Μαντηλάκι, ένα ωραίο παιχνίδι!
Αναστάσιος Αγ. Τασινός
Ιωάννινα 1 Ιανουαρίου 2023
Εισαγωγή
Ο ετήσιος προγραμματισμός του εκπαιδευτικού μου έργου τα πρώτα 15 χρόνια της θητείας μου ως δάσκαλος, περιλάμβανε και το μάθημα της Γυμναστικής, καθόσον εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η ειδικότητα του γυμναστή στο Δημοτικό Σχολείο.
Πάντα ως δάσκαλος λάμβανα υπόψη τα αθλητικά ενδιαφέροντα των μαθητών. Οι αθλητικές δραστηριότητες (ασκήσεις γυμναστικής, αγωνίσματα στίβου, παραδοσιακοί χοροί και αθλητικά παιχνίδια) πάντα έμπαιναν σε διαβούλευση με τους μαθητές, πριν την υλοποίησή τους. Γι` αυτό και σε κάθε τάξη που εργάστηκα, είχα διαφορετικό αθλητικό προγραμματισμό.
Τώρα που γράφω τούτες τις γραμμές έρχονται στο νου μου πολλά αθλητικά παιχνίδια που λάμβαναν χώρα στις ώρες της Γυμναστικής και στα διαλείμματα, όπως: Ποδόσφαιρο, Μπάσκετ, Βόλεϊ, Χάντμπολ, Διελκυστίνδα, Μπαζ, Μήλα, Μαντηλάκι,… Παιχνίδια που άφησαν τη δική τους ομορφιά στο εκπαιδευτικό μου έργο.
Τα αθλητικά παιχνίδια, εκτός από τη γύμναση και τη χαρά που δίνουν στους μαθητές, καλυτερεύουν και τις παιδαγωγικές και διαμαθητικές σχέσεις που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό έργο. Κι αυτό είναι το σημαντικότερο!
Από τα παιχνίδια που προανέφερα, θα ήθελα να σταθώ λεπτομερώς στο Μαντηλάκι, ένα διασκεδαστικό παιχνίδι, που άρεσε πολύ στους μαθητές μου και είναι κατάλληλο για όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου.
Σχηματική απεικόνιση παιχνιδιού με 20 μαθητές
Α` Ομάδα: ①②③④⑤⑥⑦⑧⑨⑩
Μαντηλάκι: O
Β` Ομάδα: ①②③④⑤⑥⑦⑧⑨⑩
Περιγραφή παιχνιδιού
Το παραπάνω σχήμα απεικονίζει δύο ομάδες, των 10 μαθητών η κάθε μια, που βρίσκονται σε παράταξη παιχνιδιού. Η σύνθεση των ομάδων γίνεται με κριτήριο τις αθλητικές ικανότητες των μαθητών, ώστε να υπάρχει ισοδυναμία μεταξύ τους, η οποία θα μας δώσει ένα ενδιαφέρον παιχνίδι. Και την καλή σύνθεση των ομάδων – καλύτερα απ` όλους – την κάνουν οι ίδιοι οι μαθητές που γνωρίζονται πολύ καλά μεταξύ τους.
Οι ομάδες είναι στημένες αντικριστά σε δύο παράλληλες γραμμές, που απέχουν μεταξύ τους 10 μέτρα. Μία απόσταση ιδανική, ώστε όλοι οι μαθητές να είναι κοντά στο κέντρο δράσης και να χαίρονται το παιχνίδι. Στο μέσον των δύο παράλληλων γραμμών, σε ένα μικρό κύκλο, τοποθετούμε ένα υφασμάτινο μαντηλάκι. Στη συνέχεια, ονοματίζουμε τους παίχτες και των δύο ομάδων με αριθμούς από το 1 έως το 10, φροντίζοντας οι αντίστοιχοι ίδιοι αριθμοί, να αντιστοιχούν σε ισοδύναμους παίχτες, ώστε να αποφεύγεται στο παιχνίδι η αναμέτρηση ενός γρήγορου παίχτη με έναν αργό παίχτη.
Ακόμη, καλό είναι, οι αντίστοιχοι αριθμοί να ταιριάζουν – όσο αυτό είναι εφικτό – και με το φύλο των μαθητών, ώστε να αποφεύγεται η αναμέτρηση αγόρι με κορίτσι, που συνήθως είναι άνιση.
Με λίγα λόγια ο δάσκαλος πρέπει να αποφεύγει την τυχαία σύνθεση των δύο ομάδων, γιατί το παιχνίδι υποβαθμίζεται. Φυσικά, η αποφυγή αυτή αφορά όλα τα ομαδικά παιγνίδια.
Το παιχνίδι αρχίζει με το δάσκαλο να φωνάζει έναν αριθμό από το 1 έως το 10. Αμέσως τρέχουν στο πεδίο δράσης οι δύο παίχτες που έχουν αυτόν τον αριθμό και προσπαθούν να αρπάξουν το μαντηλάκι. Αν το μαντηλάκι παραμείνει στη θέση του για μερικά δευτερόλεπτα, ο δάσκαλος φωνάζει και δεύτερο αριθμό, οπότε προστίθενται στη διεκδίκηση ακόμη δύο παίχτες. Αν παραμείνει η ίδια κατάσταση φωνάζει και τρίτον αριθμό… Καλό είναι να αποφεύγεται ο τέταρτος αριθμός, για να μην προκαλείται συνωστισμός και σύγχυση. Τον πόντο κερδίζει ο παίχτης που θα αρπάξει το μαντηλάκι και θα το πάει στην ομάδα του, δίχως να τον αγγίξει ο αντίπαλος παίχτης που έχει τον ίδιο αριθμό. Σε κάθε αποτυχημένη προσπάθεια ο πόντος κατοχυρώνεται στην αντίπαλη ομάδα. Νικήτρια ομάδα ανακηρύσσεται εκείνη που θα συγκεντρώσει πρώτη 10 πόντους.
Αναμνήσεις απ` το παιχνίδι με τους μαθητές μου
Συνήθως, όταν διηύθυνα το Μαντηλάκι, ο πρώτος αριθμός που φώναζα ήταν ένα ζευγάρι με αργούς παίχτες. Τους άφηνα για λίγα δευτερόλεπτα να μονομαχούν κι αν το μαντηλάκι παρέμεινε στη θέση του φώναζα και δεύτερο αριθμό, που ήταν ένα ζευγάρι με γρήγορους παίχτες. Άφηνα τα δύο ζευγάρια για λίγα δευτερόλεπτα να μονομαχούν κι αν το μαντηλάκι εξακολουθούσε να παραμένει στη θέση του, φώναζα και τρίτον αριθμό με πιο γρήγορους παίχτες. Με την επιτάχυνση του ρυθμού δημιουργούσα μια ενθουσιώδη ατμόσφαιρα. Απέφευγα να φωνάζω και τέταρτον αριθμό, για να μην προκαλώ σύγχυση μεταξύ των παιχτών. Για τον ίδιο λόγο απέφευγα να φωνάζω και πολλούς αριθμούς ταυτόχρονα. Άλλες φορές πάλι, άρχιζα με γρήγορους παίχτες, περνούσα σε αργούς παίχτες και στη συνέχεια επαναλάμβανα το ίδιο μοτίβο. Έτσι, χρησιμοποιούσα όλους τους παίχτες στο παιχνίδι. Δεν άφηνα κανέναν παραπονεμένο.
Τώρα που γράφω τις αναμνήσεις απ` το παιχνίδι με τους μαθητές μου, δεν φεύγει απ` το μυαλό μου, το τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Γαρούνα Κέρκυρας, όπου δίδασκα στις τάξεις Ε` και ΣΤ`, το σχολικό έτος 1987-1988. Παρόλο που ο πανδαμάτωρ χρόνος σβήνει πολλές εικόνες, δεν μπόρεσε να σβήσει το παθιασμένο παιχνίδι αυτών των μαθητών. Θυμάμαι τις θεαματικές προσπάθειές τους, που εκτινάσσονταν σαν τερματοφύλακες, προκειμένου να αγγίξουν τον αντίπαλο παίχτη που τους άρπαξε το μαντηλάκι. Ωραίες εικόνες, που παρακινούσαν και μένα να μπαίνω στο παιχνίδι και να κάνω ανάλογες προσπάθειες, γεγονός που ενθουσίαζε τους μαθητές. Μου ήταν αδύνατον να μένω παρατηρητής σε ένα τέτοιο παιχνίδι!
Μία καλή πρακτική
Η επιλογή του δασκάλου να παίζει μαζί με τους μαθητές του αθλητικά παιχνίδια, είτε ως διαιτητής είτε ως παίχτης, είναι μία καλή πρακτική, που έχει θετικό αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της σχολικής ζωής. Η παιδαγωγική προσέγγιση του δασκάλου στο παιχνίδι ανεβάζει την ποιότητά του, όπως εξάλλου γίνεται και σε όλα τα μαθήματα. Γι` αυτό και θα ήθελα να κλείσω το παρόν άρθρο με ένα εντυπωσιακό απόσπασμα απ` το βιβλίο «Οι δρόμοι της ζωής», του Ευάγγελου Παπανούτσου:
«Ο αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή, άνθρωπος δηλαδή εύπλαστος, δροσερός, αγνός. Αδύνατο να φανταστεί κανείς πόσο δύσκολο, σχεδόν υπεράνθρωπο είναι αυτό που του ζητούμε, να συνθλίψει μέσα του το χρόνο, να γερνάει φυσιολογικά και όμως να μένει νέος στην ψυχή για να μπορέσει να έχει πρόσβαση στα αισθήματα, στις σκέψεις, στις επιθυμίες του νέου ανθρώπου που θα διαπαιδαγωγήσει, να τον καταλαβαίνει, να χαίρεται, να διασκεδάζει μαζί του, να σκέπτεται τις σκέψεις του, να επιθυμεί τις επιθυμίες του, να πονάει τον πόνο του…»
Ιωάννινα 1 Ιανουαρίου 2023
Αφήστε μια απάντηση