ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ FREINET
ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Σοφία Λάχλου

Για να κατανοήσουμε την Παιδαγωγική φιλοσοφία του Σελεστάν Φρενέ, είναι απαραίτητο να γνωρίσουμε τις θεμελιακές παιδαγωγικές αρχές της καθώς και τις κατάλληλες Τεχνικές για την εφαρμογή τους.

Ο Φρενέ, με συγγράμματα, άρθρα και επιστολές (βλ. βιβλιογραφία), εξηγεί με τον πιο απλό τρόπο τις αρχές και τις Τεχνικές τις οποίες εφάρμοσε στην πράξη, με σκοπό την καλύτερη εφαρμογή τους από κάθε εκπαιδευτικό.

Με βάση τα έργα του Φρενέ και των επιγόνων του, θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τις θεμελιακές αρχές και τις τεχνικές Φρενέ, προτείνοντας ιδιαίτερα κείμενα περιγραφής, ανάλυσης και πρακτικής εφαρμογής ώστε να χρησιμοποιηθούν από τους εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να τα εισάγουν στην τάξη τους πάντα σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και συνθήκες της παιδαγωγικής και διδακτικής περίστασης.

Η παιδαγωγική Freinet συγκροτείται από θεμελιακές αρχές, όπως:
• συνεργασία και πολιτειότητα
• κοινοτική –συνεταιριστική οργάνωση της σχολικής ζωής
• ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία
• «φυσική» μέθοδος μάθησης
• έρευνα- πειραματικός ψηλαφισμός
• σύνδεση του σχολείου με την κοινότητα-κοινωνία.

Ι. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ KAI ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑ. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣ

Κοινοτική οργάνωση της σχολικής ζωής
Στην παιδαγωγική Φρενέ, το παιδί καλλιεργεί το μυαλό, την καρδιά και το πνεύμα του μέσα στη συλλογικότητα, την ομάδα, τη σχολική κοινότητα. Με την υποστήριξη της ομάδας αναπτύσσεται η φιλία, η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια, το μοίρασμα, ο αλληλοσεβασμός. Το παιδί νοιώθει το σχολείο του ως μια υπόθεση συλλογική και δική του. Οι μαθητές λειτουργούν ως κοινότητα, αναλαμβάνουν ρόλους και ευθύνες σε συλλογικά έργα και δράσεις – από το πότισμα των λουλουδιών της τάξης, τον καταμερισμό της φροντίδας του σχολικού κήπου, ως τη βιβλιοθήκη, την ανακύκλωση ή τη σύνταξη των σχολικών εντύπων.

Τα παιδιά κοινωνικοποιούνται θετικά αναπτύσσοντας την υπευθυνότητα και τη συνέπεια και με αυτό τον τρόπο καλλιεργούν την αυτονομία και την ελευθερία. Η έννοια της ελευθερίας είναι θεμελιακή στην παιδαγωγική Φρενέ όπως και ο σεβασμός στα δικαιώματα του παιδιού.

Σχολείο χωρίς ανταγωνισμό, χωρίς βία

Επίσης, η συνεργασία στο σχολείο είναι αλληλεγγύη, αλληλοβοήθεια και όχι ανταγωνισμός. Η συνεργασία στην τάξη Φρενέ πλαισιώνεται από το διάλογο, την επικοινωνία, την ισότητα και όχι την ιεραρχία. Η συνεργασία σε μια τάξη – κοινότητα είναι καθοριστική για την εκπαίδευση στην ειρήνη και τη μη βία στα σχολεία. Σημαντικό εργαλείο της οργάνωσης της σχολικής ζωής στην παιδαγωγική Φρενέ –παιδαγωγική της συνεργασίας, της πολιτειότητας, της μη βίας στα σχολεία – είναι τα μαθητικά συμβούλια.

Μαθητικά συμβούλια

Τα μαθητικά συμβούλια ή αλλιώς τα συμβούλια του μαθητικού συνεταιρισμού έχουν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της σχολικής κοινοτικής ζωής και στις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της.
Τα μαθητικά συμβούλια γίνονται συστηματικά, για παράδειγμα κάθε Δευτέρα πρωί από τις 9.15 έως τις 10.00. Έχουν εκ περιτροπής έναν υπεύθυνο λόγου και ένα γραμματέα. Οι μαθητές που έχουν θέμα συζήτησης, σημειώνουν από το πρωί το όνομά τους και το θέμα συζήτησης. Εδώ γίνεται συλλογική διαχείριση των σχέσεων ή και των συγκρούσεων της τάξης, διαμορφώνονται και εξελίσσονται οι κανονισμοί της τάξης, οι διάφορες υπευθυνότητες, αποφασίζονται οι συλλογικές δράσεις και ελέγχεται η πρόοδός τους σύμφωνα με τα πλάνα εργασίας. Οι αποφάσεις σημειώνονται από τον γραμματέα στο βιβλίο της ζωής της τάξης.

Τα μαθητικά συμβούλια εδώ δεν αποβλέπουν απλά στην επιβολή της τάξης για την επίτευξη των μαθησιακών στόχων, αλλά υπηρετώντας τις αρχές του διαλόγου, της αλληλοκατανόησης, του αλληλοσεβασμού και της δικαιοσύνης, στοχεύουν στην καλλιέργεια της πολιτειότητας, της ειρήνης και της δημοκρατίας στην πράξη.
Για να φωτιστεί καλύτερα η οργάνωση της σχολικής ζωής στην τάξη Φρενέ, προτείνουμε το το άρθρο του Jean Le Gall Τάξη κοινότητα, δείτε το εδώ καθώς και το απόσπασμα από το άρθρο Μ. Παγώνη, 2007, «Μαθητικά Συμβούλια και σχέση με το νόμο», Σύγχρονα θέματα, τεύχος 99, σελ. 71-76. Διαβάστε το εδώ

ΙΙ. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πηγαία ανάγκη, τροφή για την πνευματική και συναισθηματική καλλιέργεια των παιδιών
Όλοι οι άνθρωποι, όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη και διάθεση να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους με τα μέσα που διαθέτουν: σχέδιο, γραφή, λόγο…

Η ελευθερία της έκφρασης είναι πρωταρχική στην παιδαγωγική Φρενέ. Εδώ έχουμε:
• ελευθερία επιλογής των Σχεδίων εργασίας-δράσεων (συλλογικών και ατομικών, σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τα ταλέντα των μαθητών)
• ελευθερία στην κίνηση μέσα στην τάξη και στα εργαστήρια κατά την υλοποίηση των εργασιών
• ελευθερία στο σχεδιασμό του ατομικού πλάνου εργασίας (σύμφωνα με τους ατομικούς ρυθμούς μάθησης του κάθε παιδιού).

Το ίδιο σημαντική είναι και η επικοινωνία. Εδώ έχουμε:
• επικοινωνία για την συνεργασία στην τάξη ανάμεσα στους μαθητές
• επικοινωνία για τη συνεργασία με άλλες τάξεις μέσω της αλληλογραφίας
• επικοινωνία για την αξιοποίηση, διάδοση, δημοσίευση των πνευματικών έργων των μαθητών μέσω των σχολικών εντύπων.

Η ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία ενθαρρύνει τους μαθητές, ενδυναμώνει την διάθεσή τους για μάθηση, κινητοποιεί την ενέργειά τους για έρευνα και ανακάλυψη της γνώσης, απομακρύνοντας τους μαθητές από την σχολική αποτυχία.
Με την ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία, οι μαθητές σε κλίμα συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού, αναπτύσσουν με «φυσικό» τρόπο, δηλαδή μέσα σε αληθινή, αυθεντική κοινωνική περίσταση, τις δεξιότητες του γραπτού και προφορικού λόγου – γραφή και ανάγνωση. Ταυτόχρονα, όμως, αναπτύσσουν δεξιότητες κοινωνικο-συναισθηματικές, χωρίς τις οποίες δεν υπάρχει μάθηση.

Εργαλεία – τεχνικές της ελεύθερης έκφρασης και επικοινωνίας
Εργαλεία – τεχνικές για την ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία είναι το Τυπογραφείο και η έκδοση της σχολικής εφημερίδας, τα Μικρά βιβλία, η αλληλογραφία, ο κινηματογράφος …
Με τις τεχνικές αυτές, που περιγράφονται ως Τεχνικές Φρενέ, οι μαθητές δεν εκτελούν πια μια σχολική άσκηση που προορίζεται να διαβαστεί από το δάσκαλο αλλά δημιουργούν έργα που έχουν νόημα, γράφουν για να διαβαστούν από πραγματικό κοινό. Το σχολείο ανοίγει τις πόρτες του στη ζωή και την κοινωνία. Αυτό είναι που δίνει ξεχωριστό νόημα στο έργο των μαθητών και τους δίνει κίνητρο για μάθηση.
Για να φωτιστεί το θέμα της ελεύθερης έκφρασης και της επικοινωνίας στην παιδαγωγική Φρενέ, θα δούμε κάθε μία από τις παραπάνω τεχνικές ξεχωριστά:

– Σχολική εφημερίδα
Δείτε το παράδειγμα του Σχολικού εντύπου «Οι φιλίες των παιδιών» εδώ:
https://skasiarxeio.wordpress.com/μαθητικές-δημιουργίες/οι-φιλίες-των-παιδιών/
Για την υλοποίηση ενός προγράμματος έκδοσης Σχολικής εφημερίδας δείτε εδώ : https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/σοφία-λάχλου/σοφία-λάχλου-σχολική-εφημερίδα-ένα-σχ/
Για την εφαρμογή των αρχών της Παιδαγωγικής Φρενέ στην έκδοση των σχολικών εντύπων, διαβάστε εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/σοφία-λάχλου/σοφία-λάχλου-οι-αρχές-της-παιδαγωγική/

και εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/χαράλαμπος-μπαλτάς/χαράλαμπος-μπαλτάς-εγγραμματισμός-π/

– Μικρά βιβλία
Για την τεχνική των Μικρών Βιβλίων στην τάξη Φρενέ, διαβάστε εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/σοφία-λάχλου/σοφία-λάχλου-το-μικρο-βιβλιο/

– Αλληλογραφία
Για την τεχνική της αλληλογραφίας στις τάξεις Φρενέ, διαβάστε εδώ:https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/σοφία-λάχλου/από-την-αλληλογραφία-στην-διαδικτυακ/

– Κινηματογράφος
Για τον Κινηματογράφο ως μέσο έκφρασης και δημιουργίας, διαβάστε τα άρθρα και τα παραδείγματα σχολικών πρακτικών της κατηγορίας Σχολείο και κινηματογράφος, εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/σχολείο-και-κινηματογράφος/

– Ψηφιακή αφήγηση
Για την ψηφιακή αφήγηση ως μέσο ελεύθερης έκφρασης, επικοινωνίας και δημιουργίας με κριτική σκέψη και συνεργασία, διαβάστε εδώ:https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/β-βορύλλα-σ-λάχλου-ψηφιακή-αφήγηση/

– Σχολική βιβλιοθήκη

Για τη σχολική βιβλιοθήκη στην τάξη Φρενέ, δείτε εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/χαράλαμπος-μπαλτάς/χαράλαμπος-μπαλτάς-τεχνικές-freinet-στο-ελλ/

ΙΙΙ. «ΦΥΣΙΚΗ» ΜΕΘΟΔΟΣ ΜΑΘΗΣΗΣ. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΨΗΛΑΦΙΣΜΟΣ
Η «φυσική» μέθοδος μάθησης είναι πρωταρχικής σημασίας στην παιδαγωγική Φρενέ. Οι μαθητές μαθαίνουν γραφή και ανάγνωση με την αλληλογραφία, τα Μικρά βιβλία, την εφημερίδα, τα κείμενα των ίδιων των μαθητών… Τι πιο φυσικό και αληθινό από το να θέλεις να διαβάσεις το Μικρό βιβλίο που έγραψε ο συμμαθητής σου ή που σου έστειλαν με αλληλογραφία από άλλη τάξη, τι πιο φυσικό από το να έχεις την επιθυμία να γράψεις κι εσύ ένα Μικρό βιβλίο, όπως αυτό…
Οι δάσκαλοι Φρενέ, εκτός από το σχολικό εγχειρίδιο (ο ίδιος ο Φρενέ δεν το χρησιμοποιούσε) προτείνουν ποικίλα μέσα και πηγές για αναζήτηση της γνώσης και της επίλυσης προβλημάτων στις εργασίες των μαθητών, ανάλογα κάθε φορά με τα θέματα που επεξεργάζονται και τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών τους (επίπεδο, ρυθμούς, μαθησιακά προφίλ, ενδιαφέροντα γενικά και ενδιαφέροντα καθημερινής ζωής). Εδώ, η μάθηση βασίζεται στα Σχέδια εργασίας – δράσης τα οποία είναι συλλογικά και ατομικά.
Οι μαθητές μαθαίνουν μαθηματικά με αληθινούς υπολογισμούς για ζητήματα της τάξης ή για κατασκευές και πειράματα και εξασκούνται με ασκήσεις για να βελτιωθούν ώστε να ανταποκριθούν στις αληθινές περιστάσεις.
Ο πειραματικός ψηλαφισμός είναι ο τρόπος απόκτησης της γνώσης στην παιδαγωγική Φρενέ, όπως το λένε και οι λέξεις μέσα από το πείραμα και την εμπειρία. Η μάθηση εδώ επιτυγχάνεται με την έρευνα και την ανακάλυψη, μέσω δοκιμής και λάθους, με το λάθος εδώ να αποτελεί ευλογία και όχι μομφή!
Εδώ ενθαρρύνονται οι επιτόπιες έρευνες και οι έρευνες δράσης, τα Σχέδια εργασίας- δράσης (πρότζεκτ) με τους μαθητές να σχηματίζουν ομάδες και να επισκέπτονται χώρους και τόπους, να παίρνουν συνεντεύξεις, να φωτογραφίζουν, να κάνουν διερεύνηση και στο διαδίκτυο, να συνδέουν τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις με τις νέες γνώσεις και εμπειρίες, να αναλύουν, να συγκρίνουν, να επιλύουν προβλήματα ώστε να παράγουν ένα συλλογικό έργο που θα παρουσιάσουν για ένα θέμα του τόπου τους, της ιστορίας, της γεωγραφίας, της τεχνολογίας, κλπ. Εδώ αναπτύσσεται φυσικά η βιωματική μάθηση, μέσω της εμπειρίας και όχι της στείρας απομνημόνευσης. Οι μαθητές συνδέουν τις γνώσεις – της γλώσσας, των μαθηματικών, της φυσικής αλλά και της γεωγραφίας, της ιστορίας με την καθημερινή τους ζωή και με τα θέματα που τους απασχολούν.

Εδώ ενισχύεται η διαθεματικότητα, αξιοποιούνται όλοι οι μαθητές ανάλογα με τις ικανότητες και τις κλίσεις τους. Με τις δράσεις αυτές, τα παιδιά αναπτύσσουν κριτική σκέψη, αυτενέργεια και συνεργασία. Τέλος, μειώνεται η σχολική αποτυχία καθώς δημιουργείται ένα ευχάριστο και συγκινησιακό κλίμα μάθησης για όλους τους μαθητές που οδηγεί στην καλύτερη επίτευξη των μαθησιακών στόχων διότι έτσι, το σχολείο έρχεται πιο κοντά στο μαθητή (στις ανάγκες, τις προσδοκίες και τα ενδιαφέροντά του) και ο μαθητής αγαπάει περισσότερο το σχολείο.
Για τα Σχέδια Εργασίας – Δράσης στην Παιδαγωγική Φρενέ, δείτε εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/σοφία-λάχλου/τα-σχέδια-εργασίας-δράσης-στην-παιδ/

IV. ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Στην τάξη Freinet, θέλουμε τη σύνδεση του σχολείου με την κοινότητα. Θέλουμε να έχουμε ένα σχολείο με υποστηρικτικούς θεσμούς πολιτειότητας, υγείας και πολιτισμού, ένα σχολείο χωρίς κάγκελα, ανοιχτό και δημόσιο με όρους ισότητας και ελευθερίας. Εδώ, ενισχύονται οι διαδρομές από το σχολείο προς την κοινότητα. Οι μαθητές εξοικειώνονται με το δημόσιο χώρο και αντιλαμβάνονται ότι τους αφορά. Με τις δράσεις τους και την συμμετοχή τους στα κοινά με τα Σχολικά Έντυπα, τα Δημοτικά Συμβούλια των παιδιών και τη Βουλή των παιδιών και των Εφήβων, συν-διαμορφώνουν το περιβάλλον τους.
Για τη σύνδεση του σχολείου με την κοινότητα διαβάστε «Από την τάξη στην αυλή και την κοινότητα», εδώ: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/χαράλαμπος-μπαλτάς/από-την-τάξη-στην-αυλή-και-στην-κοινότη/

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ. ΓΙΑΤΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΦΡΕΝΕ;

Μια Παιδαγωγική Φιλοσοφία με πολιτικό εκπαιδευτικό όραμα
Με την Παιδαγωγική Φρενέ έχουμε μια παιδαγωγική Φιλοσοφία με πολιτικό εκπαιδευτικό όραμα. Η Παιδαγωγική Φρενέ συναντά την Κριτική Παιδαγωγική, σύμφωνα με την οποία, δάσκαλοι και μαθητές μπορούν να εργαστούν κριτικά ώστε να αλλάξουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα που τους περιβάλλει προς το καλύτερο .
Στην Παιδαγωγική Φρενέ, οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία, την λεγόμενη από τον Φρενέ «ψηλαφητή διερεύνηση» και «φυσική» μέθοδο μάθησης με έμφαση στα ενδιαφέροντα και τις ευαισθησίες τους. Τα παιδιά βιώνουν τη χαρά της πρωτοβουλίας, της ελεύθερης επιλογής, της δημιουργίας και του οράματος για την βελτίωση της ζωής τους μέσα από τη μάθηση και την εργασία τους στο σχολείο.
Το όραμα για μια καλύτερη ζωή αφορά σε μια ειρηνική, ελεύθερη, δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία με ισότητα, δίκαιη κατανομή των αγαθών προς όλους, χωρίς διακρίσεις, χωρίς βία, χωρίς υποκρισία. Το όραμα αφορά σε μια κοινωνία που θα λειτουργεί με συλλογικότητα, συμμετοχή και αλληλεγγύη, όπου θα ξαναγεννηθεί η έννοια της κοινότητας.
Αφορά, λοιπόν, μια άλλη παιδεία που θα αναπτύσσει καθημερινά αυτές τις αξίες στη σχολική ζωή – την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την ισότητα και το σεβασμό στη διαφορετικότητα –όχι ως γνώση αλλά ως βίωμα.

Τεχνικές υποστήριξης ενός δημοκρατικού και ανοικτού στην κοινότητα σχολείου
Με τις Τεχνικές της Παιδαγωγικής Φρενέ, όπως οι Τεχνικές του Τυπογραφείου, του κινηματογράφου, της αλληλογραφίας, τα έργα των μαθητών ξεπερνούν τα όρια της τάξης τους διότι ανταλλάσσονται με συνεργαζόμενες τάξεις και δημοσιεύονται.
Στην παιδαγωγική Φρενέ, λοιπόν, η συν-εργασία γίνεται για να ξεπεράσει τα όρια της σχολικής τάξης και του σχολείου και αποτελεί μια ενεργή δράση για τη κοινότητα και το κοινωνικό σύνολο. Το σχολείο μέσα από τις εργασίες των μαθητών παράγει πολιτισμό για τη γειτονιά, την κοινότητα και την κοινωνία.
Τα Συμβούλια (Συμβούλιο τάξης, Συμβούλιο μαθητών) είναι θεμέλια της λειτουργίας του σχολείου, της ανάπτυξης της συλλογικής ευθύνης, της πειθαρχίας, του αλληλοσεβασμού, της μη βίας και φυσικά της πολιτειότητας.
Τάξη ως κοινότητα
Στην Παιδαγωγική Φρενέ, η τάξη λειτουργεί ως κοινότητα. Με την υποστήριξη της τάξης ως κοινότητας αναπτύσσεται η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια, το μοίρασμα, η φιλία. Μέσα στην τάξη ως κοινότητα, όπως αναφέρει και ο Φρενέ (βλ. Lemery et al., 2002) αναπτύσσεται το δημοκρατικό πνεύμα και η ενδυνάμωση αξιών όπως ο αλληλοσεβασμός, η υπευθυνότητα, η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια σε θετικό κλίμα χωρίς ανταγωνισμό. Οι Τεχνικές Φρενέ, από το Τυπογραφείο και την αλληλογραφία ως τα Συμβούλια των μαθητών συμβάλλουν σε αυτό. Οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους και ευθύνες, βιώνουν το σχολείο τους ως υπόθεση συλλογική και δική τους.
Συνέργεια πολλών ενηλίκων
Για την λειτουργία του σχολείου ως κοινότητα συνεργούν εκτός από τους δασκάλους, και γονείς και οι άνθρωποι του πολιτισμού και της τέχνης, των Μέσων ενημέρωσης, των Δικτύων της πόλης, του αθλητισμού, της σίτισης.

Τρίπτυχο τάξη-αυλή-κοινότητα
Μια ξεχωριστή αρχιτεκτονική υποστηρίζει την πρόταση του Φρενέ και συνδέει την τάξη με την αυλή και την κοινότητα και το σχολείο με τη ζωή. Το σχολείο δεν είναι πια μόνο του μέσα σε μια ξένη πόλη αλλά συνδέεται με δράσεις και διαδρομές με τους χώρους της πόλης. Το σχολείο αποτελεί μια «νήσο» από κτίρια τα οποία διευρύνουν τα όρια του σχολείου. Εδώ ενισχύονται οι διαδρομές μέσα κι έξω από το σχολείο, από το σχολείο προς την κοινότητα. Οι μαθητές εξοικειώνονται με το δημόσιο χώρο και αντιλαμβάνονται ότι τους αφορά. Με τις δράσεις τους και την συμμετοχή τους στα κοινά συν-διαμορφώνουν το περιβάλλον τους.

Σημαντική συμβουλή : Ξεκινήστε στην παιδαγωγική Φρενέ, πάντα σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους του σχολείου σας, σε συνεργασία με τους γονείς των παιδιών και σε συνεργασία με άλλες τάξεις Φρενέ. Συνεργαστείτε!

Σύνταξη κειμένου: Σοφία Λάχλου

Η Σοφία Λάχλου, μία εκ των εμπνευστών της Παιδαγωγικής ομάδας «Το Σκασιαρχείο», είναι Δρ.Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Εκπαιδευτικός Γαλλικής Γλώσσας στη Δημόσια Εκπαίδευση και Καθηγήτρια-Σύμβουλος Διδακτικής Μεθοδολογίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Πηγή: Ιστοσελίδα του ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟΥ (Τ.Η.Δ.Π. 10/9/21)