Το μυθιστόρημα Ανάμεσα στους τοίχους του Φρανσουά Μπεγκοντό κάνει θραύση στη Γαλλία και μεταφράζεται πυρετωδώς σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Ο λόγος βέβαια είναι προφανής. Στο βιβλίο αυτό βασίστηκε το σενάριο της ομώνυμης ταινίας που σκηνοθέτησε ο Λοράν Καντέ και τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο τελευταίο Φεστιβάλ των Καννών. Το εντυπωσιακότερο ίσως είναι ότι πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ο ίδιος ο Μπεγκοντό, ο οποίος υποδύεται τον εαυτό του ως ηθοποιός, αφού πρώτα τον υποδύθηκε ως συγγραφέας.
Το Ανάμεσα στους τοίχους είναι ένα βιβλίο συναισθηματικό και αυτοβιογραφικό. Αποτελεί σύνοψη των εμπειριών του Μπεγκοντό όταν εργαζόταν ως δάσκαλος. Η αφήγηση είναι σε πρώτο πρόσωπο και μοιάζει με χρονικό ή ημερολόγιο, στο οποίο καταγράφονται οι καθημερινές εμπειρίες του συγγραφέα-δασκάλου και οι σχέσεις που αναπτύσσονται με τα παιδιά της τάξης του που συνιστούν έναν πολύχρωμο και πολυποίκιλο μικρόκοσμο. Ομως ο μικρόκοσμος αυτός είναι ο καθρέφτης της σύγχρονης γαλλικής κοινωνίας, καθώς η σύνθεση της τάξης παραπέμπει στη διαστρωμάτωσή της. Μια μικροκοινωνία με ποικίλα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά, καθώς πολλά παιδιά είναι γόνοι μεταναστών από τις πρώην γαλλικές αποικίες.
Η σχέση δασκάλου – μαθητή είναι από τις πιο περίπλοκες – κάποτε κι από τις πλέον αμφιλεγόμενες, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται στην παγκόσμια πεζογραφία. Εδώ οι μαθητές μαθαίνουν βέβαια από τον δάσκαλο, αλλά ο δάσκαλος πρωτίστως μαθαίνει από τους μαθητές του. Και η μαθητεία αυτή είναι μαθητεία ζωής, μαθητεία στο κοινωνικό γίγνεσθαι ενός κόσμου που συχνά πιστεύουμε ότι τον γνωρίζουμε αλλά σπάνια τον κατανοούμε.
Τα παιδιά, λέει η ατελεύτητα επαναλαμβανόμενη κοινοτοπία, είναι το μέλλον του κόσμου. Ομως εδώ τα παιδιά αντιπροσωπεύουν ένα παρόν το οποίο δεν γνωρίζουμε. Γι’ αυτό και η αποκάλυψή του μας δείχνει τις κρυφές πτυχές του εαυτού μας, τις ευαισθησίες που δεν είχαμε υποψιαστεί ότι διαθέτουμε, τη δική μας χαμένη ή θαμμένη παιδικότητα, δηλαδή την καθαρότητα των αισθημάτων. Ολα τούτα οδηγούν στη διαπίστωση ότι πρέπει να επιστρατεύσουμε άγνωστες δυνάμεις για να σταθούμε απέναντι στον τοίχο που συχνά υψώνει μπροστά μας η κοινωνία των άλλων.
Οι αναγνώστες θα βρουν συχνότατα κοινά σημεία με τη δική τους σχολική ζωή, με μνήμες και συναισθήματα που το άθροισμα των μετέπειτα εμπειριών τα έσπρωξε στο περιθώριο – και αυτό είναι ένα από τα γοητευτικότερα γνωρίσματα του βιβλίου. Γιατί κανένα σχολείο δεν είναι ενιαίο, όπως συμβαίνει και με την κοινωνία. Οι τοίχοι του είναι εικονικοί. Το εσωτερικό του μια σύνθεση που ισορροπεί με έναν τρόπο αδιόρατο – και σχεδόν ερήμην του εκπαιδευτικού συστήματος. Γι’ αυτό και οι τάξεις παρουσιάζουν τόσες διαφορές. Επομένως, κάθε σχολείο διαστρωματώνεται εκφράζοντας τα τμήματα της κοινωνίας από τα οποία προέρχονται οι μαθητές του.
Ο Αναστάσης Βιστωνίτης παρουσιάζει το βίβλίο στο Βήμα της Κυριακής
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.