Θέμα: «Το νερό: από τι αποτελείται;»
Θεματικό πεδίο :Φυσικές επιστήμες, τεχνολογία, περιβάλλον- Συνδέσεις με Γλώσσα, Μαθηματικά, Τέχνες, Ψηφιακά μέσα
Σκοποί / στόχοι :
- Να εισαχθούν στην έννοια της σύστασης (άτομα / μόρια) με απλό τρόπο.
- Να κατανοήσουν την έννοια του στερεού -υγρού και αέριου
- Να κατανοήσουν ότι το καθαρό νερό αποτελείται από υδρογόνο και οξυγόνο (H₂O) με παιγνιώδη τρόπο.
- Να κάνουν πειράματα ανάμειξης / διάλυσης
- Να εκφραστούν προφορικά και με σχέδιο / ζωγραφιές την ιδέα της σύστασης.
- Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, παρατήρησης, σκέψης «γιατί» και «πώς».
- Να συνδέσουν γνώση με καθημερινή εμπειρία (νερό της βρύσης, νερό της βροχής, καθαρό / ακάθαρτο νερό).
Μεθοδολογική προσέγγιση:
- Μοντέλο Ε5 (Ενεργοποίηση, Εμπλοκή, Επεξεργασία, Επέκταση, Αξιολόγηση)
- Μαθητοκεντρική, διερευνητική προσέγγιση, χρήση πειραμάτων, συνεργατικά εργαστήρια, χρήση εικόνων / μοντέλων, ψηφιακά εργαλεία.
- Διαθεματικές συνδέσεις: με Γλώσσα (ορολογία, συζήτηση), Μαθηματικά (μέτρηση, σύγκριση ποσότητας), Τέχνες (σχέδιο / κατασκευές)
- Ενεργοποίηση (προαπαιτούμενη γνώση / πρότερος προβληματισμός)
Δραστηριότητα 1:
- Τα παιδιά μιλούν για το νερό «Τι είναι το νερό; Πού το βλέπω;»
- Συζητάμε από πού έρχεται (βροχή, βρύση, ποτάμια)
- Ποια είναι η μορφή του, κάθε φορά; (πάγος, νερό βρύσης, ατμός) εντοπίζω στην τάξη στερεά, υγρά και αέρια σώματα.
- Παρουσιάζουμε διαφανές νερό, αυτό που πίνουμε και νερό με λάσπη από τα ρυάκια που τρέχουν στην αυλή μας μετά τη βροχή. Τα παιδιά προβλέπουν: «Γιατί αυτό το νερό φαίνεται διαφορετικό;»
Στόχος: Να ενεργοποιηθεί ο κόσμος των παιδιών, να εκφράσουν τις ιδέες τους για το νερό.
2.Εμπλοκή (εισαγωγή στην έννοια της σύστασης)
Δραστηριότητα 2:
- Δείχνουμε μια εικόνα / σχήμα μορίου νερού (δύο H + ένα O) και λέμε ότι κάθε νερό «είναι» πολλά μικρά σωματίδια.
- Χρησιμοποιούμε πλαστελίνη: δύο μπλε μπαλάκια = υδρογόνο, ένα κόκκινο = οξυγόνο — κάθε ομάδα παίρνει τρία και «σχηματίζει» μόρια.
- Συζητάμε: «Αν βάλουμε μόνο υδρογόνο; Μόνο οξυγόνο; Πώς γίνεται να είναι νερό;»
Στόχος: Να κατανοήσουν ότι το νερό δεν είναι απλά «ένα υγρό», αλλά έχει σύσταση — ότι αποτελείται από δύο υδρογόνα και ένα οξυγόνο.
3. Επεξεργασία (πειραματισμός / διερεύνηση)
Δραστηριότητα 3Α – Πείραμα διάλυσης:
- Σε ένα ποτήρι βάζουμε καθαρό νερό.
- Προσθέτουμε χαρτί γκοφρέ και παρατηρούμε τη διάχυση.
- Τα παιδιά περιγράφουν τι βλέπουν: «Το χρώμα εξαπλώνεται».
- Συζητάμε γιατί συμβαίνει αυτό — σύνδεση με «σωματίδια που κινούνται».
Δραστηριότητα 3Β – Πείραμα ανάμειξης / φίλτρανσης:
- Δίνουμε νερό μικτά με άμμο / χώμα / φύλλα.
- Τα παιδιά επιχειρούν να το φιλτράρουν (με φίλτρα καφέ ή ύφασμα) και να συγκρίνουν πριν/μετά.
- Συζητάμε τι απέμεινε, τι εξαφανίστηκε, τι άλλαξε.
Στόχος: Να παρατηρούν, να κάνουν υποθέσεις, να καταγράψουν τις αλλαγές — να συνδέσουν διάλυση και σύσταση με φυσική εμπειρία.
4. Επέκταση (εμβάθυνση, διαφοροποίηση)
Δραστηριότητα 4 –Κατασκευάζουμε μοντέλα μορίων νερού
Παιχνίδι ρόλων:
- Τα παιδιά κινούνται στο χώρο και σχηματίζουν διαδοχικά στερεά σώματα, υγρά και αέρια δείχνοντας τη σύσταση με τα σώματά τους.
- Η δομή των μορίων στα στερεά
Η δομή των μορίων στα υγρά
Η δομή των μορίων στα αέρια
- Τα παιδιά κατασκευάζουν σταγόνες από χαρτί. Χωρίζονται στο χώρο και με το κατάλληλο σύνθημα δημιουργούν στη σύσταση του νερού (H₂O).Η σταγόνες με το φιογκάκι, τα κορίτσια, είναι τα Οξυγόνα και τα αγόρια τα Υδρογόνα.
Πόσο μικρά μπορεί να είναι τα μόρια και τα άτομα; Μπορούμε εμείς να κόψουμε σε τόσο μικρά κομμάτια ένα σώμα;
Μάλλον λίγο δύσκολο!
Κατασκευάζουμε μοντέλα μορίων νερού
Φτιάχνουμε μικρές μπάλες από πλαστελίνη διαφόρων χρωμάτων.
Τα παιδιά τις συνδέουν μεταξύ τους με οδοντογλυφίδες, όπως συμβαίνει στα μόρια.
Όταν τα άτομα είναι ίδια οι σφαίρες πλαστελίνης έχουν το ίδιο χρώμα.
Όταν τα άτομα είναι διαφορετικά έχουν διαφορετικό χρώμα.
4. Αξιολόγηση
- Κατανόηση της ιδέας της ύλης και της σύνθεσης
- Ικανότητα να αναφέρουν τα συστατικά του νερού (H, O)
- Πρακτικές δεξιότητες (πειράματα, παρατηρήσεις)
- Δημιουργικότητα
από Δήμου Μαρία
