Terra Computerata

Άρθρο της Μπέττυ Τσακαρέστου Επίκουρης καθηγήτριας στο Πάντειο πανεπιστήμιο – Βήμα Ιδεών

Στη διεθνή σκηνή το πολιτικό εγχείρημα του Ομπάμα για επανεκκίνηση και επανατοποθέτηση της πολιτικής των ΗΠΑ με επίκεντρο την κοινωνία, το περιβάλλον, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, την αξιοπιστία, την ενδυνάμωση της ανοιχτής και ψηφιακής διακυβέρνησης έχει συμβάλει ώστε πολιτικά κόμματα και αρκετοί πολιτικοί διαφορετικών καταβολών να επαναπροσδιορίσουν την ατζέντα τους, την επικοινωνία τους και τον πολιτικό τους λόγο. Ο Ομπάμα έδωσε ένα αναπάντεχα ανατρεπτικό και αποτελεσματικό πολιτικό στίγμα ήδη από τη σύλληψη της προεκλογικής στρατηγικής του. Κατανόησε και αξιοποίησε την κουλτούρα και τις πολλαπλές δυνατότητες δικτύωσης και αυτοοργάνωσης των πολιτών μέσα από το κοινωνικό Διαδίκτυο αλλά και τις τοπικές κοινότητες. Η ανοιχτή πολιτική και επικοινωνία που υιοθέτησε κατά τη διεκδίκηση της προεδρίας (open source politics) έφερε και το εντυπωσιακό αποτέλεσμα της ανανέωσης του ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή πολιτών

που παραδοσιακά εθεωρείτο ότι ανήκουν στα «πολιτικά αδιάφορα κοινά». Σήμερα παρακολουθούμε το πολιτικό πείραμα αλλά και το πολιτικό κίνημα της ανοιχτής διακυβέρνησης (governance 2.0) όπου οι πολίτες αποκτούν ψηφιακή πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα και ως εκ τούτου έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης και ελέγχου των πολιτικών τους αντιπροσώπων.

Αναρωτιόμαστε αν και στην Ελλάδα εισερχόμαστε πλέον στην εποχή που η πολιτική τεχνολογία του συμμετοχικού Διαδικτύου θα αλλάξει τους συσχετισμούς δυνάμεων και επιρροής του διαλόγου και των αποφάσεων ανάμεσα στους επαγγελματίες της πολιτικής και της ενημέρωσης και στους πολίτες. Την εποχή που οι πολίτες, οι καθημερινοί άνθρωποι που δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στο παιχνίδι της πολιτικής επιρροής διακινώντας πολιτικό χρήμα έχουν πλέον τη δυνατότητα (την οποία αξιοποιούν όλο και περισσότερο) να σπάσουν τους φραγμούς των πολιτικών και οικονομικών «πυλωρών» (gatekeepers) και να διεκδικήσουν την επιρροή τους όχι πλέον μέσω της αδιαφάνειας των πολιτικών και οικονομικών συναλλαγών αλλά μέσα από τη διαφάνεια και τη λογοδοσία που απαιτούν από τους πολιτικούς.

Μια συστημική αλλαγή είναι σε εξέλιξη.

Το κίνημα για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια δεδομένα και στη χώρα μας (κίνηση 4Δ- Δημόσια Δεδομένα, Δικά μας Δεδομένα), η κίνηση deb8 για τη δικτυακή συζήτηση των πολιτικών προγραμμάτων αλλά και την παρέμβαση στην πολιτική αναμέτρηση, η άσκηση πίεσης για δημόσια τοποθέτηση-δέσμευση των βουλευτών για τη θέση τους απέναντι στο 2% από την κίνηση 100μύρια, οι δικτυακές κινήσεις για τις φωτιές και τα σύγχρονα «Δεκεμβριανά», η αύξηση της επιρροής και της αξιοπιστίας των επώνυμων ή «branded» bloggers διαμορφώνουν ένα νέο σκηνικό στην πολιτική και στην οικονομική μας ζωή. Απέναντι στην αξιοπιστία του πολιτικού και ενημερωτικού μας συστήματος οι ίδιοι οι πολίτες φέρνουν «από τα κάτω» λύσεις ανανέωσης και καινοτομίας.

Αναμένουμε να δούμε όλο και περισσότερες κινήσεις πολιτών και πολιτικών που θα ενισχύουν το μοντέλο της ανοιχτής διακυβέρνησης: από τη δημοσίευση των οικονομικών των κομμάτων και των πολιτικών, από την παρακολούθηση της διαμόρφωσης και της εκτέλεσης του προϋπολογισμού αλλά και του νομοπαρασκευαστικού έργου της Βουλής και της στάσης/έργου του κάθε βουλευτή ως την ψηφιακή οργάνωση κινητοποιήσεων αλλά και την αλλαγή μοντέλου ενημέρωσης και δημοσίευσης. Ασφαλώς οι νέες δυνατότητες για διαφάνεια δεν είναι η πανάκεια της πολιτικής μας ζωής. Είναι όμως μια σημαντική προϋπόθεση για να ανακτήσει το πολιτικό μας σύστημα την αξιοπιστία του, δηλαδή να αποκτήσουν οι ίδιοι οι πολίτες μεγαλύτερο έλεγχο στη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας και στις διαδικασίες διακυβέρνησης. Ο Dave

Winer, ένας από τους «ιερείς» του blogging, ήδη από το 1994 έγραφε: «Από τη στιγμή που οι ψηφιακοί πολίτες/οι χρήστες αποκτούν τον έλεγχο, δεν τον παραδίδουν ποτέ πίσω»!

Αρχίζουμε να βλέπουμε τα πρώτα σημάδια της αλλαγής, να προχωρούμε προς μια καλύτερη κατανόηση των νέων αναγκών και των προκλήσεων για την πολιτική τον 21ο αιώνα. Παρά τα πρώτα ενδιαφέροντα βήματα, κυρίως στον τομέα της

διαφάνειας, μένουν πολλά να γίνουν. Η πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια δεδομένα, στην πληροφόρηση και στα στοιχεία που παραδοσιακά ήταν προσβάσιμα μόνο σε όσους διαχειρίζονταν και διαμεσολαβούσαν την πολιτική, οικονομική και μεντιακή εξουσία, στους ακριβοπληρωμένους λομπίστες και ενδιαμέσους (insiders), δεν είναι παρά ένα πρώτο αλλά αναγκαίο βήμα. Οι πολίτες γίνονται σταδιακά οι νέοι φορείς ουσιαστικής επιρροής

και θεματοφύλακες της δημόσιας ζωής. Οι ειδήμονες, οι επαγγελματίες της πολιτικής ή της ενημέρωσης αποκτούν έναν πιο σύνθετο ρόλο στη διαμόρφωση ενός ερμηνευτικού πλαισίου για τα νέα δεδομένα και τα πολιτικά διακυβεύματα έχοντας πλέον μαζί τους ή απέναντί τους τους ψηφιακούς, ενημερωμένους και συμμέτοχους πολίτες. Η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος δεν στηρίζεται πλέον σε παρωχημένα σχήματα «πατερναλισμού»

όπου έπρεπε να εμπιστευθούμε τις τύχες μας σε λογής λογής πολιτικές, πνευματικές και ενημερωτικές ιεραρχίες. Ζούμε σε μια σύνθετη και υψηλού ρίσκου εποχή, στην οποία όμως πρέπει να λάβουμε τις ορθές αποφάσεις τώρα- οι αρχές της συμμετοχής, της συνεργασίας, της διαφάνειας αλλά και της βιωσιμότητας γίνονται οδηγοί για μια ανοιχτή διακυβέρνηση 2.0- και να ανανεώσουμε το κοινωνικό μας συμβόλαιο.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Παρασκευή 2 Οκτωβρίου 2009 στις 04:24 στην κατηγορία blogs, facebook, podcast, twitter, web 2.0, youtube, Διαδίκτυο, πολιτική, Τ.Π.Ε.. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Μπορείς να πας στο τέλος του άθρου και να αφήσεις σχόλιο. Τα pings προσωρινά δεν επιτρέπονται.