Η γλώσσα των Ρομά, είναι η Ρομανί ή “Ρομανές”. Ανήκει στον κλάδο των Ινδοάριων γλωσσών της ινδικής υποηπείρου και συγγενεύει με τις διάφορες ανάμεικτες γλωσσικές διαλέκτους της Ινδίας. Προέρχεται από τα σανσκριτικά και έχει πολλά κοινά στοιχεία με τα Χιντί και Πουντζαμπί.

Κατά την διάρκεια των περιπλανήσεων οι Τσιγγάνοι γνώρισαν ποικιλία λαών και γλωσσών. Αντάλλαξαν στο πέρασμά τους με τους άλλους λαούς πολιτιστικά και γλωσσικά στοιχεία. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις στο λεξιλόγιο και την γραμματική φανερώνουν τους δρόμους που ακολούθησαν οι Ρομ, στη διαδρομή της ιστορίας, και στις σύντομες ή μεγάλες σταθμεύσεις σε κάποια περιοχή.

Στο πέρασμά τους από την Ασία προσέλαβαν περσικές, κουρδικές και αρμενικές  λέξεις.

Στις διάφορες περιοχές που κατοικούν Ρομ έχουν διαμορφωθεί πολλές τοπικές διάλεκτοι, επηρεασμένες από τις τοπικές γλώσσες. Οι διαφορετικές μορφές Ρομανί που βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη έχουν επίσης πολλές λέξεις Περσικές, σύγχρονες και Βυζαντινές Ελληνικές λέξεις, καθώς και Σλαβικές και Ρουμανικές.

Η είσοδός τους στην Ελλάδα επηρέασε αποφασιστικά τη γλώσσα τους. Σαν πρώτος σταθμός η Ελλάδα τους έκανε να αφομοιώσουν πληθώρα λέξεων που τις βρίσκουμε και στις ευρωπαϊκές γλώσσες- διαλέκτους των Ρομά.

Για παράδειγμα στην Ελλάδα επίσημα έχουμε 2 διαλέκτους, την Ρομανί Νοτίας και Βορείας Ελλάδας. Οι λόγιοι θεωρούν τις προσμίξεις αυτές εκφυλισμό της «άλλοτε καθαρής ινδικής γλώσσας» των Ρομά.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει εγκρίνει τη χρήση της λέξης Rroma με διπλό r στα επίσημα έγγραφά του τον Ιούνιο του 1995.

Πηγές:

• Οι Μπαλαμέ στα μάτια των Ρομά: Χρυσανθόπουλος Φώτιος, Διπλωματική Εργασία, Διδασκαλείο Ιωαννίνων, 2002.
• Ρομά, Wikipedia: https://el.wikipedia.org/wiki/Ρομά#Γλώσσα
• Ρομανί, η γλώσσα μου η μητρική: Μπατσαρά Πηνελόπη, Πίκλας Ιωάννης, https://www.keda.uoa.gr/roma/files/mikro_leksiko.pdf
• Τσιγγάνοι. Αυτοί οι άγνωστοι: Μούγιος Ι., Σμυρνή Δ., Σοφιανόπουλος Α., Στάμος Ν., Αδημοσίευτη Εργασία, Διδασκαλείο Πατρών, 2003.