Στην παρούσα ενότητα θα δούμε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι που γράφτηκαν για κινηματογραφικές ταινίες.
1. Πες μου μια λέξη (Μ. Χατζιδάκις και Αλέκος Σακελλάριος)-1961
Ένα κινηματογραφικό τραγούδι που μιλάει για την αγάπη και τραγούδησε ο ηθοποιός Δημήτρης Χορν και η ηθοποιός Μάρω Κοντού στην ταινία “Αλίμονο στους νέους”.
Δείτε το απόσπασμα από την ταινία:
Πες μου μια λέξη, αυτή τη μόνη λέξη,
σε λίγο πια θα φέξει,
θα ‘ρθει η χλωμή αυγή.
Κοντεύει έξι,
ας πούμε αυτή τη λέξη
που ‘χει στα χείλη μπλέξει
και δεν τολμά να βγει.
Ο ουρανός, ο μεγάλος ουρανός
είν’ ακόμα σκοτεινός
και η νύχτα κυλά.
Μα εκεί ψηλά
κοίτα έν’ άστρο που δειλά
μοναχό φεγγοβολά και μας χαμογελά.
Νύχτα ασημένια
κι η κάθε μου η έννοια
σ’ απόχη μεταξένια
από ξανθά μαλλιά.
Γλυκοχαράζει αλλά δε σε πειράζει
που γέμισε μαράζι η άδεια μου αγκαλιά.
Για την ηχογράφησή σας:
2. Τ’ αστέρι του βοριά (Μ. Χατζιδάκις- Ν. Γκάτσος)-1963
Ένα κινηματογραφικό τραγούδι για την ξενιτιά που ακούστηκε στην ταινία “America America” (με σκηνοθέτη τον ελληνοαμερικανό Ελία Καζάν).
Το τραγούδι ακούγεται στην αρχή της ταινίας, με τον σκηνοθέτη να αφηγείται την εισαγωγή του έργου.
Τ’ αστέρι του βοριά θα φέρει ξαστεριά
μα πριν φανεί μέσ’ απ’ το πέλαγο πανί
θα γίνω κύμα και φωτιά
να σ’αγκαλιάσω ξενιτιά.
Κι εσύ χαμένη μου πατρίδα μακρινή
θα μείνεις χάδι και πληγή
σαν ξημερώσει σ’άλλη γη.
Τώρα πετώ για τη ζωής το πανηγύρι
τώρα πετώ για της χαράς μου τη γιορτή.
Φεγγάρια μου παλιά καινούρια μου πουλιά
[διώχτε τον ήλιο και τη μέρα απ’ το βουνό
για να με δείτε να περνώ
σαν αστραπή στον ουρανό].(2)
Για την ηχογράφησή σας:
και με δύο φωνές:
Δεύτερη φωνή (σόλο):
3. O γλάρος (Αλέκος Σακελλάριος- Μάνος Χατζιδάκις)-1961
Από την ταινία “Η Αλίκη στο ναυτικό” θα δούμε ένα γνωστό τραγούδι που μιλάει για την αγάπη και το φλερτ μέσα από εικόνες της φύσης. Οι στίχοι είναι του σκηνοθέτη Αλέκου Σακελλάριου.
Μια βάρκα ήταν μόνη της σε θάλασσα γαλάζια
κι ήτανε κι ένας γλάρος με ολόλευκα φτερά
κι όλο την κοντοζύγωνε για να της κάνει νάζια
και τις φτερούγες του έβρεχε στα γαλανά νερά
Και ζήλεψα τη βάρκα τη μικρή τη χιονάτη
που της φιλούσε ο γλάρος το κατάλευκο πανί
Και νιώθω σαν βαρκούλα στα γαλάζια τα πλάτη
που όλο περιμένει κάποιο γλάρο να φανεί
Ένα γεράνι κόκκινο λουλούδισε στη γλάστρα
κι ήρθε μια πεταλούδα που πετούσε σαν τρελή
Και ποιος να ξέρει άραγε τι του ‘πε η ξελογιάστρα
και ‘κείνο εκοκκίνισε ακόμα πιο πολύ
Και όλο συλλογιέμαι τα φτερά τ’ ανοιγμένα
αλλά το τι να είπαν δεν το βρίσκω, ομολογώ
Ποιος άραγε το ξέρει να το πει και σε μένα
Ας τ’ άκουγα από σένα κι ας κοκκίνιζα κι εγώ
Χθες το φεγγάρι ασήμωσε της λεύκας μας τα φύλλα
που στέκονταν ακίνητη εκεί στην ερημιά
κι όταν ο Μπάτης φύσηξε της ήρθε ανατριχίλα
κι αμέσως τρεμουλιάσανε τα φύλλα τα ασημιά.
Και όλο συλλογιέμαι, συλλογιέμαι πως κάτι,
Πρέπει να είπε ο Μπάτης μυστικό μες τα κλαδιά
Ας τ’ άκουγα από σένα τα λογάκια του Μπάτη,
κι ας ένιωθα να τρέμει σαν τα φύλλα η καρδιά.
Ακούστε εδώ τη δεύτερη φωνή για την ηχογράφησή σας.
4. Χάρτινο το φεγγαράκι (Στίχοι: Νίκος Γκάτσος)- 1949
Το τραγούδι ακούγεται στην ορχηστρική του μορφή στην ταινία “Η Αγνή του Λιμανιού” (1952) του Γιώργου Τζαβέλλα, όπου είναι και η μοναδική ταινία όπου ο Χατζιδάκις εμφανίζεται στη μεγάλη οθόνη.
Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε και στο θεατρικό έργο “Λεωφορείον ο πόθος” του Τενεσσί Γουίλιαμς με τη Μελίνα Μερκούρη το 1949, και ηχογραφήθηκε το 1954.
Θα φέρει η θάλασσα πουλιά
κι άστρα χρυσά τ’ αγέρι
να σου χαϊδεύουν τα μαλλιά,
να σου φιλούν το χέρι.
Χάρτινο το φεγγαράκι,
ψεύτικη ακρογιαλιά,
αν με πίστευες λιγάκι
θα ‘σαν όλα αληθινά.
Δίχως τη δική σου αγάπη
δύσκολα περνά ο καιρός.
Δίχως τη δική σου αγάπη
είναι ο κόσμος πιο μικρός.
Χάρτινο το φεγγαράκι,
ψεύτικη ακρογιαλιά,
αν με πίστευες λιγάκι
θα ‘σαν όλα αληθινά
Για την ηχογράφησή σας:
5. Το μαγικό χαλί (Μάνος Χατζιδάκις- Άκος Δασκαλόπουλος)- 1964
Το 1970 ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε την μουσική της ταινίας “Τοpkapi”. Ένα από τα κομμάτια ήταν «το μαγικό χαλί».
Το 1991 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Τα λειτουργικά» για φωνή (Φλέρυ Νταντωνάκη) και πιάνο (Μάνος Χατζιδάκις). Περιείχε μεταγραφές παλιών ρεμπέτικων, αλλά και μερικά άλλα κομμάτια μεταξύ των οποίων και το «Μαγικό χαλί» αυτή τη φορά όμως όχι σαν ορχηστρικό αλλά με στίχους που είχε γράψει ο Άκος Δασκαλόπουλος. Το τραγούδι έχει μια πολύ ιδιαίτερη κυκλική μορφή.
Στο μεταξωτό μου το μαντήλι
βρήκα τα φιλιά που μου ‘χεις στείλει,
τα μετρώ και κάνω το σταυρό μου
να σε δω κι απόψε στ’ όνειρό μου.
Στο μαγικό χαλί σου
πετώ κι εγώ μαζί σου
σε πολιτείες και χωριά,
στην Πάφο, στ’ Αϊδίνι,
στη Χίο, στη Μυτιλήνη,
κι ως μες στην Αλεξάνδρεια.
Στον ουρανό κρυφοί μπαξέδες
και γύρω γύρω καφενέδες,
και γύρω γύρω καφενέδες.
Στο μαγικό χαλί σου
πετώ κι εγώ μαζί σου
και σβάρνα παίρνω το ντουνιά,
το Νείλο, τον Ευφράτη,
την Προύσα, τη Βαγδάτη,
τη Δαμασκό, τη Μπαρμπαριά.
Στο μεταξωτό σου το μαντήλι
κρύψε τα φιλιά που σου `χω στείλει,
μέτρα τα και κάνε το σταυρό σου
να με δεις κι εσύ μες στ’ όνειρό σου.
Για την ηχογράφησή σας: