Α΄ Λυκείου

Πατήστε το “Explore” και μετά ανοίξτε την κασετίνα με τα παρασκευάσματα για να δείτε υλικό από φυτά, ζώα, βακτήρια αλλά και ανθρώπινους ιστούς.

1. Ξεκινάμε πάντα από τη μικρότερη μεγέθυνση (x4) 
2. Εστιάζουμε πρώτα με τον μακρομετρικό κοχλία (coarse focus)
3. Στη συνέχεια για τέλεια εστίαση χρησιμοποιούμε τον μικρομετρικό κοχλία (fine focus)
4. Μεγαλώνουμε τη μεγέθυνση κατά σειρά x4–> x10–>x40–> x100
5. Όταν βάλουμε τον x100 φακό (καταδυτικός φακός) προσθέτουμε και λίγο λάδι (immersion oil) 
6. Στην μεγέθυνση x100 χρησιμοποιούμε μόνο τον μικρομετρικό κοχλία (fine focus)

Virtual Microscope (ncbionetwork.org)

Οδηγίες Βιολογία Α Λυκείου

Οδηγίες Βιολογία Β Λυκείου

Οδηγίες Βιολογία Γ Λυκείου

Η σημασία του Ύπνου

Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην προετοιμασία του σώματός μας να κοιμηθεί και να ξυπνήσει. Έχουμε  ένα εσωτερικό “ρολόι σώματος” που ελέγχει αν θα είμαστε ξύπνιοι και αν το σώμα μας είναι έτοιμο για ύπνο.

Το ρολόι του σώματος έχει συνήθως ένα 24-ωρο επαναλαμβανόμενο ρυθμό (που ονομάζεται κιρκαδικός ρυθμός). Δύο διαδικασίες αλληλεπιδρούν για να ελέγξουν αυτόν τον ρυθμό. Η πρώτη είναι μια τάση για ύπνο που μεγαλώνει κάθε ώρα που μένουμε ξύπνιοι. Αυτή η επιθυμία για ύπνο κορυφώνεται το βράδυ, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνται.

Μια ένωση που ονομάζεται αδενοσίνη φαίνεται να είναι ένας παράγοντας που συνδέεται με αυτή την επιθυμία για ύπνο. Όσο είμαστε ξύπνιοι, το επίπεδο της αδενοσίνης στον εγκέφαλό μας συνεχίζει να αυξάνεται. Το αυξανόμενο επίπεδο αυτής της ένωσης σηματοδοτεί μια επιθυμία για ύπνο. Όσο κοιμόμαστε, το σώμα μας διασπά την αδενοσίνη.

Μια δεύτερη διαδικασία περιλαμβάνει το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας. Αυτό το ρολόι είναι σε συγχρονισμό με ορισμένες ενδείξεις του περιβάλλοντος. Φως, σκοτάδι, και άλλοι παράγοντες βοηθάνε στον καθορισμό του  πότε αισθανόμαστε ξύπνιοι και πότε αισθανόμαστε υπνηλία.

Για παράδειγμα, τα φωτεινά σήματα που λαμβάνονται μέσω των ματιών μας  λένε σε μια ειδική περιοχή στον εγκέφαλό μας ότι είναι ημέρα. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου μας  βοηθά να ευθυγραμμίσουμε το ρολόι του σώματός μας με τις περιόδους της ημέρας και της νύχτας.

Το σώμα μας απελευθερώνει χημικές ουσίες σε καθημερινό ρυθμό, τις οποίες ελέγχει το ρολόι του σώματός μας. Όταν σκοτεινιάζει, το σώμα μας απελευθερώνει μια ορμόνη που ονομάζεται μελατονίνη. Η μελατονίνη εκπέμπει σήματα στο σώμα μας ότι ήρθε η ώρα να προετοιμαστεί για ύπνο και μας βοηθά να αισθανθούμε υπνηλία.

Το ποσό της μελατονίνης στο αίμα μας κορυφώνεται καθώς προχωράει το βράδυ. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η κορύφωση είναι ένα σημαντικό μέρος της προετοιμασίας του σώματός μας για ύπνο.

Η έκθεση σε έντονο τεχνητό φως αργά το βράδυ μπορεί να διαταράξει αυτή τη διαδικασία, καθιστώντας δύσκολο το να κοιμηθούμε. Παραδείγματα τεχνητού φωτός περιλαμβάνουν το φως από μια οθόνη τηλεόρασης, μια οθόνη υπολογιστή ή ένα πολύ φωτεινό ξυπνητήρι.

Καθώς ο ήλιος ανατέλλει, το σώμα μας απελευθερώνει κορτιζόλη. Αυτή η ορμόνη προετοιμάζει φυσικά το σώμα μας για να ξυπνήσει.

Ο ρυθμός και ο συγχρονισμός του ρολογιού του σώματος αλλάζουν με την ηλικία. Οι έφηβοι κοιμούνται αργότερα τη νύχτα από τα μικρότερα παιδιά και τους ενήλικες. Ένας λόγος για αυτό είναι επειδή η μελατονίνη απελευθερώνεται και κορυφώνεται αργότερα στο 24ωρο για τους εφήβους. Ως αποτέλεσμα, είναι φυσικό για πολλούς εφήβους να προτιμούν να κοιμούνται αργότερα τη νύχτα και να ξυπνάνε αργότερα το πρωί, σε σχέση με τους ενήλικες.

Οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης περισσότερο ύπνο νωρίς στη ζωή τους, όταν μεγαλώνουν και αναπτύσσονται. Για παράδειγμα, τα νεογνά μπορούν να κοιμούνται περισσότερο από 16 ώρες την ημέρα.

Τα μικρά παιδιά τείνουν να κοιμούνται νωρίτερα το βράδυ. Οι έφηβοι τείνουν να κοιμούνται περισσότερο το πρωί. Επίσης, οι ηλικιωμένοι τείνουν να πηγαίνουν για ύπνο νωρίτερα και να ξυπνάνε νωρίτερα.

Εάν χάνετε συχνά τον ύπνο μας ή επιλέγουμε να κοιμόμαστε λιγότερο από τις ανάγκες μας, η απώλεια ύπνου συσσωρεύεται. Ο συνολικός ύπνος που χάνεται ονομάζεται χρέος ύπνου. Για παράδειγμα, αν χάνουμε 2 ώρες ύπνου κάθε βράδυ, θα έχουμε ένα χρέος ύπνου 14 ώρες μετά από μια εβδομάδα.

Ο ύπνος παίζει ζωτικό ρόλο στην καλή υγεία και ευεξία σε όλη τη ζωή μας. Ο αρκετός και  ποιοτικός ύπνος στις σωστές στιγμές μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της ψυχικής υγείας μας, της σωματική υγεία μας, την ποιότητα ζωής μας και την ασφάλεια μας.

Ο τρόπος που αισθανόμαστε όταν είμαστε ξύπνιοι εξαρτάται εν μέρει από το τι συμβαίνει ενώ κοιμόμαστε. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα μας εργάζεται για να υποστηρίξει την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου και να διατηρήσει τη σωματική υγεία μας. Σε παιδιά και εφήβους, ο ύπνος βοηθά επίσης στην ανάπτυξή τους.

Τα προβλήματα από την ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να συμβούν σε μια στιγμή (όπως ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα), ή μπορεί να μας βλάψουν μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένα χρόνια προβλήματα υγείας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει το πόσο καλά σκεφτόμαστε, αντιδρούμε, εργαζόμαστε, μαθαίνουμε ή και τις κοινωνικές μας συναναστροφές.

Υγιής λειτουργία του εγκεφάλου και συναισθηματική ευεξία

Ο ύπνος βοηθά τον εγκέφαλό μας να λειτουργεί σωστά. Ενώ κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα. Δημιουργεί νέες διαδρομές για να μας βοηθήσει να μάθουμε και να θυμόμαστε πληροφορίες.

Μελέτες δείχνουν ότι ο καλός βραδινός ύπνος βελτιώνει τη μάθηση. Είτε μαθαίνουμε μαθηματικά ή πώς να παίζουμε πιάνο ή πώς να οδηγήσουμε ένα αυτοκίνητο, ο ύπνος βοηθά στην ενίσχυση της μάθησης και στην επίλυση προβλημάτων. Ο ύπνος μας βοηθά επίσης να συγκεντρωθούμε, να λάβουμε αποφάσεις και να είμαστε δημιουργικοί.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι η ανεπάρκεια ύπνου μεταβάλλει τη δραστηριότητα σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου. Εάν δεν κοιμόμαστε αρκετά μπορεί να έχουμε πρόβλημα στη λήψη αποφάσεων, στην επίλυση προβλημάτων, στον έλεγχο των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας και στην αντιμετώπιση της αλλαγής. Η ανεπάρκεια ύπνου έχει επίσης συνδεθεί με την κατάθλιψη, την αυτοκτονία και τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που δεν κοιμόνται αρκετά μπορεί να αισθάνονται θυμωμένοι και παρορμητικοί, να έχουν εναλλαγές στη διάθεσή τους, να αισθάνονται λυπημένοι ή να έχουν κατάθλιψη, ή έλλειψη κινήτρων. Μπορούν επίσης να έχουν προβλήματα συγκέντρωσης, να παίρνουν χαμηλότερους βαθμούς στο σχολείο και να αισθάνονται στρεσαρισμένοι.

Σωματική Υγεία

Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική μας υγεία. Για παράδειγμα, ο ύπνος εμπλέκεται στην επούλωση και την επιδιόρθωση βλαβών της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων. Η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, νεφρικής νόσου, υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η έλλειψη ύπνου αυξάνει επίσης τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε εφήβους έδειξε ότι με κάθε ώρα ύπνου που χάνουν, αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι. Η ανεπάρκεια ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας και σε άλλες ηλικιακές ομάδες.

Ο ύπνος βοηθά στη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας των ορμονών που μας κάνουν να αισθανόμαστε πεινασμένοι (γκρελίνη) ή χορτάτοι (λεπτίνη). Όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά, τα επίπεδα της γκρελίνης ανεβαίνουν και τα επίπεδα της λεπτίνης μειώνονται. Αυτό μας κάνει να νιώθουμε πιο πεινασμένοι από ότι όταν είμαστε ξεκούραστοι.

Ο ύπνος επηρεάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αντιδρά στην ινσουλίνη, την ορμόνη που ελέγχει το επίπεδο γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα μας. Η ανεπάρκεια ύπνου οδηγεί σε υψηλότερο από το κανονικό επίπεδο σακχάρου στο αίμα, το οποίο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διαβήτη.

Ο ύπνος υποστηρίζει επίσης την υγιή ανάπτυξη. Ο βαθύς ύπνος ενεργοποιεί το σώμα για να απελευθερώσει την ορμόνη που προωθεί την κανονική ανάπτυξη στα παιδιά και τους εφήβους. Αυτή η ορμόνη ενισχύει επίσης τη μυϊκή μάζα και βοηθά στην επισκευή των κυττάρων και των ιστών σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Ο ύπνος παίζει επίσης ρόλο στην εφηβεία και τη γονιμότητα.

Τέλος, το ανοσοποιητικό μας σύστημα βασίζεται στον ύπνο για να παραμείνει υγιές. Η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται. Για παράδειγμα, αν δεν κοιμόμαστε αρκετά μπορεί να έχουμε πρόβλημα καταπολέμησης των κοινών λοιμώξεων.

Πηγή ΝΙΗ, National Heart, Lung and Blood Institute

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα μεταφερθείτε σε έναν ιστότοπο αφιερωμένο στη διάδοση γνώσεων για τις νευροεπιστήμες. Εκεί θα βρείτε 2λεπτα βίντεο για πολλά ενδιαφέροντα θέματα που εξηγούν τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκέφαλου και του νευρικού μας συστήματος, γενικότερα.

Neuroscientifically Challenged

Λήψη αρχείου

Ενδιαφέρον βίντεο που παρουσιάζει τι συμβαίνει από την ωορρηξία μέχρι την ανάπτυξη του εμβρύου.

Οδηγίες για τη διδασκαλία  της Βιολογίας της  Α και Β  Γενικού Λυκείου για το τρέχον σχολικό έτος  2019-2020, εξέδωσε το υπουργείο Παιδείας, μετά από σχετικές  εισηγήσεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Μπορείτε να διαβάσετε την ύλη και τις οδηγίες στο παρακάτω αρχείο Οδηγίες διδασκαλίας φυσικών επιστημών 2019-2020

Η καρδιά λειτουργεί σαν μια αντλία αναρροφητική και ταυτόχρονα συμπιεστική. Αναρροφητική, γιατί συγκεντρώνει το αίμα από όλα τα τριχοειδή του σώματος μέσω των φλεβών, και συμπιεστική, διότι στέλνει το αίμα στα τριχοειδή όλου του σώματος μέσω των αρτηριών που ξεκινούν από τις κοιλίες της.

Το αίμα κινείται από τους κόλπους προς τις κοιλίες, οι οποίες με τη συστολή τους το στέλνουν σε δύο αρτηρίες.

Στο δεξιό κόλπο φτάνει το αίμα από την περιφέρεια του σώματος, πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα.

Στον αριστερό κόλπο φτάνει το αίμα, που έχει ήδη περάσει από τους πνεύμονες και είναι πλούσιο σε οξυγόνο.

Με τη συστολή των κόλπων το αίμα κινείται προς τις κοιλίες και στη συνέχεια,

με τη συστολή των κοιλιών, και ενώ οι βαλβίδες κλείνουν εμποδίζοντας την παλινδρόμηση του αίματος προς τους κόλπους, το αίμα διοχετεύεται στις αρτηρίες.

Από την αριστερή κοιλία εισέρχεται στην αορτή και κινείται προς την περιφέρεια του σώματος,

ενώ από τη δεξιά κοιλία εισέρχεται στην πνευμονική αρτηρία και κινείται προς τους πνεύμονες.

Βαλβίδες που βρίσκονται στην είσοδο των δύο μεγάλων αρτηριών ελέγχουν τη ροή του αίματος από τις κοιλίες προς την αορτή και προς την πνευμονική αρτηρία.

Η λειτουργία της καρδιάς συντονίζεται από εσωτερικούς φυσικούς βηματοδότες και με τη συνεργασία των κυττάρων του μυοκαρδίου, τα οποία μπορούν και συσπώνται απουσία νευρικής ή ορμονικής διέγερσης (αυτορύθμιση). Οι φυσικοί βηματοδότες της καρδιάς είναι δύο και βρίσκονται ο ένας στο τοίχωμα του δεξιού κόλπου (φλεβόκομβος) και ο άλλος στο σημείο επαφής του μεσοκολπικού και του μεσοκοιλιακού διαφράγματος.

Διαβάστε και κατεβάστε στον υπολογιστή σας τις οδηγίες για τη διδασκαλία της Βιολογίας και των υπολοίπων μαθημάτων  Φυσικών Επιστημών στις Α΄, Β΄ Ημερήσιου ΓΕΛ και Α΄, Β΄, Γ΄ Εσπερινού ΓΕΛ για το σχολ. έτος 2018 – 2019

Οδηγίες Φυσικών επιστημών 2018-19

Απαντήσεις μπορείτε να βρείτε στο ακόλουθο αρχείο Απαντήσεις Τράπεζας Θεμάτων Βιολογίας Α

καθώς και εδώ: Απαντήσεις τραπεζας α λυκειου online βοηθημα

Το νευρικό σύστημα συνδέεται άμεσα με το μυϊκό σύστημα αλλά κυρίως με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων, άρα και την παραγωγή ορμονών.

Ποιες είναι όμως οι κυριότερες ανθρώπινες ορμόνες και πώς αυτές ρυθμίζουν την ομοιόσταση του οργανισμού μας;

Διαβάστε το παρακάτω άρθρο για να το ανακαλύψετε Ορμόνες

Δείτε την ύλη μελέτης για το διαγώνισμα 1ου τετραμήνου στη Βιολογία για τα τμήματα Α2, Α3, Α4, Α5, Α6, Α7  ΥΛΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Α ΤΑΞΗ 1ο ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2017-18 καθώς και το χρονοδιάγραμμα αυτών των διαγωνισμάτων

ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΛΛΑΓΗ! Το διαγώνισμα του A4 μετατίθεται για Δευτέρα 20/11/2017 και το διαγώνισμα του Α2 για Παρασκευή 24/11/2017!

Σχετικές σημειώσεις Υγεία εγκύου και θηλασμός

Συνοπτικά το μάθημα αίμα