Βασίλης Μπούλης. Για το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ποίημα

Ανακτένιση 4.11.2018

29.3.44. 5ος λόχος του 7ου συντάγματος Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων της Αστυνομίας των SS προς το Τοπικό Φρουραρχείο Κοζάνης. Θέμα: Χορήγηση ελληνικού εργατικού δυναμικού. “Η παραπάνω μονάδα παρακαλεί για τη χορήγηση 1 υπομαγείρισσας και 2 εργατών ξυλείας”. Ο διοικητής λοχαγός Günther Haase. ΚΔΒΚ, Λυτά Έγγραφα.

Ο Ιωάννης Γιαννάκης ή Στάμος με το άσπρο πουκάμισο , υπεύθυνος του ΕΑΜ Αιανής. Εικονίζεται στα κελιά του μοναστηριού της Παναγίας, που μετατράπηκαν σε καφενεία και παντοπωλεία μετά το 1912. Κατεδαφίστηκαν αυτά μαζί με το θαυμάσιο δάπεδο αρχάς δεκαετίας του 1950. Ιδιωτική Συλλογή Σωκράτη Γιαννάκη.

Εν Αιανή  τη 28/10/1940 και 1945

Για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με Ιταλούς και Γερμανούς

Μας κήρυξαν τον μπόλεμο
οι Ιταλοί στην Αλβανία
και πρώτα παν η αγροτιά
από τη Μακεδονία

Παν αγρότις ΄π’ την Κοζάνη
που κανένας δεν τους φτάνει
και τους έριξαν τη[ν] πρώτη σφαίρα
και τους έσπρωξαν σιαπέρα

Ήπειρος και Θεσσαλία
πολεμούσαν με μανία
Γιάννινα και Γρεβενά
πάντα αυτοί ήταν μπροστά

Φλώρινα και Καστοριά
παλικάρια διαλεχτά
μέρα νύχτα πολεμούσαν
και για πίσω δεν κετούσαν

Μας κήρυξαν τον μπόλεμο
απ΄ το βορρά οι Γερμανοί
και οι αξιωματικοί μάς απαράτησαν
και παν στη Μεσ’ Ανατολή

Μα ο λαός το σκέφτηκε καλά
και οργάνωσι ανταρτικά
και πάλι στην Αντίσταση πάλι στην πρωτ΄ γραμμή
μέρα νύχτα πολεμούσι και με Γερμανοί.

Και πρώτα στο Γοργοπόταμο
τη γέφυρα ανατινάζουν
που κάναμε τους Γερμανούς
βαριά να αναστενάζουν

Οι σύμμαχοι οχυρώθηκαν
στη Μέσ’ Ανατολή
την Αντίσταση που βάσταγαν
όλ’ οι Κρητικοί.

Και πιάνουν άλλη μάχη
στο Μπογάζ΄[1] σε μία ράχη
με ένα τάγμα Ιταλούς
και τους αιχμαλωτίζουν σαν τους ποντικούς

Τους έχουν φκιάσει ένα φράγμα
που ήταν όλου Ιταλοί
και τον πιάν’ όλου το τάγμα
οι οπλίτις οι Σιατσνοί.[2]

Με ένα μόνον όπα όπα
και τους παίρ[ν]ουνε τα όπλα
και τους παιρν’ τον οπλισμό
και τους φυλακίζ[ου]ν στο Γρεβενό[3]

Ξεκινούνε από ψες
ένας λόχος Ες Ες
ένας λόχος Γερμανοί
κατεβαίν[ει] στην Αιανή

Το χωριό περικυκλώνουν[4]
και στον ύπνο μας τσακώνουν
τις εικοσπέντι το Γενάρη
μας μαζώνουν στον Αγιόρ’[5] κουβάρι

Και πολυβόλα στουν στην αυλή
και αν θελτς κουνήσου απού κει
αλλά τους έχει πιάσει μια γκαβαμάρα
δε γνωρίσανε το Σπύρο τ΄ Ζμάρα[6]
μας εχ[ουν]ν σκοτώσει το Γιαννάκη[7]
και μας πότισαν φαρμάκι

Φεύγουν για του Χρώμιο
που θα παθν κι αυτοί το όμοιο
και αν τους έριχναν καμιά σφαίρα
που παν απ’  τα Κοτρούλια[8]
τότι θα μας έσφαζαν
όλνους σα βετούλια[9]

Ο πόλεμος τελείωσι
φεύγουν οι Γερμανοί
και ήρθι η κυβέρνηση
‘π’ τη Μεσ΄ Ανατολή

Μας ήρθε απ΄ το Κάιρο
των Ελλήνων ο βασιλιάς
τους στρατηγούς κυνήγησε
που πολεμούσαν στο ΕΛΑΣ

Τον στρατηγό κυνήγησε
τον Άρη Βελουχιώτη[10]
γιατί αυτός την ήφερι
τη λευτεριά μας πρώτη[11]

Μα η κυβέρνηση που ήρθι
΄π’ τη Μεσ΄ Ανατολή
τους Ελασίτες έπιανε
τους πάινε φυλακή

Αυτοί απού πολέμησαν
Γερμανούς και Ιταλούς
όλους τους φυλάκιζαν
τους έληγαν τρελούς

Τέσσερα χρόνια στη σειρά
να πολεμάς στα ανταρτικά
και μέρα νύχτα να ΄χεις μάχη
φορτωμένοι ψίρις παν στη ράχη

Και οι κυβερνήσεις απού βγαιν΄
κάμουν χαζαμάρα
μας δίνουν μια σύνταξη[12]
δε μας φταν’  ούτε τσιγάρα

Εν Αιανή τη 20/4/1945[13]

Γιατί εγώ έκατσα πρώτα φυλακή με την απολευτέρωση το 1945 το Πάσχα ήμαν φυλακή ένα μήνα[14]

Λαϊκός ποιετής Μπούλης Βασίλειος[15]
Αιανή Κοζάνης

Το ποίημα μου το έδωσε χειρόγραφο ο ποιητής στις αρχές της δεκαετίας του 1990 . Το αντέγραψα εδώ ως είχε διορθώνοντας μόνον την ορθογραφία. Η μελέτη του παρουσιάζει πολλαπλό ενδιαφέρον. Εκτός από μια, συνοπτική, εικόνα της αιματηρής δεκαετίας, περιέχει στιγμές της ζωής του συγγραφέα, όπως τις θυμάται έπειτα από πέντε δεκαετίες.

Το όνομα του διοικητή του λόχου στο έγγραφο προσέφερε ο βαθύς γνώστης της εποχής Βύρων Τεζαψίδης.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Μπουγάζι: στενωπός από Κοζάνη προς Σιάτιστα. Ωστόσο το ιταλικό τάγμα αιχμαλωτίστηκε από τους αντάρτες της ΥΒΕ και του ΕΛΑΣ δυτικότερα, στο οροπέδιο του Φαρδυκάμπου.

[2] Σιατιστινοί

[3] Γρεβενά

[4] Περισσότερα για το περίκλεισμα βλ. Θανάσης Καλλιανιώτης, Ιστορία και ιστορήματα: το μπλόκο των SS στην Αιανή του 1944, https://blogs.sch.gr/thankall/?p=1007 01.02.2014

[5] Ο κεντρικός σήμερα ναός του Αγίου Γεωργίου

[6] Σπύρος Ζυμάρας από την Κάτω Κώμη, στέλεχος του ΕΑΜ που είχε κοιμηθεί την προηγούμενη νύχτα στο χωριό

[7] Ιωάννης Γιαννάκης ή Στάμος. Πολιτικός υπεύθυνος του ΕΑΜ Αιανής.

[8] Ύψωμα στο δρόμο μεταξύ Αιανής και Χρωμίου. Από εκεί ο εφεδρικός ΕΛΑΣ είχε ρίξει μερικές τουφεκιές εναντίον γερμανικών αυτοκινήτων τον Μάιο του 1943

[9] Βιτούλια: νεαρά πρόβατα

[10] Ο Αθανάσιος Κλάρας ή Άρης Βελουχιώτης στον πόλεμο του 1940 ήταν δεκανέας πυροβολικού. Το 1942 παρουσιαζόταν ψευδώς ως ταγματάρχης

[11] Εννοεί πως ήταν αξιωματούχος των ανταρτών, όταν έφυγαν οι Γερμανοί. Ως δεύτερη λευτεριά θεωρεί τον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο, μόνον που δεν ελευθέρωσαν κανέναν οι αντάρτες του ΔΣΕ

[12] Εννοεί τις συντάξεις που χορήγησε το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980

[13] Το ποίημα γράφτηκε μετά το 1985

[14] Δικάστηκε ως αίτιος κατάσχεσης ζώων επί Κατοχής, όντας υπεύθυνος της ανταρτικής οργάνωσης ΕΤΑ

[15] Το βιογραφικό του ποιητή υπάρχει στο περιοδικό Τετράδια Ιστορίας, τ. 4-5, Οκτ -Νοέμβ. 1995, σ. 5-8