“ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ” ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ
Απόσπασμα από το βιβλίο “Δημοτικό Σχολείο το θεμέλιο της Παιδείας”
Αναστάσιος Αγ. Τασινός
Νοέμβριος 2001
Η Μουσική Παιδεία σήμερα των μαθητών – μικρών και μεγάλων – διαμορφώνεται έξω από το σχολείο.
Η τηλεόραση έχει μάθει σε όλα τα παιδιά του Δημοτικού τα «σκυλάδικα» τραγούδια. Ποιος θα το περίμενε ότι τα τραγούδια αυτά, που παλιά είχαν ένα ελάχιστο ακροατήριο ενηλίκων, θα τραγουδιόνταν από όλα τα παιδιά του Δημοτικού και θα κυριαρχούσαν στα τηλεοπτικά κανάλια και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς.
Ακόμη και μια δυνατή Παιδεία μου φαίνεται ανήμπορη να αναμετρηθεί με μια τηλεόραση που ασταμάτητα εκπέμπει σκουπίδια. Η μουσική έκφραση των μαθητών είναι δικό της δημιούργημα.
Η οικογένεια βάλλεται από παντού με την σύγχρονη τεχνολογία. Παλιά οι γονείς μάς έλεγαν: «Προσέξτε όταν θα βγείτε στο πεζοδρόμιο, τι ανθρώπους θα συναντήσετε». Σήμερα με την τηλεόραση και το Internet η παγκόσμια αλητεία ανά πάσα στιγμή βρίσκεται σπίτι σου. Έχουν χίλιες φορές δίκιο αυτοί που λένε ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθιστούν με πολλούς τρόπους τη Δικτατορία αδύνατη· κάνουν όμως και τη Δημοκρατία αβάσταχτη.
Και για τη σύγχρονη τεχνολογία λοιπόν – ως προς το εάν είναι καλή ή κακή – ισχύει ότι και για το πέτρινο τσεκούρι του πρωτόγονου ανθρώπου. Ανάλογα με τη χρήση, ωφελεί ή βλάπτει.
Σήμερα τα νυχτερινά κέντρα με τα καψουροτράγουδα, αναβαπτίστηκαν πολιτιστικά κέντρα και τα τσιφτετέλια πάνω στα τραπέζια ασκήσεις γυμναστικής από τον πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης, Ε. Γιαννόπουλο.
Με αυτά που γράφω, δεν θέλω να παραστήσω ούτε τον ηθικολόγο, ούτε ότι δεν έχω βρεθεί σε τέτοια «διασκέδαση». Σήμερα στα περισσότερα κέντρα διασκέδασης, το κυρίως πιάτο του προγράμματος είναι καψουροτράγουδα. Τουλάχιστον να έχουμε συνείδηση της παρακμής και της φτήνιας που εκπέμπουν αυτά τα μαγαζιά και όχι να τα αποδεχτούμε ως πολιτιστικά κέντρα.
Ο εξωραϊσμός των «σκυλάδικων» σε πολιτιστικά κέντρα, εκ πρώτης όψεως φαίνεται πολύ επικίνδυνος, γιατί αποπροσανατολίζει τους νέους. Οι περισσότεροι όμως νέοι, νομίζω ότι έχουν επίγνωση που πηγαίνουν. Δεν έχουν καμιά σκοπιμότητα να δικαιολογούν την παρουσία τους στο «σκυλάδικο» με την μετωνυμία σε πολιτιστικό κέντρο. Δεν χρειάζονται τέτοια ευρήματα. Είναι ειλικρινείς και πολλοί από αυτούς έχουν συνείδηση της χαμηλής ποιότητας του προγράμματος που παρακολουθούν και γελάνε με αυτά τα τραγούδια (π.χ. «Παντρεμένοι κι οι δυο, γύρνα σε παρακαλώ», ή «Από ’δω η γυναίκα μου, κι από ’κει το αίσθημά μου»). Μα πιο πολύ γελάνε με τον όρο «πολιτιστικά κέντρα», γιατί το πρόγραμμα που παρακολουθούν δεν έχει καμιά σχέση με τον πολιτισμό.
Δεν υπήρξα ποτέ πουριτανός, για να με ενοχλούνε τα «σκυλάδικα». Σε μια Δημοκρατία, έχουν κι αυτά λόγο ύπαρξης. Ενοχλούμαι μόνον, όταν αναβαπτίζονται από επίσημους θεσμούς πολιτιστικά κέντρα, γιατί αυτό το άλλοθι μπορεί να αποπροσανατολίσει μερίδα της νεολαίας. Η επίσημη αποδοχή της φτήνιας και ο εθισμός σε αυτήν, είναι σαράκι που τρώει τις ψυχές των ανθρώπων.
Παιδεία, λοιπόν, με την ευρύτερη έννοια του όρου δεν είναι μόνο ότι διδασκόμαστε στα σχολεία. Είναι και οτιδήποτε συμβαίνει γύρω μας. Ο Πλάτων έλεγε ότι Παιδεία είναι και αυτό που βλέπει καθημερινά ο πολίτης στους τοίχους.
Το μάθημα της Μουσικής καλείται σήμερα να δώσει τη δικιά του μάχη στη Μουσική Παιδεία των μαθητών. Τραγούδια αξιόλογων συνθετών, όπως του Μίκη Θεοδωράκη, του Μάνου Χατζηδάκη…. πρέπει να διδάσκονται υποχρεωτικά στα σχολεία. Έτσι μόνον οι μαθητές μπορούν να οικοδομήσουν κάποιες αντιστάσεις στα μουσικά υποπροϊόντα που εν αφθονία δέχονται.
Όπου υπάρχει δάσκαλος Μουσικής, πρέπει να είναι στα καθήκοντά του η δημιουργία χορωδίας για όλες τις γιορτές και εκδηλώσεις του σχολείου. Πρέπει να υπάρχει συνεργασία Μουσικού – Γυμναστή, ώστε να γίνονται αξιόλογες αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, που θα ενώνουν το Σχολείο με την κοινωνία. Εκδηλώσεις που σε γενικές γραμμές θα πρέπει να είναι προσχεδιασμένες στα αναλυτικά προγράμματα.
Ο γυμναστής πρέπει να έχει και αυτός κάποια συγκεκριμένη διδακτέα ύλη και να ελέγχεται η δουλειά του. Δεν μπορεί οι μαθητές να τελειώνουν το Δημοτικό Σχολείο και να μην ξέρουν να χορεύουν δημοτικούς χορούς! Η προσφιλής συνήθεια μερικών γυμναστών να δίνουν μια μπάλα στα παιδιά και να στρογγυλοκάθονται σε μια καρέκλα, πρέπει να σταματήσει. Να είναι στα καθήκοντά τους η παρουσίαση Δημοτικών χορών σε όλες τις εκδηλώσεις του σχολείου.
Θεωρώ τις εκδηλώσεις και τις διδακτικές επισκέψεις το οξυγόνο του σχολείου. Ένα σχολείο που στερείται αυτών των εκδηλώσεων γίνεται βαρετό στα παιδιά, εφ’ όσον τη ρουτίνα της μιας ημέρας διαδέχεται η άλλη. Η χαρά, η ψυχαγωγία, ο ενθουσιασμός, λείπουν από τους μαθητές.
Θα μπορούσα να πω ότι οι εκδηλώσεις και οι διδακτικές επισκέψεις είναι ένας από τους βασικούς δείκτες, που χαρακτηρίζουν την επιτυχή λειτουργία του σχολείου. Αν έλειπαν αυτές οι εκδηλώσεις από τον τρόπο δουλειάς μου, θα ένιωθα να λείπει από την τάξη μου το οξυγόνο της έμπνευσης και της δημιουργίας.
Ο δάσκαλος που έχει μεράκι και αγάπη για τη δουλειά του και καταφέρνει – προγραμματισμένα και δημιουργικά – να βγαίνει από τους τέσσερις τοίχους μιας αίθουσας ή να τους ανοίγει σε αξιόλογους ανθρώπους (συγγραφείς, επιστήμονες, καλλιτέχνες) , είναι ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ των ονείρων των μαθητών. Είναι ο δάσκαλος που διακρίνεται και καταξιώνεται στα μάτια μαθητών και γονιών, όχι μόνον για το καλό μάθημα που διδάσκει, αλλά κυρίως, γιατί κατάφερε να γκρεμίσει τους τοίχους που χωρίζουν το σχολείο με την κοινωνία. Και αυτή η καταξίωση και διάκριση είναι η καλύτερη αμοιβή του.
Νοέμβριος 2001
Αφήστε μια απάντηση