ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ

Φέτος, οι μαθητές των Β΄ Τάξεων του Δημοτικού Σχολείου Σούρπης ασχολήθηκαν με τη φιλαναγνωσία στο πλαίσιο του μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης. Σκοπός της φιλαναγνωσίας είναι η εξοικείωση των μικρών μαθητών με το βιβλίο και την ανάγνωση και η σταδιακή εδραίωση μιας φιλικής σχέσης του με το λογοτεχνικό βιβλίο. Αυτή η σχέση θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν την κριτική και δημιουργική τους σκέψη, να δραστηριοποιήσουν τη φαντασία τους και την εφευρετικότητά τους, να εμπλουτίσουν την αισθητική τους καλλιέργεια, να δοκιμάσουν τα συναισθήματά τους αναπτύσσοντας έτσι τη συναισθηματική τους νοημοσύνη, να καλλιεργήσουν τη γλωσσική τους έκφραση με έμμεσο και βιωματικό τρόπο, και εν κατακλείδι να συγκροτήσουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους.

Μέσα όμως από τη διαδικασία της φιλαναγνωσίας επιτυγχάνονται και επιμέρους στόχοι, όπως η καλλιέργεια της αναγνωστικής απόλαυσης, η άσκηση της δεξιότητας της προσεκτικής ακρόασης και ως εκ τούτου πρόληψη φαινομένων διάσπασης προσοχής, όταν δεν οφείλεται σε παθογόνα αίτια,  που είναι πολύ συχνή στις μικρές τάξεις του δημοτικού σχολείου, η καλλιέργεια δεξιότητας αναδιήγησης ιστοριών, συναισθημάτων ή καταστάσεων, η ανάπτυξη δυνατότητας κατανόησης κειμένου, η ανάπτυξη συνεργατικής ικανότητας, η ανάπτυξη επικοινωνιακής ικανότητας, η αφηγηματική ικανότητα, η εξοικείωση με τη λειτουργία ομάδων, η δημιουργία κλίματος συντροφικότητας και δημιουργικότητας μέσα στην τάξη, η οποία σταματά να αποτελεί ένα άθροισμα μεμονωμένων μαθητών αλλά γίνεται μια «κοινότητα αναγνωστών».

 ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Με δεδομένη τη μικρή ηλικία των συμμετεχόντων μαθητών, οι βασικοί, επιδιωκόμενοι στόχοι του προγράμματος «Ταξιδεύοντας στη Βιβλιοχώρα» συνοψίζονται στους εξής: * ανάπτυξη δυνατότητας κατανόησης κειμένου * καλλιέργεια δεξιότητας αναδιήγησης ιστοριών, συναισθημάτων ή καταστάσεων * άσκηση της δεξιότητας της προσεκτικής ακρόασης * καλλιέργεια αναγνωστικής απόλαυσης *  δημιουργία κλίματος συντροφικότητας και δημιουργικότητας μέσα στην τάξη, η οποία σταματά να αποτελεί ένα άθροισμα μεμονωμένων μαθητών, αλλά γίνεται μια «κοινότητα αναγνωστών και συγγραφέων» * εξοικείωση με τη λειτουργία ομάδων * αφηγηματική ικανότητα * ανάπτυξη επικοινωνιακής ικανότητας * ανάπτυξη συνεργατικής ικανότητας * δημιουργική έκφραση (με γραπτό λόγο ή/και ζωγραφική).

  ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η εξοικείωση του μικρού μαθητή με το βιβλίο και η ανάγνωση και σταδιακή εδραίωση μιας φιλικής σχέσης του με το λογοτεχνικό βιβλίο. Οι δραστηριότητες και τα ανάλογα βιβλία θα παρουσιαστούν θεματικά:

• Αποδοχή της διαφορετικότητας
• Φιλία
• Αφιέρωμα στον Ευγένιο Τριβιζά
• Χριστουγεννιάτικες ιστορίες
• Φροντίζω το σώμα μου (διατροφή, αγωγή υγείας)
• Πασχαλινές ιστορίες
• Κλασσικά Παραμύθια
• Φτιάχνω το δικό μου βιβλίο

Πρωταρχικό βήμα ήταν η διαμόρφωση της αίθουσας με ημικυκλική διάταξη των μαθητών και η δημιουργία ευχάριστου και άνετου κλίματος, καθώς επίσης και η εξοικείωση με τη χρήση της δανειστικής βιβλιοθήκης του σχολείου. Η επιλογή των βιβλίων γινόταν από την εκπαιδευτικό. Η ανάγνωση βιβλίων συνοδευόταν σταδιακά από δραστηριότητες όπως: αφήγηση της ιστορίας από την πλευρά κάποιου άλλου ήρωα, ανατροπή της ιστορίας, κατασκευές με πλαστελίνες, πηλό, κ. λ. π. αντικειμένων της ιστορίας, δημιουργία κάποιας ζωγραφιάς σχετικής με το βιβλίο, εμπλουτισμός των κόμικς με διαλόγους μέσα σε συννεφάκια, κατασκευή σελιδοδεικτών, κατασκευή ομαδικής αφίσας σε χαρτί του μέτρου που αφορά κάποιο από τα βιβλία που διαβάστηκαν ή να αποτελούν σύνθεση των βιβλίων αυτών, δημιουργία ενός άλλου εξώφυλλου του βιβλίου, δημιουργία της ιστορίας ως κόμικ, δραματοποίηση μέρους ή του όλου της ιστορίας, δημιουργία ιστορίας/βιβλίου με εικονογράφηση. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης. Υπήρξε σύνδεση με τα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα: Γλώσσα (ανάγνωση βιβλίων, συγγραφή βιβλίου, βελτίωση γλωσσικής έκφρασης, κατανόησης κειμένων, όξυνση κριτικής σκέψης, αφύπνιση φαντασίας), Μαθηματικά (ποσότητες, συγκρίσεις), Θεατρική Αγωγή (δραματοποίηση ιστοριών), Εικαστικά (ζωγραφική, κολάζ, δημιουργία αφίσας, κτλ). Το σύνολο των δραστηριοτήτων της φιλαναγνωσίας παρουσιάστηκε σταδιακά στο σχολικό ιστολόγιο (blog). Ενδεικτικά παραθέτονται οι ακόλουθοι σύνδεσμοι:

Γνωριμία με το πρόγραμμα της Φιλαναγνωσίας

Βιβλία σχετικά με τη Διαφορετικότητα

Φτιάχνουμε σελιδοδείκτες

Δραστηριότητες με το βιβλίο “Ο Ελληνούλης, το χάρτινο καραβάκι”

Τα δικαιώματα του μικρού αναγνώστη

Βιβλία για την υγιεινή διατροφή – Φρουτοπαγωτά στο σχολείο

Ιστορίες για τη σωστή διατροφή

Κλασικά παραμύθια

Επίσης, το σχολικό ιστολόγιο εμπλουτίστηκε με χρήσιμους συνδέσμους για την ηλεκτρονική ανάγνωση/ακρόαση παραμυθιών και ιστοριών. Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β’ Τάξης εξοικειώθηκαν με τη χρήση τους. Τέλος, και τα δύο Τμήματα της Β’ Τάξης δημιούργησαν ομαδικά τα δικά τους παραμύθια, τα οποία και εικονογράφησαν. Το αποτέλεσμα της ομαδικής τους εργασίας στο κλείσιμο του προγράμματος φιλαναγνωσίας «Ταξιδεύοντας στη Βιβλιοχώρα» αποτυπώθηκε έντυπα και ηλεκτρονικά στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης, οι μικροί μαθητές και οι μαθήτριες της Β΄Τάξης ακούν και διαβάζουν ιστορίες και παραμύθια που σχετίζονται με την υγιεινή διατροφή! Αναφερόμενοι στα φρούτα, τη διατροφική τους αξία και τη συχνότητα με την οποία θα πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά τόσο από παιδιά, όσο και από ενήλικες, αναφερθήκαμε σε διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να τα εντάξουμε στο καθημερινό μας διαιτολόγιο!

Πολλές οι ιδέες και εύκολες οι συνταγές! Μπορούμε να φτιάξουμε με αυτά μια λαχταριστή φρουτοσαλάτα, ή να τα καταναλώσουμε φρεσκοστυμμένα, σε χυμό! Μια ωραία ιδέα είναι να κάνουμε μιλκσέικ με φρούτα, ή να φτιάξουμε το δικό μας φρουτογιαούρτι, με κομματάκια φρούτων που προτιμούμε περισσότερο! Μπορούμε να τα προσθέσουμε στα δημητριακά του προγεύματος, αλλά και να τα φάμε σαν σουβλάκι, καρφώνοντας στο ξυλάκι μας κομμάτια διαφορετικών φρούτων! Ωραία όλα αυτά, αλλά …

-“Κυρία, εμένα δε μου αρέσει το μήλο!”
-“Εγώ δεν τρώω το αχλάδι, δε μου αρέσει καθόλου!”
-“Εγώ τα τρώω όλα, κυρία, αλλά δε μου αρέσει το μέσα του πορτοκαλιού, μόνο ο χυμός μου αρέσει!”
-‘Κυρία, εγώ τρώω μόνο μπανάνα, τίποτα άλλο!”

-“Κι αν … χρησιμοποιούσαμε διαφορετικά φρούτα για να φτιάξουμε φρουτοπαγωτά; Πώς θα σας φαινόταν;” Κι έτσι ξεκίνησε η δική μας ιστορία, που θα την αφηγούμαστε για πολύ καιρό! Μετά το ηχηρό “Ναιαιαιαιαι!!!!”, ξεκίνησε η προετοιμασία και δεν άργησε η μέρα της παρασκευής των φρουτοπαγωτών και της απόλαυσης! Δείτε παρακάτω τη … συνταγή της επιτυχίας!

Μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, ασχοληθήκαμε με ένα κύκλο ιστοριών που σχετίζονται με τη διατροφή! Αρχικά, μιλήσαμε για την Μεσογειακή Πυραμίδα της Διατροφής και μάθαμε για τις κατηγορίες τροφίμων. Έπειτα, ήρθε η ώρα να διαβάσουμε!

Πρώτος μας σταθμός το βιβλίο “Τραγουδώ και μαθαίνω να τρώω σωστά”, της Λένας Τερκεσίδου, των Εκδόσεων Διάπλαση, που συνδυάζει την ιστορία με το τραγούδι και τη μουσική!

Στο βιβλίο αυτό γίνεται ένα μεγάλο πάρτι, στο οποίο μάθαμε πως … “για να ‘σαι πάντα γερός, να μη γίνεις παχουλός, να ‘χεις δύναμη πολλή, όλο κέφια στην αυλή … θα πρέπει να έχεις φίλους τον Γαλατάκη, την Ντοματένια, τον Μηλένιο, την Μπαρμπούνα, τη Φακένια, τον Φασολάκη και τα άλλα παιδιά …και να προσέχεις τον Ανθρακόλα, τον Παγωτένιο, την Κρουασένια, τον Σέβεν-Μπούφο, την Τσιπσένια, τον Σοκολατένιο και την παρέα τους, γιατί σε ξεγελάνε και δε σε αγαπάνε! Αφού τραγουδήσαμε (και χορέψαμε!) τα τραγούδια του βιβλίου, ζωγραφίσαμε την ‘καλή’ και την ‘κακή’ παρέα των τροφίμων και φτιάξαμε ιστορίες με θέμα: Τι θα συζητούσε η Σέβεν-Μπούφος με την Μπαρμπούνα αν είχαν συναντηθεί τυχαία στο δρόμο; Ο Σοκολατένιος με τη Φακένια;

Στη συνέχεια, διαβάσαμε την ιστορία με τον τίτλο «Ο Μαρουλένιος και η καρδούλα του», ένα παραμύθι για τη διατροφή και την παιδική παχυσαρκία που έγραψαν η Μαρία Πολίτου, η Ράνια Μουστάκη και η Άννα Παππά. Οι μαθητές της Β΄ Τάξης φαντάστηκαν τον Μαρουλένιο και τη Ροδούλα και τους αποτύπωσαν με υπέροχες ζωγραφιές! Ακολούθησε συζήτηση για τους τρόπους που μπορούμε να βοηθήσουμε την καρδούλα μας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία του σωστού πρωινού τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο!

Τέλος, διαβάσαμε την διαδραστική ιστορία με τίτλο “Ο παππούς Ροδαλός και η μαγική συνταγή” όπως την βρήκαμε στο διαδίκτυο εδώ:

Κατά τη διάρκεια της αφήγησης, τα παιδιά απαντούσαν σε ερωτήσεις για τις κατηγορίες τροφίμων και δραματοποίησαν ένα τμήμα της ιστορίας κατά την οποία τα παιδιά, ψάχνοντας τον παππού Ροδαλό …

Ανέβηκαν βουνά … Κατέβηκαν βουνά … Έτρεχαν … Έτρεχαν … Έτρεχαν … Πηδούσαν ποταµάκια … Περπάτησαν σε λάσπες … Έτρεχαν … Έτρεχαν … Περπάτησαν σε γλιστερό πάγο … Έτρεχαν … Έτρεχαν … Δείτε εδώ τη δραματοποίηση από το τμήμα Β2:

Δείτε εδώ τις δραματοποιήσεις από το τμήμα Β1: