Ζωντανός Κόσμος

Η Posidonia oceanica, είναι ένα φανερόγαμο φυτό που ζει στο θαλάσσιο περιβάλλον και είναι ενδημικό στη Μεσόγειο Θάλασσα. Επίσης, γνωστό ως Γρασίδι του Ποσειδώνα, είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα είδη θαλάσσιων φυτών στη Μεσόγειο, μαζί με την Cymodocea nodosa και τη Zostera marina. Το μήκος των φύλλων του μπορεί να φτάσει μέχρι 1,2 μέτρα και η πυκνότητα  αυτών φτάνει τα 10.000 ανά τετραγωνικό μέτρο. Βρίσκεται στην υποπαλιρροιακή ζώνη σε βάθη έως 40 μέτρα. Αυτό το θαλάσσιο φυτό εντοπίζεται σε βραχώδεις έως αμμώδεις βυθούς, όπου μπορεί να ριζώσει. Στην Ελλάδα, μπορεί να παρατηρηθεί κατά μήκος της πλειονότητας των ηπειρωτικών ακτών και των ελληνικών νησιών. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας θεωρούνται ένας από τους  σημαντικότερους τύπους θαλάσσιων οικοτόπων της Μεσογείου Θάλασσας, παρέχοντας πλήθος οικοσυστημικών υπηρεσιών. Λειτουργούν ως νηπιοτροφία για νεαρά άτομα και χώροι διαβίωσης για μεγάλο αριθμό ειδών, αφού παρέχουν τροφή και κυνηγετικά πεδία στα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο νερά τους…

Συνεχίστε την ανάγνωση στην ιστοσελίδα της εταιρίας iSea REPOSIDONIA – iSea

Η αξία  των επικονιαστών και της επικονίασης

1. Η επικονίαση των ζώων διαδραματίζει ζωτικό ρόλο ως ρυθμιστική υπηρεσία οικοσυστήματος (ecosystem service) στη φύση. Παγκοσμίως σχεδόν το 90% των ειδών των άγριων ανθοφόρων φυτών εξαρτώνται, τουλάχιστον εν μέρει, από τη μεταφορά γύρης από ζώα. Αυτά τα φυτά είναι κρίσιμα για τη συνεχή λειτουργία των οικοσυστημάτων καθώς παρέχουν τροφή, αποτελούν ενδιαιτήματα και παρέχουν άλλους πόρους για ένα ευρύ φάσμα άλλων ειδών.

2. Πάνω από τα τρία τέταρτα των σημαντικότερων τύπων καλλιεργειών τροφίμων παγκοσμίως βασίζονται σε κάποιο βαθμό στην επικονίαση των ζώων για την απόδοση ή/και την ποιότητα τους. Οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από τους επικονιαστές συμβάλλουν στο 35% της παγκόσμιας παραγωγής καλλιεργειών.

3. Δεδομένου ότι οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από την επικονίαση βασίζονται στην επικονίαση των ζώων σε διάφορους βαθμούς, εκτιμάται ότι το 5-8% της τρέχουσας παγκόσμιας φυτικής παραγωγής, με ετήσια αξία εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, αποδίδεται άμεσα στην επικονίαση των ζώων.

4. Η σημασία της επικονίασης των ζώων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των καλλιεργειών και, ως εκ τούτου, μεταξύ των περιφερειακών αγροτικών οικονομιών. Πολλές από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στον κόσμο επωφελούνται από τα ζώα επικονιαστές όσον αφορά την απόδοση και/ή την ποιότητα και αποτελούν κορυφαία εξαγωγικά προϊόντα στις αναπτυσσόμενες χώρες  (π.χ. καφές και κακάο) και ανεπτυγμένες χώρες (π.χ. αμύγδαλα), που παρέχουν απασχόληση και εισόδημα για εκατομμύρια ανθρώπους.

5. Τα τρόφιμα που εξαρτώνται από τους επικονιαστές συμβάλλουν σημαντικά στην υγιεινή διατροφή του ανθρώπου. Τα είδη που εξαρτώνται από τους επικονιαστές περιλαμβάνουν πολλές καλλιέργειες φρούτων, λαχανικών, σπόρων, καρπών με κέλυφος και ελαίων, που παρέχουν σημαντικές ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών, βιταμινών και μετάλλων στην ανθρώπινη διατροφή.

6. Η συντριπτική πλειοψηφία των ειδών επικονιαστών είναι άγρια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 είδη μελισσών, μερικά είδη μυγών, πεταλούδες, σκώρους, σφήκες, σκαθάρια, θρίπες, πουλιά, νυχτερίδες και άλλα σπονδυλωτά. Μερικά είδη μελισσών αξιοποιούνται ευρέως από τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένης της δυτικής μέλισσας(Apis mellifera), της ανατολικής μέλισσας (Apis cerana), μερικές αγριομέλισσες, κ.ά.. Η μελισσοκομία αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για πολλές αγροτικές περιοχές Η δυτική μέλισσα είναι ο πιο διαδεδομένος διαχειριζόμενος επικονιαστής στον κόσμο, και παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 81 εκατομμύρια κυψέλες που παράγουν περίπου 1,6 εκατομμύρια τόνους μελιού ετησίως.

7. Τόσο οι άγριοι όσο και οι διαχειριζόμενοι επικονιαστές έχουν παγκοσμίως σημαντικό ρόλο στην επικονίαση των καλλιεργειών, αν και οι σχετικές συνεισφορές τους διαφέρουν ανάλογα με την καλλιέργεια και την τοποθεσία. Η απόδοση της καλλιέργειας ή/και η ποιότητα εξαρτάται τόσο από την αφθονία όσο και από την ποικιλομορφία των επικονιαστών.

8. Οι επικονιαστές αποτελούν πηγή πολλαπλών οφελών για τους ανθρώπους, πέρα από την παροχή τροφίμων, όπως άμεση συμβολή σε φάρμακα, βιοκαύσιμα (π.χ. φοινικέλαιο), ίνες (π.χ. βαμβάκι και λινάρι), οικοδομικά υλικά (ξύλα), μουσικά όργανα, τέχνες και χειροτεχνίες, αναψυχή, δραστηριότητες και ως πηγές έμπνευσης για την τέχνη, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τη θρησκεία, τις παραδόσεις, την τεχνολογία και την εκπαίδευση.

Η τρέχουσα κατάσταση και οι τάσεις στους επικονιαστές και την επικονίαση

1. Οι άγριοι επικονιαστές έχουν μειωθεί σε εμφάνιση και ποικιλομορφία (και αφθονία για ορισμένα είδη) σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα στη Βορειοδυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

2. Ο αριθμός των διαχειριζόμενων κυψελών δυτικών μελισσών έχει αυξηθεί παγκοσμίως τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, παρόλο που έχουν καταγραφεί μειώσεις σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και στην Βόρεια Αμερική κατά την ίδια περίοδο.

3. Οι αξιολογήσεις της Κόκκινης Λίστας της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) δείχνουν ότι το 16,5% των σπονδυλωτών επικονιαστών απειλούνται με εξαφάνιση (αύξηση 30% για τα νησιωτικά είδη). Δεν υπάρχουν αξιολογήσεις καθολικής κόκκινης λίστας ειδικά για επικονιαστές εντόμων. Ωστόσο, οι περιφερειακές και εθνικές αξιολογήσεις δείχνουν υψηλά επίπεδα απειλής για ορισμένες μέλισσες και πεταλούδες. Στην Ευρώπη, το 9% των ειδών των μελισσών και πεταλούδων απειλούνται και οι πληθυσμοί μειώνονται για το 37% των μελισσών και το 31% των πεταλούδων .

4. Ο όγκος παραγωγής καλλιεργειών που εξαρτώνται από επικονιαστές αυξήθηκε κατά 300% τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Ωστόσο, συνολικά αυτές οι καλλιέργειες έχουν βιώσει χαμηλότερη ανάπτυξη και χαμηλότερη σταθερότητα στην απόδοση τους από τις καλλιέργειες που είναι ανεξάρτητες από επικονιαστές.

Το πρόβλημα… 

Η αφθονία, η ποικιλομορφία και η υγεία των επικονιαστών και η παροχή επικονίασης απειλούνται άμεσα από  παράγοντες που δημιουργούν κινδύνους για τις κοινωνίες και τα οικοσυστήματα. Οι απειλές περιλαμβάνουν την αλλαγή της χρήσης γης, την εντατικοποίηση της γεωργίας και τη χρήση φυτοφαρμάκων, την περιβαλλοντική ρύπανση, την εισβολή χωροκατακτητικών  ξένων ειδών, τα παθογόνα και την κλιματική αλλαγή.

Πηγή: IPBES (2016) Deliverable 3(a): Thematic assessment of pollinators, pollination and food production http://www.ipbes.net/work-programme/pollination

Μικρό φωτογραφικό λεύκωμα:

https://photos.app.goo.gl/6GWaTrLEkNLlLaGR2

Αναλυτικές πληροφορίες για το αρχιπέλαγος αλλά και τοπικά νέα από την πλήρως ενημερωμένη τοπική ιστοσελίδα:

Tristan da Cunha Website

Το παρακάτω άρθρο αναφέρεται σε ένα ζώο που είναι μία από τις πιθανές προελεύσεις του SARS–CoV-2, του ιού που προκάλεσε την τρομερή πανδημία που βιώνουμε τα τελευταία δύο χρόνια. Η εξάπλωση του ανθρώπου στην άγρια φύση και η εκμετάλλευση, συχνά μέχρι εξαφάνισης, κάποιων ειδών φαίνεται ότι μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ για την ανθρωπότητα.

Tο πιο διακινούμενο θηλαστικό στον κόσμο είναι ένα είδος που ίσως να μην το έχετε ξανακούσει ποτέ, ο παγκολίνος. Αυτό το είδος μυρμηγκοφάγου παρά την σαυροειδή εμφάνισή του είναι πράγματι ένα θηλαστικό. Οι παγκολίνοι είναι τόσο μικροί όσο μια οικιακή γάτα ενώ άλλοι είναι τόσο μεγάλοι όσο ένας μεσαίου μεγέθους σκύλος. Το σώμα τους καλύπτεται από έως και 1.000 φολίδες που τους προστατεύουν από θηρευτές όπως τα αιλουροειδή. Όταν απειλείται μια φυσική άμυνα του παγκολίνου είναι να κουλουριαστεί σε μπάλα.

Δυστυχώς υπάρχει ένας θηρευτής από τον οποίο οι παγκολίνοι δεν είναι σε θέση να προστατευτούν: ο άνθρωπος. Κάποιοι εκτιμούν ότι οι λαθροκυνηγοί έχουν κυνηγήσει περισσότερο από 1 εκατομμύριο παγκολίνους την τελευταία δεκαετία. Οι λαθροθήρες χρησιμοποιούν διαδρομές διακίνησης που εκτείνονται σε όλο τον κόσμο, ενώ αλλάζουν συχνά οδούς για την αποφυγή της επιβολής του νόμου.  Οκτώ είδη παγκολίνων που απαντώνται μόνο στην τροπική Ασία και την υποσαχάρια Αφρική τώρα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Οι παγκολίνοι θανατώνονται  για ποικίλες χρήσεις: από φάρμακα έως είδη πολυτελείας, με τη μεγαλύτερη ζήτηση να απαντάται στην Κίνα και το Βιετνάμ. Οι φολίδες του παγκολίνου συχνά γίνονται σκόνη ή πάστα και συνταγογραφούνται στην παραδοσιακή ιατρική για τα πάντα, από ανακούφιση από την αρθρίτιδα μέχρι τη διέγερση της γαλουχίας. Ωστόσο,  αυτές οι θεραπείες δεν έχουν επιστημονική βάση καθώς οι φολίδες του παγκολίνου είναι κατασκευασμένες από κερατίνη, το ίδιο υλικό που υπάρχει στα νύχια μας. Έμβρυα παγκολίνων καταναλώνονται μερικές φορές σε σούπες καθώς  λανθασμένα πιστεύεται ότι λειτουργεί ως αφροδισιακό φάρμακο για τους άντρες, αν και μόνο ένας πλούσιος μπορεί να αντέξει οικονομικά να φάει έναν παγκολίνο…

Το 2016 ψηφίστηκε η διεθνής συνθήκη για το εμπόριο άγριας ζωής όπου περιλάμβανε και την απαγόρευση της εμπορίας των παγκολίνων. Ωστόσο αυτά τα πλάσματα συνεχίζουν να υφίστανται λαθροθηρία με ανησυχητικό ρυθμό προκαλώντας ακόμη και την κατάρρευση των πληθυσμών του ασιατικού παγκολίνου κάνοντας τους λαθροκυνηγούς να στρέφονται όλο και περισσότερο στα αφρικανικά είδη. Η μεγαλύτερη κατάσχεση φολίδων  παγκολίνου πραγματοποιήθηκε το 2017 οι οποίες σύμφωνα με μία εκτίμηση προήλθαν από περίπου 20.000 αφρικανικούς παγκολίνους.  Ένα γεγονός που επιδεινώνει την προοπτική για τη διατήρηση του παγκολίνου είναι η καταστροφή των οικοσυστημάτων στα οποία ζουν , ενώ επιπλέον δυστυχώς αναπαράγονται αργά γεννώντας μόνο ένα μωρό το χρόνο.

Αλλά γιατί πρέπει να νοιαζόμαστε για ένα ζώο για το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει; Οι λαθρέμποροι είναι συχνά μέρος του ίδιου παγκόσμιου εγκληματικού δικτύου που οδηγούν και άλλα ζώα, όπως οι ελέφαντες και οι ρινόκεροι, σε εξαφάνιση. Επιπλέον η απώλεια των παγκολίνων θα μπορούσε να αποδειχθεί οικολογική και οικονομική καταστροφή για τις τοπικές κοινότητες καθώς οι παγκολίνοι τρώνε τερμίτες που διαφορετικά θα μπορούσαν (οι τερμίτες)  να καταστρέψουν τις καλλιέργειες και τα κτίρια τους. Οι παγκολίνοι υφίστανται επίσης κακοποίηση, όπως η σίτιση δια της βίας και οι τραυματισμοί από παγίδες. Λίγοι τυχεροί παγκολίνοι που επέζησαν από την εμπορία κατασχέθηκαν στο Βιετνάμ και εστάλησαν σε κέντρο διάσωσης και επέστρεψαν στην άγρια ​​φύση.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των παγκολίνων, όπως η μείωση της ζήτησης και την επιβολή της νομοθεσίας κατά της λαθροθηρίας, αλλιώς αυτά τα αγαθά πλάσματα μπορεί να εξαφανιστούν πριν οι περισσότεροι άνθρωποι μάθουν καν ότι υπάρχουν.

Ανακαλύφθηκαν μικροσκοπικά πυγμαία πόσουμ στο νησί Καγκουρό μετά τους φόβους ότι είχαν αφανιστεί από τις πυρκαγιές…

Αυστραλοί οικολόγοι της άγριας ζωής είναι ενθουσιασμένοι με την εύρεση ενδημικών πυγμαίων  πόσουμ που επιβιώνουν στο νησί Καγκουρό, το οποίο πυρπολήθηκε από πυρκαγιές.  Αυτή η ανακάλυψη είναι ισοδύναμη με την “εξεύρεση μιας πολύ μικρής βελόνας στα άχυρα” σε μια έκταση εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων. Η επιβίωση του πόσουμ στο νησί της Νότιας Αυστραλίας είναι ένα σημάδι ότι η άγρια ζωή “δραπέτευσε” από τα σχεδόν 200.000 εκτάρια που κάηκαν από τις πυρκαγιές του τρέχοντος έτους.

Ζυγίζοντας μόνο επτά γραμμάρια, και έχοντας καταγραφεί μόνο 113 φορές επίσημα από την επιστήμη, δεν ήταν καθόλου προφανές ότι οι περιβαλλοντολόγοι και οι εθελοντές που εργάζονται για το Kangaroo Island Land for Wildlife (ΜΚΟ) θα έβρισκαν το Cercartetus lepidus -το πυγμαίο πόσουμ-μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε τόσο μεγάλο μέρος του οικότοπου τους.

Το μικρότερο πόσουμ του κόσμου, το C. lepidus βρίσκεται μόνο στο νησί Kangaroo της Τασμανίας και σε πολύ μικρούς αριθμούς στις ακτές της Νότιας Αυστραλίας.

Μιλώντας στο ABC News Australia, ο οικολόγος Pat Hodgens, σε συνεργασία με τη ΜΚΟ, δήλωσε: “οι καλοκαιρινές πυρκαγιές έκαψαν ένα μεγάλο μέρος του οικότοπου που είχαν τα είδη, αλλά σίγουρα ελπίζαμε ότι θα τα βρίσκαμε”. Χαρακτήρισε επίσης την έκταση που δεν κάηκε ως “το τελευταίο καταφύγιο για πολλά είδη”.

Τα μαρσιποφόρα της Αυστραλίας δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο και υποφέρουν από πολλά χωροκατακτητικά είδη που είναι θηρευτές τους ή που τα ανταγωνίζονται για τροφή. Αν προσθέσουμε και τις καταστροφικές πυρκαγιές τότε οι πιθανότητες επιβίωσής τους φαίνονται ανύπαρκτες. Αλλά όπως λέει και ο  Jeff Goldblum από το ρόλο του στο Jurassic Park “life finds a way”.

Μετάφραση κειμένου και φωτογραφίες από άρθρο στο www.goodnewsnetwork.org

Μετάφραση από άρθρο της Natasha Daly (ηλεκτρονική δημοσίευση στο www.nationalgeographic.com, 23 Αυγούστου 2019).
Η Natasha Daly είναι συγγραφέας και συντάκτης στο περιοδικό National Geographic, όπου καλύπτει θέματα σχετικά με την ευημερία και την εκμετάλλευση των ζώων.

“Στο Αμαζόνιο, τίποτα δεν είναι προσαρμοσμένο στη φωτιά.” Το 10% των ζωικών ειδών της Γης ζουν εκεί.
Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου-το φυσικό σπίτι για το 10% των ειδών στη Γη – φλέγεται. Από την περασμένη εβδομάδα, 9.000 φωτιές μαίνονται ταυτόχρονα στο απέραντο τροπικό δάσος της Βραζιλίας και εξαπλώνονται στη Βολιβία, την Παραγουάη και το Περού. Οι πυρκαγιές, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό μπαίνουν σκόπιμα για την εκχέρσωση της γης για εκτροφή μεγάλων ζώων (όπως βοοειδών) και για υλοτόμηση, έχουν επιδεινωθεί από την ξηρασία. Τώρα ο αριθμός των πυρκαγιών είναι τεράστιος, μεγαλύτερος κατά 80% από την περασμένη χρονιά, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας της Βραζιλίας (INPE). Οι πυρκαγιές μπορούν να φανούν ακόμη και από το διάστημα.
Για τα χιλιάδες είδη θηλαστικών, ερπετών, αμφιβίων και πτηνών που ζουν στο Αμαζόνιο, ο αντίκτυπος των πυρκαγιών θα έρθει σε δύο φάσεις: μία άμεση και μία μακροπρόθεσμη.
“Στο Αμαζόνιο, τίποτα δεν είναι προσαρμοσμένο στη φωτιά”, λέει ο William Magnusson, ερευνητής που ειδικεύεται στην παρακολούθηση της βιοποικιλότητας στο Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας Αμαζονίου (INPA), στο Manaus της Βραζιλίας.
Σε ορισμένα δάση, συμπεριλαμβανομένων πολλών των ΗΠΑ, οι πυρκαγιές είναι απαραίτητες για τη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων. Τα ζώα είναι προσαρμοσμένα για να τις αντιμετωπίσουν. Πολλά μάλιστα βασίζονται σε αυτές για να ευδοκιμήσουν. Ο μαυροκέφαλος δρυοκολάπτης, για παράδειγμα, ιθαγενής στην Αμερικανική Δύση, φωλιάζει μόνο σε καμένα δέντρα και τρώει τα σκαθάρια που προσβάλλουν καμένα ξύλα.
Αλλά ο Αμαζόνιος είναι διαφορετικός. Το τροπικό δάσος είναι τόσο μοναδικά πλούσιο και πολυσύνθετο ακριβώς επειδή δεν καίγεται πραγματικά, λέει ο Magnusson. Ενώ οι πυρκαγιές συμβαίνουν μερικές φορές φυσικά, είναι συνήθως μικρού μεγέθους, καίνε χαμηλά στο έδαφος και γρήγορα σβήνουν από τη βροχή.
“Βασικά, ο Αμαζόνιος δεν είχε καεί για εκατοντάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια”, λέει ο Magnusson. Δεν είναι όπως στην Αυστραλία, για παράδειγμα, όπου ο ευκάλυπτος θα πέθαινε χωρίς κανονικές φωτιές, λέει. Το τροπικό δάσος δεν είναι κατασκευασμένο για πυρκαγιά.

Πώς οι τωρινές πυρκαγιές επηρεάζουν μεμονωμένα ζώα;
Είναι πιθανό ότι πληρώνεται ένα «τεράστιο τίμημα για την άγρια ζωή σε σύντομο χρονικό διάστημα», λέει ο Mazeika Sullivan, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου του Οχάιο, ο οποίος έχει κάνει επιτόπια έρευνα στην κολομβιανή Αμαζονία.
Σε γενικές γραμμές, εν μέσω των πυρκαγιών, λέει ο Sullivan, τα ζώα έχουν πολύ λίγες επιλογές. Μπορεί να προσπαθήσουν να κρυφτούν κάνοντας τρύπες ή πηγαίνοντας στο νερό. Μπορεί να μετακινηθούν. Ή μπορεί να χαθούν. Σε αυτή την κατάσταση, πολλά ζώα θα πεθάνουν από φλόγες, θερμότητα από τις φλόγες ή εισπνοή καπνού.
“Θα έχετε άμεσους νικητές και άμεσους χαμένους”, λέει ο Sullivan. “Σε ένα σύστημα που δεν είναι προσαρμοσμένο στη φωτιά, θα έχετε πολύ περισσότερους χαμένους απ’ότι σε άλλα οικοσυστήματα”.

Είναι πιθανό κάποια ζώα να τα καταφέρουν καλύτερα από άλλα;
Ορισμένα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι ευεργετικά εν μέσω μιας πυρκαγιάς. Η φυσική κινητικότητα βοηθάει. Μεγάλα, γρήγορα κινούμενα ζώα, όπως τα τζάγκουαρ και τα πούμα, λέει ο Sullivan, μπορεί να διαφύγουν, όπως και μερικά πουλιά. Αλλά τα αργά κινούμενα ζώα, όπως οι βραδύποδες και οι μυρμηγκοφάγοι, καθώς και τα μικρότερα πλάσματα όπως οι βάτραχοι και οι σαύρες, μπορεί να πεθάνουν, καθώς δεν μπορούν να φύγουν από τη διαδρομή της φωτιάς αρκετά γρήγορα. “Απόδρασε στο θόλο των δέντρων, αλλά επέλεξε το λάθος δέντρο”, λέει ο Sullivan και ένα ζώο είναι πιθανό να πεθάνει.

Θα μπορούσαν κάποια ευαίσθητα είδη να απειληθούν περισσότερο ή ακόμα και να εξαφανιστούν;
Είναι δύσκολο να πω. Οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο είναι εντελώς διαφορετικές απ’ ότι στις ΗΠΑ, την Ευρώπη ή την Αυστραλία, όπου γνωρίζουμε πολλά για την κατανομή των ειδών, λέει ο Magnusson. Δεν γνωρίζουμε αρκετά για την ποικιλία των περισσότερων ζώων στο τροπικό δάσος για να εντοπίσουμε ποια είδη απειλούνται. Παρόλα αυτά, υπάρχουν μερικά συγκεκριμένα είδη για τα οποία υπάρχει ανησυχία. Το Titi του Μίλτον, ένα είδος πιθήκου που ανακαλύφθηκε το 2011, έχει περιγραφεί μόνο σε ένα μέρος της Βραζιλίας στο νότιο Αμαζόνιο, το οποίο σήμερα μαστίζεται από πυρκαγιά. Ένας άλλος πρόσφατα ανακαλυφθείς πίθηκος, ο Mura’s saddleback tamarin, που ζει σε μια μικρή περιοχή στην κεντρική Βραζιλία – επίσης απειλείται από την καταστροφική πυρκαγιά, λέει ο Carlos César Durigan, διευθυντής της Κοινότητας για τη Διατήρηση της Άγριας Ζωής της Βραζιλίας. Είναι πιθανό αυτά τα είδη να είναι εγγενή σε αυτές τις συγκεκριμένες περιοχές, λέει ο Durigan. «Φοβάμαι ότι ίσως χάνουμε πολλά από αυτά τα ενδημικά είδη».

Τι γίνεται με τα υδρόβια ζώα;
Οι μεγάλοι υδάτινοι όγκοι νερού είναι συνήθως ασφαλείς βραχυπρόθεσμα. Αλλά τα ζώα που ζουν σε μικρούς ποταμούς ή ρυάκια – που παρουσιάζουν μεγάλη βιοποικιλότητα – θα μπορούσαν να έχουν πρόβλημα. Σε μικρότερα ρεύματα νερού, “οι πυρκαγιές καίνε ακριβώς από πάνω τους”, λέει ο Sullivan. Τα αμφίβια που κατοικούν στο νερό, τα οποία χρειάζονται να παραμείνουν εν μέρει πάνω από το νερό για να αναπνεύσουν, θα κινδυνέψουν. Η πυρκαγιά θα μπορούσε επίσης να αλλάξει την χημεία του νερού στο σημείο που δεν θα είναι κατάλληλο για τη ζωή βραχυπρόθεσμα.

Πώς μπορούν τα επακόλουθα της φωτιάς να επηρεάσουν τα είδη;
Αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο ζήτημα. “Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις είναι πιθανό να είναι πιο καταστροφικές”, λέει ο Sullivan. Το σύνολο του οικοσυστήματος των καμένων τμημάτων του τροπικού δάσους θα μεταβληθεί. Για παράδειγμα, ο πυκνός θόλος του τροπικού δάσους του Αμαζονίου εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό το φως του ήλιου να φτάσει στο έδαφος. Η πυρκαγιά ανοίγει το θόλο με μια κίνηση, φέρνοντας στο φως και αλλάζοντας θεμελιωδώς την ενεργειακή ροή ολόκληρου του οικοσυστήματος. Αυτό μπορεί να έχει καταιγιστικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, λέει ο Sullivan.

Η επιβίωση σε ένα ριζικά αλλαγμένο οικοσύστημα θα είναι ένας αγώνας για πολλά είδη. Πολλά αμφίβια, για παράδειγμα, έχουν καμουφλαρισμένο δέρμα που μοιάζει με το φλοιό ή τα φύλλα ενός δέντρου, επιτρέποντάς τους να κρύβονται. “Τώρα, ξαφνικά, οι βάτραχοι αναγκάζονται να βρίσκονται σε διαφορετικό υπόβαθρο και θα είναι εκτεθειμένοι”, λέει ο Sullivan.
Επίσης πολλά ζώα στον Αμαζόνιο είναι ειδικοί- είδη που έχουν εξελιχθεί και προσαρμοστεί για να ευδοκιμήσουν σε συγκεκριμένα οικοσυστήματα. Τα τουκάν, για παράδειγμα, τρώνε φρούτα που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση άλλα ζώα – τα μακριά ράμφη τους τα βοηθούν να φτάσουν σε απρόσιτες ρωγμές. Οι πυρκαγιές αποδεκατίζοντας τα φρούτα από τα οποία εξαρτώνται αυτά τα πτηνά ενδέχεται να βυθίσει τον τοπικό πληθυσμό τουκάν σε κρίση. Οι πίθηκοι αράχνες ζουν ψηλά στο θόλο για να αποφύγουν τον ανταγωνισμό κάτω. “Τι συμβαίνει όταν χάσεις το θόλο;” ρωτά ο Sullivan. “Αναγκάζονται να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές με μεγαλύτερο ανταγωνισμό”.
Οι μόνοι “νικητές” στο καμένο δάσος είναι πιθανό να είναι τα αρπακτικά, λέει ο Sullivan, καθώς τα αποψιλωμένα τοπία θα μπορούσαν να κάνουν το κυνήγι ευκολότερο.

Υπάρχουν άλλες συνέπειες για τα άγρια ζώα;
Ο Magnusson ανησυχεί ιδιαίτερα για τις συνολικές επιπτώσεις της απώλειας δασών.
“Μόλις πάρετε το τροπικό δάσος μακριά, χάνετε 99 τοις εκατό όλων των ειδών”, λέει. Εάν αυτές οι πυρκαγιές ήταν μια εφάπαξ, δεν θα ανησυχούσε αναγκαστικά, αλλά σημειώνει ότι υπήρξε μια θεμελιώδης αλλαγή στην πολιτική στη Βραζιλία “που ενθαρρύνει την αποψίλωση των δασών”. Αναφέρεται στη δέσμευση του προέδρου της Βραζιλίας Jair Bolsonaro να ανοίξει τον Αμαζόνιο για τις επιχειρήσεις. “Το πολιτικό μήνυμα που έχει σταλεί είναι ότι βασικά δεν υπάρχει κανένας νόμος πια, οπότε ο καθένας μπορεί να κάνει ό, τι θέλει.”
Οι οικολόγοι και οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες έχουν κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το #PrayForAmazonas έγινε το κορυφαίο hashtag του Twitter την Τετάρτη. Πολλοί επέκριναν τις πολιτικές της κυβέρνησης Bolsonaro. Άλλοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι η παγκόσμια ζήτηση βοείου κρέατος ενθαρρύνει την επιτάχυνση της εκκαθάρισης της γης για εκτροφή βοοειδών. Οι περιβαλλοντολόγοι εφιστούν επίσης την προσοχή στις συνέπειες που θα έχει για την αλλαγή του κλίματος ένας φλεγόμενος Αμαζόνιος, που συχνά ονομάζεται πνεύμονας του πλανήτη. Μέχρι την Πέμπτη, το #PrayForAmazonas προκάλεσε το hashtag spin-off: #ActForAmazonas.
Υπάρχει μια περιοχή κατά μήκος των νότιων συνόρων του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, στις βραζιλιάνικες πολιτείες Pará, Mato Grosso και Rondônia, που ονομάζεται “τόξο αποψίλωσης”, λέει ο Magnusson. Εκεί, η πυρκαγιά πιέζει την άκρη του τροπικού δάσους προς βορρά, ενδεχομένως αλλάζοντας τα σύνορα για πάντα.
“Ξέρουμε ελάχιστα για αυτό. Μπορεί να χάσουμε είδη χωρίς να μάθουμε ποτέ ότι ήταν εκεί.”

Η ανθρώπινη δραστηριότητα οδηγεί συχνά σε μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικές αλλαγές. Υπάρχουν περιοχές όπου οι ανθρωπογενείς συνέπειες είναι τόσο πρωτοφανείς και μειονεκτικές για το περιβάλλον σε βαθμό που μπορούν να προκαλέσουν μια οικολογική καταστροφή που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της τοπικής εμβέλειας.

Λόγω της οικονομικής ανάπτυξης, οι άνθρωποι επηρεάζουν όλο και πιο ριζικά το περιβάλλον. Τις τελευταίες δεκαετίες μάλιστα η «ανθρώπινη πίεση» έχει ενταθεί  λόγω της ταχείας αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και έχει διαμορφώσει  νέα είδη οικολογικών απειλών και μολυσμένες περιοχές ευρείας εμβέλειας.

Η λίμνη Αράλη, που σήμερα ονομάζεται επίσης και έρημος Aral Karakum, βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Κεντρικής Ασίας στην περιοχή του Καζακστάν και του Ουζμπεκιστάν. Βρίσκεται σε μια ενδορεϊκή λεκάνη και τροφοδοτείται από τους ποταμούς Amu Darya και Syr Darya και τις βροχοπτώσεις. Η τεράστια λεκάνη απορροής (περίπου 2.2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων) είναι κυρίως χαρακτηριστική μιας πεδινής ερήμου.

Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, αποφασίστηκε να καλλιεργηθεί βαμβάκι σε τεράστια κλίμακα στις ερήμους που βρίσκονται στη λεκάνη απορροής της λίμνης Αράλης.  Γι ‘αυτό, το πρώτο μισό του 20ου αιώνα χρησιμοποιήθηκαν  σημαντικές ποσότητες τεχνητών λιπασμάτων στις φυτείες και άρχισε η κατασκευή αρδευτικών καναλιών για την αποστράγγιση των ποταμών Amu Darya και Syr Darya. Ως αποτέλεσμα, η ποσότητα του νερού στις υδάτινες πηγές που τροφοδοτούν τη λίμνη μειώθηκε δραματικά.  Από το 1960, ο όγκος του νερού μειώθηκε κατά περίπου 1000 km³.  Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες. Η τέταρτη, από άποψη μεγέθους, λίμνη στον κόσμο (68.000 km²) έχει μετατραπεί σε μια αλμυρή έρημο με ελάχιστα αποθέματα νερού, μολυσμένη με χημικές ουσίες (μεταξύ άλλων ζιζανιοκτόνα και DDT) που προέρχονται από τις κοντινές φυτείες βαμβακιού

Η σταδιακή εξαφάνιση της λίμνης οδήγησε σε τοπικές κλιματικές αλλαγές που κατέληξαν  στην ερημοποίηση. Με την χρησιμοποίηση του νερού για άρδευση και την εξάτμιση, αυξήθηκε η αλατότητα της λίμνης και των εδαφών. Λόγω της αυξημένης αλατότητας η ζωή στη λίμνη εξαφανίστηκε και η αλιεία, που ήταν η κύρια ασχολία των παραλίμνιων πόλεων κατέρρευσε. Οι καταιγίδες σκόνης μετέφεραν τοξική σκόνη, καταστρέφοντας τη βιολογική ζωή σε περιοχές που απέχουν 300-500 χιλιόμετρα. Κατά συνέπεια, εκτός από την υποβάθμιση των τοπικών οικοσυστημάτων και των παρακείμενων οικοσυστημάτων (π.χ. το δέλτα του Amu Darya), αυξήθηκε ο αριθμός περιστατικών αναπνευστικών, πεπτικών και ογκολογικών ασθενειών αποδεκατίζοντας τους κατοίκους μιας τεράστιας έκτασης. Οι περιοχές της πρώην λίμνης, τώρα της ερήμου, συνέδεαν τα πρώην νησιά με την ηπειρωτική χώρα. Σε ένα από αυτά, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1940, αποθηκεύονταν βιολογικά όπλα (στελέχη του άνθρακα και της χολέρας) και εικάζεται ότι  δεν ήταν πλήρως ασφαλισμένα ή κατεστραμμένα. Υπάρχει έτσι το ενδεχόμενο τα  ζώα που σήμερα βρίσκουν καταφύγιο στα ερημωμένα ναυάγια να διαδώσουν τα επικίνδυνα μικρόβια, αν δεν έχει συμβεί ήδη!

Σήμερα καταβάλλονται προσπάθειες για την αντιστροφή αυτού του τεράστιου περιβαλλοντικού εγκλήματος.

Η λίμνη Αράλη και η λεκάνη απορροής της.

 Αλλαγές στον όγκο νερού της λίμνης Αράλης από το 1960 έως σήμερα και προβλέψεις για το μέλλον.

Η άσπρη γραμμή δείχνει τα όρια της λίμνης το 1960, η επάνω εικόνα την κατάσταση το 2001 και η κάτω το 2014.

Πηγή

Chmielewski J. et al. 2018. Anthropogenic impact on the environment (case study). Environmental Protection and Natural Resources. Vol. 29 No 1(75): 30-37 DOI10.2478/oszn-2018-0006

Σε μια κοσμική χρονική κλίμακα, η ανθρώπινη ιστορία είναι τόσο σύντομη όσο το ανοιγόκλεισμα του ματιού. Με τη συμπίεση όλων των 13,8 δισεκατομμυρίων χρόνων σε μια κλίμακα 10 λεπτών, αυτό το βίντεο δείχνει πόσο νέοι είμαστε πραγματικά, και πόσο αρχαίο και τεράστιο είναι το σύμπαν μας. Ξεκινώντας από το Big Bang και με κορύφωση την εμφάνιση του Homo sapiens, αυτή η εμπειρία ακολουθεί την εξέλιξη του χρόνου σε 22 εκατομμύρια χρόνια ανά δευτερόλεπτο, ακολουθώντας πιστά την υπάρχουσα επιστημονική γνώση.

Προκειμένου να ξετρυπώσει κάποιο γευστικό έντομο από τον κορμό ενός δέντρου ένας Τρυποκάρυδος μπορεί να κοπανήσει το ράμφος του 500 φορές σε μια μέρα, με μια συχνότητα 22 χτυπημάτων ανά δευτερόλεπτο και με δύναμη 1000 φορές μεγαλύτερη από αυτήν της βαρύτητας! Και όμως δεν τον πιάνει πονοκέφαλος! Το γιατί  έχει να κάνει με την κατασκευή του ράμφους του, τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο και από τη θέση του εγκεφάλου του μέσα στο κρανίο του.

Γίνετε και εσείς επιβάτες σε μια ψηφιακή Κιβωτό που φιλοξενεί χιλιάδες είδη οργανισμών και αναζητήστε τα με διάφορα κριτήρια (ταξινομικά, γεωγραφικά, επαπειλούμενα είδη…) για να μάθετε γι αυτά:

http://www.arkive.org/

Δυστυχώς η Κιβωτός δεν είναι πλέον διαθέσιμη λόγω ανεπάρκειας οικονομικών πόρων για τη συντήρηση της ιστοσελίδας της!

Προσπαθήστε να βρείτε το “κρυμμένο ζώο” στις φωτογραφίες που παρουσιάζονται εδώ αλλά και εδώ.

Αν είστε λάτρεις της φωτογραφίας όλες οι φωτογραφίες έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα www.boredpanda.com στην οποία αν περιηγηθείτε θα ανακαλύψετε μεγάλο αριθμό από ποικίλες θεματικές ενότητες με μοναδικές φωτογραφίες.