια να πραγματοποιήσει με καθημερινά υλικά στο σπίτι του (DIY).

Η δράση αυτή ορίστηκε για το Σάββατο 10 Απριλίου 2021.

Τα κουίζ θα αναρτηθούν στην πλατφόρμα e-me που συνεργάζεται με το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ). Για να συμμετάσχετε πρέπει να είσαστε μέλη του ΠΣΔ και να έχετε εισέλθει έστω μία φορά στην πλατφόρμα e-me (εγγγραφή). Μέλη του ΠΣΔ είναι όλοι/ες οι μαθητές/τριες των δημοσίων σχολείων, ενώ όσοι μαθητές/τριες ιδιωτικών σχολείων δεν είναι, μπορούν να εγγραφούν χωρίς πρόβλημα. Οι αναλυτικές οδηγίες για την είσοδό σας θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του ΠΔΒ www.pdbio.gr τις επόμενες ημέρες, ενώ τα κουίζ θα ανέβουν στις 10/4/2021 την ώρα που θα αναγγείλουμε.
Επισημαίνουμε ότι τα κουίζ δεν είναι διαγωνιστικά, δεν καταχωρείται βαθμολογία, ούτε υπάρχει κατάταξη και διακρίσεις. Μπορεί ο καθένας να τα συμπληρώσει με άνεση, χωρίς το άγχος των εξετάσεων και να μάθει από αυτά.
Σας καλούμε λοιπόν να πάρετε μέρος στη δράση «Γίνε για μια μέρα Βιολόγος» το Σάββατο 10 Απριλίου 2021. Ιστοσελίδα του ΠΔΒ ΕΔΩ
Το Facebook event ΕΔΩ

Η Οργανωτική Επιτροπή του ΠΔΒ 2021

Η σημασία του Ύπνου

Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην προετοιμασία του σώματός μας να κοιμηθεί και να ξυπνήσει. Έχουμε  ένα εσωτερικό “ρολόι σώματος” που ελέγχει αν θα είμαστε ξύπνιοι και αν το σώμα μας είναι έτοιμο για ύπνο.

Το ρολόι του σώματος έχει συνήθως ένα 24-ωρο επαναλαμβανόμενο ρυθμό (που ονομάζεται κιρκαδικός ρυθμός). Δύο διαδικασίες αλληλεπιδρούν για να ελέγξουν αυτόν τον ρυθμό. Η πρώτη είναι μια τάση για ύπνο που μεγαλώνει κάθε ώρα που μένουμε ξύπνιοι. Αυτή η επιθυμία για ύπνο κορυφώνεται το βράδυ, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνται.

Μια ένωση που ονομάζεται αδενοσίνη φαίνεται να είναι ένας παράγοντας που συνδέεται με αυτή την επιθυμία για ύπνο. Όσο είμαστε ξύπνιοι, το επίπεδο της αδενοσίνης στον εγκέφαλό μας συνεχίζει να αυξάνεται. Το αυξανόμενο επίπεδο αυτής της ένωσης σηματοδοτεί μια επιθυμία για ύπνο. Όσο κοιμόμαστε, το σώμα μας διασπά την αδενοσίνη.

Μια δεύτερη διαδικασία περιλαμβάνει το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας. Αυτό το ρολόι είναι σε συγχρονισμό με ορισμένες ενδείξεις του περιβάλλοντος. Φως, σκοτάδι, και άλλοι παράγοντες βοηθάνε στον καθορισμό του  πότε αισθανόμαστε ξύπνιοι και πότε αισθανόμαστε υπνηλία.

Για παράδειγμα, τα φωτεινά σήματα που λαμβάνονται μέσω των ματιών μας  λένε σε μια ειδική περιοχή στον εγκέφαλό μας ότι είναι ημέρα. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου μας  βοηθά να ευθυγραμμίσουμε το ρολόι του σώματός μας με τις περιόδους της ημέρας και της νύχτας.

Το σώμα μας απελευθερώνει χημικές ουσίες σε καθημερινό ρυθμό, τις οποίες ελέγχει το ρολόι του σώματός μας. Όταν σκοτεινιάζει, το σώμα μας απελευθερώνει μια ορμόνη που ονομάζεται μελατονίνη. Η μελατονίνη εκπέμπει σήματα στο σώμα μας ότι ήρθε η ώρα να προετοιμαστεί για ύπνο και μας βοηθά να αισθανθούμε υπνηλία.

Το ποσό της μελατονίνης στο αίμα μας κορυφώνεται καθώς προχωράει το βράδυ. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η κορύφωση είναι ένα σημαντικό μέρος της προετοιμασίας του σώματός μας για ύπνο.

Η έκθεση σε έντονο τεχνητό φως αργά το βράδυ μπορεί να διαταράξει αυτή τη διαδικασία, καθιστώντας δύσκολο το να κοιμηθούμε. Παραδείγματα τεχνητού φωτός περιλαμβάνουν το φως από μια οθόνη τηλεόρασης, μια οθόνη υπολογιστή ή ένα πολύ φωτεινό ξυπνητήρι.

Καθώς ο ήλιος ανατέλλει, το σώμα μας απελευθερώνει κορτιζόλη. Αυτή η ορμόνη προετοιμάζει φυσικά το σώμα μας για να ξυπνήσει.

Ο ρυθμός και ο συγχρονισμός του ρολογιού του σώματος αλλάζουν με την ηλικία. Οι έφηβοι κοιμούνται αργότερα τη νύχτα από τα μικρότερα παιδιά και τους ενήλικες. Ένας λόγος για αυτό είναι επειδή η μελατονίνη απελευθερώνεται και κορυφώνεται αργότερα στο 24ωρο για τους εφήβους. Ως αποτέλεσμα, είναι φυσικό για πολλούς εφήβους να προτιμούν να κοιμούνται αργότερα τη νύχτα και να ξυπνάνε αργότερα το πρωί, σε σχέση με τους ενήλικες.

Οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης περισσότερο ύπνο νωρίς στη ζωή τους, όταν μεγαλώνουν και αναπτύσσονται. Για παράδειγμα, τα νεογνά μπορούν να κοιμούνται περισσότερο από 16 ώρες την ημέρα.

Τα μικρά παιδιά τείνουν να κοιμούνται νωρίτερα το βράδυ. Οι έφηβοι τείνουν να κοιμούνται περισσότερο το πρωί. Επίσης, οι ηλικιωμένοι τείνουν να πηγαίνουν για ύπνο νωρίτερα και να ξυπνάνε νωρίτερα.

Εάν χάνετε συχνά τον ύπνο μας ή επιλέγουμε να κοιμόμαστε λιγότερο από τις ανάγκες μας, η απώλεια ύπνου συσσωρεύεται. Ο συνολικός ύπνος που χάνεται ονομάζεται χρέος ύπνου. Για παράδειγμα, αν χάνουμε 2 ώρες ύπνου κάθε βράδυ, θα έχουμε ένα χρέος ύπνου 14 ώρες μετά από μια εβδομάδα.

Ο ύπνος παίζει ζωτικό ρόλο στην καλή υγεία και ευεξία σε όλη τη ζωή μας. Ο αρκετός και  ποιοτικός ύπνος στις σωστές στιγμές μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της ψυχικής υγείας μας, της σωματική υγεία μας, την ποιότητα ζωής μας και την ασφάλεια μας.

Ο τρόπος που αισθανόμαστε όταν είμαστε ξύπνιοι εξαρτάται εν μέρει από το τι συμβαίνει ενώ κοιμόμαστε. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα μας εργάζεται για να υποστηρίξει την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου και να διατηρήσει τη σωματική υγεία μας. Σε παιδιά και εφήβους, ο ύπνος βοηθά επίσης στην ανάπτυξή τους.

Τα προβλήματα από την ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να συμβούν σε μια στιγμή (όπως ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα), ή μπορεί να μας βλάψουν μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένα χρόνια προβλήματα υγείας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει το πόσο καλά σκεφτόμαστε, αντιδρούμε, εργαζόμαστε, μαθαίνουμε ή και τις κοινωνικές μας συναναστροφές.

Υγιής λειτουργία του εγκεφάλου και συναισθηματική ευεξία

Ο ύπνος βοηθά τον εγκέφαλό μας να λειτουργεί σωστά. Ενώ κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα. Δημιουργεί νέες διαδρομές για να μας βοηθήσει να μάθουμε και να θυμόμαστε πληροφορίες.

Μελέτες δείχνουν ότι ο καλός βραδινός ύπνος βελτιώνει τη μάθηση. Είτε μαθαίνουμε μαθηματικά ή πώς να παίζουμε πιάνο ή πώς να οδηγήσουμε ένα αυτοκίνητο, ο ύπνος βοηθά στην ενίσχυση της μάθησης και στην επίλυση προβλημάτων. Ο ύπνος μας βοηθά επίσης να συγκεντρωθούμε, να λάβουμε αποφάσεις και να είμαστε δημιουργικοί.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι η ανεπάρκεια ύπνου μεταβάλλει τη δραστηριότητα σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου. Εάν δεν κοιμόμαστε αρκετά μπορεί να έχουμε πρόβλημα στη λήψη αποφάσεων, στην επίλυση προβλημάτων, στον έλεγχο των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας και στην αντιμετώπιση της αλλαγής. Η ανεπάρκεια ύπνου έχει επίσης συνδεθεί με την κατάθλιψη, την αυτοκτονία και τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που δεν κοιμόνται αρκετά μπορεί να αισθάνονται θυμωμένοι και παρορμητικοί, να έχουν εναλλαγές στη διάθεσή τους, να αισθάνονται λυπημένοι ή να έχουν κατάθλιψη, ή έλλειψη κινήτρων. Μπορούν επίσης να έχουν προβλήματα συγκέντρωσης, να παίρνουν χαμηλότερους βαθμούς στο σχολείο και να αισθάνονται στρεσαρισμένοι.

Σωματική Υγεία

Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική μας υγεία. Για παράδειγμα, ο ύπνος εμπλέκεται στην επούλωση και την επιδιόρθωση βλαβών της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων. Η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, νεφρικής νόσου, υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η έλλειψη ύπνου αυξάνει επίσης τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε εφήβους έδειξε ότι με κάθε ώρα ύπνου που χάνουν, αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι. Η ανεπάρκεια ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας και σε άλλες ηλικιακές ομάδες.

Ο ύπνος βοηθά στη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας των ορμονών που μας κάνουν να αισθανόμαστε πεινασμένοι (γκρελίνη) ή χορτάτοι (λεπτίνη). Όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά, τα επίπεδα της γκρελίνης ανεβαίνουν και τα επίπεδα της λεπτίνης μειώνονται. Αυτό μας κάνει να νιώθουμε πιο πεινασμένοι από ότι όταν είμαστε ξεκούραστοι.

Ο ύπνος επηρεάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αντιδρά στην ινσουλίνη, την ορμόνη που ελέγχει το επίπεδο γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα μας. Η ανεπάρκεια ύπνου οδηγεί σε υψηλότερο από το κανονικό επίπεδο σακχάρου στο αίμα, το οποίο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διαβήτη.

Ο ύπνος υποστηρίζει επίσης την υγιή ανάπτυξη. Ο βαθύς ύπνος ενεργοποιεί το σώμα για να απελευθερώσει την ορμόνη που προωθεί την κανονική ανάπτυξη στα παιδιά και τους εφήβους. Αυτή η ορμόνη ενισχύει επίσης τη μυϊκή μάζα και βοηθά στην επισκευή των κυττάρων και των ιστών σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Ο ύπνος παίζει επίσης ρόλο στην εφηβεία και τη γονιμότητα.

Τέλος, το ανοσοποιητικό μας σύστημα βασίζεται στον ύπνο για να παραμείνει υγιές. Η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται. Για παράδειγμα, αν δεν κοιμόμαστε αρκετά μπορεί να έχουμε πρόβλημα καταπολέμησης των κοινών λοιμώξεων.

Πηγή ΝΙΗ, National Heart, Lung and Blood Institute