Οι κλοπές αυτοκινήτων, οι διαρρήξεις, το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και οι απάτες σε πιστωτικές κάρτες αποτελούν πολλές φορές τοπικά φαινόμενα, για τα οποία όμως ευθύνονται παγκόσμια εγκληματικά δίκτυα που δραστηριοποιούνται διαμέσου των συνόρων και στον κυβερνοχώρο. Οι εγκληματίες χρησιμοποιούν ολοένα και συχνότερα το Διαδίκτυο τόσο για ήσσονος σημασίας εγκλήματα, όσο και για επιθέσεις ενέργειες μεγάλης κλίμακας. Εκμεταλλεύονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ για το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, πλαστών προϊόντων, όπλων και ανθρώπων, ενώ εγκληματικά δίκτυα απομυζούν μαζικά έσοδα από τις δημόσιες οικονομίες. Κρίσεις και καταστροφές, είτε πρόκειται για σεισμούς και πλημμύρες, είτε προκαλούνται από ανθρώπινα λάθη ή από δόλο, μπορεί να προκαλέσουν ανθρώπινη δυστυχία και οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημίες. Ταυτόχρονα, οι τρομοκράτες βρίσκουν νέους τρόπους για να πλήξουν τις κοινωνίες μας, ιδίως με βίαιη και εξτρεμιστική προπαγάνδα που απευθύνεται σε ομάδες πολιτών οι οποίοι μπορούν ευκολότερα να επηρεαστούν.
Η Επιτροπή προτείνει τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Ένα από αυτά είναι η νομοθετική πρόταση για τη δήμευση των προϊόντων εγκλήματος. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να συμβάλει ώστε οι κοινότητες να αποκτήσουν τη δυνατότητα να αντιδρούν στη ριζοσπαστικοποίηση και τη στρατολόγηση, και να βρίσκουν τρόπους για καλύτερη προστασία της υποδομής των μεταφορών, ιδίως των χερσαίων μεταφορών, έναντι της τρομοκρατίας. Προτείνεται η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, που θα συγκεντρώνει εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα διερεύνησης και πρόληψης των εγκλημάτων αυτών, ενώ παράλληλα μελετώνται διάφορα μέτρα για πιο έξυπνη διαχείριση των συνόρων και προπαρασκευή για την αντιμετώπιση κρίσεων και καταστροφών.
Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της EE στην πράξη καθορίζει πέντε στρατηγικούς στόχους και προτείνει μια σειρά μέτρων για καθέναν από αυτούς. Συγκεκριμένα:
1. Εξάρθρωση των διεθνών εγκληματικών δικτύων που απειλούν την κοινωνία μας
Σειρά προτάσεων για την ταχεία και αποτελεσματική κατάσχεση και δήμευση των κερδών και περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόντα εγκλήματος (2011).
Πρόταση για χρήση των μητρώων ονομάτων των επιβατών στην ΕΕ (2011).
Παρακολούθηση και υποστήριξη των προσπαθειών που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για την πάταξη της διαφθοράς (2011).
2. Πρόληψη της τρομοκρατίας και αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών
Πολιτική για τη συλλογή και ανάλυση από την EE δεδομένων τα οποία αφορούν μηνύματα χρηματοοικονομικού περιεχομένου (πρόγραμμα παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας -TFTP της ΕΕ (2011).
Δημιουργία ενός δικτύου της EE για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση και μέτρα για τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών όσον αφορά την αποκάλυψη, την επεξήγηση του πραγματικού ρόλου και την προβολή αντεπιχειρημάτων σε απάντηση στη βίαιη εξτρεμιστική προπαγάνδα των τρομοκρατών (2011).
Ενίσχυση της πολιτικής της ΕΕ για την ασφάλεια των μεταφορών (2011).
3. Αύξηση των επιπέδων ασφάλειας των πολιτών και των επιχειρήσεων στον κυβερνοχώρο
Δημιουργία κέντρου της ΕΕ για την εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο (2013).
Δημιουργία δικτύου ομάδων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών στην πληροφορική (CERT) (2012).
Δημιουργία ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού και ανταλλαγής πληροφοριών (EISAS) (2013).
4. Ενίσχυση της ασφάλειας μέσω της διαχείρισης των συνόρων
Δημιουργία ευρωπαϊκού συστήματος επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων, EUROSUR (2011).
Καλύτερη ανάλυση για τον εντοπισμό κρίσιμων σημείων στα εξωτερικά σύνορα (2011).
Από κοινού σύνταξη εκθέσεων για την εμπορία ανθρώπων, τη λαθραία διακίνηση ανθρώπων και παράνομων ουσιών ως βάση για κοινές επιχειρήσεις (2011).
5. Αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης σε περιπτώσεις κρίσεων και καταστροφών
Πρόταση σχετικά με την εφαρμογή της ρήτρας αλληλεγγύης (2011).
Πρόταση για ευρωπαϊκή ικανότητα αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (2011).
Χάραξη πολιτικής διαχείρισης κινδύνων η οποία θα συνδέει τις εκτιμήσεις απειλών και κινδύνων με τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων (2014).
Η Επιτροπή θα υποβάλλει ετήσια έκθεση προόδου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή θα εξασφαλίζει υποστήριξη της μόνιμης επιτροπής για την επιχειρησιακή συνεργασία σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, COSI, η οποία θα διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της στρατηγικής.
Ιστορικό
Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του προγράμματος της Στοκχόλμης. Τον Φεβρουάριο του 2010, η ισπανική προεδρία της ΕΕ παρουσίασε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής για την εσωτερική ασφάλεια (“Προς ένα ευρωπαϊκό πρότυπο ασφάλειας“), και κάλεσε την Επιτροπή να διατυπώσει προτάσεις με άξονα τη δράση για την υλοποίησή της.
